Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 156765 przypisów.
wspieniony — dziś popr.: spieniony. [przypis edytorski]
wspierać (starop.) — [tu:] odpierać. [przypis redakcyjny]
wspierając narody walczące o niepodległość swego kraju — mowa tu o powstaniu Kandyjczyków, które rzeczywiście w ten sposób kapitan Nemo wspierał [Kandia to daw. nazwa m. Heraklion na wyspie Krecie; chodzi o greckie powstanie na Krecie przeciwko Imperium Osmańskiemu w l. 1866–1869; red. WL]. [przypis autorski]
wspinaczki ku samowiedzy — w tym miejscu kończył się akapit i następował fragment o zamierzonym kupnie auta i jachtu. [przypis tłumacza]
*** — w spisie treści wiersz figuruje jako uaaa III; na stornie utworu tytułu brak. [przypis edytorski]
*** — w spisie treści wiersz figuruje jako wyzwanie; na stronie utworu tytułu brak. [przypis edytorski]
*** — w spisie treści wiersz figuruje jako życie, epopeja!; na stronie utworu tytuł się nie pojawia. [przypis edytorski]
*** — w spisie treści wiersz występuje jako czwarta zima; na stronie utworu tytułu brak. [przypis edytorski]
*** — w spisie treści wiersz występuje jako dobry wieczór, w tomiku na stronie z wierszem tytułu brak. [przypis edytorski]
*** — w spisie treści wiersz występuje jako do konopi?; na stronie utworu tytułu brak. [przypis edytorski]
*** — w spisie treści wiersz występuje jako rumowiska głazów; na stronie utworu tytułu brak. [przypis edytorski]
*** — w spisie treści wiersz występuje pod tytułem pomarańcze; na stronie utworu tytułu brak. [przypis edytorski]
*** — w spisie treści wiersz występuje pod tytułem uaa a II, na stronie utworu tytułu brak. [przypis edytorski]
*** — w spisie treści wiersz występuje pod tytułem z cyklu: epifanie, na stronie z utworem tytułu brak. [przypis edytorski]
Wspładza — rozpładza, mnoży. [przypis redakcyjny]
wspłonąć — tu: zapalić się, zapłonąć. [przypis edytorski]
wspójrzy — dziś popr.: spojrzy. [przypis edytorski]
współcześnie — dziś w tym znaczeniu: równocześnie. [przypis edytorski]
współcześnie — tu: jednocześnie. [przypis edytorski]
współcześnie — tu: równocześnie. [przypis edytorski]
współcześni komediopisarze [godzili] w szeregowców tego ruchu — Kratinos w komedii Pan-optai, „Wszech-widzący”, wyszydził filozofa Hippona, Ameipsias w komedii Konnos — ogół sofistów i Sokratesa stronę zewnętrzną, Eupolis w Kolakes, „Pasożyci”, przyjaciół Kalliasa, patrona sofistów. [przypis tłumacza]
Współcześni patrząc na to, jak uległy (…) powiedzieli o nim, że nie było nadeń lepszego sługi ani gorszego pana — Tacyt Annales VI, 20. [przypis autorski]
Współczesna literatura europejska (…) ni planów wykończonych, ni materiałów na nowe instytucje i budowle — B. Chlebowski, Neoromantyzm współczesny i zależna od niego nowa krytyka, „Książka” 1907, nr 7–8. [przypis autorski]
Współczesne badania niemieckie (F. Martini) całkowicie potwierdzają tę krótką historię terminu „die Moderne” (…) — por. F. Martini, Die Moderne, w: Reallexikon der deutschen Literaturgeschichte, t. II, Berlin 1961. [przypis autorski]
„Współczesność” — dwutygodnik literacko-artystyczny, wydawany w Warszawie w latach 1956–1971. [przypis edytorski]
Współczesny Werther szumi intelektualnie dość długo, zanim tężyzna młodego umysłu przejdzie w apatię dojrzałego Europejczyka — A. Neuwert-Nowaczyński, Anarchia literacka w Niemczech. (Studium pesymistyczne), „Ateneum” 1899, t. III, z. 2, s. 206. [przypis autorski]
współczuć z kimś (daw.) — dziś: współczuć komuś. [przypis edytorski]
Współczucie (misericordia) — Zob. 18, Obj. i uw. [przypis redakcyjny]
współczucie (…) wbrew dosłownemu znaczeniu — Zob. 20, Obj. [przypis redakcyjny]
współdziałać sobie — dziś: współdziałać ze sobą. [przypis edytorski]
współdziała powodzeniu pisma — dziś raczej: współdziała na rzecz powodzenia pisma. [przypis edytorski]
współ — dziś: wespół. [przypis edytorski]
współką — dziś popr.: spółką. [przypis edytorski]
współka (daw.) — dziś: spółka. [przypis edytorski]
współka (daw.) — spółka. [przypis edytorski]
współka — dziś: spółka. [przypis edytorski]
współkopaczów — dziś popr.: kopaczy. [przypis edytorski]
współobywatelów — dziś popr. forma D. lm: współobywateli. [przypis edytorski]
współplemieńcy — (p. I, VI, 2, uwaga do słowa Idumea). „Potem Hirkan… podbił wszystkich Idumejczyków, pozwoliwszy im mieszkać w kraju, jeżeli przyjmą obrzezanie i żydowskie zakonne prawa. Idumejczykowie, żałując opuścić ojczyznę swoją, pozwalają dopełnić na sobie obrzezanie” (Starożytności III, IX, 1, przekład Lippomana). „Kostobar rodem Idumejczyk… pochodził z pokolenia Kapłanów Kozy (Kozego, Κοζέ, przyp. tłum.), którego za Boga poczytują Idumejczykowie”. „Antygon krzyczał (kazał odkrzyknąć, przyp. tłum.)… że postąpią przeciwko zwyczajnych prawideł swoich (że postąpią niesprawiedliwie, przyp. tłum.), jeżeli zrobią królem Heroda, człowieka podłego urodzenia, Idumejczyka, a zatem w połowie tylko żyda” (XIV, XV, 2). Te cytaty wyjaśniają, w jakim stosunku stali do siebie Żydzi i Idumejczycy (Edomici). [przypis tłumacza]
współpowietnik (daw.) — mieszkaniec tego samego powiatu. [przypis edytorski]
współpowietnik — mieszkaniec tego samego powiatu. [przypis edytorski]
współpracownictwo — dziś popr.: współpraca. [przypis edytorski]
współpracownictwo — dziś: współpraca. [przypis edytorski]
współ — razem. [przypis edytorski]
współtowarzyszów — dziś popr. forma D. lm: współtowarzyszy. [przypis edytorski]
współtowarzyszów — dziś popr.: współtowarzyszy; Żeromski stale stosuje końcówkę –ów. [przypis edytorski]
współzawodniczyłyby przy klepsydrach — W sądzie miała każda z procesujących się stron czas do mówienia ograniczony klepsydrą, tj. zegarem wodnym. [przypis tłumacza]
Wspólna podróż trwała niespodziewanie długo… — w r. 1848 około 4 tysięcy młodzieży przekradło się z Królestwa za granicę, początkowo w Poznańskie, później do Galicji, a stąd na Węgry, ażeby wziąć udział w walkach narodowowyzwoleńczych skierowanych przeciw zaborcom. Rzecki uczestniczy w powstaniu węgierskim przeciw Austrii (marzec 1848 — październik 1849). Brało w nim udział około 2 tys. Polaków, wśród nich generałowie: Bem, Dembiński, Wysocki. Powstanie zostało stłumione przez Austrię przy znacznej pomocy wojskowej cara Mikołaja I (130-tysięczna armia pod dowództwem Paskiewicza). Po kapitulacji wojsk węgierskich żołnierze polscy schronili się do Turcji, gdzie zostali internowani. W końcu r. 1850 pozwolono im się rozjechać. Część osiedliła się w Turcji, większość odpłynęła na zachód, do Anglii, a stąd do Stanów Zjednoczonych. Tylko nielicznym udało się powrócić do kraju. [przypis redakcyjny]
w spólnictwie niedoli, czując trwogę świętą — tj. w poczuciu, że spod owego prawa, które byt utożsamiło z cierpieniem, nie była wyjęta nawet Rodzina Najświętsza. [przypis redakcyjny]
Wspólny kłopot — κοινὸς ὁ πόνος, laboremque communem esse, unsere Aufgabe sei auch die eurige (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
Wspólny moment, urabiający duchowość pokolenia romantyki niemieckiej, był natury negatywnej (…) nawet trudność rozpowszechnienia dokonań artystycznych — W. Dilthey, Das Erlebnis…, s. 270. [przypis autorski]
wspór (daw.) — wsparcie. [przypis edytorski]
wspór — tu: spór. [przypis edytorski]
wspór — wsparcie. [przypis edytorski]
wspojźrzał (starop.) — spojrzał. [przypis edytorski]
w spokojnej zaciszy — dziś popr.: w spokojnym zaciszu. [przypis edytorski]
W spokojnych jego rysach — podobnie w Korsarzu Byrona (I. 10): „the lightest palenes thrown a long the govern'd aspect, speak alone of deeper passions”. [przypis redakcyjny]
W społeczeństwie cywilizowanym istnieją (…) Z jednej strony są to instytucje, jako wielkie i stałe ciała (…) Z drugiej strony są to serie, jako dowolne i dość zacieśnione, z natury swej nowatorskie ugrupowania (…) nic więcej wspólnego — F. Mentré, Les générations sociales, 1920, s. 226. [przypis autorski]
w społeczeństwie (daw.) — tu: we wspólnocie, razem, wspólnie. [przypis edytorski]
wspołeczeństwo — towarzystwo. [przypis redakcyjny]
wspołeczeństwo — zrzeszenie ludzkie [społeczeństwo. Red. WL]. [przypis redakcyjny]
wspołeczność — dziś: społeczność. [przypis edytorski]
wspomieniemy — od starop. wspomionąć (dawn. wspomięnąć), wspomienę a. wspomionę; dziś wspomnieć. [przypis redakcyjny]
wspomienie (starop. forma) — wspomni. [przypis redakcyjny]
Wspomina Arystoteles starą ustawę Pittakową — Arystoteles Politica 3. [przypis edytorski]
Wspominają historykowie — Valerius Maximus, ks. 2, rozdz. 1. [przypis edytorski]
wspomina na ojca — dziś popr.: wspomina ojca a. myśli o ojcu. [przypis edytorski]
Wspominana wcześniej opłata w wysokości 2 centów z tytułu mechanicznej reprodukcji była czym innym niż opłata z tytułu publicznego odtwarzania takich płyt, o ile takie odtwarzanie odbywało się dla zysku. USA Copyright Act of 1909, http://www.copyright.gov/history/1909act.pdf, (dostęp 26.04.2014), ust. 1 punkt e). [przypis autorski]
wspomina (…) o współtowarzyszach i rodzinie — dziś popr.: wspominać współtowarzyszy i rodzinę (bezpośrednio z B.). [przypis edytorski]
Wspomina tam w jednym z rozdziałów nieśmiertelnego odkrywcę Ameryki, wśród zaś konkwistadorów najbardziej ludzkiego, Krzysztofa Kolumba… — La Mer, wydanie z r. 1926, s. 318–321. [przypis autorski]
wspominek (daw.) — dar, pozwalający wspominać osobę obdarowującą. [przypis edytorski]
wspomionąć (starop.) — wspomnieć. [przypis edytorski]
wspomionął (starop.) — wspomniał. [przypis edytorski]
wspomionę (starop. forma) — dziś: wspomnę. [przypis edytorski]
wspomnąć — dziś popr.: wspomnieć. [przypis edytorski]
wspomnianego miesiąca — Panemosa, lipca. [przypis tłumacza]
wspomni — dziś popr. forma 2.os.lp trybu rozk.: wspomnij. [przypis redakcyjny]
wspomnień — w pierwodruku stale: spomnienie, spominać. [przypis redakcyjny]
Wspomnienia księcia Trubeckiego są testamentem jego myśli — Wspomnienia z lat dziecięcych wyszły pt. Iz proszłago, wspomnienia z lat uniwersyteckich i późniejszych (aż do końca XIX w.) wychodziły w miesięczniku „Russkaja Mysl”; w przedruku ukazały się w r. 1922. [przypis autorski]
Wspomnienia z martwego domu — tytuł dzieła Запи́ски из Мёртвого до́ма Fiodora Dostojewskiego tłumaczono na polski także jako: Wspomnienia z domu umarłych czy Zapiski z martwego domu. [przypis edytorski]
Wspomnienie — było ogłoszone w książce zbiorowej Pamięci Wilhelma Feldmana (Kraków, 1922). [przypis redakcyjny]
Wspomnijcie (…) przygodę Cerbera — Herkules za rozkazem wyższych wyroków zstąpiwszy do piekieł i uwalniając Tezeusza, Cerbera okuł w łańcuchy. Widzimy tu jasną alegorię bezowocnego i niedołężnego oporu przeciwko woli i wyrokom bożym. [przypis redakcyjny]
wspomnij na (daw.) — pamiętaj o. [przypis edytorski]
wspomnionemu — dziś popr.: wspomnianemu. [przypis edytorski]
wspomni (starop. forma) — dziś 3.os.lp trybu rozk.: wspomnij. [przypis edytorski]
wspomni (starop. forma) — wspomnij. [przypis edytorski]
Wspomni, że to jest ten lud, od którego święty / Twój grób, Panie, beł tem psom plugawem odjęty — zbyteczna chyba dodawać, że to tylko legenda średniowieczna, jakoby Karol Wielki miał wyzwolić Ziemię Świętą z pod jarzma muzułmanów. [przypis redakcyjny]
wspomódz — dziś popr.: wspomóc. [przypis edytorski]
wspomynaty (ukr.) — wspominać. [przypis edytorski]
wspornik (archit.) — występ w murze często ozdobny, służący do podtrzymywania. [przypis redakcyjny]
wsporzej — szybciej. [przypis redakcyjny]
w sposób konieczny podstawą zjawisk zewnętrznych — w pierwszym wydaniu następuje tu kilka jeszcze określeń, które w wydaniu drugim zostały na początku § 3 trochę inaczej ujęte i szerzej rozprowadzone. Pierwotnie brzmiały one tak: „Na tej konieczności a priori polega apodyktyczna pewność wszystkich twierdzeń geometrycznych i możliwość ich konstrukcji a priori. Mianowicie gdyby to wyobrażenie przestrzeni było pojęciem osiągniętym a posteriori, które by wydobyte zostało z powszechnego zewnętrznego doświadczenia; to by pierwsze zasadniczo twierdzenia określeń matematycznych były po prostu spostrzeżeniem tylko. Odznaczałyby się więc całą przypadkowością spostrzeżenia i nie byłoby zgoła koniecznym, aby pomiędzy dwoma punktami była jedna tylko linia prosta, ale tak by jeno zawsze nauczało doświadczenie. Co jest wzięte z doświadczenia, ma jedynie powszechność porównawczą [comparative Allgemeinheit] tj. za pomocą indukcji. Można by tedy powiedzieć tylko: o ile zauważono dotychczas, nie znaleziono przestrzeni, która by miała więcej niż trzy wymiary”. [przypis tłumacza]
w sposób następujący — ταύτῃ, hac parte, an dieser Stelle (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. Odstępuję od tej tradycji przekładu, gdyż u Papego (str. 402 b) znajduję „an demselben Orte” = ἐν ταὐτῶ, a natomiast w skromnej gramatyce Ludwika Ćwiklińskiego (str. 44, Lwów, 1902) ταύτῃ oddane przez „tak”, co odpowiada mojemu zwrotowi: „w sposób następujący”. Popiera to Pape: „ταύτῃ, dem Frageworte πῇ entsprechend, auf diese Weise”. [przypis tłumacza]
W sprawach zdrowia zaś słuchają ludzie lekarzy bardziej niż rodziców — jeżeli ktoś ma dzieci, to nie dowód, że posiada umiejętność wychowania moralnego. Do tego trzeba zawodowej wiedzy, którą ja, jako zajmujący się zagadnieniem wychowania, posiadam w stopniu wyższym niż rodzice. Więc w sprawach wychowania moralnego mój głos więcej waży niż głos rodziców, podobnie jak w sprawach higieny słuchamy raczej zawodowo wykształconego lekarza, nie rodziców. [przypis tłumacza]
w sprawie (daw.) — w szyku. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
[W sprawie Gruzji] — odezwa ta (z datą 17. V. 1923) była drukowana (bez tytułu) w jednodniówce „Pro Patria” — 26/V — ku uczczeniu piątej rocznicy ogłoszenia niepodległości Gruzji (Warszawa, 1923). [przypis redakcyjny]
W sprawie Machajskiego — pierwodruk — w „Nowej Reformie” 7 lutego 1911 r. (Nr. 60) — poprzedzony jest słowami redakcji: „Otrzymujemy następujący list z Paryża z prośbą o zamieszczenie”. W Księdze pamiątkowej Kielczan (1925) znajdujemy następujący krótki życiorys Machajskiego (str. 263): „Machajski Wacław — jako student medycyny uniwers. warszaw. za udział w Związku Młodzieży Polskiej i przewożenie patrjotycznej literatury nielegalnej więziony najprzód w Krakowie, a następnie w Warszawie, zostaje skazany na zesłanie na Syberję. Tam następuje przewrót w jego pojęciach i z narodowca przeobraża się w skrajnego komunistę; tworzy własną teorję anarchizmu i skupia koło siebie zwolenników — zwanych „machajowcami”, przeciwstawiających się udziałowi inteligencji w ruchu robotniczym. Machajskiemu przypisują maksymę „dołoj gramotnyje”. Po powrocie z Syberji przebywa jakiś czas w Zakopanem, gdzie aresztowany, a następnie wydalony z granic Austrji udaje się do Paryża. Tam przebywa do wybuchu rewolucji w Rosji, poczem na specjalnym statku, wysłanym przez rząd Kiereńskiego po emigrantów rosyjskich, udaje się do Rosji, gdzie dotąd pozostaje.”. Machajski jest wspominany w Wybiegu instynktu, a był on także podobno (wedle relacji kilku osób, które blisko znały Żeromskiego) prototypem Andrzeja Radka z Syzyfowych prac. Z biegiem lat oddalili się od siebie szkolni przyjaciele. Już w r. 1892, zetknąwszy się z Machajskim w Zürichu, pisał Żeromski do narzeczonej (20 stycznia): „Spotkałem się ze znajomymi i… zdążyłem już zauważyć przedział, istniejący między mną a nimi, — szczególniej zaś przedział między mną i Wackiem. On się zmienił bardzo, a przynajmniej o tyle, że nie można się zejść po bratersku, jak dawniej”. A w innym liście (25 stycznia) znowu: „Dziś się rzadko widujemy, a widząc się mało sobie mamy do powiedzenia. Łudziłem się, że to umysł i serce — to jeden z wielu postępowców, wyśmiewających dziś to, za co wczoraj gardło dawał. Śmiech bierze patrzeć na to wszystko…”. I jeszcze (29 stycznia): „Wacek z wyżyn doktrynek, jakie obecnie trzyma w pachcie, zarzuca mi wstecznictwo, konserwatyzm, filisteryją. Ja z nim — obecnie — nic prawie nie mam wspólnego… Czasami razem pijemy piwo i palemy jedne cygara, uczestniczemy w jednej rozmowie koleżeńskiéj. Jest to szlachetny chłopiec, dobry doktryner, ale ani podobny do dawnego Wacka”. Wiosną r. 1913, przygotowując się do pisania Walki z szatanem, rozczytywał się Żeromski w Sorelu i literaturze syndykalistycznej; napisał też wówczas do Machajskiego z prośbą, aby mu przysłał „najbardziej zasadniczą swoją broszurę”. I oto wrażenie z niej (w kartce z 3 czerwca 1913 r.): „Mach. przysłał mi swoją ostatnią pracę. Po zapoznaniu się dokładnem z całą prawie literaturą tego rodzaju we Francyi widzę, jakie to jego pisanie jest utrapione, wschodnie i bez wartości. Tamci podnoszą rzeczy cudowne i nad wyraz uczciwe, mądre, nowoczesne, z życia wzięte i najwznioślejsze, a ten tylko słowa, słowa i słowa bez końca…” [przypis redakcyjny]
w sprawie Marineta — sprawa roku 1818 dotyczyła nieudanej próby zamachu na Wellingtona. [przypis edytorski]
w sprawie najwyższego dobra człowieka (…) narodziło się dwieście osiemdziesiąt osiem sekt — Augustyn z Hippony, Państwo Boże, XIX, 2. [przypis tłumacza]
w sprawie pastora Petitpierre — Ferdinand Olivier Petitpierre, pastor w wiosce Ponts, został w 1758 oskarżony o wygłoszenie kazania, w którym zaprzeczał wieczności kar piekielnych; mimo pouczenia przez kolegium duchownych kalwińskich, obstawał przy swoich poglądach i w 1760 ponownie wygłosił je w kazaniu; decyzji władz duchownych o jego usunięciu sprzeciwili się parafianie, którzy zwrócili się do władz świeckich i poprosili o interwencję króla Fryderyka. [przypis edytorski]
