Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159624 przypisów.
rostą (starop. forma 3 os. lm) — rosną; przen.: pochodzą. [przypis redakcyjny]
rostą (starop. forma) — dziś forma 3.os.lm: rosną. [przypis edytorski]
Rostand, Edmond (1868–1918) — francuski poeta i dramaturg, autor m. in. Cyrano de Bergeraca. [przypis edytorski]
Rostand, Edmond (1868–1918) — fr. pisarz, dramaturg. [przypis edytorski]
Rostand, Edmond (1868–1918) — popularny francuski dramaturg, jego najbardziej znane dzieło to Cyrano de Bergerac. [przypis edytorski]
rostanie — dziś: rozstaje. [przypis edytorski]
rosterk (daw.) — spór, konflikt. [przypis edytorski]
rosterki (starop. forma ort.) — rozterki. [przypis edytorski]
Rostów — rosyjskie miasto w obwodzie jarosławskim. [przypis edytorski]
rostocharz a. roztrucharz (starop.) — handlarz końmi. [przypis edytorski]
rostownia (daw.) — słodownia, pomieszczenie, w którym kiełkują ziarna jęczmienia na słód, używany do produkcji piwa. [przypis edytorski]
Rostra — mównica, ozdobiona dziobami zdobytych okrętów (rostrum — dziób). [przypis redakcyjny]
rostra — mównica publiczna. [przypis edytorski]
Rostworowski, Wojciech (1877–1952) — polski ziemianin, prawnik, pisarz, publicysta i senator w II RP. [przypis edytorski]
rost — wzrost; proces rośnięcia. [przypis edytorski]
rostyrki (starop.) — rozterki; rozdźwięki, kłótnie; rostyrków: dziś D.lm, dziś: rozterek. [przypis edytorski]
Rosyanom — dziś: Rosjanom. [przypis edytorski]
rosyjska Ameryka — Alaska, która należała do Rosji, zanim w 1867 została sprzedana Stanom Zjednoczonym; bohaterowie trafili na wyspę w marcu 1865, wieloryb został wyrzucony na plażę na początku maja 1866. [przypis edytorski]
Rosyjskie samoloty bombardują Warszawę, pierwszy u nas nalot sowiecki — pierwszy nalot sowiecki na okupowaną Warszawę miał miejsce 23 czerwca 1941 r., w drugim dniu niemieckiej inwazji na ZSRR, ponowiony 24 i 25 czerwca (skutecznie zniszczono jedynie stanowiska niemieckiej artylerii przeciwlotniczej na torze wyścigów konnych na Służewcu). Następne naloty zostały przeprowadzone: 13 listopada 1941 (na węzeł kolejowy w okolicach ul. Towarowej); w nocy z 20 na 21 sierpnia, w nocy z 1 na 2 września i 13 września 1942 r.; wówczas zbombardowano m.in. tory i tabor kolejowy przy Dworcu Wileńskim na Pradze, niemieckie garaże wojskowe na tyłach Sejmu i most średnicowy; wiele bomb spadło na tereny getta warszawskiego; gdzie dobiegała właśnie końca wielka deportacja ludności żydowskiej do obozu zagłady w Treblince. [przypis edytorski]
Rosynant — imię konie Don Kichota, błędnego rycerza, tytułowej postaci powieści Miguela de Cervantesa. [przypis edytorski]
Rosynant — koń Don Kichota. [przypis edytorski]
Rosynant — wychudły, kościsty koń Don Kichota, błędnego rycerza, tytułowej postaci powieści Miguela de Cervantesa. [przypis edytorski]
Rosynant (z hiszp. Rocinante rocin: szkapa)— wychudły, kościsty koń; końcówka (hiszp. -ante) jest końcówką imiesłowową służącą do tworzenia przydomków, zwykle o charakterze nobilitującym, dystyngowanym. [przypis edytorski]
rosy z Kastalu — wiersza, bo źródło kastalskie w Delfach Apollowi (i muzom) święte, więc poezji. [przypis redakcyjny]
Rosz-chodesz — początek miesiąca, nów. [przypis tłumacza]
Rosz Chodesz (Rosz Chojdesz) — początek miesiąca, nów. [przypis tłumacza]
roszcząc — rosząc, skrapiając (mowa o ofierze płynnej, tzw. libacji). [przypis edytorski]
Roszela — La Rochelle (a. La Rocheile), średniowieczne miasto-twierdza położone w zach. Francji, w regionie Akwitanii, nad Zatoką Biskajską. [przypis edytorski]
Rosz Haszana a. Rosz Haszane — Nowy Rok obchodzony zwykle we wrześniu. [przypis tłumacza]
Rosz Haszana — Nowy Rok żydowski przypadający zwykle na wrzesień. [przypis tłumacza]
Rosz Haszana (Rosz Haszone) — Nowy Rok obchodzony zazwyczaj we wrześniu. [przypis tłumacza]
Rosz ha-Szana — święto Nowego Roku, zwane też Świętem Trąbek. [przypis edytorski]
Rosz-haszana także: Rosz Haszana a. Rosz Haszone — Nowy Rok w judaizmie, obchodzony zazwyczaj we wrześniu. [przypis edytorski]
Rosz-haszana — żydowski Nowy Rok, inaczej: Święto Trąbek; święto upamiętniające pierwszy dzień stworzenia świata; w religii żydowskiej wierzy się, że w Rosz-haszana Bóg ocenia ludzi i zapisuje ich losy w dwóch księgach: sprawiedliwych wpisuje do Księgi Życia, grzeszników do Księgi Śmierci, pozostali ludzie mają 10 dni na poprawę (czas do święta Jom Kipur, Dnia Pojednania). [przypis edytorski]
Rosz ha-Szana — Żydowski Nowy Rok, nazywany też Świętem Trąbek. Święto upamiętnia pierwszy dzień stworzenia świata. W Rosz ha-Szana Bóg ocenia ludzi i zapisuje ich losy w dwóch księgach: sprawiedliwych wpisuje do Księgi Życia, grzeszników do Księgi Śmierci. Pozostali ludzie mają 10 dni na poprawę (czas do Jom Kippur czyli Dnia Pojednania). Żydzi dodatkowo odmawiają w ten dzień modlitwy Musal, oraz dmą w róg barani szofar. [przypis edytorski]
Rosz-haszana — żydowski Nowy Rok, nazywany też Świętem Trąbek; Święto upamiętnia pierwszy dzień stworzenia świata; Rosz-haszana Bóg ocenia ludzi i zapisuje ich losy w dwóch księgach: sprawiedliwych wpisuje do Księgi Życia, grzeszników do Księgi Śmierci; pozostali ludzie mają 10 dni na poprawę (czas do Jom Kipur, Dnia Pojednania). [przypis edytorski]
Rosz-haszana — (z hebr. Początek Roku; z jid. Roszeszone) święto Nowego Roku, w Polsce znane też jako Święto Trąbek. Rozpoczyna się pierwszego dnia miesiąca tiszri (wrzesień-październik). [przypis edytorski]
roszpunka a. roszponka — roślina warzywna, jej liście mają łagodny, lekko orzechowy smak. [przypis edytorski]
roszt (daw., gw.) — ruszt, konstrukcja z krzyżujących się prętów a. belek. [przypis edytorski]
roszt (daw.) — ruszt. [przypis edytorski]
rota — daw. jednostka piechoty polskiej, licząca do trzystu żołnierzy. [przypis edytorski]
rota (daw.) — oddział. [przypis edytorski]
rota (daw.) — oddział wojska. [przypis edytorski]
rota (daw., ros.) — kompania (pododdział wojska). [przypis edytorski]
rota (daw.) — tu: oddział żołnierzy. [przypis edytorski]
rota — kareivių būrys, kuopa. [przypis edytorski]
rotan (mal.) — rattan, ogólne określenie pnących palm z lasów tropikalnych Azji Płd.-Wsch., używanych do wyrobu plecionek. [przypis edytorski]
rotan — także rotang bądź rattan, palma wykorzystywana m. in. do wyplatania mebli. [przypis edytorski]
rota — oddział. [przypis edytorski]
rota — pieśń hymniczna; oddział wojskowy. [przypis edytorski]
rota (starop.) — oddział wojska. [przypis edytorski]
rota (starop.; tu forma Ms. lp: rocie) — koło, gromada. [przypis redakcyjny]
rota — tekst przyrzeczenia. [przypis edytorski]
rotati poli (łac.) — gdy obracały się bieguny (Abl. abs.). [przypis edytorski]
rota — tu: formuła przysięgi. [przypis edytorski]
rota — tu: oddział. [przypis edytorski]
rota — tu: oddział wojsk. [przypis edytorski]
Rota — wiersz Marii Konopnickiej (1842–1910), a także pieśń hymniczna. [przypis edytorski]
Rote Fahne — (wł. Bandiera Rossa), powstała we Włoszech jedna z najsłynniejszych pieśni ruchu robotniczego, której tekst zmodyfikowano po dojściu Mussoliniego do władzy. [przypis edytorski]
Roterodan — Erazm Roterodamczyk urodził się 1467 z nieprawego łoża, do 9 roku chórowe pacholę, wcześnie okazywać zaczął pamięć szczęśliwą i dowcip żywy. Zwiedził Francją, Anglią, Włochy, pozyskał uwolnienie od ślubów zakonnych. Kardynali, mianowicie Medyceusz, później zasiadający na stolicy apostolskiej pod imieniem Leona X i następni papieże; królowie: angielski Henryk VIII i kanclerz jego Tomasz Morus, Franciszek I król francuski, Ferdynand węgierski i Zygmunt I monarcha polski, niemniej Karol V cesarz pisywali do niego, usiłując go do siebie przyciągnąć. Znosili się z nim listownie: Jan Łaski, synowiec arcybiskupa, Tideman Giese, później biskup chełmiński i Jan Turzo wrocławski pasterz. Ostatni posłał mu w darze cztery bryły złota, czapkę sobolową i 4 klepsydry roboty misternej. Erazm z Roterodamu najuczeńszy był w swym wieku, styl jego czysty i płynny, nieco upstrzony wszakże. Nieprzyjaciel zbytku, żył umiarkowanie, szczery, dobry i stateczny przyjaciel. Pochwała głupstwa i colloquia najznakomitszemi jego dzieły. Niektóre tego męża pisma drukowane w Krakowie, jako to: Judicium de nova nostri temporis heresiarum ecclesia 1530, Luciani Samosatensis Astrologia Erasmo Roterodamo interprete 1531. Umarł Erazm w Bazylei 1536, licząc 70 rok życia. Tam dotąd okazują cudzoziemcom: jego pierścień, pieczątkę, szpadę, scyzoryk, rylec, własną ręką napisany testament i portret jego z napisem Teodora Bezy. W ojczystym grodzie Roterodamie, na obszernym placu wzniesiono dlań posąg [źródło:] Nowy dykcjonarz historyczny Boelkego. [przypis redakcyjny]
Roterodan, sławny człowiek — Erazm z Rotterdamu (1467–1536), najwybitniejszy i najbardziej wpływowy humanista XVI w.; przytoczona przez Reja dykteryjka jest parafrazą opowieści z jego Colloquia familiaria. [przypis edytorski]
Rothondes — miejscowość we Francji, w pobliżu której w wagonie kolejowym został podpisany rozejm 11 listopada 1918 roku, kończący I wojnę światową. [przypis edytorski]
Rothschild, Edmond James de (1845–1934) — francuski kolekcjoner i mecenas sztuki pochodzenia żydowskiego, baron; filantrop hojnie wspierający działalność ruchu syjonistycznego oraz osadnictwo żydowskie w Palestynie. [przypis edytorski]
Rothschild, Edmond James de (1845–1934) — francuski kolekcjoner i mecenas sztuki pochodzenia żydowskiego, członek słynącej z bogactwa międzynarodowej rodziny Rothschildów. [przypis edytorski]
rothy (starop. forma) — roty; oddziały wojsk. [przypis edytorski]
rotionaliter (łac.) — dowodnie. [przypis redakcyjny]
rotman — starszy flisak, przewodnik, który w czółnie wyprzedza i bada głębokość wody. [przypis redakcyjny]
rotmister — w rękopisie: rochmister tj. rothmister; Pasek umyślnie wypisał ten wyraz z niemiecka. [przypis redakcyjny]
rotmistrz — dowódca chorągwi. [przypis edytorski]
rotmistrz — dowódca oddziału kawalerii w daw. Polsce, później stopień oficerski w kawalerii. [przypis edytorski]
rotmistrz — dowódca szwadronu. [przypis edytorski]
rotmistrze — dziś popr. forma M.lp: rotmistrzowie; rotmistrz: dowódca chorągwi. [przypis edytorski]
rotmistrze — dziś: rotmistrzów. [przypis edytorski]
rotmistrz (hist. wojsk.) — w XVII w. dowódca chorągwi, podstawowego oddziału jazdy, liczącego wówczas 50–200 żołnierzy. [przypis edytorski]
rotmistrz — stopień wojskowy w kawalerii, odpowiednik kapitana. [przypis edytorski]
rotmistrz — tu: Adam Działyński, starosta bratiański; dla zasług ojca pozwolono konstytucją r. 1662 potomstwu trzymać starostwo do lat 15. [przypis redakcyjny]
rotmistrz — tu: Czarniecki. [przypis redakcyjny]
rotmistrz (z niem.) — dowódca oddziału konnego. [przypis redakcyjny]
Rotomag — starożytna nazwa miasta Rouen w Normandii. [przypis redakcyjny]
rotorowiec — statek poruszany wiatrem przy pomocy cylindrów. [przypis autorski]
rotowy ogień — wystrzał z broni palnej przez wszystkich żołnierzy roty (oddziału) jednocześnie. [przypis edytorski]
rotowy ogień — wystrzał z broni palnej przez wszystkich żołnierzy roty (oddziału) jednocześnie; tu przen. [przypis edytorski]
Rotrou, Jean (1609–1650) — francuski dramaturg i poeta; od 1632 pisał sztuki dla aktorów występujących w Hôtel de Bourgogne. [przypis edytorski]
Rotschildowie — rodzina niemieckich Żydów, zajmująca się bankowością i finansami, jedna z najbogatszych rodzin na świecie. [przypis edytorski]
Rotszyld — nazwisko sławnych bankierów, których działalność obejmowała wiele krajów europejskich. [przypis edytorski]
Rotszyld — nazwisko sławnych bankierów, których działalność obejmowała wiele krajów europejskich. [przypis redakcyjny]
Rotszyldowie a. Rothschildowie — bogata i wpływowa rodzina niemieckich Żydów, zajmująca się bankowością i finansami, jedna z najbogatszych rodzin na świecie. Rodzinną firmę zapoczątkował kantor Mayera Amschela Rothschilda założony w latach 60. XVIII w. [przypis edytorski]
Rotszyldowie — rodzina bankierów i finansistów, jedna z najbogatszych w XIXw. [przypis redakcyjny]
Rotszyldowie, Rothschildowie — bogata i wpływowa rodzina niemieckich Żydów, od XIX w. nazwisko to jest kojarzone z bogactwem; rodzinną firmę zapoczątkował kantor Mayera Amschela Rothschilda założony w latach 60. XVIII w. [przypis edytorski]
Rotszyldowie, właśc. Rothschildowie — bogata i wpływowa rodzina niemieckich Żydów, zajmująca się bankowością i finansami; w XIX w. najbogatsza rodzina na świecie. [przypis edytorski]
Rotszyldowie, właśc. Rothschildowie — rodzina niemieckich Żydów, zajmująca się bankowością i finansami, jedna z najbogatszych rodzin na świecie. [przypis edytorski]
Rotszyld — tu: przen.: bogacz; Rotszyldowie, właśc. Rothschildowie, to bogata i wpływowa rodzina niemieckich Żydów, zajmująca się bankowością i finansami, jedna z najbogatszych rodzin na świecie. [przypis edytorski]
rotten bulkheads (ang) — przegniłe przegrody (a. grodzie okrętowe); może być to lekka aluzja do Lorda Josepha Conrada. [przypis edytorski]
Rottenführer (niem.) — stopień przyznawany członkom SS i SA, zasłużonym dla organizacji, ale nieposiadającym odpowiedniego przeszkolenia politycznego lub wojskowego, aby zostać podoficerem; stopień Rottenführera był odpowiednikiem kaprala w armii. [przypis edytorski]
Rotten Row — modna droga dla jeźdźców biegnąca wzdłuż płd. strony londyńskiego Hyde Parku. [przypis edytorski]
Rotter-Jarnińska, Amelia (1879–1942) — aktorka. [przypis edytorski]
rotunda — kobiece okrycie wierzchnie, modne w XIX w., szyte z kolistego fragmentu materiału, z rozcięciami zamiast rękawów. [przypis edytorski]
rotunda (łac. r.ż. od rotundus: okrągły) — okrągły budynek. [przypis edytorski]
rotunda — obszerny płaszcz damski, skrojony w kształt koła. [przypis edytorski]
rotunda — płaszcz damski o wykroju w kształcie koła, popularny w XIX w. [przypis edytorski]
