Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 448 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5942 przypisów.
zapaśnie — z zapasami. [przypis edytorski]
zapaśny — posiadający zapasy czegoś; zasobny. [przypis edytorski]
zapaśny — tu: zapasowy. [przypis edytorski]
za pasem (starop.) — blisko; dzień za pasem: zbliża się dzień, nadchodzi dzień. [przypis edytorski]
zapaska — duży fartuch noszony dawniej przez wiejskie kobiety. [przypis edytorski]
zapaska — fartuch noszony dawniej przez wiejskie kobiety, wiązany w pasie na sukience, czasem narzucany na ramiona jako pelerynka. [przypis edytorski]
zapaska — fartuch noszony dawniej przez wiejskie kobiety, wiązany w pasie na sukience i osłaniający ubranie od pasa w dół dookoła, czasem narzucany na ramiona jako pelerynka, rzadziej wiązany na głowie jako nakrycie. [przypis edytorski]
zapaska — fartuch. [przypis edytorski]
zapaska — fartuszek. [przypis edytorski]
zapaska — rodzaj dekoracyjnego fartucha. [przypis edytorski]
zapaska — rodzaj długiego fartucha wiązanego w pasie i osłaniającego ubranie. [przypis edytorski]
zapaska — rodzaj długiego fartucha wiązanego w pasie na sukience i osłaniającego ubranie od pasa w dół dookoła; część tradycyjnego stroju ludowego. [przypis edytorski]
zapas — tu: zapasy, walka. [przypis edytorski]
zapasy chodzi (starop. konstrukcja zdaniowa) — chodzi w zapasy; staje do zapasów. [przypis edytorski]
zapatrował (daw. forma) — zapatrywał. [przypis edytorski]
zapatrywać się — tu: oglądać się, porównywać się. [przypis edytorski]
za pawęzą — pawęż to podłużna tarcza. [przypis edytorski]
za pazuchę — pod koszulę. [przypis edytorski]
zapędliwy (daw.) — popędliwy, skłonny do szybkiego a nieprzemyślanego działania. [przypis edytorski]
zapędny — pochopny. [przypis edytorski]
zapęd — zamiar, chęć. [przypis edytorski]
zapędzony (starop.) — tu: popędliwy, gwałtowny w popędach, ulegający popędom. [przypis edytorski]
zapełgotać — zaświecić, zabłyszczeć. [przypis edytorski]
zaperzony (daw.) — rozgniewany. [przypis edytorski]
zaperzyć się — zagniewać się, zawziąć, broniąc swoich racji. [przypis edytorski]
zapewneć wypowiadam — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
zapewneście czytali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zapewne czytaliście. [przypis edytorski]
zapewnie (daw.) — dziś: zapewne a. pewnie. [przypis edytorski]
zapewnie — dziś popr. forma: zapewne. [przypis edytorski]
zapewnie — dziś: zapewne. [przypis edytorski]
zapiać (daw.) — zaśpiewać. [przypis edytorski]
zapiecek — miejsce, legowisko za piecem lub na piecu w dawnych wiejskich domach. [przypis edytorski]
zapiecek — posłanie na piecu, najcieplejsze miejsce w chałupie. [przypis edytorski]
zapiecek — w dawnych wiejskich domach miejsce za piecem lub na piecu. Były to przeważnie duże piece kaflowe, czasami budowane z cegły, na których również gotowano posiłki. [przypis edytorski]
zapiecek — w dawnych wiejskich domach miejsce za piecem lub na piecu. Były to przeważnie duże piece kaflowe, czasami budowane z cegły, na których również gotowano posiłki. [przypis edytorski]
zapiecek — w daw. wiejskich domach miejsce za piecem lub na piecu. Były to przeważnie duże piece kaflowe, czasami budowane z cegły, na których również gotowano posiłki. [przypis edytorski]
zapiecek — w daw. wiejskich domach miejsce za piecem lub na piecu. Były to przeważnie duże piece kaflowe, czasami budowane z cegły, na których również gotowano posiłki. [przypis edytorski]
zapiecnik (daw.) — człowiek wylegujący się za piecem, próżniak, wygodniś, niedołęga. [przypis edytorski]
zapieczętowana skrzynia — próba ta przypomina tę, której została poddana Pandora. [przypis edytorski]
zapieniony — piana toczona z pyska psa jest objawem wścieklizny. [przypis edytorski]
zapierać (daw.) — tu: odmawiać, negować. [przypis edytorski]
zapierać (daw.) — zamykać. [przypis edytorski]
za pierwszą razą (daw.) — dziś: za pierwszym razem. [przypis edytorski]
za pierwszą sposobnością — przy pierwszej sposobności. [przypis edytorski]
za pierwszymi będzie zbierała podkowy — będzie podążać w ślad za innymi. [przypis edytorski]
Zapiski z martwego domu — powieść opisująca pobyt na katordze z perspektywy skazańca. [przypis edytorski]
zapisowała (daw. forma) — dziś: zapisywała. [przypis edytorski]
zapisowam się — dziś popr.: zapisuję się. [przypis edytorski]
zapisywać łokcie papirusu literkami i zwijać to na wałki — starożytne książki miały postać długich zwojów z papirusu, nawijanych na drewniany wałek; czytano, rozwijając zwój i nawijając przeczytaną partię na drugi wałek. [przypis edytorski]
zapłacić kuraka — dziś popr.: zapłacić za kurczaka. [przypis edytorski]
zapłacisz komisarza — dziś popr.: zapłacisz komisarzowi. [przypis edytorski]
zapładza — dziś popr. forma: zapładnia. [przypis edytorski]
zapławić — zalać. [przypis edytorski]
zapłocie — ścieżka na tyłach wsi, za płotami gospodarstw. [przypis edytorski]
zapłodzić — dziś popr.: zapłodnić. [przypis edytorski]
zapłonić (daw.) — zaczerwienić, oblać rumieńcem. [przypis edytorski]
zapłonić się (daw.) — zaczerwienić się, oblać się rumieńcem. [przypis edytorski]
zapłonić się (daw.) — zaczerwienić się. [przypis edytorski]
zapłonić się — oblać się rumieńcem. [przypis edytorski]
zapłoniony (daw.) — zaczerwiony, oblany rumieńcem. [przypis edytorski]
za plecyma — dziś popr. forma N.lm: za plecami. [przypis edytorski]
zaplecze z 30 milionami ludności — chodzi o Polskę. [przypis edytorski]
zapluszczone oczy (gw.) — zamknięte oczy. [przypis edytorski]
zapóźnić się (daw.) — spóźnić się. [przypis edytorski]
zapóźnić się — spóźnić się z czymś, nadmiernie zwlekać. [przypis edytorski]
zapobiedz — dziś popr. pisownia: zapobiec. [przypis edytorski]
zapobieżyć — dziś popr.: zapobiec. [przypis edytorski]
zapobieży (daw. forma) — dziś: zapobiegnie. [przypis edytorski]
zapobieży — dziś popr. forma: zapobiegnie. [przypis edytorski]
zapoiny — tu: uroczyste przyrzeczenie dziewczyny mężczyźnie ubiegającemu się o jej rękę, połączone z obrzędowym piciem na cześć dokonanego ustalenia; zaręczyny. [przypis edytorski]
za południe — do popołudnia. [przypis edytorski]
zapole (gw.) — sąsiek, oddzielona przegrodą od klepiska część stodoły, w której składa się zboże a. siano. [przypis edytorski]
z Apollina ziemi — z Licji. [przypis edytorski]
Zapolska, Gabriela (1857–1921) — właśc. Maria Gabriela Śnieżko-Błocka, z domu Korwin-Piotrowska; pisarka, publicystka, także aktorka; zasłynęła z komedii demaskujących mieszczańską obłudę, np. Moralność Pani Dulskiej oraz Ich Czworo z 1904 roku. [przypis edytorski]
Zapolska, Gabriela (1857–1921) — właśc. Maria Gabriela Śnieżko-Błocka, z domu Korwin-Piotrowska; pisarka, publicystka, także aktorka; zasłynęła z podszytych gorzką refleksją krytyczną komedii demaskujących mieszczańską obłudę, np. Żabusia (1987), Ich Czworo (1904), Moralność pani Dulskiej (1906) czy Panna Maliczewska (1910). [przypis edytorski]
Zapolska, Gabriela, właśc. Maria Gabriela Śnieżko-Błocka, z domu Korwin-Piotrowska (1857–1921) — pisarka, publicystka, także aktorka; zasłynęła z komedii demaskujących mieszczańską obłudę. [przypis edytorski]
zapomnąć — dziś popr. zapomnieć. [przypis edytorski]
zapomnąć — dziś popr.: zapomnieć. [przypis edytorski]
zapomnąć — forma zarchaizowana; dziś popr.: zapomnieć. [przypis edytorski]
zapomniałam była — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: zapomniałam uprzednio (wcześniej, zanim miały miejsce zdarzenia i czynności wyrażone czasem przeszłym zwykłym). [przypis edytorski]
zapomniałem był — forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, ponawianej; inaczej: zapomniałem wcześniej (dawniej, uprzednio). [przypis edytorski]
zapomniały (starop.) — zapamiętały. [przypis edytorski]
zapomniony — dziś popr.: zapomniany. [przypis edytorski]
zapomniony (starop. forma) — dziś: zapomniany. [przypis edytorski]
zapomniż — czy zapomni. [przypis edytorski]
zapomóc — tu wzbogacić, będąc w biedzie (por. zapomoga). [przypis edytorski]
za pomocą kipu, równie swobodnie, jak się to robi przy użyciu pisma — kipu (w jęz. keczua: węzeł) to sposób trójwymiarowego zapisu stosowany przez Indian prekolumbijskiej Ameryki Płd., wykorzystujący kolorowe sznurki wełniane lub bawełniane, na których wiązano węzełki (stąd nazwa „pismo węzełkowe”); z całą pewnością zapisywano w ten sposób dane liczbowe, prawdopodobnie również informacje nienumeryczne (nazwy miejsc, imiona ludzi). [przypis edytorski]
zapona (daw.) — zasłona, kotara. [przypis edytorski]
zapona (daw.) — zasłona. [przypis edytorski]
zapona — zapinka. [przypis edytorski]
zapona — zasłona, kotara. [przypis edytorski]
zapora Peloru — cieśnina sycylijska z przylądkiem przylądkiem Pelorus. [przypis edytorski]
Zaporowców — właśc. Zaporożców. [przypis edytorski]
Zaporożcy — Kozacy z Zaporoża. [przypis edytorski]
Zaporożec — Kozak z Zaporoża. [przypis edytorski]
Zaporożec — wolny Kozak z Zaporoża. [przypis edytorski]
Zaporoże — daw. nazwa terytorium nad dolnym Dnieprem, tzw. Dzikie Pola, gdzie żyli kozacy zaporoscy, społeczność wielonarodowa zorganizowana na modłę wojskową, trudniąca się wyprawami łupieskimi; począwszy od XVI w. oddziały Zaporożców były włączane w razie potrzeby w szeregi armii Rzeczpospolitej jako płatne wojsko, częste też były również bunty kozackie przeciwko magnatom i urzędnikom państwowym; w 1648 r. wybuchło powstanie Kozaczyzny pod wodzą Bohdana Chmielnickiego (krwawe szczególnie dla osiadłej na tych terenach szlachty), które doprowadziło do zaangażowania się w konflikt Rzeczpospolitej Polskiej i Rosji; doszło wówczas do podziału kozaków zaporoskich po dwóch stronach Dniepru na promoskiewskich i propolskich; do tego właśnie konfliktu nawiązuje w tym miejscu wiersz Słowackiego. [przypis edytorski]
Zaporoże — historyczna nazwa krainy nad dolnym Dnieprem, siedziby Kozaków Zaporoskich [przypis edytorski]
Zaporoże — kraina poniżej porohów Dniepru, zamieszkana przez społeczność Kozaków zaporoskich. [przypis edytorski]
Zaporoże — kraina w dolnym biegu Dniepru, poniżej porohów, zamieszkana przez społeczność Kozaków zaporoskich. [przypis edytorski]