Przypisy

kirasjer — żołnierz ciężkiej jazdy noszący kirys, osłaniającą tors zbroję. [przypis edytorski]

kirasjer — żołnierz ciężkiej jazdy. [przypis edytorski]

kirasjer — żołnierz ciężkiej kawalerii. [przypis edytorski]

kirasjer — żołnierz jazdy ciężkiej; nazwa związana z wyrazem kirys, oznaczającym zbroję osłaniającą tułów. [przypis edytorski]

kirasjer — żołnierz jazdy pancernej. [przypis edytorski]

kirasjer (z fr. cuirassé: pancerny, opancerzony) — żołnierz ciężkiej jazdy noszący hełm i kirys, osłaniającą tors zbroję; uzbrojony w pistolet i pałasz. [przypis edytorski]

kirasjerzy (z fr. cuirassier: pancerny)— w XVII–XIX w. ciężka jazda uzbrojona w kirysy (zbroje osłaniające tułów), szpady i pistolety; używani do decydujących uderzeń w szyku zwartym; w Polsce istniał tylko jeden pułk tego typu, 14 Pułk Kirasjerów Księstwa Warszawskiego. [przypis edytorski]

kiras — kirys, pancerz, zbroja. [przypis edytorski]

kiras — właśc. kirys, pancerz osłaniający korpus. [przypis edytorski]

Kirchberger, Nicolas-Antoine (1739–1799) — oficer szwajcarski, zachęcony przez Bernoulliego i Rousseau poświęcił się literaturze i filozofii, korespondował również z Eckartskausenem, Zimmermannem, Saint-Martinem. [przypis edytorski]

Kircher, Athanasius (1602–1680) — niem. teolog i jezuita, znawca języków orientalnych (profesor hebrajskiego i syryjskiego na uniwersytecie w Würzburgu), sinolog, badacz hieroglifów egipskich, konstruktor, medyk i teoretyk muzyki; obserwując wydzieliny zadżumionych doszedł do wniosku, że choroby zakaźne są przenoszone przez mikroorganizmy. [przypis edytorski]

kirche (z niem.) — kościół; tu: zbór protestancki. [przypis edytorski]

Kircholm — miejsce bitwy stoczonej 27 września 1605 r. w trakcie wojny polsko-szwedzkiej o Inflanty w latach 1600–1611. [przypis edytorski]

Kircholm — obecnie Salaspils, miasto kilkanaście kilometrów od Rygi; miejsce bitwy stoczonej 27 września 1605 w której Jan Karol Chodkiewicz pokonał ponad trzykrotnie większe siły szwedzkie. [przypis edytorski]

kir — czarna materia będąca znakiem żałoby. [przypis edytorski]

kir — czarna materia, oznaka żałoby. [przypis edytorski]

kir — czarna tkanina, symbolizująca żałobę. [przypis edytorski]

kir — czarna tkanina, symbolizująca żałobę. [przypis edytorski]

kir — czarna tkanina, symbol żałoby. [przypis edytorski]

kir — czarna tkanina, symbol żałoby. [przypis edytorski]

kir — czarna, żałobna tkanina. [przypis edytorski]

kir — czarna, żałobna zasłona. [przypis edytorski]

kir — czarny materiał oznaczający żałobę. [przypis edytorski]

kir — czarny materiał, oznaka żałoby. [przypis edytorski]

kir — czarny materiał stanowiący obicie katafalku. [przypis edytorski]

kir — czarny materiał, symbolizujący żałobę. [przypis edytorski]

kir — czarny materiał, symbol żałoby. [przypis edytorski]

kir — czarny materiał zakładany jako symbol żałoby. [przypis edytorski]

kir — czarny żałobny materiał, którym okrywana jest trumna podczas pogrzebu. [przypis edytorski]

kir (daw.) — czarna tkanina używana jako oznaka żałoby. [przypis edytorski]

kirejka — a. kiereja, kierejka, wierzchnie ubranie męskie podbite futrem, z szerokimi rękawami; pierwotnie ubiór przejęty został od Turków, kiereje brane były jako łupy wojenne. [przypis edytorski]

Kirelejson — tu jako wykrzyknienie, zniekszt. gr. formuła modlitewna Kyrie eleison (Κύριε, ἐλέησον: Panie, zmiłuj się), wielokrotnie występująca w liturgii katolickiej odprawianej po łacinie, przed powszechnym przyjęciem mszy w językach narodowych, a także w litaniach. [przypis edytorski]

Kireńsk — miasto w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie irkuckim (640 km na płn-wsch. od Irkucka); położone u ujścia Kirengi do Leny. [przypis edytorski]

Kiresun — dziś popr.: Giresun. [przypis edytorski]

Kirgiza albo Buriata — Kirgizowie: naród turecko-mongolski zamieszkujący gł. Kirgistan, w większości wyznający islam; Buriaci: naród mongolski zamieszkujący region jez. Bajkał, w większości wyznający szamanizm i lamaizm (buddyzm tybetański). [przypis edytorski]

Kirgizja — państwo w Azji Środkowej, obecnie Kirgistan (Republika Kirgiska). W czasie II wojny światowej Kirgiska Socjalistyczna Republika Radziecka była częścią ZSRR. Na jej terytorium formowała się Armia Andersa. [przypis edytorski]

Kiriat-Arba — por. Hebron. [przypis edytorski]

kirielejson kirie (z gr.) — Panie, zmiłuj się. [przypis edytorski]

kirka — protestantų bažnyčia. [przypis edytorski]

Kirkegaard, Sören (1813–1855) — pisarz duński, teolog i filozof, reprezentował idealizm subiektywny; prekursor egzystencjalizmu. Wspomniany Dziennik uwodziciela (Torfererens Dagbog) drukował Przyb. w „Życiu” krak. z r. 1899 nr 8 i n. [przypis edytorski]

Kirkegaten a. Kirkegata — historyczna ulica w centrum Oslo. [przypis edytorski]

Kirke (mit. gr.) — bohaterka Odysei Homera, czarodziejka, która towarzyszy Odyseusza zmieniła w świnie. [przypis edytorski]

Kirkeveien — część obwodnicy Ring 2 w Oslo. [przypis edytorski]

Kirk-Kilisseh — ob. Kırklareli, miasto w europejskiej części Turcji, blisko granicy z Bułgarią. [przypis edytorski]

Kirkšnovė — upė Raseinių rajone. [przypis edytorski]

kirkut — cmentarz żydowski. [przypis edytorski]

kirkut (popr. D.: kirkutu) — cmentarz żydowski. [przypis edytorski]

Kirstine Munk — zweite Frau von Christian IV. [przypis edytorski]

kirsz (z niem. Kirschwasser) — bezbarwny, wysokoprocentowy alkohol destylowany z czereśni lub wiśni. [przypis edytorski]

Kiruna — miasto w płn. Szwecji w regionie Norrbotten, znane z bogatych złóż rudy żelaza, oddalone od Narwiku o 170 km. [przypis edytorski]

Kiryjelejzon! (z gr.) — Kyrie eleison: Panie, zmiłuj się! [przypis edytorski]

kiryśnicy — rycerze osłonięci kirysem (tj. lekką zbroją osłaniającą tułów). [przypis edytorski]

kirys — część zbroi płytowej, chroniąca korpus; napierśnik i naplecznik. [przypis edytorski]

kirys — część zbroi płytowej, obejmująca napierśnik i naplecznik. [przypis edytorski]

kirys — krótka, lekka, osłaniająca jedynie korpus zbroja. [przypis edytorski]

kirys — pancerz chroniący tułów. [przypis edytorski]

kirys — pancerz chroniący tułów; tu w pisowni starop. z podwojonym s. [przypis edytorski]

kirys — pancerz okrywający sam korpus rycerza. [przypis edytorski]

kirys — pancerz. [przypis edytorski]

kirys — pancerz; zbroja osłaniająca korpus rycerza do pasa. [przypis edytorski]

kirys — rodzaj pancerza ochraniającego korpus. [przypis edytorski]

kirys — rodzaj pancerza osłaniającego korpus. [przypis edytorski]

kirys — rodzaj zbroi osłaniającej korpus. [przypis edytorski]

kirys — zbroja osłaniająca korpus rycerza do pasa; tu: hełm. [przypis edytorski]

kirys — zbroja osłaniająca tors (górną część ciała). [przypis edytorski]

kirys — zbroja płytowa osłaniająca korpus. [przypis edytorski]

kirys (z fr.) — pancerz. [przypis edytorski]

kir — żałobna, czarna tkanina. [przypis edytorski]

kirzech — dziś popr. Ms. lm: kirach; w kirzech: w żałobie (kir: czarna tkanina, symbol żałoby. [przypis edytorski]

kiścień — broń w postaci drewnianego trzonka z przyczepionym na rzemieniu ołowiem. [przypis edytorski]

kiścień — rodzaj broni obuchowej składającej się z drzewca, łańcucha i umieszczonej na jego końcu kuli; często (jak w tym przypadku) błędne określenie broni podobnej do maczugi z nabijaną czymś twardym główką. [przypis edytorski]

Kisch, Egon Erwin (1885–1948) — wybitny reporter, który uważał się za Czecha, Niemca i Żyda; pisał po niemiecku. Autor m.in. głośnych książek reporterskich z Rosji Radzieckiej, USA, Chin i Meksyku. W roku 1933 wydalony z Niemiec; na emigracji prowadził aktywną działalność antyfaszystowską. [przypis edytorski]

kis (daw.) — zakwas, zaczyn. [przypis edytorski]

Kisiel, Adam (1600–1653) — wojewoda bracławski i kijowski, ostatni prawosławny senator Rzeczypospolitej, negocjował z Kozakami podczas powstań Pawluka i Chmielnickiego. [przypis edytorski]

Kisiel, Adam herbu Kisiel (1600–1653) — wojewoda bracławski i kijowski, ostatni prawosławny senator Rzeczypospolitej, przedstawiciel obozu ugodowego podczas powstań kozackich. [przypis edytorski]

Kisielewski, Jan August (1876–1918) — dramatopisarz, krytyk teatralny, związany z kabaretem Zielony Balonik. [przypis edytorski]

Kisielewski, Jan August (1876–1918) — dramatopisarz polski, znawca teatru, krytyk teatralny, eseista związany z kabaretem Zielonego Balonika; wybitna indywidualność okresu Młodej Polski, autor m.in sztuk W sieci i Karykatury. [przypis edytorski]

Kisielewski, Jan August (1876–1918) — dramaturg i krytyk teatralny, autor m. in. sztuk Karykatury i W sieci. [przypis edytorski]

Kisielewski, Jan August (1876–1918) — dramaturg, znany szczególnie z gorzkich komedii Karykatury i W sieci. [przypis edytorski]

Kisielewski, Jan August (1876–1918) — polski dramatopisarz, krytyk teatralny i eseista. [przypis edytorski]

Kisielewski, Jan August (1876–1918) — polski dramatopisarz, teatrolog i krytyk teatralny, eseista; autor modernistycznych sztuk W sieci i Karykatury, przedstawiających konflikt między artystą, cechującym się indywidualizmem, zwiększoną wrażliwością a moralnością mieszczańską. [przypis edytorski]

Kisielewski, Jan August (1876–1918) — polski dramatopisarz, teatrolog i krytyk teatralny, eseista; autor modernistycznych sztuk W sieci i Karykatury, przedstawiające konflikt między artystą, cechującym się indywidualizmem, zwiększoną wrażliwością a moralnością mieszczańską. [przypis edytorski]

kis — kiszonka. [przypis edytorski]

Kislew — dziewiąty miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i trzeci miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na listopad–grudzień. [przypis edytorski]

kismet (tur.) — u muzułmanów tureckich: przeznaczenie, los; słowo używane na terenach, które przez długi czas pozostawały pod panowaniem tureckim. [przypis edytorski]

kissjańskie — Kyssja (gr. Κισσία): bardzo żyzny rejon nad rzeką Choaspes (ob. Karche) w Suzjanie, w Persji; kissjańskie: perskie. [przypis edytorski]

kiszka hegarowa — urządzenie służące do lewatywy. [przypis edytorski]

kiszka — tu: długa rura o niewielkiej średnicy. [przypis edytorski]

Kiszkowie — kresowy ród magnacki. [przypis edytorski]

kiszmet (arab.) — niech tak będzie. [przypis edytorski]

Kiszon — rzeka płynąca przez północną część Izraela; wypływa z gór Gilboa, ujście ma w Morzu Śródziemnym. [przypis edytorski]

kiszuf (hebr.) — czary. [przypis edytorski]

Kiszyniów — gł. miasto i stolica Mołdawii; od 1812 zaanektowany przez Rosję, zamieszkiwany w większości przez ludność żydowską, w 1903 miejsce pogromu Żydów; od 1918 przyłączony do Rumunii, od 1940 do ZSRR; w czerwcu 1941, w wyniku agresji Niemiec i Rumunii na ZSRR, ponownie w granicach Rumunii, stał się miejscem kolejnej fali pogromów, która niemal całkowicie wyeliminowała ludność żydowską. [przypis edytorski]

kitąsyk — kadaise. [przypis edytorski]

Kitaj — Chiny. [przypis edytorski]

Kitajec — lekceważące określenie Chińczyka. [przypis edytorski]

kitajka — bawełniana lub jedwabna tkanina. [przypis edytorski]

kitajka — chustka jedwabna, pierwotnie chińska, skąd nazwa (daw. Kitaj to Chiny). [przypis edytorski]

kitajka — chustka jedwabna, pierwotnie chińska, skąd nazwa (daw. Kitaj to Chiny); w tradycji kozackiej istniał zwyczaj przykrywania czerwoną kitajką twarzy zmarłego. [przypis edytorski]

kitajka (daw.) — jedwabna tkanina a. chusteczka. [przypis edytorski]