Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 117343 przypisów.
zamordowany męczennik — mowa o św. Stanisławie. [przypis edytorski]
zamordowywać (pot.) — doprowadzać do skrajnego wyczerpania. [przypis edytorski]
zamorusany — pobrudzony. [przypis edytorski]
zamorzyć (daw.) — zabić. [przypis edytorski]
zamowa (daw.) — zaklęcie. [przypis edytorski]
Zamoyski, August (1893–1970) — pol. rzeźbiarz (mający doświadczenie również w zakresie kowalstwa, stolarstwa, kamieniarstwa i snycerstwa); studiował w Szwajcarii, Fryburgu i Heidelbergu, w 1917 r. poznał w Monachium Stanisława Przybyszewskiego i przez niego nawiązał kontakt z ekspresjonistyczną grupą „Bunt” (z Poznania); wkrótce potem zamieszkał na jakiś czas w Zakopanem i zaprzyjaźnił się z Witkacym; wraz z nim, Leonem Chwistkiem i Tytusem Czyżewskim współtworzył grupę formistów (początkowo określających się jako Ekspresjoniści Polscy). Od 1923 mieszkał we Francji, odwiedzając regularnie Zakopane; był gł. organizatorem wystawy sztuki polskiej w Paryżu w 1929 r. W l. 1940–1955 mieszkał w Brazylii, prowadząc szkołę rzeźby w Rio de Janeiro oraz São Paulo, następnie ponownie wrócił do Francji. W jego twórczości wyróżniane są trzy okresy: formistyczny (1918–1924), realistyczny (1924–1950) i neoekspresjonistyczny (1950–1970). [przypis edytorski]
Zamoyski, August (1893–1970) — polski rzeźbiarz. [przypis edytorski]
Zamoyski, Jan (1542–1605) — polski magnat, kanclerz wielki koronny od 1578, hetman wielki koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów od 1581. [przypis edytorski]
Zamoyski, Jan Sobiepan herbu Jelita (1621–1665) — III Ordynat zamojski, podczaszy wielki koronny, krajczy wielki koronny, generał ziem podolskich, później także wojewoda sandomierski i kijowski; zachował wierność Janowi Kazimierzowi podczas potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
zamożysty (daw.) — możny, potężny; zamożny, bogaty. [przypis edytorski]
zamożysty — dziś pop.: zamożny. [przypis edytorski]
zamożysty(starop.) — obrotny, zapobiegliwy. [przypis edytorski]
zamra — dziś: zamieranie, obumieranie. [przypis edytorski]
zamrocz — mrok. [przypis edytorski]
zamrzeć — dawniej: umrzeć. [przypis edytorski]
zamrzeć (daw.) — umrzeć. [przypis edytorski]
zamtuz (daw.) — dom publiczny, burdel. [przypis edytorski]
zamtuz (daw.) — dom publiczny. [przypis edytorski]
Honoré de Balzac, Stracone złudzenia, Wielki człowiek z prowincji w Paryżu
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
zamtuz — dom publiczny, burdel. [przypis edytorski]
zamtuz — dom publiczny. [przypis edytorski]
zamtuz (z niem.) — dom publiczny, burdel. [przypis edytorski]
zamudzi — daw. zanudzi. [przypis edytorski]
zamyka się między temi (starop.) — znajduje się wśród nich; zalicza się do nich. [przypis edytorski]
zamyka tę trylogię — niezupełnie, gdyż dalsze losy bohatera opisuje powieść Blaski i nędze życia kurtyzany. [przypis edytorski]
zamyślać — zamierzać [przypis edytorski]
zamyślać — zamierzać. [przypis edytorski]
zamyśla się (…) o nieznajomym — dziś popr.: zamyślać się nad kim a. czym. [przypis edytorski]
zamyśliwał (starop. forma) — zamyślał. [przypis edytorski]
zamżyć — zamajaczyć; ukazać się niewyraźnie. [przypis edytorski]
zań (daw.) — za niego. [przypis edytorski]
za nadrą — dziś: w zanadrzu. [przypis edytorski]
za nadrą — za pazuchą, w zanadrzu. [przypis edytorski]
za nadrę (daw.) — w zanadrze. [przypis edytorski]
zanadrze (daw.) — miejsce na piersi, pod ubraniem. [przypis edytorski]
zanadrze (daw.) — miejsce pod wierzchnim ubraniem na piersi. [przypis edytorski]
zanadrze (starop.) — miejsce na piersiach pod wierzchnim ubraniem; w zanadrze, tu: do wnętrza. [przypis edytorski]
zanadrze (starop.) — miejsce na piersiach pod wierzchnim ubraniem; w zanadrzu, tu: wewnątrz, w sobie. [przypis edytorski]
zanadtom prosta — skrócone: zanadto jestem prosta. [przypis edytorski]
zanadtom się zakochał — przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zanadto się zakochałem. [przypis edytorski]
zanadto skoro — zbyt szybko, za wcześnie. [przypis edytorski]
zanadzić się (gw.) — zanęcić się, skusić się czymś. [przypis edytorski]
za najbliższych towarzyszy krzyże otrzymali — tj. zostali ukrzyżowani za karę. [przypis edytorski]
za nas krześcijany (starop.) — za nas chrześcijan. [przypis edytorski]
zanatomizować — przeprowadzić analizę budowy ciała (anatomii). [przypis edytorski]
zancudo (hiszp.) — komar, moskit. [przypis edytorski]
Zander, Gustaf (1835–1920) — szwedzki lekarz ortopeda, prekursor mechanoterapii, znany z wynalezienia specjalnych aparatów mechanicznych do rehabilitacji; w 1865 otworzył w Sztokholmie pierwszy zakład mechanoterapii, do 1906 jego zakłady powstały w niemal 150 krajach. [przypis edytorski]
zanemizowany — osłabiony. [przypis edytorski]
Zania — po autorce został w Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego wiersz oraz list pożegnalny do brata podpisany nieczytelnie, prawdopodobnie Zania lub Tania. [przypis edytorski]
za nic nie stoi (starop.) — tu: nic nie osłania; jest do niczego. [przypis edytorski]
za nieboszczyka był mian — dziś: za nieboszczyka był uznany. [przypis edytorski]
zaniechać co — zaniechać czego, poniechać czego, porzucić co; karaceny i zbroje zaniechał: odrzucić karacenę i zbroję. [przypis edytorski]
zaniechać — przestać; porzucić jakąś czynność. [przypis edytorski]
zaniedbuję obowiązków — dziś z Biernikiem: zaniedbuję obowiązki. [przypis edytorski]
Za Niemen hen precz — w innej wersji tekst rozpoczynają słowa: „Za Niemen nam precz!”. [przypis edytorski]
zaniemiały — dziś: oniemiały. [przypis edytorski]
za niemi — dziś popr. forma: za nimi. [przypis edytorski]
zaniemieć — dziś: oniemieć a. zaniemówić. [przypis edytorski]
zaniemieć — dziś: oniemieć. [przypis edytorski]
zaniemieć — dziś popr.: oniemieć. [przypis edytorski]
zaniepodziać się (daw.) — zagubić się. [przypis edytorski]
zaniepokoiło ich nie żartem — dziś: zaniepokoiło (…) nie na żarty. [przypis edytorski]
zaniepoznawać — nie znać. [przypis edytorski]
zaniepoznawać — zapominać; pomijać. [przypis edytorski]
za nierządnicę mię do nich udawał (starop.) — udawał przed nimi, że jestem nierządnicą; przedstawiał mnie w ich oczach jako nierządnicę. [przypis edytorski]
zaniesą (gw.) — zaniosą. [przypis edytorski]
zaniesę — dziś popr.: zaniosę. [przypis edytorski]
zaniesła (gw.) — zaniosła. [przypis edytorski]
zaniespokoić — zaniepokoić. [przypis edytorski]
zanim bogom z początku ofiarę złożą — grecka tradycja nakazywała poświęcić bogom kilka pierwszych kropel pitego wina, wylewając je na ziemię (libacja). [przypis edytorski]
zanim doszły do słowa — aluzja mitologiczna bądź religijna. W mitologii gr. ludzie zostali stworzeni z kamieni, a w Ewangelii Łk 19,40 padają słowa: „Powiadam wam: Jeśli ci umilkną, kamienie wołać będą”. [przypis edytorski]
zanimem cię spotkał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zanim cię spotkałem. [przypis edytorski]
zanimeśmy tu przyszli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zanim tu przyszliśmy. [przypis edytorski]
zanimeś przyszedł — inaczej: zanim przyszedłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
zanimeś się wyćwiczył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zanim się wyćwiczyłeś. [przypis edytorski]
zanimeś to należycie roztrząsnął — inaczej: zanim to należycie roztrząsnąłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
zanimeś ty to stwierdził — inaczej: zanim ty to stwierdziłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
zanimować — ożywić. [przypis edytorski]
z anioły — dziś popr.: z aniołami. [przypis edytorski]
zaniosąć — skrócone: zaniosą ci. [przypis edytorski]
zankiel a. zamkiel (daw. niem. Senkel) — klamra, sprzączka. [przypis edytorski]
zankiel a. zamkiel (daw., z niem.) — klamra, sprzączka. [przypis edytorski]
Zankle — po klęsce powstań Meseńczycy schronili się w ateńskim Naupaktos oraz w Zankle na Sycylii (nazwa tego miasta po gr. oznacza sierp). [przypis edytorski]
zankylozowany (z gr.) — zesztywniały. [przypis edytorski]
zanócić — dziś popr. pisownia: zanucić. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
zanotowywała — dziś: notowała. [przypis edytorski]
za nowe — jako nowe. [przypis edytorski]
Zante (hist.) — ob. Zakintos, grecka wyspa na Morzu Jońskim. [przypis edytorski]
Zante (z wł.) a. Zakintos — wyspa grecka na Morzu Jońskim. [przypis edytorski]
Zantir a. Zantyr — gród założony przez księcia pomorskiego Świętopełka, a potem przekazany lub sprzedany Krzyżakom; dokładna lokalizacja warowni nie jest znana. [przypis edytorski]
Zan, Tomasz (1796–1855) — poeta, badacz minerałów i przyrodnik; od 1815 r. studiował na Cesarskim Uniwersytecie Wileńskim. Podczas egzaminów wstępnych poznał Adama Mickiewicza. Był współzałożycielem Towarzystwa Filomatów (1817 r.) i jego przewodniczącym na wydziale matematyczno-fizycznym, gdzie studiował, założycielem Związku Promienistych (1820 r.), prezesem Zgromadzenia Filaretów (1820–1823), członkiem Towarzystwa Szubrawców. W maju 1821 r. na zaproszenie Jana Chodźki został przyjęty do wileńskiej loży masońskiej „Szkoła Sokratesa”. Za działalność w tajnych stowarzyszeniach został skazany na rok ciężkiego więzienia w Orenburgu, a następnie na zesłanie, na którym przebywał od 1824 do 1837 r. W 1829 r. został asystentem Aleksandra von Humboldta, pod którego kierunkiem prowadził badania meteorologiczne. W Orenburgu wraz z Aleksandrem Chodźką założył muzeum historyczno-przyrodnicze z kolekcją eksponatów geologicznych. Odbywał podróże po Uralu i Kazachstanie, badając roślinność, klimat i geografię tych obszarów; odkrył pola złotonośne na wsch. stronie gór Uralu. W l. 1837–1841 pracował jako bibliotekarz w Instytucie Geologicznym w Petersburgu. W 1841 r. powrócił do Wilna, gdzie otrzymał posadę w Głównym Urzędzie Korpusu Inżynierów Górniczych. W roku 1847 kupił od Adolfa Dobrowolskiego majątek Kakowczyn, który przemianował na Kochaczyn; tam zmarł na zapalenie opon mózgowych w 1855 r., został pochowany w Smolanach k. Orszy. [przypis edytorski]
Zan, Tomasz (1796–1855) – polski poeta; od 1815 student wydziału matematyczno-fizycznego na Uniwersytecie Wileńskim, przyjaciel Adama Mickiewicza; współzałożyciel Towarzystwa Filomatów (1817), założyciel Związku Promienistych (1820), prezes Zgromadzenia Filaretów (1820–23), członek Towarzystwa Szubrawców; za działalność w tych stowarzyszeniach w 1824 został skazany na rok twierdzy i zesłanie, podczas którego zajmował się m.in. badaniami złóż minerałów na Uralu; uwolniony w 1837, pracował jako bibliotekarz w Instytucie Geologicznym w Petersburgu; w 1841 powrócił do Wilna, gdzie otrzymał posadę w Głównym Urzędzie Korpusu Inżynierów Górniczych. [przypis edytorski]
zantuz a. zamtuz — dom publiczny. [przypis edytorski]
Zanzibar — miasto w Tanzanii, na wyspie Zanzibar u wschodnich wybrzeży Afryki; w 1890 objęte brytyjskim protektoratem. [przypis edytorski]
za obrońce — dziś popr.: na obrońców. [przypis edytorski]
zaoczyć (daw.) — zobaczyć. [przypis edytorski]
zaoczyć (rzad.) — zobaczyć. [przypis edytorski]
zaoczyć — zobaczyć. [przypis edytorski]
zaoczyć — zobaczyć, zauważyć. [przypis edytorski]
za oczyma — pod nieobecność. [przypis edytorski]
za oczy — tu: za oczami (por. zaocznie), za plecami. [przypis edytorski]
