Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159532 przypisów.

postanowił uniemożliwić rewolucję, taką jak owa w 1740 roku — mowa tu o powstaniu ludowym w Genui w 1746 r. [które zmusiło Austriaków do opuszczenia zajętego przez nich miasta (wojna o sukcesję austriacką); Red.]. [przypis redakcyjny]

postanowiono odłożyć sprawę do drugiego zgromadzenia (…) bowiem było już późno… — jeśli było zbyt ciemno, by zliczyć głosy za uniewinnieniem wodzów (na co się zanosiło), to było ciemno i na obliczanie rąk (głosuje się za pomocą podniesienia ręki) przy wniosku, by sprawę odłożyć na drugie zgromadzenie. Więc i to głosowanie odbyło się chaotycznie i bezładnie. Zgromadzenie zostało zaskoczone tym wnioskiem i przyjęło go w zrozumieniu, że Rada zastanowi się, czy w ogóle należy postawić wodzów w stan oskarżenia, a jeśli tak, to jak należy proces przeprowadzić. Natomiast wrogowie wodzów rozumieli tak: wobec tego, że oskarżenie i obrona skończone, należy zastanowić się nad sposobem wydania wyroku. [przypis tłumacza]

postanowiono zgładzić co do jednego cały ród Romanowów… — por. comte W. N. Kokovtzoff, Le bolchévisme à l'oeuvre, Paris, M. Giard, 1931, s. 48–49. [przypis autorski]

postanowiwszy w miejsce swe pewnego Rusina z sobą spokrewnionego — oryg. łac. loco sui quodam ibi Rutheno sui generis in dominio constituto; tj. Świętopełka I, starszego brata Jarosława Mądrego, zięcia Bolesława Chrobrego. [przypis edytorski]

po starej — po starej znajomości. [przypis redakcyjny]

postaremu (starop. forma ort.) — dziś popr.: po staremu; jak dawniej. [przypis edytorski]

po staremu — tu: nadal, tak samo. [przypis edytorski]

po staremu — tu: niezmiennie, tak samo; ulubione wyrażenie Paska. [przypis edytorski]

po staremuż — po staremu, po dawnemu, tak samo. [przypis redakcyjny]

Po starym i po nowym pergaminie — To jest: po księgach Starego i Nowego Testamentu. [przypis redakcyjny]

postawając (starop.) — przystając, robiąc postoje. [przypis edytorski]

postawa (starop.) — [tu:] osnowa tkacka. [przypis redakcyjny]

postaw a. sztuka — daw. jednostka miary długości tkanin, zróżnicowana zależnie od terytorium i licząca średnio 30 łokci (łokieć: 2 stopy, ok. 50–60 cm) sukna; na 10 lub tuzin (12) postawów (sztuk) dzielono belę materiału. [przypis edytorski]

postawa — tu: pozycja, ułożenie. [przypis edytorski]

postawa ukazuje rogi — skłonność do awantur, stąd wyrażenie: rogata natura. [przypis redakcyjny]

postawce a. postawy (starop.) — kosztowne tkaniny. [przypis edytorski]

postaw (daw.) — jednostka miary powierzchni tkaniny. [przypis edytorski]

postaw (daw.) — jednostka miary stosowana do tkanin. [przypis edytorski]

postaw (daw.) — miara długości tkanin, równa 28 łokci, tj. ok. 16 m. [przypis redakcyjny]

postaw (daw.) — miara długości tkanin, równa 28 łokci, tj. ok. 16 m; w XVII w. tkaniny uważano za bardzo wartościowe i często stanowiły formę płatności zamiast gotówki, a sukno czerwone ceniono wyżej niż bielone. [przypis edytorski]

postaw (daw.) — miara sukna; jeden postaw sukna miał 30 łokci (ok. 14 m) długości i ¾ łokcia szerokości (ok. 1 m); bela sukna liczyła 10–12 postawów. [przypis edytorski]

postaw — daw. miara tkanin, liczył od 30 do 60 łokci, tj. ok. 18–36 m bieżących. [przypis edytorski]

postaw (daw.) — zwój sukna. [przypis edytorski]

postawić krzyżyk — zrezygnować z czegoś. [przypis edytorski]

postawić kwestią (daw.) — dziś: postawić kwestię. [przypis edytorski]

postawić marsa — zrobić marsową tj. surową minę. [przypis edytorski]

postawić się okoniem — sprzeciwić się, stawić opór. [przypis edytorski]

postawić w stan przedwstępnego oskarżenia — na razie wnosi się oskarżenie przed Zgromadzenie Ludowe. Gdy to uzna sprawę za uzasadnioną, oddaje się skargę odpowiedniemu sądowi do rozpatrzenia. [przypis tłumacza]

postawić (z ros. postawit) — dostarczyć. [przypis edytorski]

postawił był — daw. formy czasu zaprzeszłego, używanego dla wyrażenia czynności (zdarzenia, stanu itp.) poprzedzającej inną czynność (zdarzenie, stan itp.) wyrażoną w czasie przeszłym zwykłym; znaczenie: postawił (w przeszłości). [przypis edytorski]

postawił — wypełniając ślub chocimski, Lubomirski założył w Wiśniczu wspaniały kościół Zbawiciela i klasztor Karmelitów Bosych. [przypis redakcyjny]

Postawili Mickiewiczowi pomnik — warszawski pomnik Adama Mickiewicza, znajdujący się na skwerze przy ul. Krakowskie Przedmieście, zaprojektowany przez Cypriana Godebskiego, został odsłonięty w 100-lecie urodzin poety, 24 grudnia 1898. Budowę sfinansowano z datków społeczeństwa, zbieranych od maja do lipca 1897. [przypis edytorski]

postawim (daw.) — forma skrócona od: postawimy. [przypis edytorski]

postaw — inaczej: sztuka (np. sukna); starop. jednostka miary tkanin, dzieląca się na 32 łokcie (czyli ponad 15 m), choć zależnie od regionu i okresu mająca różne przeliczniki (od 27 do 62, a nawet 64 łokci po ok. 52 cm); większą jednostką była bela, licząca 10–12 postawów materiału. [przypis edytorski]

postaw — inaczej: sztuka (np. sukna); starop. jednostka miary tkanin, dzieląca się na 32 łokcie (czyli ponad 15 m), choć zależnie od regionu i okresu mająca różne przeliczniki (od 27 do 62, a nawet 64 łokci po ok. 52 cm); większą jednostką była bela, licząca 10–12 postawów materiału. [przypis edytorski]

postawion (daw.) — skrócona forma przym. r.m.; dziś tylko: postawiony. [przypis edytorski]

Postawiono pytanie, w jaki sposób poszczególni ludzie, nie mając prawa rozporządzać swym własnym życiem, mogą przenieść na zwierzchnika to prawo, którego nie posiadają — Locke w Traktacie o rządzie obywatelskim. [przypis tłumacza]

postawką (starop.) — po wierzchu. [przypis redakcyjny]

postawkami — postępowaniem. [przypis redakcyjny]

postawka — zdrobnienie od „postawa”. [przypis edytorski]

postawki (starop.) — miny. [przypis edytorski]

postawki (starop.) — postępki. [przypis redakcyjny]

Postaw nam króla, aby nas sądził, jako wszytki narody mają — 1 Sm 8, 5. [przypis edytorski]

postawny (starop.) — okazały, wpadający w oczy. [przypis redakcyjny]

postaw (starop.) — daw. jednostka miary długości tkanin licząca średnio 30 łokci (łokieć: 2 stopy, czyli ok. 50–60 cm) sukna; na 10 lub tuzin (12) postawów dzielono belę materiału. [przypis edytorski]

postawy (starop.) — postępki. [przypis redakcyjny]

post bellum auxilium (łac.) — po skończonej wojnie pomoc. [przypis redakcyjny]

post bellum auxilium (łac.) — po wojnie posiłki. [przypis redakcyjny]

post coitum omne animal […] triste (łac.) — po stosunku każde zwierzę jest smutne. [przypis edytorski]

postęk — dziś: postękiwanie. [przypis edytorski]

postęp arytmetyczny — według terminologii matematycznej liczba ziaren rośnie w postępie geometrycznym (w którym występuje stały mnożnik), a nie w arytmetycznym (w którym występuje przyrost o stałą wielkość). [przypis edytorski]

postępek Kratesa (…) — por. Diogenes Laertios, Życie Kratesa [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, VI, 88. [przypis tłumacza]

Postęp jest czasami tak zdumiewający, że Monteskiusz wydaje się aż gruby. — Szczęśliwy jestem, pisząc to. Trzy dni i noce przesiedziałem prawie bez przerwy nad moją urzędową robotą (czerwiec 1832). Nie mógłbym teraz, o czwartej, kiedy listy do ministrów są już opieczętowane, wziąć się do powieści, gdy tymczasem ta pisanina idzie mi łatwo, nie wymaga bowiem innego wysiłku i planu jak wspominanie. [przypis autorski]

postępkiem swoim — tj. rezygnacją ze święceń kapłańskich. [przypis edytorski]

postępować (starop. forma) — tu: chodzić. [przypis edytorski]

postępowanie — tu: awans, awansowanie. [przypis edytorski]

postępowanie zasłużonych nad prawo starszeństwa tylko Sejm rozdawać władzę mieć może — Dzisiaj [19 grudnia 1788 r.; S.Cz.] prawo pozwoliło królom z dwóch fortragowanych [wysuniętych, proponowanych; S.Cz.] jednego awansować. Trzeba, aby przynajmniej toż prawo ostrzegło, iż dwa razy jednego fortragowanego odrzucić nie można. [przypis autorski]

postęp — podstęp; za sprawą Podoskiego i Radziwiłła, Panie Kochanku' zwabiono konfederatów do Radomia r. 1767, gdzie dowódca rosyjski dał im akt konfed. do podpisania pod grozą bagnetów. [przypis redakcyjny]

postępująż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy postępują, czyż postępują. [przypis edytorski]

postępuję z wielką względnością — postępuję bardzo ostrożnie. [przypis edytorski]

postępuje z Krety do Tyczyna — w oryg. „z góry Jowisza” („dal monte di Giove”). Dlaczego tłumacz zrobił z tego Kretę? Czyżby dlatego, że Jowisz miał się urodzić i wychować na Krecie? Może by należało czytać „z Rety”, tj. z Alp Retyckich, przez które wedle Martina (Historya Francyi) miał się Sygebert (a właściwie Hildebert) przeprawić do Włoch. [przypis redakcyjny]

Postenkett (niem.) — łańcuch posterunków na granicach obozu. [przypis edytorski]

Postenkett (niem.) — łańcuch posterunków na granicach obozu. [przypis edytorski]

poste-restante (fr.) — poczta pozostająca, wysyłka na adres dowolnego urzędu pocztowego, a nie na adres zamieszkania. [przypis edytorski]

poste-restante (fr.) — poczta pozostająca, wysyłka na adres urzędu pocztowego dogodnego dla odbiorcy, a nie na adres zamieszkania. [przypis edytorski]

poste restante (fr.) — poczta pozostająca, wysyłka na adres urzędu pocztowego dogodnego dla odbiorcy, a nie na adres zamieszkania. [przypis edytorski]

poste-restante — sposób wysyłki polegający na dostarczeniu przesyłki pocztowej lub przekazu pocztowego pod adres dowolnego urzędu pocztowego, wygodny dla odbiorcy, zamiast pod jego adres. Nie musi to być urząd „właściwy” miejscu zamieszkania, nie musi to być nawet urząd w miejscowości, w której mieszka. [przypis edytorski]

Posterior (…) quaeque — Lucretius, De rerum natura, V, 1413. [przypis tłumacza]

posteritatem (łac.) — potomstwo. [przypis redakcyjny]

posteritati (łac.) — potomstwu. [przypis redakcyjny]

posteritatis (łac.) — potomstwa. [przypis redakcyjny]

post fata indeplorata (łac.) — po nieopłakanym zgonie. [przypis redakcyjny]

post fata regnantis (łac.) — po śmierci panującego. [przypis redakcyjny]

post festum (łac.) — po święcie; po uczcie. [przypis edytorski]

post fundatam ordinationem (łac.) — po ustanowieniu ordynacji (1601). [przypis redakcyjny]

post funera vivit (łac.) — żyje po śmierci. [przypis redakcyjny]

posthumus (łac.) — pośmiertny; o dziecku urodzonym po śmierci ojca: pogrobowiec. [przypis edytorski]

postiglione (wł.) — listonosz. [przypis edytorski]

postillon d'amour (fr.) — posłaniec miłości. [przypis edytorski]

post multas deliberationes (łac.) — po długich namysłach. [przypis redakcyjny]

postój (starop.) — poczekaj. [przypis edytorski]

Post Office Department (ang.) — Departament Poczty. [przypis edytorski]

po stoicku — niezachwianie, ze spokojem. [przypis edytorski]

postojałem (gw.) — postałem. [przypis edytorski]

postoł — chłopskie obuwie. [przypis edytorski]

postoły (daw.) — łapcie. [przypis redakcyjny]

postoły — drewniane buty, chodaki. [przypis edytorski]

postoły — obuwie z łyka (łapcie) a. ze skóry zwierzęcej (skórznie). [przypis edytorski]

po stole — tu: po posiłku, po obiedzie. [przypis edytorski]

po stopniach Przybytku — κατὰ δὲ τῶν τοῦ ναοῦ βάθρων (N), τοῦ βωμοῦ βάθρων (D). Stąd u tłumaczów mowa o ołtarzu. [przypis tłumacza]