Przypisy

Monsalvat — góra, na której miał się znajdować zamek świętego Graala (kielicha, z którego Chrystus pił podczas ostatniej wieczerzy) występujący się w w legendach arturiańskich oraz w dramacie muzycznym Richarda Wagnera Pierścień Nibelunga; utożsamiana z górą Montserrat w Katalonii (1237 m n.p.m.), ok. 35 km na płn-zach. od Barcelony. [przypis edytorski]

Monsalvat — góra, na której miał się znajdować zamek świętego Graala (kielicha, z którego Chrystus pił podczas ostatniej wieczerzy) występujący się w w legendach arturiańskich oraz w dramacie muzycznym Richarda Wagnera Pierścień Nibelunga (1876). [przypis edytorski]

Monsalvat — zamek świętego Graala pojawiający się w legendach o Parsifalu i Lohengrinie. [przypis edytorski]

Monsalwat — zamek świętego Graala z legend o Parsifalu i Lohengrinie. [przypis edytorski]

Monseigneur (fr.) — Jaśnie Oświecony (tytuł używany wobec członków rodziny królewskiej); tu: o wielkim księciu Konstantym. [przypis edytorski]

monseigneur (fr.) — mój panie. [przypis edytorski]

Monseigneur (fr.) — Panie. [przypis edytorski]

Monsieur, donnez moi quelque chose! (fr.) — Proszę pana, niech pan coś da! [przypis edytorski]

monsieur (fr.) — pan. [przypis edytorski]

Monsieur (fr.) — pan; tu jako tytuł używany na określenie Filipa I Orleańskiego (1640–1701), brata francuskiego króla Ludwika XIV. [przypis edytorski]

monsieur (fr.) — pan; tu: wychowawca. [przypis edytorski]

monsieur (fr.) — tu: panie. [przypis edytorski]

Monsieur, je suis enchantée (fr.) — Panie, jestem zachwycona. [przypis edytorski]

Monsieur, je vous remercie mille fois de votre bonté. (fr.) — Panie, tysiąckrotnie dziękuję za pańską dobroć. [przypis edytorski]

Monsieur Koruta! Monsieur Koruta! (fr.) — Panie Koruta! Panie Koruta! [przypis edytorski]

monsieur l'Abbé (fr.) — pan ksiądz. [przypis edytorski]

monsieur le baron (fr.) — pan baron. [przypis edytorski]

monsieur le bon père — panie dobry ojcze. [przypis edytorski]

Monsieur le Duc (fr.) — pan książę; używany na dworze królewskim tytuł męża nieślubnej córki Ludwika XIV, księcia Ludwika III de Bourbon-Condé (1668–1710), później także jego najstarszego syna, Ludwika IV Henryka de Bourbon-Condé (1692–1740). [przypis edytorski]

Monsieur le Sénateur (…) de Herz (fr.) — Panie senatorze! Och, przeszkadzam panu! Mają śpiewać chór z Don Juana, a potem koncert Herza. [przypis edytorski]

Monsieur Michel Kaniowski, n' est-ce pas? (fr.) — Pan Michał Kaniowski, nieprawdaż? [przypis edytorski]

Monsieur mon cher enfant (fr.) — Panie, moje drogie dziecko. [przypis edytorski]

Monsieur, où est la Seine? (fr.) — Proszę pana, gdzie jest Sekwana? [przypis edytorski]

Monsieur Stanislas Rudecki à Ruczajew (fr.) — Pan Stanisław Rudecki w Ruczajewie. [przypis edytorski]

Monsieur — tu: tytuł brata króla Francji Ludwika XIV, Filipa I Orleańskiego (1640–1701), księcia Orleanu, założyciela dynastii orleańskiej; Filip Orleański miał dwie żony (Henriettę Annę Stuart i Elżbietę Wittelsbach, księżniczkę Palatynatu Reńskiego), ale powszechnie znane były jego homoseksualne skłonności; listy jego drugiej żony do krewnych zostały zredagowane i przetłumaczone w 1863: pochodzą z nich anegdoty o homoseksualnych zachowaniach większości osób wymienionych przez pana de Charlus. [przypis edytorski]

Monsieur, vous me troublez! (fr.) — Pan mnie niepokoi! [przypis edytorski]

monsie (z fr. monsieur: pan; proszę pana) — panie. [przypis edytorski]

Monsignore a. Monsignor (wł.) — tytuł dostojników kościelnych. [przypis edytorski]

Monsignore — tytuł honorowy w kościele katolickim stosowany w odniesieniu do wyższych urzędników hierarchii: kardynałów i biskupów. [przypis edytorski]

monsignore (wł.) — tytuł wysokich dostojników kościelnych we Włoszech. [przypis edytorski]

Monsigny, Pierre-Alexandre (1729–1817) — francuski kompozytor operowy. [przypis edytorski]

monsoon (ang.) — monsun, wiatr sezonowo zmieniający kierunek, występujący m.in. u płd. i wsch. wybrzeży Azji. [przypis edytorski]

monstrancja — naczynie liturgiczne w kształcie słońca na nóżce, w którym wystawia się hostię podczas mszy i procesji. [przypis edytorski]

monstrancja — ozdobne naczynie liturgiczne na hostię (uznawaną za ciało Chrystusa i z tego powodu otaczaną szczególną czcią). Monstrancja zazwyczaj jest wykonana ze złota i ma formę słońca, tak że od okrągłego centrum, w którym umieszczona jest hostia, rozchodzą się promienie. [przypis edytorski]

monstrancja (z łac. monstrare: pokazywać) — ozdobne naczynie, w którym podczas uroczystości w kościele katolickim umieszcza się i pokazuje publicznie (stąd nazwa) hostię, stanowiącą zgodnie z wiarą katolików i członków niektórych innych kościołów chrześcijańskich ciało Boga, Jezusa Chrystusa. [przypis edytorski]

monstrancja (z łac. monstrare: pokazywać) — ozdobne naczynie, w którym podczas uroczystości w kościele katolickim umieszcza się i pokazuje publicznie (stąd nazwa) hostię. [przypis edytorski]

monstrancjum — właśc. monstrancja: przedmiot w liturgii chrześc. służący do umieszczania w nim konsekrowanej hostii (uznawanej za ciało Jezusa Chrystusa, Boga-Człowieka); monstrancje są bogato zdobione, wykonane ze złota, kształtem mogą przypominać świątynię lub mieć formę solarną (od centralnego pojemnika na hostię odchodzą promienie jak od słońca). [przypis edytorski]

Monstranz — kostbar gestaltetes liturgisches Schaugerät der geweihten Hostie in der katholischen Kirche. [przypis edytorski]

monstre charmant (fr.) — uroczy potwór. [przypis edytorski]

monstre (fr.) — potwór, monstrum; olbrzymi, nadzwyczajny. [przypis edytorski]

monstre (fr.) — potwór. [przypis edytorski]

monstre (fr.) — potwór; tu: gigant. [przypis edytorski]

monstre sacre (fr.) — święty potwór. [przypis edytorski]

monstrować (daw., z łac.) — pokazywać. [przypis edytorski]

monstr — skrócone od: monstrum; potwór. [przypis edytorski]

monstrum horrendum (łac.) — okropny potwór. [przypis edytorski]

monstrum in fronte, monstrum in animo (łac.) — potwór na twarzy, potwór w duszy. [przypis edytorski]

monstrum (łac.) — poczwara, potwór. [przypis edytorski]

monstrum (łac.) — potwór. [przypis edytorski]

monstrum (łac.) — potwór, straszydło. [przypis edytorski]

monstrum (łac.) — potwór; tu M. lm monstra. [przypis edytorski]

monstrum — potwór. [przypis edytorski]

monsun — wiatr sezonowo zmieniający kierunek, występujący u płd. i wsch. wybrzeży Azji, w Zatoce Gwinejskiej i w Ameryce Środkowej. [przypis edytorski]

monsun — wiatr sezonowo zmieniający kierunek, występujący u południowych i wschodnich wybrzeży Azji, w Zatoce Gwinejskiej i w Ameryce Środkowej. [przypis edytorski]

montagnardzi (z fr.: górale) a. Góra (fr. La Montagne) — pot. francuskie określenie jakobinów, najbardziej radykalnej grupy politycznej okresu rewolucji, pochodzące stąd, że na sali obrad Zgromadzenia Narodowego zajmowali górne ławki. [przypis edytorski]

Montagsrevue (niem.) — dosł. „Przegląd Poniedziałkowy”; najwidoczniej nazwa tygodnika. [przypis edytorski]

Montaigne de, Michel (1533–1592) — fr. pisarz epoki renesansu, filozof, humanista; twórca eseju jako gatunku literackiego (Próby). [przypis edytorski]

Montaigne, Michał, Montaigne de, Michel Eyquem (1533–1592) — fr. pisarz epoki renesansu, filozof, humanista. Uważany za twórcę eseju jako gatunku literackiego. [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — francuski filozof i pisarz epoki renesansu, humanista; uważany za twórcę eseju jako gatunku literackiego (Próby). [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — francuski filozof i pisarz epoki renesansu, humanista; uważany za twórcę eseju jako gatunku literackiego (Próby). [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — francuski filozof i pisarz epoki renesansu, prekursor eseju (Próby). W eseju O przyjaźni opisał pojęcie przyjaźni romantycznej, od ok. 1557 przez kilka lat pozostawał w romantycznym związku z Etiennem de La Boétie (1530–1563). [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — francuski filozof i pisarz, prekursor eseju (Próby). [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — francuski pisarz i filozof-humanista. [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — francuski pisarz, prekursor eseju (Próby). [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — fr. pisarz epoki renesansu, filozof, humanista; twórca eseju jako gatunku literackiego (por. jego Próby). [przypis edytorski]

Montaigne, Michel de (1533–1592) — fr. pisarz epoki renesansu, filozof, humanista. Uważany za twórcę eseju jako gatunku literackiego. [przypis edytorski]

Montaigne, Michel, de (1533–1592) — jeden z najwybitniejszych francuskich filozofów doby odrodzenia, znakomity pisarz i pierwszy eseista. [przypis edytorski]

Montalambert, Charles de (1810–1870) — francuski pisarz, historyk i działacz katolicki, inicjator ruchu katolików liberalnych. [przypis edytorski]

Montalambert, Charles Forbes René de (1810–1870) — historyk i publicysta francuski. [przypis edytorski]

Montalembert, Charles (1810–1870) — francuski dziennikarz, historyk i polityk, zwolennik katolicyzmu liberalnego. [przypis edytorski]

montaniści — ruch religijny powstały ok. 150 we Frygii, od IV wieku nazywany od imienia Montana (Montanusa), najwybitniejszego propagatora i organizatora; kładł silny nacisk na wysokie standardy etyczne i ascezę. [przypis edytorski]

Montanus (zm. ok. 180) — ok. 156, wierząc, że przemawia przez niego Duch Święty, zainicjował we Frygii (w Azji Mn.) charyzmatyczny ruch religijny oczekujący rychłego nadejścia końca świata; montanistów (katafrygów), którzy rozprzestrzenili się na całe państwo, cechował rygoryzm moralny i surowość obyczajów, istnieli do VI w. pomimo prześladowań ze strony władz i Kościoła hierarchicznego. [przypis edytorski]

Mont Cenis — masyw górski wokół alpejskiej przełęczy o tej samej nazwie, na trasie z francuskiej Sabaudii do włoskiego Turynu. [przypis edytorski]

Mont Cenis — masyw górski wokół alpejskiej przełęczy o tej samej nazwie, na trasie z francuskiej Sabaudii do włoskiego Turynu; w latach 1857–1870 zbudowano pod nim tunel kolejowy, najdłuższy wówczas na świecie (13,7 km). [przypis edytorski]

Mont-Cenis — przełęcz w głównym grzbiecie wododziałowym Alp Zachodnich, w Masywie Mont-Cenis. [przypis edytorski]

Monte Carlo — dzielnica księstwa Monako, słynna z kasyna gry (zał. 1863). [przypis edytorski]

Montecchi — włoski ród, z którego wywodził się Romeo, bohater tragedii Szekspira Romeo i Julia. [przypis edytorski]

Monte Christo — bohater powieści historycznej Aleksandra Dumasa (1802–1870) Hrabia Monte Christo. [przypis edytorski]

Montecuculi a. Montecúccoli, Raimondo (1609–1680) — wybitny dowódca i teoretyk wojskowy; książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego i neapolitański książę Melfi. [przypis edytorski]

Montefeltro, Guido Ubaldo a. Guidobaldo da (1472–1508) — wł. kondotier i książę Urbino (od 1482, jako Guidobaldo I). [przypis edytorski]

Montefiascone — miasto w śr. Włoszech, niedaleko od Rzymu. [przypis edytorski]

monte (hiszp.) — hazardowa gra karciana, w XIX w. uważana za narodową grę Meksyku. [przypis edytorski]

Montekatani, właśc. Montecatini Terme — miasteczko uzdrowiskowe w Toskanii we Włoszech. [przypis edytorski]

Montelupich — więzienie znajdujące się w Krakowie przy ul. Montelupich 7, daw. więzienie garnizonowe Armii Austro-Węgier, dziś areszt śledczy. W czasie II wojny światowej w budynku tym mieściło się więzienie policyjne podlegające Gestapo; szacuje się, że w tym okresie osadzonych było tu ok. 50 tys. osób (w tym profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego). Większość aresztowanych wywożono do obozów KL Auschwitz lub obozu pracy przymusowej Plaszow (Płaszów). [przypis edytorski]

Monte Mari — obecnie: Monte Mario, wzgórze w płn.-zach. Rzymie. [przypis edytorski]

Monte Mario — jedno z rzymskich wzgórz. [przypis edytorski]

Montenegro — Czarnogóra. [przypis edytorski]