Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | polski
Znaleziono 7220 przypisów.
wójtów brat (daw., gw.) — brat wójta; wójtów (daw. forma): wójtowy, należący do a. pochodzący od wójta. [przypis edytorski]
wójt-zastępca — w czasie II wojny światowej wielu wójtów wybranych na te stanowiska przed wojną potraciło je. Na ich miejsce naziści wskazywali osoby posłuszne polityce okupantów, często spośród volksdeutschów. Wójtowie kolaboranci byli lojalni wobec nazistów i uczestniczyli w prześladowaniu Żydów. [przypis edytorski]
wół Apis — święty byk Apis, symbol siły i męstwa, uważany za wcielenie Ptaha, głównego boga Memfisu. Apisa czczono w sanktuarium, a po śmierci świętego zwierzęcia wybierano kolejne, kierując się szczególnymi znakami, jakie musiały występować na jego ciele. [przypis edytorski]
wół (…) którego malarze przydają za towarzysza ewangeliście — tradycyjnie w sztuce autorzy ewangelii są przedstawiani razem z przypisywanymi im istotami żywymi, które są ich atrybutami i jednocześnie symbolami; symbolem Łukasza Ewangelisty jest wół. [przypis edytorski]
wół — wykastrowany, a zatem bezpłodny samiec bydła domowego, przeznaczony do prac polowych w zaprzęgu lub tuczony na ubój. [przypis edytorski]
wólce (daw.) — młode woły. [przypis edytorski]
Wólka Krakowska — ob. Wólka Prusicka, w woj. łódzkim, w pow. pajęczańskim; ok. 70 km na płd. od Nowej Wsi w pow. sieradzkim, 25 km od Częstochowy. [przypis edytorski]
Wólka — zapewne Wólka Wojnowska, ok. 30 km na płn-zach. od Sandomierza, ok. 20 km na zach. od Wisły. [przypis edytorski]
wóz (ang. car) — tu: wagon. [przypis edytorski]
wóz drabiniasty — wóz o bokach przypominających drabiny. [przypis edytorski]
wóz frachtowy — duży wóz ciężarowy, do przewożenia większych ładunków; fracht (z niem.) — ładunek. [przypis edytorski]
Wóz — gwiazdozbiór Wielkiego bądź Małego Wozu. [przypis edytorski]
wóz Juggarnauta (z sanskr. Dźagannath: Pan Świata) — używany podczas corocznych procesji ogromny wóz z posągiem boga Kryszny. Rzekomy zwyczaj rzucania się wiernych pod koła tego pojazdu wzmiankuje XIV-wieczne dzieło podróżnicze Johna Mandeville'a. [przypis edytorski]
wóz statkowy — wóz do przewożenia towarów. [przypis edytorski]
woalka — kawałek przezroczystej tkaniny, przesłaniający twarz. [przypis edytorski]
w obecnej dobie porewolucyjnej w Rosji — mowa o rewolucji rosyjskiej 1905 roku, serii wystąpień robotniczych w Rosji i w Królestwie Polskim skierowanych przeciwko absolutyzmowi carskiemu oraz uciskowi przemysłowców. W wyniku rewolucji Mikołaj II powołał pierwszy parlament rosyjski (Dumę Państwową), zezwolił na działanie partii politycznych i stowarzyszeń, przyznał autonomię Wielkiemu Księstwu Finlandii. [przypis edytorski]
w obecności — tu: w teraźniejszości, teraz, obecnie. [przypis edytorski]
wobec — tu: przed; aby stanął w obecności. [przypis edytorski]
wobec urzędziech — na temat urzędów. [przypis edytorski]
w obiad przybieży (daw.) — przyjdzie podczas obiadu. [przypis edytorski]
w obiad — tu: podczas obiadu. [przypis edytorski]
w obiad — w porze obiadowej, podczas przerwy obiadowej. [przypis edytorski]
w obie… stronie — liczba podwójna. [przypis edytorski]
w obie stronie (starop. forma) — liczba podwójna (dualis); dziś: w obie strony. [przypis edytorski]
w obieży (daw.) — w niebezpieczeństwie. [przypis edytorski]
w objaśnieniach, które Strumieński dawał o obrazie, były ironiczne uwagi Angeliki całkiem niezgodne z jego teraźniejszą rolą (por. s. 143 w. 8 i 27) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment zaczynający się od słów: „Objaśnienia, które dawał Strumieński, były dość skąpe, suche, czasem drwiące (…)” (rozdział VII). [przypis edytorski]
w „Objawieniach” i „Listach” (…) „Dobrych nowinach” — tj. w tekstach wczesnego chrześcijaństwa, które weszły później w skład Nowego Testamentu: Apokalipsie, listach apostolskich i ewangeliach (z gr. euangelion: dobra nowina). [przypis edytorski]
w obliczności — w obliczu; w obecności. [przypis edytorski]
w obliczności — w obliczu, wobec. [przypis edytorski]
w oboim (…) blasku (daw.) — w obu rodzajach blasku. [przypis edytorski]
w obojej… dłoni — w obu dłoniach. [przypis edytorski]
w obojem wojsku (daw. forma) — dziś: w obu wojskach a. w obu rodzajach wojska. [przypis edytorski]
w obu stolicach — tj. w Sankt-Petersburgu, dotychczasowej stolicy Imperium Rosyjskiego, oraz w Moskwie, dokąd 12 marca 1918 przeniósł swoją siedzibę rząd utworzony przez bolszewików. [przypis edytorski]
w ocemgnieniu (daw.) — w okamgnieniu. [przypis edytorski]
w ocemgnieniu — dziś: w okamgnieniu. [przypis edytorski]
w ocemgnieniu (starop.) — w okamgnieniu. [przypis edytorski]
Wochensaufer (niem.) — pijak upijający się raz na tydzień. [przypis edytorski]
w ociągu (daw.) — z tyłu. [przypis edytorski]
w oczach — tu: na widoku; na pokaz. [przypis edytorski]
wo cztoby to ni stało (ros.) — co by się nie działo. [przypis edytorski]
w oczu (starop. forma) — daw. liczba podwójna, dziś: w oczach. [przypis edytorski]
W oczy mówi co innego, a za oczy inaczej (daw.) — w oczy, czyli otwarcie; za oczy, w nieobecności, za plecami. [przypis edytorski]
woda cię odpłynie — dziś: woda ci odpłynie; tu w znaczeniu: skończy się sprzyjający żegludze przypływ, a zacznie odpływ. [przypis edytorski]
woda emska — wysokozmineralizowana woda pochodząca ze źródeł w kurorcie Ems (Bad Ems) w płd.-zach. Niemczech, stosowana w leczeniu astmy i innych chorób dróg oddechowych. [przypis edytorski]
woda kastalska — woda ze ródła na Parnasie, dająca natchnienie. [przypis edytorski]
woda letejska (mit. gr.) — woda rzeki Lete, płynącej w Hadesie i sprowadzającej zapomnienie. [przypis edytorski]
Woda mi sięga po szyję. Ugrzązłem w mule topieli i nie mam nigdzie oparcia, trafiłem na wodną głębinę i nurt wody mnie porywa — Ps 69, 2-3 (cytat za Biblią Tysiąclecia). [przypis edytorski]
woda selcerska (daw.) — stołowa woda mineralna z Selters w Niemczech, zawierająca wiele wolnego dwutlenku węgla; także: woda sztucznie gazowana. [przypis edytorski]
woda Tagowa — Tag, rzeka na Płw. Iberyjskim, przepływająca dziś przez Hiszpanię i Portugalię, mająca źródło w Górach Iberyjskich, zaś ujście do Oceanu Atlantyckiego w okolicach Lizbony. [przypis edytorski]
wodę mierzyć (daw. przysł.) — przelewać z pustego w próżne; określenie daremnej, bezsensownej pracy. [przypis edytorski]
wodę swoją — tu: mocz; badanie moczu stanowiło podstawę dla wstępnej diagnozy. [przypis edytorski]
wodewil — komedia lub farsa z wstawkami w formie piosenek i scenek baletowych. [przypis edytorski]
wodewil — komediowe lub farsowe widowisko sceniczne, przeplatane piosenkami i wstawkami baletowymi. [przypis edytorski]
wodewil — komediowe lub farsowe widowisko sceniczne, przeplatane piosenkami i wstawkami baletowymi. [przypis edytorski]
wodewil — komiczne widowisko sceniczne przeplatane piosenkami. [przypis edytorski]
wodewil — lekki muzyczny utwór sceniczny ze śpiewami i tańcami. [przypis edytorski]
wodewil — lekki sceniczny utwór muzyczny z elementami śpiewu, baletu, tańca i pantomimy. [przypis edytorski]
w odezwie od redakcji pisał — w 12 nr „Życia” z 1899 r., od którego ze względów finansowych zachodzą zasadnicze zmiany: 1) przekształcono je na miesięcznik, 2) nakładcą zostaje Władysław Jaroszewski. Poza tym odchodzi z redakcji Wyspiański, a Stanisław Brzozowski (poeta) zostaje „reprezentantem «Życia» na Lwów”. [przypis edytorski]
Wodne królestwa, co (…) w twarz plują niebu — tzn. morza i i oceany, których wzburzone fale wznoszą się aż do nieba. [przypis edytorski]
wodnik — w wierzeniach słowiańskich demon i władca wód śródlądowych. [przypis edytorski]
wodogrzmot — wodospad. [przypis edytorski]
wodo-kaczka — pompa. [przypis edytorski]
w odwieczu — w dalekiej przyszłości. [przypis edytorski]
wody — dziś popr. forma N.lm: wodami. [przypis edytorski]
wody Gorgony — Gorgopis, jezioro, które miało znajdować się w okolicach Koryntu. [przypis edytorski]
wody letejskie (mit. gr.) — wody rzeki Lete płynącej w Hadesie; wypicie wody letejskiej przynosiło duszom zmarłych zapomnienie o przeszłym życiu. [przypis edytorski]
wody meockie — tu: Morze Azowskie. [przypis edytorski]
wody Syloh a. sadzawka Siloe a. sadzawka Siloam — mykwa znajdująca się niegdyś w Jerozolimie zasilana wodami strumienia Gichon (J 9,7). [przypis edytorski]
wodzą (daw.) — forma B.lp: wodzę; uzdę. [przypis edytorski]
wodza (daw.) — pas rzemienny połączony z wędzidłem. [przypis edytorski]
wodze — cugle a. lejce. [przypis edytorski]
wodze — dziś popr. forma M.lm: wodzowie. [przypis edytorski]
wodze — dziś popr. forma M. ln: wodzowie. [przypis edytorski]
wodze — dziś popr. forma M.lp: wodzowie. [przypis edytorski]
wodze — dziś popr. forma W. lm.: wodzowie. [przypis edytorski]
wodze — dziś popr. forma: wodzowie. [przypis edytorski]
wodze — lejce. [przypis edytorski]
wodze (…) obala — daw. forma odmiany, dziś: wodzów (tj. przywódców stada). [przypis edytorski]
wodze — tu: uprząż. [przypis edytorski]
wodzianka — wodnista zupa. [przypis edytorski]
wodzić (daw.) — prowadzić. [przypis edytorski]
wodzić się (starop.) — wieść się, powodzić się; fała (…) co się mu ondzie wodziła: chwała, która go tam spotykała. [przypis edytorski]
wodzić się — tu: przemieszczać się. [przypis edytorski]
wodzić się za łby — bić się, szarpać się między sobą. [przypis edytorski]
wodzić — tu w znaczeniu: prowadzać i opiekować się młodymi pisklętami. [przypis edytorski]
Wodzicki, Henryk (1813–1884) — wielokrotny poseł na Sejm Krajowy Galicji oraz do austriackiej Rady Państwa. [przypis edytorski]
wodzili się za łby — bili się. [przypis edytorski]
Wodziński, Antoni (1852–1928) — pisarz pol. i fr. (Les trois romans de Frédéric Chopin), tłumacz m.in. powieści Sienkiewicza. [przypis edytorski]
wodzowie skrzydlatego gmina (starop. forma) — archaniołowie. [przypis edytorski]
wo front (ros.) — na baczność. [przypis edytorski]
Wogezy (fr. Vosges) — tu: masyw górski z najwyższym szczytem Grand Ballon (1424 m. n.p.m.), położony w departamencie o tej samej nazwie, na terenie Lotaryngii (w płn.-wsch. części Francji). [przypis edytorski]
Wogezy — pasmo górskie we wschodniej Francji. [przypis edytorski]
w ogniowym ustalone harcie — wzmocnione przez hartowanie. [przypis edytorski]
w ogrodzie zwanym Akademią — był to gaj poświęcony herosowi ateńskiemu Akademosowi, stąd nazwa. [przypis edytorski]
wogzal (z ros. вокзал) — dworzec. [przypis edytorski]
wo ich stecke (niem.) — gdzie tkwię. [przypis edytorski]
Wo ich stehe, just da ist die Welt (niem.) — gdzie stoję, tam jest świat. [przypis edytorski]
Wo imia Otca i Syna, To nasza mołytwa… — refren wiersza Platona Kosteckiego pt. Nasza mołytwa, wyd. w 1861 w języku ruskim, alfabetem łacińskim. [przypis edytorski]
Wo ist das deutsche Vaterland (niem.) — gdzie jest niemiecka ojczyzna. [przypis edytorski]
Wo ist er? (niem.) — Gdzie on jest? [przypis edytorski]
