Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2332 przypisów.
uwięzieni zostali posłowie moskiewscy (…) — ob[acz:] Karamzin, История государства Российского [Historia państwa rosyjskiego], t. VI, nota 553. [przypis autorski]
uwięził… — pozbawionemu władzy Lepidowi Cezar pozwolił swobodnie przebywać w Rzymie i piastować godność arcykapłana. [przypis tłumacza]
Uwięziona. Wspólne życie z Albertyną — ten tom i następne aż do końca dzieła ukazały się po śmierci Prousta z pozostawionego przezeń rękopisu; tym samym brak jest tym częściom ostatniego dotknięcia ręki pisarza, który zwykł był dużo pracować na korektach. [przypis tłumacza]
uwięzion (daw.) — uwięziony. [przypis edytorski]
uwięznął — dziś popr. forma: uwiązł. [przypis edytorski]
uwiedziony od drugich — dziś: uwiedziony przez drugich. [przypis edytorski]
Uwielbiajmy w Fryderyku Wilhelmie duszę i sprawiedliwość — w wydaniu z 1816 r. autor dodał przypis: Tak fałszywe o nim mniemanie potrafił w sejmujących wmówić Lukiezyni. [przypis edytorski]
uwielbiam Balzaca, Bal w Sceaux, Mohikanie Paryża — Bal w Sceaux jest jednym z najbłahszych drobiazgów Balzaca, Mohikanie Paryża nie są Balzaca [to powieść Aleksandra Dumasa, wydawana w odcinkach w latach 1854–1859; red. WL]. [przypis tłumacza]
uwielbieniem, które okazujemy świętej opasce — Całowano świętą opaskę Mancocapaca tak, jak my całujemy relikwie naszych świętych. [przypis autorski]
uwielbiony — wywyższony, podniesiony. [przypis redakcyjny]
u wielu niewolników waszych większą swobodę wypowiadania się… — rola niewolników w komedii z pewnością niedaleko odbiega od życia. [przypis tłumacza]
uwieńczon (daw.) — skrócona forma przymiotnika r.m.; dziś: uwieńczony. [przypis edytorski]
uwieńczon — dziś popr.: uwieńczony. [przypis edytorski]
uwieńczon gałązkami oliwnymi — poseł niosący dobrą nowinę wieńczył głowę. [przypis redakcyjny]
uwieńczyły kwiaty (daw.) — dziś: uwieńczyły kwiatami; por.: innymi słowy (starop. forma N. lm). [przypis edytorski]
uwieńczywszy się — spartański zwyczaj każe wieńczyć się przed bitwą. [przypis tłumacza]
uwierzą li — konstrukcja z partykułą wzmacniającą i pytajną li; znaczenie: czy uwierzą. [przypis edytorski]
uwierzyłem chętnie, że mam wielu towarzyszów niedoli — Pani de Maintenon, kobieta we wszystkim bardzo rozumna, z wyjątkiem tego, że powodowała się radą franta i pieniacza księdza Gobelin, swego spowiednika; pani de Maintenon, powiadam, obliczyła w jednym z listów, wydatki swego brata i jego żony w r. 1660. Płacili najem ładnego domku, mieli dziesięcioro służby, cztery konie i dwóch woźniców, codziennie dobry obiad. Pani de Maintenon oblicza to wszystko na dziesięć tysięcy franków rocznie, z czego rachuje trzy tysiące na grę, teatr, zachcianki i zbytki obojga państwa. Aby dziś prowadzić takie życie w Paryżu, trzeba by mieć około czterdziestu tysięcy: za czasu Henryka IV wystarczało sześć. Przykład ten świadczy, że starowina nie bredził tak zupełnie. [przypis autorski]
uwieść — tu: zwieść, oszukać, wywieść w pole. [przypis edytorski]
uwieziono — uprowadzono, zabrano. [przypis edytorski]
uwiezły — dziś popr.: uwiozły. [przypis edytorski]
uwikłać — tu: usidlić. [przypis edytorski]
uwinięty — dziś: owinięty. [przypis edytorski]
uwinionego — obwiniętego. [przypis redakcyjny]
uwiniony (daw.) — dziś popr. forma: owinięty. [przypis edytorski]
uwiódł — tu: powiódł, poprowadził. [przypis edytorski]
uwiódszy (starop. forma) — uwiódłszy. [przypis edytorski]
uwisać — dziś: zwisać, zawisnąć. [przypis edytorski]
u wiszaru — na urwisku, na nawisłym cyplu góry. [przypis redakcyjny]
uwłaczać — przynosić ujmę, obrażać. [przypis edytorski]
uwłaszczenie — uwłaszczenie chłopów w zaborze rosyjskim, przeprowadzone przez rząd carski dekretem z 2 marca 1864 r. Z chwilą uwłaszczenia chłopi otrzymywali na bezwzględną własność uprawianą przez siebie ziemię, a ich dotychczasowe „powinności” wobec szlachty (pańszczyzna, czynsze) zostały zniesione. Podstawowe grunty folwarczne pozostały jednak w posiadaniu obszarników. [przypis redakcyjny]
uwłócząc — uwłaczając mu, obrażając go. [przypis redakcyjny]
uwłóczyć (daw.) — odmówić. [przypis redakcyjny]
uwłoczy — dziś popr.: uwłaczy, tj: obrazi. [przypis edytorski]
u wnuka panny Krasińskiej — tj. Karola Alberta, króla Sardynii. [przypis redakcyjny]
uwodny — dziś: uwodzicielski. [przypis edytorski]
uwodzić się — tu: zwodzić samego siebie, oszukiwać się. [przypis edytorski]
uwodzić (starop.) — tu: wieść, prowadzić. [przypis edytorski]
uwodzić — tu: zwodzić, oszukiwać. [przypis edytorski]
uwolń — dziś popr.: uwolnij. [przypis edytorski]
uwolnił — dziś raczej: zwolnił. [przypis edytorski]
uwolnił nas spod przewagi macedońskiej — po wojnach macedońskich toczonych z przerwami w latach 215–168 p.n.e. Rzym podbił i rozczłonkował Macedonię, która wcześniej, po bitwie pod Cheroneją w 338 p.n.e., podporządkowała sobie większość greckich polis. [przypis edytorski]
uwolnion — dziś: uwolniony. [przypis edytorski]
Uwolnion oskarżony! Równa ilość głosów — w przypadku równej ilości głosów skazujących i uniewinniających areopag wydawał wyrok uwalniający od kary; uważano, że Atena jako opiekunka tego sądu oddaje głos na korzyć oskarżanego (tzw. kamyk Ateny). [przypis edytorski]
uwonnić — nadać piękny zapach; tu: zagłuszyć zły zapach krwi. [przypis edytorski]
uwrier (z fr. ouvrier) — robotnik, pracownik. [przypis edytorski]
uwroć — roślina z rodziny gruboszowatych. [przypis edytorski]
u wszystkiego świata (starop.) — przed całym światem; wobec całego świata. [przypis edytorski]
u wysokości — dziś raczej: na wysokości. [przypis edytorski]
uwzględnienie — tu: wzgląd. [przypis edytorski]
uwziątka — upór. [przypis autorski]
uxor (łac.) — żona; tu B. lp. uxorem: żonę. [przypis edytorski]
Uxor (…) male — Terentius, Adelphoe I, 1, 7. [przypis tłumacza]
uździenica — uzda. [przypis edytorski]
uźreć (gw.) — zobaczyć; rada bym uźreć — chętnie bym zobaczyła. [przypis edytorski]
U źródeł duszy polskiej — właśc. Do źródeł duszy polskiej. [przypis edytorski]
U źródła brak strony 48. (zamiast niej jest duplikat strony 50.); powyższy tekst pochodzi z nowszego wydania. [przypis edytorski]
U źródła brak strony 49. (zamiast niej jest duplikat strony 51.); powyższy tekst pochodzi z nowszego wydania. [przypis edytorski]
uźrocze — tu: przejrzysta ektoplazma. [przypis edytorski]
uźroczyć — uczynić przezroczystym. [przypis edytorski]
uźrzała (starop. forma) — ujrzała. [przypis edytorski]
uźrzał (starop.) — ujrzał. [przypis edytorski]
uźrzeć (starop.) — ujrzeć. [przypis edytorski]
uźrzysz (daw.) — ujrzysz. [przypis edytorski]
uźrzysz (…) drugą stroną (daw.) — dziś: ujrzysz drugą stronę. [przypis edytorski]
użątek — zebrane plony, zżęte zboże. [przypis edytorski]
użałować się (starop.) — ulitować się. [przypis redakcyjny]
użalił się przed nim swej krzywdy — dziś: użalić się przed kim na swą krzywdę. [przypis edytorski]
użegać — palić. [przypis redakcyjny]
użyć — doznać. [przypis redakcyjny]
użyć na jaki (..) cel — dziś raczej: użyć na jakiś cel. [przypis edytorski]
użyć — [tu:] zgubić. [przypis redakcyjny]
użyć w obojgu jednakiej wolności — mieć w obu rzeczach jednakowo wolny wybór; w obojgu: tj. i w pisaniu kołysanek (zob. w. 4) i w pisaniu płaczów (zob. w. 9). [przypis redakcyjny]
użyciel — użytkownik. [przypis edytorski]
Użycie sformułowania „panny mądre” stanowi stylizację biblijną (tu wyraźnie ironiczną), odsyłając do ewangelicznej przypowieści. Wskazuje na to również wzmianka o lampach tychże panien oraz oblubieńcu, którego oczekują. [przypis edytorski]
użycie — w oryginale niem. Lebensgenuß, tj. raczej: radość życia. [przypis edytorski]
użycie w senacie wyrazu greckiego emblema, kłopotało go niezmiernie, chciał go koniecznie łacińskim zastąpić — Swetoniusz [Żywot Tyberiusza 71; także: Kasjusz Dion Historia rzymska LVII, 15; jak się wydaje, greckie ἔμβλημα, oznaczające wypukły ornament na naczyniu, zadomowiło się już w łacinie, sto lat wcześniej Cyceron posłużył się nim dwukrotnie w mowie przeciw Gajuszowi Werresowi]. [przypis autorski]
użycie zbytkowne odkrył wonnego goździka — Dowiadujemy się tu od poety, że Nikolo pierwszy smakosz sieneński, pierwszy korzenne zaprawy do sosów i pieczeni wprowadził w użycie. [przypis redakcyjny]
użyczyć — w oryginale niem. użyto czasownika: vergönnen; tu raczej w znaczeniu: pozwolić. [przypis edytorski]
użyjmyż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; inaczej: użyjmy więc, użyjmy zatem. [przypis edytorski]
użyj (…) nade mną litości — okaż mi swoją litość. [przypis redakcyjny]
użyła Opatrzność za narzędzie kary i udoskonalenia poddanej mu ludności (…) żołnierz rosyjski jest najbardziej dociągnięty, najlepiej wyrobiony, najwięcej zdolny pojmować i wykonywać wielkie rzeczy — Literatura słowiańska wykładana w Kolegium francuzkiem, Poznań 1865, t. 3, s. 290. [przypis edytorski]
Użyliśmy zaś wyrazu „epopeja”… — Tłumacząc oryginał, niepodobna częstokroć nie dopełniać myśli wyrazami, których opuszczenie uchodzi w języku greckim, ale sprzeciwia się sposobowi wyrażania się naszemu i czyni je niezrozumiałym; stąd uzupełnienia w przekładzie, przez które styl Arystotelesa, sam w sobie już zaniedbany, staje się często jeszcze bardziej nużący. [przypis tłumacza]
użyteczność tego terminu [„Młoda Polska”] zakwestionował tylko Marian Des Loges (…) założenia o wiele głębsze i ogólniejsze — M. Des Loges, Impresjonizm w literaturze, Sprawozdania z posiedzeń Wydziału I Językoznawstwa i Historii Literatury Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. R. XLI, 1948, s. 43. [przypis autorski]
użytki — dziś popr. forma N. lm: użytkami. [przypis edytorski]
użytszy — łaskawszy, hojniejszy. [przypis edytorski]
użyty (starop.) — dający się uprosić, przebłagać; o miękkim sercu. [przypis edytorski]
używać (daw.) — mieć coś, dysponować czymś, cieszyć się czymś. [przypis edytorski]
Używajcie dni szczęścia […] na całą długość każdego dnia! — autentyczne. [przypis autorski]
używaliśmy więc czary — nawiązanie do Pieśni filaretów Adama Mickiewicza: „Hej, użyjmy żywota! / Wszak żyjem tylko raz; / Niechaj ta czara złota / Nie próżno wabi nas”. [przypis edytorski]
używie (starop. forma) — 3.os.lp.: użyje, wykorzysta. [przypis edytorski]
używiesz (daw.) — dziś: użyjesz. [przypis edytorski]
użyżniać — dziś popr. pisownia: użyźniać. [przypis edytorski]
użyzniać — dziś popr. pisownia: użyźniać. [przypis edytorski]
uzanca (z wł.) — zwyczaj. [przypis redakcyjny]
uzarskie — husarskie, ciężkiej jazdy polskiej. [przypis redakcyjny]
(…) uzasadnionym jest, cośmy początkowo przyjęli tylko na próbę (…) — eksperyment ten czystego rozumu ma dużo podobieństwa z eksperymentem chemików, zwanym przez nich niekiedy próbą redukcji, w ogóle zaś postępowaniem syntetycznym. Analiza metafizyka rozdzieliła czyste poznanie a priori na dwa bardzo różne pierwiastki, tj. na rzeczy jako zjawiska i rzeczy same w sobie. Dialektyka łączy znowu oba ku zgodzie z konieczną ideą rozumową bezwarunkowości i sądzi, że ta zgoda nigdy nie powstaje inaczej, jak przez owo rozróżnienie, które zatem jest prawdziwe. [przypis autorski]
uzbieranych w boru — dziś popr. forma: Ms.lp: w borze; bór: duży las iglasty. [przypis edytorski]
uzbrojenia Anglii — przedsięwzięte w związku z naprężoną sytuacją polityczną. [przypis redakcyjny]
uzda — część uprzęży nakładana na głowę konia. [przypis edytorski]
