Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7906 przypisów.
nikogom nie słyszał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: nikogo nie słyszałem. [przypis edytorski]
Nikoguj (gw.) — nikogo. [przypis edytorski]
nikolaici — chrześcijańska grupa z I wieku, nazwana od Mikołaja (gr. Nicolaos), jednego z diakonów Kościoła jerozolimskiego; potępiana w Apokalipsie wg św. Jana (Ap 2:6; 2:15). [przypis edytorski]
Nikolai, Jean (1594–1673) — czołowy francuski dominikanin, teolog i polemista. [przypis edytorski]
Nikolo — Nikolo d'Este, ojciec Herkulesa. [przypis redakcyjny]
nikomu nie można — nikomu nie wolno. [przypis edytorski]
Nikorowicz, Józef (1827–1890) — polski kompozytor utworów fortepianowych i pieśni, m.in. kompozycji Chorał (1846), do której jego przyjaciel Kornel Ujejski dopisał słowa Z dymem pożarów (1847); pieśń ta w 2 poł. XIX wieku pełniła rolę polskiego hymnu narodowego. [przypis edytorski]
Nikostrat — sławny aktor komiczny. [przypis tłumacza]
nikotiana — roślina ozdobna z tej samej rodziny, co tytoń. [przypis edytorski]
Nikozja — miasto na wyspie Cyprze. [przypis redakcyjny]
Niksa (mit. germ.) — demon wodny. [przypis edytorski]
niks dajcz — nieprawidłowo: nie mówię po niemiecku. [przypis edytorski]
Niks — nie; nic. [przypis edytorski]
Niks. Transport kommen, alles Krematorium, compris? (niem. i fr. zniekszt.) — Przy niczym. Transport idzie, wszyscy do krematorium, rozumiecie? [przypis edytorski]
niksy — demony wodne w ludzkiej postaci znane z mitologii germańskiej. [przypis edytorski]
nikta — nikt ta. [przypis autorski]
nikt go nie celuje (starop.) — nikt mu nie dorównuje. [przypis edytorski]
nikt go nie wié — dziś popr.: nikt go nie zna. [przypis edytorski]
Nikt nam nie żałował trzcin — mowa o biciu uczniów trzcinową rózgą, uważanym przez wieki za doskonały środek wychowawczy. [przypis edytorski]
Nikt na Sejmie zasiadać nie może, tylko ten, kto na sejmikach był obrany i wziął instrukcją — określającą zakres pełnomocnictwa poselskiego, uchwaloną na sejmiku; instrukcją — dziś popr. forma B. lp: instrukcję. [przypis redakcyjny]
nikt nie chciałby wybranego za pomocą bobu sternika (…) chociaż błędy w tych rzeczach przynoszą szkodę o wiele mniejszą niż błędy w zarządzaniu państwem — Sokrates ku oburzeniu patriotów żywił „niedemokratyczne” przekonanie, że do spełnienia urzędu trzeba wiedzy, ogólnej i fachowej. To jednak nie było karygodne; krytyka jest dozwolona, prawo nie karze za przekonania, ale za zamachy na państwo lub na formę rządu. [przypis tłumacza]
nikt nie może sobie pomyśleć przeczenia w sposób określony, jeśli nie ma przeciwstawnego twierdzenia za podstawę (…) — obserwacje i obliczenia gwiazdoznawców nauczyły nas wielu rzeczy wzbudzających podziw, ale najważniejszym tu snadź jest, iż odkryli przed nami otchłań niewiadomości, której by rozum ludzki, bez tych informacji, nigdy nie mógł sobie wyobrazić tak wielką, a zastanawianie się nad nią musi wywołać dużą przemianę w oznaczeniu celowych zamiarów użytkowania z naszego rozumu. [przypis autorski]
Nikt nie przygania państwu ani jego zasadom politycznym, ale złorzeczy losowi — eufemizmy. [przypis tłumacza]
Nikt nie rozdaje pieniędzy drugim; każdy rozdaje im swój czas i życie — myśl zaczerpnięta u Seneki, por. Seneca, De brevitate vitae, 3. [przypis tłumacza]
nikt nie wie czy jest godzien miłości czy nienawiści — Koh 9, 1. [przypis tłumacza]
Nikt nie zmusi mnie, abym pięknie brzmiące słowo dwusylabowe „tryumf” drukował „triumf” — odniesienie do jednej ze zmian ujednolicających i porządkujących pisownię polską uchwalonych w roku 1918; obecnie poprawna jest zarówno forma zmodernizowana: „triumf”, jak i dawniejsza: „tryumf”. [przypis edytorski]
nikt nie zwie (daw.) — nikt się nie dowie. [przypis edytorski]
Nikt nigdy nie dał się umęczyć za cudy, które rzekomo widział — A których nie widział w istocie. [przypis tłumacza]
nikto (daw.) — nikt. [przypis edytorski]
nikto (gw.) — nikt. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Nikt — podanie takiego imienia to oczywiście podstęp; jednak w niektórych dialektach gr. słowo utis a. udeis brzmi podobnie do imienia Odyseusza. [przypis edytorski]
Nikt (…) przymiotów — końcowy wiersz jednego z sonetów Stefana de la Boêtie. [przypis tłumacza]
Nikt rozumnie nie może swojej mocy i woli nadawać umocowanemu od siebie do czynienia w ogólności o wszystkim (…) nikomu wolno nie jest wyrzekać się praw życia, przestać być człowiekiem, szkodzić sobie, zadawać sobie śmierć. — zatem prawomocność uchwały sejmowej zależy od otrzymania przez posłów upoważnienia do jej powzięcia od wyborców; zob. dalej rozwinięcie tej zasady; por. parlamentaryzm obecny: zasada pełnomocnictwa nieograniczonego, niekiedy (Szwajcaria) z możliwością odwołania się do wyborców; parlamentaryzm staropolski: wskazywanie posłowi przez sejmik przedmiotu i sposobu głosowania („mandat imperatywny”; lauda sejmikowe). [przypis redakcyjny]
Nikt tego nie uczynił przed Karwiliuszem Rugą, który (…) odtrącił żonę z powodu bezpłodności — W istocie przyczyna bezpłodności nie istnieje w prawie Romulusa. Można sądzić, że nie podpadł on konfiskacie, skoro działał działał na rozkaz cenzorów. [przypis autorski]
niktże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy nikt. [przypis edytorski]
Nikt z nas nie powiedział sobie, że stworzył coś skończonego (…) Geniusza, w którym się absolut uświadomi — [S. Przybyszewski] O „nową” sztukę”. [przypis autorski]
Niłostoński podaje, że jakiś czekista wymienił nieprawdopodobną cyfrę 11 000 zastrzelonych przez niego — Der Blutrausch des Bolschevismus. [przypis autorski]
Nil adeo (…) videtur (łac.) — „Bowiem nic tak szybkiego ruchu nie posiada/ Jak myśl ludzka, gdy pomknie sama, samolotnie:/ Duch prędzej leci niż rzecz, której ta przyroda,/ Że oku da się widzieć; lecz duch niewidzialny” (Lucretius, De rerum natura, III, 183; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nil admirari (łac.) — „niczemu nie należy się dziwić” a. „nic nie podziwiać”. [przypis edytorski]
nil admirari (łac.) — niczemu się nie dziwić; formuła streszczająca postawę stoicką, zaczerpnięta z Listów Horacego. [przypis edytorski]
nil admirari (łac.) — niczemu się nie dziwić; fragm. z Listów Horacego. [przypis edytorski]
nil admirari (łac.) — „niczemu się nie dziwić” lub „niczego nie podziwiać”; formuła z Listów Horacego. [przypis edytorski]
nil admirari (łac.) — niczemu się nie dziwić. [przypis edytorski]
nil admirari (łac.) — nie dziwić się niczemu. [przypis edytorski]
nil admirari (łac.) — nie ma czego podziwiać; nic wielkiego. [przypis edytorski]
Nil (…) agendum — Lucanus, Pharsalia, II, 657. [przypis tłumacza]
Nil (…) amico (łac.) — „Nic ponad przyjaciela miłego nie cenię/ Wyżej, o ile jestem sam przy zdrowych zmysłach” (Horatius, Satirae, 5, 44; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nil (…) beatum — Horatius, Epistulae, I, 6, 1. [przypis tłumacza]
Nil (…) bonitas — Cicero, Pro Ligario, 12. [przypis tłumacza]
Nil (…) fatetur — Lucretius, De rerum natura, IV, 470. [przypis tłumacza]
Nil (…) heris — Catullus 61, 77. [przypis tłumacza]
Ni ljao-cho! — Bądź zdrów! [przypis autorski]
Nil (…) multitudinis — Livius Titus, Ab Urbe condita, XXXI, 34. [przypis tłumacza]
Nil — Νεῖλος, w Starożytnościach I, I, 3 Γηών: „Geon nareszcie toczy się przez Egipt, a nazwa jego znaczy: płynący do nas ze wschodu, Grecy nazywają go: Nil”. „A nazwa strumienia drugiego Gichon (גִּיחוֹן); to ten, który okrąża całą ziemię Kusz” (Rdz 2, 13, przekł. Cylkowa). Lud egipski mówił: Jar albo Jal; kapłani: Hapi. Hebrajskie Jeor odpowiada staroegip. aur = potok, rzeka (Riehm). [przypis tłumacza]
nilowa woda — Nil. [przypis edytorski]
nilowymi kataraktami — τοῦ ποταμοῦ καταράκτας [dosł.: kataraktami rzeki]. [przypis tłumacza]
Nil (…) paulatim (łac.) — „Nie ma tak wielkiej rzeczy, ani tak wspaniałej,/ Której by u każdego z nas podziw nie zmalał/ Za czasem” (Lucretius, De rerum natura, II, 1027; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nil restat (łac.) — nic nie pozostaje. [przypis redakcyjny]
Nil — rzeka w środkowej i północno-wschodniej Afryce; uważana za najdłuższą rzekę na Ziemi. [przypis edytorski]
Nil sapientiae odiosius acumine nimio (łac.) — Nic nie jest bardziej nienawistne mądrości niż nadmierna przebiegłość. [przypis edytorski]
nima (gw.) — nie ma. [przypis edytorski]
ni majom (gw.) — nie mają. [przypis edytorski]
nimb — aureola; świetlista aura. [przypis edytorski]
nimb (daw.) — obłok, chmura, aura. [przypis edytorski]
nimb — krąg świetlisty wokół głów istot boskich i świętych. [przypis edytorski]
Nim Bodziawołos Wałundę dosypał — zegar Bodziawołos był zatem zegarem piaskowym, klepsydrą. [przypis edytorski]
nimb — świetlisty krąg wokół głów istot boskich i świętych; przen.: chwała, splendor. [przypis edytorski]
nimb — świetlisty otok wokół głów przedstawianych na obrazie postaci boskich lub świętych. [przypis edytorski]
nimbus (daw., łac.: chmura) — obłok, chmura; nimb, świetlisty krąg wokół głów istot boskich i świętych; przen.: chwała, splendor. [przypis edytorski]
nimbus (z łac.) — aureola. [przypis edytorski]
nimb (z łac. nimbus: chmura) — świetlista aura, poświata, aureola. [przypis edytorski]
Nim Cezar sprawę rozstrzygnął, Maltaka, matka Archelaosa, zachorowała i umarła… — por. Starożytności XV II, X, 1–3. [przypis tłumacza]
nim czas raźniej machnie kosą — zanim przeminie życie, nim nadejdzie śmierć. Starożytni Grecy wyobrażali sobie czas (Chronosa) jako postać męską z sierpem w ręku. W czasach nowożytnych nawiązując do tej tradycji przedstawiano czas jako starca z kosą, kojarząc go z pojęciem śmierci. [przypis redakcyjny]
Nim dojechaliśmy do bramy fortecznej… — do r. 1866 Zamość, jako twierdza, otoczony był murami. [przypis redakcyjny]
nim dusze godne wniebowzięcia na wierzch tej góry zaczęły wędrować — Gdy według zasad świętego Kościoła żadna dusza błogosławioną być nie mogła, nim Chrystus śmiercią krzyżową zgładził grzechy świata, do tego czasu dusze nie wstępowały na górę czyśćcową, która tym tylko, co na nią wstępują, drogę błogości wiecznej zapewnia. [przypis redakcyjny]
nimem przybył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nim przybyłem. [przypis edytorski]
nimem się nie przekonał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nim się nie przekonałem. [przypis edytorski]
nimem się spodział (daw.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika: nim się spodziałem; nim się zorientowałem. [przypis edytorski]
nimem wsparł — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nim wsparłem. [przypis edytorski]
nimem wyszukał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: nim wyszukałem. [przypis edytorski]
nimem (…) zdążył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nim zdążyłem. [przypis edytorski]
nimeście przyszli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: nim przyszliście. [przypis edytorski]
nimeś ją (…) odział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nim ją odziałeś. [przypis edytorski]
nimeś ją stracił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: nim ją straciłeś. [przypis edytorski]
nimeśmy go pojmali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: nim go pojmaliśmy. [przypis edytorski]
nimeśmy ją przebyli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: nim ją przebyliśmy. [przypis edytorski]
nimeśmy odpłynęli — nim odpłynęliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
nimeśmy się (…) zagospodarowali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: nim się zagospodarowaliśmy. [przypis edytorski]
nimeśmy wjechali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: nim wjechaliśmy. [przypis edytorski]
Nimeśmy (…) zeszli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: nim zeszliśmy. [przypis edytorski]
nimeśmy(…) zrobili (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, dziś: nim (…) zrobiliśmy. [przypis edytorski]
nimeś otrzymał (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówka czasownika; inaczej: nim otrzymałeś. [przypis edytorski]
nimeś zażądał — nim zażądałeś. [przypis edytorski]
nimfa (mit. gr.) — bóstwo wodne w postaci młodej dziewczyny. [przypis edytorski]
nimfa (mit. gr.) — boginka mająca postać młodej, pięknej dziewczyny, uosabiająca żywotne siły przyrody. [przypis edytorski]
nimfa (mit. gr.) — boginka mająca postać młodej, pięknej dziewczyny, uosabiająca żywotne siły przyrody; tu zapewne w znaczeniu zawężonym: opiekunka strumyków, jezior i źródeł (najada). [przypis edytorski]
nimfa (mit. gr.) — boginka mająca postać młodej, pięknej dziewczyny, uosabiała żywotne siły przyrody. [przypis edytorski]
nimfa (mit. gr.) — boginka mająca postać młodej, pięknej dziewczyny, uosabiała żywotne siły przyrody. [przypis edytorski]
Horacy, Wybrane utwory, Pieśń I, 1
(Maecenas atavis, edite regibus...)
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
nimfa (mit. gr.) — boginka zamieszkująca rzekę lub morze. W znaczeniu przenośnym nimfa oznacza piękną kobietę. [przypis redakcyjny]
nimfa (mit. gr.) — tu: boginka rzeczna. [przypis edytorski]
