Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7811 przypisów.
nie kwapić się — nie spieszyć się. [przypis edytorski]
niełacno (daw.) — dziś: niełatwo. [przypis edytorski]
niełacno (daw., gw.) — niełatwo. [przypis edytorski]
niełacno (daw.) — niełatwo. [przypis edytorski]
niełacno (daw.) — niełatwo, trudno. [przypis edytorski]
niełacno (daw.) — niełatwo, z trudem. [przypis edytorski]
niełacny (daw., gw.) — niełatwy. [przypis edytorski]
niełacny (daw.) — niełatwy. [przypis edytorski]
niełacny (daw.) — niełatwy, trudny. [przypis edytorski]
niełatwie — dziś: niełatwo. [przypis edytorski]
Niełatwo wytłumaczyć, co to jest takt. Chyba taki, który umie obchodzić się z ludźmi — w tych zdaniach wkradła się nieścisłość: zmienił się podmiot wypowiedzi, a nie zostało to zasygnalizowane. Należało by drugie zdanie uzupełnić, np. tak: Taktem wykazuje się chyba taki człowiek, który umie obchodzić się z ludźmi. [przypis edytorski]
nie łudzęż się — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]
niełupki (…) czyli nasiona — niełupki to faktycznie suche, niepękające owoce zawierające po jednym nasieniu. [przypis edytorski]
niełżywy (daw.) — prawdziwy, pozbawiony kłamstwa. [przypis edytorski]
nie lać wody — w starożytnej Grecji wino pito zwykle rozcieńczone. [przypis edytorski]
nie leda (starop.) — niezwykłym (nie lada). [przypis redakcyjny]
nieledwie (daw.) — prawie, niemal. [przypis edytorski]
nieledwie (daw.) — prawie. [przypis edytorski]
nieledwie — niemal, prawie. [przypis edytorski]
nieledwie — niemal, prawie że. [przypis edytorski]
nieledwie — prawie, niemal. [przypis edytorski]
nieledwo wczoraj został […] obywatelem — zarzut cudzoziemskiego pochodzenia był stereotypowy w Atenach, dumnych ze swej „autochtonii” i skąpych w udzielaniu obywatelstwa. W ogóle w kalumniowaniu starożytni nie krępowali się zupełnie i mieli stały swój słownik, dlatego trzeba być ostrożnym. [przypis tłumacza]
Nie lekko zgrzeszył (…) — poeta ma na myśli, jak się zdaje, papieża Juliusza II, który po bitwie pod Rawenną przyzwał Szwajcarów. [przypis redakcyjny]
nie leniwie (starop.) — tu: nie zwlekając, szybko. [przypis edytorski]
nie lepiejż było — daw. konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie lepiej było. [przypis edytorski]
nie lepiejż (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znacznie: czy nie lepiej, czyż nie lepiej. [przypis edytorski]
nie lepiejże — konstrukcja z partykułą -że, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]
Nielepkowice — wieś nad rzeką San, w woj. podkarpackim; dawniej ważne miejsce na trasie spławiania zboża do Gdańska, z wielkim murowanym spichlerzem. [przypis edytorski]
nie licząc Idumejczyków — w IV, VI, 1, Flawiusz pisze, że Idumejczycy „wrócili do siebie”; w IV, IX, 11, znów ich widzi w Jerozolimie. Tak samo i w powyższym ustępie. [przypis tłumacza]
nieliczne zawody wolne, zwłaszcza lekarze i aptekarze żyli normalnie ze swojej pracy (…) — Tutaj też należy szukać powodów masowego napływu młodzieży po wojnie na studia lekarskie, stomatologiczne i farmaceutyczne; przypisek z roku 1948. [przypis edytorski]
Nie, list jest do Oronta — Celimena widzi, iż sztuczka się udała: przeprowadzi ją teraz konsekwentnie do końca. [przypis tłumacza]
nielot, Apteryx (biol.) — kiwi, rodzaj nielotnych ptaków o szczątkowych skrzydłach, zamieszkujących Nową Zelandię. [przypis edytorski]
Nie lotnym gromem Aleksandra (…) — Nigdy nic idealnie wyniosłego nie było w dziejach Rzymu, ale za to nikt nigdy na ziemi nie był bardziej realnym, praktycznym. Praktykował senat rzymski niesłychane podstępy i podłości od samego początku aż do końca Rzeczypospolitej. — Nieprzyjaciół najczęściej pozbywał się zdradą (Hannibal, Jugurtha, Sertoriusz, zburzenie Kartagi, Mitrydat), przyjaciół zaś i sprzymierzeńców oszukiwał na wszystkie sposoby (Grecja, Azja Mniejsza, Pergam, Egipt, Galia, itd.). Wytrwałość w złych losach, wiara, że Rzym stać powinien, bo powinien, bezczelność, która się niczego nie wstydziła, sprawiły wielkość tego miasta. Nigdy Rzymianie nie puścili się na wyprawę młodzieńczą, poetyczną, na wzór Aleksandra Wielkiego, nigdy myśl cywilizacji nie postała w ich sercu, jak w sercu ucznia Arystotelesa. Egoizm ciężko-materialny wiódł ich wszędzie: dlatego nie starali się spajać ludów razem, nie usiłowali ich narodowości połączyć w harmonię, uczynić organicznej całości, ale zagubiali, niszczyli, wytępiali. Wyroki senatu rzymskiego są wzorem obłudy i nieskończonego świadczenia się bogami, powtarzania rozmaitych przepisów cnoty, sprawiedliwości, pobożności. W imieniu sprawiedliwości wyzuwali z własności, kraje wolne zamieniali w prowincje lub królestwa, którym umarli królowie, ogłaszali swoimi na zasadzie praw najśmieszniej wynalezionych, najbezwstydniej utrzymywanych. Zarazem przybierali na się wszystkie pozory szlachetności, występowali ciągle niby to w obronie słabych, skrzywdzonych — a potem i skrzywdzonych, i krzywdzących ogałacali z posiadłości i władzy. Układy zawierane przy niepomyślnych okolicznościach przez wodzów Rzeczypospolitej były tylko igraszką, bo senat zwykle ich nie potwierdzał, tłumacząc się tym, że ów pretor lub konsul nie miał dostatecznej władzy i wydając jego samego za karę. Potem ciągnął dalej wojnę, korzystając ze straty czasu wyłudzonej na wrogach. Rzymian potęgą były także frazesa. Ich posłowie u dworów zagranicznych wciąż kłamali, wciąż opisywali siły swoje z największą bezczelnością i pychą. Udawało się im. Popilius Lenas najpotężniejszego mocarza wschodu, Antiocha Wielkiego, nie wypuścił z okręgu zakreślonego na piasku, nim odpowiedział na jego żądania, a jednak jeszcze wtedy Azja ledwo była słyszała o Rzymie; słowem, nikt Rzymowi nie zrównał w praktycznym rozumie, ale nikt też tak ciągle, bezprzestannie światu nie kłamał, nikt tak niecnie przysiąg nie łamał, nikt na tyle potęgi nie wydał tak ogromnego zapasu złej wiary. W świecie ducha dlatego też słabymi pozostali Rzymianie: nic nigdy nie wynaleźli, nie odkryli. Literatury, sztuk nie mieli. Rozum ich był przede wszystkim adwokacki. Ich zdobycze podobne procesom z wielką sztuką prowadzonym, a ich ostateczne zwycięstwo, ich panowanie światu stało się zepsuciem i śmiercią świata. Ludzkość zgniła pod ręką Rzymu. Jedność, o której marzyli, była tylko skupieniem mechanicznym cząstek, nie organicznym ożywieniem wielkiego ciała; na czym się znali, to nam zostawili. Kodeksa: prócz tego nic a nic, bo wszyscy ich pisarze są tylko odbłyskiem cywilizacji greckiej, prostym jej naśladownictwem i to bardzo niewolniczym. W świecie materii panami byli, w świecie ducha niewolnikami. Karę swoją wycierpieli w samych sobie, przez siebie samych. Zginęli przez to, że nigdy prawdziwego życia politycznego ni towarzyskiego [tj. społecznego; red. WL] nie pojęli przez to, że podbijali, nie urządzali, że wygubiali, nie pomnażali, że uciskali, nie uwalniali, że zbijali siłą, nie spajali duchem. Kiedy przyszło umierać Rzymowi, obejrzał się naokół, czy gdzie iskry życia nie odkryje, którą by mógł w stare swoje żyły zaszczepić, ale nic nie ujrzał prócz trupów leżących u stóp swoich i darmo wołał na nie w godzinie śmierci: one się nie przebudziły! [przypis autorski]
Niels Juul — sławny admirał duński, pogromca Szwedów w kilku stanowczych bitwach. [przypis tłumacza]
nie lubiący (daw. forma imiesł.) — dziś: nie lubiąc. [przypis edytorski]
nielubiony — dziś popr.: nielubiany. [przypis edytorski]
nieluby — niekochany. [przypis edytorski]
nieluby (starop.) — niemiły. [przypis edytorski]
nieludcejszy (daw. forma) — bardziej nieludzki. [przypis edytorski]
nieludnej ziemi — wojna sprzymierzonej z Rosją Austrii przeciw Turcji, w celu zaboru ziem nad dolnym Dunajem (dziś Rumunii). [przypis redakcyjny]
nieludzkie (starop. forma) — [przysłówek:] nieludzko. [przypis redakcyjny]
nieludzkim — w oryg. niem. unnatürlichen: nienaturalnym. [przypis edytorski]
Nielutościwą — nielitościwą. [przypis redakcyjny]
Nielutościwą tobie (…) słynąć — zyskasz sławę bezlitosnej. [przypis edytorski]
nielutościwe — nielitościwe, okrutne. [przypis edytorski]
nielutościwy (starop.) — nielitościwy; bezlitosny. [przypis edytorski]
nie lża a. nie lza (daw.) — nie trzeba. [przypis edytorski]
nie lża a. nie lza (daw.) — nie wolno, nie należy. [przypis edytorski]
nie lża (daw.) — nie można, nie da się; nie wolno. [przypis edytorski]
nie lża (daw.) — nie wolno, nie trzeba. [przypis edytorski]
nie lża (daw.) — nie wolno. [przypis edytorski]
nie lża im (daw.) — nie mogą. [przypis edytorski]
nie lża — nie wolno. [przypis edytorski]
nie lża (starop.) — także w formie nie ldza, nie lza: nie można, nie da się. [przypis edytorski]
nie lza (daw., gw.) — nie wolno, nie sposób. [przypis edytorski]
nie lza (daw.) — nie można, nie wolno. [przypis edytorski]
nie lza (daw.) — nie można. [przypis edytorski]
nie lza (daw.) — nie należy, nie wolno. [przypis edytorski]
nie lza (daw.) — nie należy. [przypis edytorski]
nie lza (daw.) — nie trzeba, nie należy, nie wolno. [przypis edytorski]
nie lza (daw.) — nie trzeba, nie należy. [przypis edytorski]
nie lza (daw.) — nie trzeba. [przypis edytorski]
nie lza (daw.) — nie wolno, nie można. [przypis edytorski]
nielza (daw.) — trudno, nie można. [przypis edytorski]
nie lza (daw.) — tu: nie można. [przypis edytorski]
nie lza, jedno jej (starop.) — nie wypada jej [jak] tylko. [przypis redakcyjny]
nie lza, jedno (starop.) — nie inaczej tylko. [przypis redakcyjny]
nie lza, jedno (starop.) — nie może być inaczej, jak tylko. [przypis edytorski]
nie lza, jedno (starop.) — nie może być, tylko. [przypis redakcyjny]
Nie lza, nie lza, jedno… (starop.) — nie można (uczynić) nic innego tylko… [przypis redakcyjny]
nie lza — nie można; tu: nie sposób. [przypis edytorski]
nie lza — nie wolno, nie można; tu: niemożliwe. [przypis edytorski]
nie lza — nie wolno; tu: nie można. [przypis edytorski]
nie lza (starop.) — nie sposób; nie można. [przypis edytorski]
nie lza (starop.) — nie trzeba, nie wolno, nie można; tu: niemożliwe, nie może być inaczej. [przypis edytorski]
nie lzia (z ros.) — nie wolno. [przypis edytorski]
niemądr (daw.) — dziś: niemądry. [przypis edytorski]
Nie ma ani ludzkiej, ani boskiej [sprawiedliwości]. Jest jeden porządek rzeczy, że tak być musi a nie inaczej, kto go przełamie, serce jego na śmierć skazane — S. Przybyszewski, Taniec miłości i śmierci, Lwów 1901, s. 114 (Goście). [przypis autorski]
nie ma być pogrzebany w Attyce — trupa zdrajcy nie grzebie się w Attyce. [przypis tłumacza]
Nie ma ciebie… klinika trocinowych lalek — w rękopisie fragment ten został przekreślony; zob. http://polona.pl/item/26358514/83/. [przypis edytorski]
nie ma głębszego przeciwieństwa, jak między Spinozą a jego odeń znacznie wybitniejszym i uniwersalniejszym rówieśnikiem Leibnizem — Geniuszem Spinoza nie był. Wśród wszystkich osobliwszych postaci w dziejach filozofii nie ma odeń uboższego w myśli i bardziej wyzutego z fantazji. Jeśli się w nim widzi wstydliwy może wyraz najgłębszego stosunku do przyrody, jest to zupełnie fałszywe pojmowanie spinozyzmu, wywołane myślą o Goethem. Kto wszechświat chce ogarnąć, nie może rozpoczynać od definicji. Stosunek Spinozy do przyrody był raczej nadzwyczajnie luźny. Pozostaje to w zgodzie z faktem, że na drodze całego swego życia nie natknął się na sztukę (por. rozdz. XI). [przypis autorski]
Nie ma innego grzechu, jak tylko przeciw człowiekowi (…) I za ten bunt, za ten święty gniew o człowieka, za miłość do wszystkiego, co w nim jest, za zrozumienie, że każda treść ludzkiego życia jest drogocenną, jest jedyną drogocennością, źródłem wszystkich innych, Nietzsche zostanie na zawsze w filozofii — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 51–52. [przypis autorski]
nie mając jeszcze lat dwudziestu, pragnął zająć wybitne stanowisko w państwie… — przy 18 latach jest Ateńczyk pełnoletni, ale naturalnie naiwnością jest myśleć o wysokiej karierze politycznej w wieku poborowym, kiedy się jest wciągniętym na listę poborową. [przypis tłumacza]
nie mając wstydu — tak wielu zwłaszcza książąt niem., którzy współzawodniczyli urodą swoich gwardzistów. [przypis redakcyjny]
nie mają jurysdykcji — nie sprawują władzy. [przypis redakcyjny]
Nie mają narody innego sposobu na odwrócenie od tronów sukcesjonalnych nadziei despotyzmu, tylko odjąć im wszelkich stronników — w wydaniu z 1816 r. dodano: a nadać narodowi konstytucją i stanu jedność. [przypis edytorski]
Nie mają świadków; ci — Tj. żydzi będący świadkami religii chrześcijańskiej. [przypis tłumacza]
nie mają w tym jednakich poglądów —- mowa tu o tomistach, którzy trzymali z jezuitami jedynie przeciw jansenistom. [przypis tłumacza]
nie mająż — czy nie mają. [przypis edytorski]
…nie ma już ani obyczajów, ani cnoty w Europie, ale jeżeli gdzie istnieje jakiś kult dla nich, w Paryżu należy go szukać — pisałem te słowa w r. 1769. [przypis autorski]
nie ma już zjawisk — według wierzeń ludowych wróżki opuściły Anglię, kiedy katolicyzm został wyparty przez anglikanizm. Opowiada o tym ostatni rozdział książki, Rójka w Dymchurch. [przypis edytorski]
Niemałej faliś uniknął — inaczej: niemałej fali uniknąłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
nie małej (starop. forma ort.) — dziś: niemałej. [przypis edytorski]
niemałom mu śmiechu (…) narobił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: niemało mu śmiechu narobiłem. [przypis edytorski]
niemałom zyskał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: niemało zyskałem. [przypis edytorski]
niemałoś (…) postradał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: niemało postradałeś; niemało straciłeś. [przypis edytorski]
nie mało (starop. forma ort.) — niemało (tj. wiele). [przypis edytorski]
Niemało też zaprząta umysł pogoń za (…) bogactwem (…) poczytuje się je za dobro najwyższe — Można by to obszerniej i dokładniej wyłuszczyć, mianowicie odróżniając, czy bogactwo pożądane jest samo dla siebie, czy dla zaszczytów, czy dla rozkoszy zmysłowej, czy dla zdrowia, czy dla przysporzenia nauk i sztuk, ale odkładamy to do odpowiedniego miejsca, tutaj bowiem dokładne zbadanie tego nie byłoby na miejscu. [przypis autorski]
nie mały (starop. forma ort.) — dziś popr.: niemały (tj. spory, duży). [przypis edytorski]
niemal nie wychodzą — popr. niemal wychodzą. [przypis edytorski]
