Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6556 przypisów.
tynkturą — roztworem, płynem. [przypis redakcyjny]
tynktura (daw.) — lecznicza nalewka albo barwnik. [przypis edytorski]
tynktura — lecznicza nalewka na bazie spirytusu, sporządzona z ziół lub innych naturalnych składników. [przypis edytorski]
tynktura (z łac. tingere: barwić) — barwnik: substancja barwna, rozpuszczona w wodzie lub oleju, służąca do trwałego barwienia przedmiotów; tu: tynktura brązowa, po zastosowaniu której przedmiot wygląda jak wykonany z brązu. [przypis edytorski]
tyn — mur. [przypis autorski]
tyn — ogrodzenie. [przypis edytorski]
tyn — ogrodzenie z gałęzi a. pni drzewnych. [przypis edytorski]
tyn — płot z gałęzi a. belek. [przypis redakcyjny]
tyn — wał obronny z częstokołem. [przypis edytorski]
tyny (daw.) — ogrodzenie, tu: mur. [przypis edytorski]
Ty — o Salgarze. [przypis redakcyjny]
ty o to stoisz (daw.) — tobie na tym zależy. [przypis edytorski]
Ty, Pani, dla której podjąłem trud rozwinięcia tak obszernego wywodu — Małgorzata, królowa Nawarry. [przypis tłumacza]
ty (…) panie (starop. forma) — te panie. [przypis edytorski]
typ, który ma za sobą całą historię w zakresie greckiej i rzymskiej komedii, a często występuje z wybitną cechą złośliwego i uszczypliwego dowcipu — por. Kupiec, wyd. II, Wstęp, s. IX i nast. [przypis tłumacza]
typ lombrozowski — osoba wyglądająca jak degenerat. Określenie to pochodzi od doktryn włoskiego lekarza i kryminologa Cesare Lombroso. [przypis edytorski]
Typ matrony rzymskiej o wrodzonej piękności i dumie. — duma ta nie pochodzi wcale z pozycji towarzyskiej, jak na portretach van Dycka. [przypis autorski]
Typotherium (paleont.) — rodzaj prymitywnych ssaków kopytnych nieco podobnych do gryzoni, należących do wymarłego rzędu notoungulatów, żyjących w Ameryce Płd. ok. 1,2 mln–780 tys. lat temu; nazwa z połączenia zapewne pot. fr. type: typ, indywiduum, oraz gr. therion: bestia. [przypis edytorski]
Typowa sytuacja charakteru; por. s. 109 w. 19, s. 165 — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajdują się fragmenty zaczynające się od słów: „Na uspokojenie zaś osieroconych duchów, w przelocie myśli stworzył sobie wykręcik, że właśnie gdy wróci, podda się z tym większą ochotą dotychczasowej robocie” (rozdział VI) i „aby Angelika miała mauzoleum tylko w jego duszy, w jej najdalszych i najskrytszych grotach. (…) Miał swoje sanctissimum (…)” (rozdział VII). [przypis edytorski]
typowe dla Brzozowskiego „wzruszenie filozoficzne”, którego cechy próbowaliśmy już raz określić — K. Wyka, O ocenie myśli Brzozowskiego, „Pion” 1934, nr 26. [przypis autorski]
typowe dla „komedii nowej”… — por. Bracia, Bibl. Nar. wyd. II, Wstęp, s. XXIV i nast. [przypis tłumacza]
typowo nowoczesny człowiek o dwu duszach — por. Paulsen, Schopenhauer, Hamlet, Mephisto, s. 43. [przypis redakcyjny]
Typowo romantyczna sceneria: noc księżycowa w pobliżu kościoła, godzina bliska północy, zjawia się upiór Dziewicy. [przypis redakcyjny]
Ty przed ludem swym idziesz, jako słup przewodni… — w biblijnej Ks. Wyjścia Bóg prowadził Izraelitów idąc przed nimi w dzień jako obłok dymu, a w nocy jako słup ognia. Por.: Wj 13:17–22. [przypis edytorski]
typ schizoidalny będzie musiał zaginąć na równi z religią, sztuką, a może i filozofią (po co to: może — na pewno tak) — ale nie zabitą wprost przez Wiener (u nas Wi(e)nawer) Kreis, tylko pośrednio przez stworzenie ostatecznego systemu Ontologii Ogólnej. Taka jest moja wiara i ma dość silne w teraźniejszości podstawy. [przypis autorski]
typ — tu prawdop.: wzorzec. [przypis edytorski]
tyrać — harować. [przypis edytorski]
Ty raczej przestań w pysze grzęznąć zbyt upartej — Filint, wytrawny psycholog, umie wyróżnić w postępowaniu Alcesta ten zasadniczy rys jego charakteru. [przypis tłumacza]
tyrada — długa wypowiedź, zwł. podniosła lub gwałtowna. [przypis edytorski]
tyrada — długi monolog, patetyczny lub gniewny. [przypis edytorski]
tyrada — długi, patetyczny lub gniewny monolog. [przypis edytorski]
tyrada — gniewny lub patetyczny monolog. [przypis edytorski]
tyrada — gwałtowna a. podniosła wypowiedź, krytykująca kogoś lub coś. [przypis edytorski]
tyrada (lit.) — długa przemowa bohatera. [przypis edytorski]
tyrada — patetyczny bądź gniewny monolog. [przypis edytorski]
tyrada — tu: długie przemówienie bohatera tekstu dramatycznego. [przypis edytorski]
Tyrak — Tiraquellus, uczony prawnik i radca parlamentu, wierny druh Rabelais'go. [przypis tłumacza]
tyraliera — rodzaj luźnego szyku bojowego tworzonego przez żołnierzy stojących w odstępach w jednej linii. [przypis edytorski]
tyraliera (wojsk.) — rozproszony, liniowy szyk bojowy piechoty. [przypis edytorski]
tyralierka — dziś: tyraliera, luźny szyk bojowy piechoty, tworzony przez żołnierzy stojących w odstępach w jednej linii. [przypis edytorski]
tyralier — żołnierz oddziału piechoty przemieszczającego w szyku rozproszonym, tworzącym pojedynczy szereg wzdłuż frontu, zwanym tyralierą. [przypis edytorski]
tyrańskie (przysł.) — po tyrańsku. [przypis redakcyjny]
Tyran Biały — żartobliwe nawiązanie do Tyranta Białego, bohatera jednego z romansów rycerskich, którymi zachwycał się Don Kichot (Miguel de Cervantes, Don Kichot z La Manchy, ks. II, rozdz. V; ks. V, rozdz. I). [przypis edytorski]
tyranią — dziś popr. forma B. lp: tyranię. [przypis edytorski]
tyrania — Biorę tu to słowo jako zamiar obalenia istniejącej władzy, zwłaszcza zaś demokracji. Takie znaczenie dawali mu Grecy i Rzymianie. [przypis autorski]
tyranie — dziś popr. M. lm: tyrani. [przypis edytorski]
tyrani, kiedy do swych miast przybędą, wiedzą, że przebywają wśród najgęstszego roju nieprzyjaciół — greckie teorie polityczne potępiają jedynowładztwo i każą je bezwzględnie zwalczać. Ksenofont jednak, mądry praktyk i stary żołnierz, nie podziela bez zastrzeżeń takiego stanowiska; nie może nie widzieć korzyści i dobrych stron umiarkowanego i oświeconego jedynowładztwa. [przypis tłumacza]
tyrani w Rzymie — zarzut (jako ogólny, niesłuszny) trafia najlepiej Domicjana; ale Staszic myśleć mógł o Kaliguli, którego wspomina dalej, jako wzór tyrana. [przypis redakcyjny]
tyran — jedynowładca; początkowo termin neutralny, określający formę sprawowania władzy, obok np. oligarchii czy demokracji. [przypis edytorski]
tyran — jest to król nie z łaski bożej, ani „z woli ludu”, lecz władca na podstawie rewolucyjnej, ani nie oparty o prawo, ani nie mający władzy uzasadnionej stosunkami politycznymi lub opierającej się o jakieś klasy społeczne czy partie. Dlatego na Sycylii dynastie tyranów nie przetrwały nigdy dwóch generacji. [przypis tłumacza]
tyranki — rodzina ptaków z rzędu wróblowych zamieszkująca obie Ameryki; w jęz. angielskim zwyczajowo zwane tyrant flycatchers, tj. tyranami-muchołówkami (w polskiej terminologii muchołówki to nazwa odrębnej rodziny, zamieszkującej Eurazję i Afrykę). [przypis edytorski]
tyran Masady — p. VII, VII–IX. [przypis tłumacza]
tyranna (starop. forma) — dziś popr. forma B.lp: tyrana. [przypis edytorski]
tyranna (starop. forma) — dziś popr. forma B.lp: tyrana (zdwojona spółgłoska „n” występowała zwykle w wyrazach zapożyczonych, jak w tym przypadku). [przypis edytorski]
tyranna (starop. forma) — dziś popr. forma D.lp: tyrana (zdwojona spółgłoska „n” występowała zwykle w wyrazach zapożyczonych, jak w tym przypadku). [przypis edytorski]
tyrannidem (…) inducere in Rempublicam (łac.) — tyranię wprowadzić do ustroju Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
tyrannis (łac.) — tyrania. [przypis redakcyjny]
tyranny (starop. forma) — dziś B.lm: tyranów. [przypis edytorski]
tyranów dwóch ginących — przed Zeusem dzierżył panowanie najpierw Uranos, potem Kronos. [przypis edytorski]
tyran ów — mowa o Kaliguli. [przypis edytorski]
tyran północnej strony — Iwan Groźny. [przypis redakcyjny]
Tyran sycylijski — wg Żywota Lizandra (II 4) Plutarcha był nim Dionizjos I, tyran Syrakuz panujący w latach 405–367 p.n.e. [przypis edytorski]
tyran — tu: jedynowładca; w staroż. pierwotnie jako termin neutralny, określający formę sprawowania władzy, obok np. oligarchii czy demokracji; tyrana od króla odróżniało zdobycie władzy przez uzurpację, niezgodnie z prawem. [przypis edytorski]
tyr (daw.) — docinek. [przypis redakcyjny]
Tyr — dziś: Sur, miasto portowe na wybrzeżu Morza Śródziemnego, w dzisiejszym Libanie. W starożytności jedno z największych fenickich miast kupieckich, słynne z wytwarzania drogocennego purpurowego barwnika. Tyryjczycy prowadzili szeroko zakrojony handel morski, założyli wiele kolonii na wybrzeżach Morza Śródziemnego (m.in. Kartaginę). [przypis edytorski]
Tyr — dziś: Sur, miasto portowe na wybrzeżu Morza Śródziemnego, w dzisiejszym Libanie. W starożytności jedno z największych fenickich miast kupieckich, słynne z wytwarzania drogocennego purpurowego barwnika (tzw. purpura tyryjska). [przypis edytorski]
Tyr — dziś: Sur, miasto portowe na wybrzeżu Morza Śródziemnego, w dzisiejszym Libanie. W starożytności jedno z największych fenickich miast kupieckich, słynne z wytwarzania drogocennego purpurowego barwnika (tzw. purpura tyryjska). Tyryjczycy prowadzili szeroko zakrojony handel morski, założyli wiele kolonii na wybrzeżach Morza Śródziemnego (m.in. Kartaginę). [przypis edytorski]
Tyreusz — w Folio: Thidias [u Plutarcha: Θύρσον (Thyrsos); red. WL]. [przypis tłumacza]
Tyrezjasz (Teiresias; od teirea: dziwy) — imię to dosłownie znaczy: tłumacz znaków i dziwów, nosił je słynny ślepy wróżbita tebański. [przypis edytorski]
Tyrezjasz w piekle — Tyrezjasz, sławny wieszczbiarz, syn nimfy Charykloe; oślepiony przez Junonę, darem proroctwa obdarzony przez Jowisza. Do niego, do piekieł, zstępowali bohaterowie, ciekawi przyszłości i objawień o tajemnicach życia. [przypis autorski]
Tyriis in locis (łac.) — przysłowiowe Tyria maria zmienił Pasek na Tyria loca; Tyria maria: tyryjskie morza, w znaczeniu: niebezpieczne morza (dla żeglujących) stały się przysłowiowe, odkąd Tyryjczycy, tj. pochodzący od nich Kartagowie, stali się panami morza Śródziemnego. [przypis redakcyjny]
tyrkotny a. terkotny (starop.) — od: terkotać; mówiący szybko i miarowo, terkocący jak wóz lub młyn w ruchu. [przypis redakcyjny]
Tyr — miasto w Fenicji. [przypis redakcyjny]
Tyr — miasto w staroż. Fenicji, konkurujące z Sydonem o pierwszeństwo i znaczenie; staroż. Tyr i Sydon to dziś Sour i Saida w Libanie. [przypis edytorski]
Tyrol a. Tirolo, a. Dorf Tirol — miejscowość w regionie Trydent-Górna Adyga, w prowincji Bolzano. [przypis edytorski]
Tyrolczycy — mieszkańcy regionu Tyrol w Alpach Wschodnich, w dolinie górnego Innu, górnej Adygi oraz górnej Drawy. [przypis edytorski]
tyromancja — wróżenie z sera. [przypis tłumacza]
Tyro (mit. gr.) — matka dwóch synów Posejdona: Peliasa i Neleusa. [przypis edytorski]
Tyrrell, George (1861–1909) — teolog irlandzki, jezuita, jeden z głównych przedstawicieli modernizmu katolickiego, ekskomunikowany w 1908. [przypis edytorski]
tyrreńskie wody — Morze Tyrreńskie; u zach. wybrzeży Italii. [przypis edytorski]
tyrreński — tu: etruski. [przypis edytorski]
Tyrrenia — kraina hist. w starożytnej Italii, w środkowej części Płw. Apenińskiego nad M. Tyrreńskim, pokrywająca się ze współczesną Toskanią i północnym Lacjum. [przypis edytorski]
Tyrrenia — kraina hist. w starożytnej Italii, w środkowej części Płw. Apenińskiego nad M. Tyrreńskim, pokrywająca się ze współczesną Toskanią i północnym Lacjum. [przypis edytorski]
tyrs — drążek z szyszką u góry, opleciony bluszczem; odznaka szalejących czcicielek Bachusa, bachantek. [przypis edytorski]
tyrs — laska opleciona winoroślą i bluszczem, atrybut Dionizosa. [przypis edytorski]
tyrs — laska zwieńczona szyszką, jaką dzierżył Dionizos i jego towarzyszki bachantki (menady). [przypis edytorski]
tyrs — laska zwieńczona szyszką, jaką dzierżył Dionizos i jego towarzyszki bachantki. [przypis edytorski]
tyrs (mit. gr.) — laska Bachusa, opleciona bluszczem i winoroślą. [przypis edytorski]
tyrs (mit. gr.) — laska opleciona bluszczem i winorośli; atrybut Dionizosa, boga wina i urodzaju. [przypis redakcyjny]
tyrsos a. tyrs — laska, atrybut Dionizosa. [przypis edytorski]
Tyr — staroż. miasto-państwo w Fenicji, słynne z produkcji purpury tyryjskiej, rzadkiego i kosztownego barwnika w odcieniach od różowego do ciemnego fioletu, otrzymywanego ze ślimaków morskich; ob. Sur w Libanie. [przypis edytorski]
Tyr — starożytne miasto Fenicjan, obecnie miasto i port Sur w południowym Libanie na wybrzeżu Morza Śródziemnego; ważny ośrodek handlowy, powstały ok. 2750 r. p.n.e. [przypis edytorski]
Tyr — starożytne miasto Fenicjan, obecnie: miasto Sur w Libanie. [przypis edytorski]
Tyr — starożytne miasto fenickie na wybrzeżu Morza Śródziemnego, obecnie w Libanie. [przypis edytorski]
Tyr, Sydon — potężne miasta fenickie na wsch. wybrzeżu Morza Śródziemnego (dziś: obecnie Sour i Saida w Libanie). [przypis edytorski]
Tyrsys, Filida — konwencjonalne imiona bohaterów sielanek sentymentalnych opiewających miłość pasterską. [przypis edytorski]
Tyr — Τύρος, צֹ֑ר (Joz 19, 29; Iz 23, 1; 23, 5; 23, 8), w klinach: Şur-ru, dziś Şur. [przypis tłumacza]
Tyrteusz a. Tyrtajos (VII w. p.n.e.) — poeta grecki (pochodzący ze Sparty, Miletu a. Aten), jego poezje zagrzewały Spartan do walki; wg legendy został przysłany przez Ateny jako jedyne wsparcie dla Sparty w wojnie z Meseńczykami; od jego imienia wywodzi się nazwa poezji tyrtejskiej, czyli poezji patriotycznej wzywającej do walki, oraz określenie: postawa tyrtejska, oznaczające gotowość oddania życia za ojczyznę. [przypis edytorski]
Tyrteusz a. Tyrtajos — żyjący w VII w. p.n.e. poeta grecki, jego poezje zagrzewały Spartan do walki; od jego imienia wywodzi się nazwa poezji tyrtejskiej, czyli poezji patriotycznej wzywającej do walki, oraz określenie: postawa tyrtejska, oznaczające gotowość oddania życia za ojczyznę. [przypis edytorski]
Tyrteusz a. Tyrtajos — żyjący w VII w. p.n.e. poeta grecki (pochodzący ze Sparty, Miletu a. Aten), jego poezje zagrzewały Spartan do walki; wg legendy został przysłany przez Ateny jako jedyne wsparcie dla Sparty w wojnie z Meseńczykami; od jego imienia wywodzi się nazwa poezji tyrtejskiej, czyli poezji patriotycznej wzywającej do walki, oraz określenie: postawa tyrtejska, oznaczające gotowość oddania życia za ojczyznę. [przypis edytorski]
