Przypisy

jancykryst (gw.) — antychryst. [przypis edytorski]

Tytus Czyżewski, Śmierć fauna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jangrest (gw.) — agrest. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część trzecia - Wiosna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Janiela (gw.) — Aniela. Zachodzi tu tzw. prejotacja, czyli pojawia się głoska j przed samogłoską. Inne realizacje: jidźta — idźcie. [przypis edytorski]

Zofia Wydro, Sobótka. O nocy świętojańskiej (źródło na Platformie Redakcyjnej)

janielski (gw.) — anielski. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ja (niem.; gw.) — tak. [przypis edytorski]

Tadeusz Borowski, Ludzie, którzy szli (źródło na Platformie Redakcyjnej)

janioł (gw.) — anioł. [przypis edytorski]

Antonina Domańska, Historia żółtej ciżemki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Autor nieznany , Oj Maluśki, Maluśki... (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Jantek (gw.) — Antek. Zachodzi tu prejotacja, czyli przed samogłoską w nagłosie pojawia się głoska j. [przypis edytorski]

Barbara Sroczyńska, Lasowiackie serce (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Jantoś (gw.) — Antoś. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jaśnia (gw.) — jasność. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część trzecia - Wiosna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jaśnisty (gw.) — świecący, błyszczący. [przypis edytorski]

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), W zwiewnych nurtach kostrzewy (cykl), Gwiazdy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Pururawa i Urwasi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Trzy róże (cykl), Wyznanie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jaskółce (gw.) — jaskółki. [przypis autorski]

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jaże (gw.) — aż, dopiero. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jaże (gw.) — aż. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Władysław Stanisław Reymont, Sprawiedliwie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Władysław Stanisław Reymont, W porębie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jazek (gw.) — ja żem. [przypis edytorski]

Kazimierz Przerwa-Tetmajer, List Hanusi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jędor (daw., gw.) — indor. [przypis edytorski]

Roman Jaworski, Wesele hrabiego Orgaza (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jędyk (gw.) — indyk. [przypis edytorski]

Autor nieznany , Północ już była... (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jękły (daw., gw.) — dziś: jęknęły. [przypis edytorski]

Franciszek Mirandola, Tropy, Pułapka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jedno a. jeno (gw., daw.) — tylko, li tylko. [przypis autorski]

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jedno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

Zygmunt Krasiński, Irydion (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jedno (gw., daw.) — jednak. [przypis autorski]

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jedźta (gw.) — forma 2.os. lm trybu rozkazującego: jedźcie. [przypis edytorski]

Bolesław Prus, Przygoda Stasia (źródło na Platformie Redakcyjnej)

je (gw.) — jest. [przypis edytorski]

Maria Dąbrowska, Dzikie ziele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Maria Konopnicka, O krasnoludkach i sierotce Marysi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Maria Rodziewiczówna, Wrzos (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Henryk Sienkiewicz, Za chlebem (źródło na Platformie Redakcyjnej)

je (gw.) — tu: ich (kupców). [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeich (gw.) — ich. [przypis edytorski]

Maria Dąbrowska, Dzikie ziele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jem (gw.) — im. [przypis edytorski]

Maria Dąbrowska, Dzikie ziele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeno co (gw.) — tylko że. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeno (daw., gw.) — tylko, jedynie. [przypis edytorski]

Jerzy Żuławski, Eros i Psyche (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

François-René de Chateaubriand, Przygody ostatniego z Abenserażów (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

Stanisław Brzozowski, Płomienie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Joseph Conrad, Szaleństwo Almayera (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Deotyma, Panienka z okienka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Charles Dickens, Dawid Copperfield, Dawid Copperfield, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Ignacy Drygas, Wspomnienia chłopa - powstańca z 1863 r. (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Wacław Gąsiorowski, Nowa Kolchida (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Knut Hamsun, Głód (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Ferdynand Kuraś, Przez ciernie żywota (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Pierre Choderlos de Laclos, Niebezpieczne związki, Niebezpieczne związki, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Ballady, Ballada bezludna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Ballady, Ballada dziadowska (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Ballady, Dąb (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Pieśni kalekujące (cykl), Garbus (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Łąka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Ballady, Piła (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Pururawa i Urwasi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Trzy róże (cykl), Rok nieistnienia (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Ballady, Świdryga i Midryga (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Ballady, Wiśnia (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Noc bezsenna (cykl), W przeddzień swego zmartwychwstania (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Wspomnienie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Ponad brzegami (cykl), Zamyślenie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), W malinowym chruśniaku (cykl), [Zazdrość moja bezsilnie po łożu się miota...] (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Bolesław Leśmian, Łąka (tom), Ballady, Zielony dzban (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Tadeusz Miciński, Nietota (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Platon, Uczta (źródło na Platformie Redakcyjnej)

François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część trzecia - Wiosna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Edmond Rostand, Cyrano de Bergerac (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Henryk Sienkiewicz, Za chlebem (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Robert Louis Stevenson, Porwany za młodu (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Władysław Syrokomla, Gawędy, Chodyka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Stanisław Wyspiański, Wyzwolenie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Stefan Żeromski, Róża (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Jerzy Żuławski, Eros i Psyche (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Jerzy Żuławski, Miasta umarłe (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Jerzy Żuławski, Trylogia księżycowa, Zwycięzca (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Zofia Żurakowska, Skarby (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeno (gw.) — tylko. [przypis edytorski]

Stanisław Brzozowski, Widma moich współczesnych (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jensza (gw.) — inna. [przypis edytorski]

Wacław Berent, Ozimina (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jensza (gw.) — insza, co innego. [przypis edytorski]

Zuzanna Morawska, Na zgliszczach Zakonu (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jensze (gw.) — inne. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Wesele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jenszy (gw.) — inny. [przypis edytorski]

Deotyma, Panienka z okienka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część trzecia - Wiosna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Gabriela Zapolska, Korale Maciejowej (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jenteresa (gw.) — interesy. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jenteres (gw.) — interes. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Jernesta (gw.) — Ernesta, Ernestyna. [przypis edytorski]

Tadeusz Miciński, Nietota (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeroplan (gw.) — aeroplan, samolot. [przypis edytorski]

Edward Redliński, Konopielka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jesce (gw.) — jeszcze. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Wesele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jes (gw.) — jest. [przypis edytorski]

Anna Chuda, O niedźwiedziu królewiczu (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeszce… juz (gw.) — jeszcze, już; w wielu gwarach polskich występuje zjawisko mazurzenia, tj. wymowy głosek „cz”, „ż”, „sz”, „dż” jako „c”, „z”, „s”, „dz” (mazurzeniu nie podlega „rz”). [przypis edytorski]

Antonina Domańska, Historia żółtej ciżemki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeszczech (gw.) — jeszcze. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część trzecia - Wiosna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeszczek (gw.) — jeszcze. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeźli (daw., gw.) — jeśli, jeżeli. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jeźli (gw.) — jeśli. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Wesele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Jezdym (gw.) — jestem. Udźwięcznienie spółgłoski s, charakterystyczne dla dialektu małopolskiego. [przypis edytorski]

Zofia Kucharczyk, O biednym, bogatym i Panu Jezusie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jez (gw.) — jest. Uproszczenie artykulacji cząstki -st, i następnie — udźwięcznienie s. [przypis edytorski]

Anna Chuda, O niedźwiedziu królewiczu (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ji (gw.) — jej. [przypis edytorski]

Maria Dąbrowska, Dzikie ziele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jo (gw.) — ja. [przypis edytorski]

Maria Dąbrowska, Dzikie ziele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Stanisław Wyspiański, Wesele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jo naloz (gw.) — ja znalazłem. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Wesele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Jo póde (gw.) — ja pójdę. [przypis edytorski]

Barbara Sroczyńska, Lasowiackie serce (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jo (…) som (gw.) — ja sam. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Wesele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jo ta nikumu nie wadze (gw.) — ja tam nikomu nie przeszkadzam. [przypis edytorski]

Maria Dąbrowska, Dzikie ziele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jo to wim (gw.) — (czy) ja to wiem. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Wesele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jucha (daw., gw.) — krew, tu jako obelga. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Sprawiedliwie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jucha (gw., pogard.) — tu: drań, łobuz, szelma. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część trzecia - Wiosna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jucha (gw.) — tu w znaczeniu: krew zwierzęcia. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część trzecia - Wiosna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juchas (gw.) — pasterz. [przypis autorski]

Michał Bałucki, Zaklęte pieniądze (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jurny (gw., daw.) — namiętny, zapędny. [przypis autorski]

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jurzyć się (daw., gw.) — zapalać się, gniewać się; por. jurny: ognisty, gwałtowny. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juścić (daw., gw.) — juści: tak, owszem (potwierdzenie).tak, owszem (potwierdzenie), wzmocnione partykułą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

Wacław Gąsiorowski, Nowa Kolchida (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juścić (gw.) — owszem. [przypis edytorski]

Karel Čapek, Hordubal (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Prokurator Alicja Horn (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści, co (gw.) — pewnie, że. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (daw., gw.) — jużci. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Pielgrzymka do Jasnej Góry (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (daw., gw.) — pewnie, oczywiście. [przypis edytorski]

Demostenes , Wybór mów (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Deotyma, Panienka z okienka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Maria Rodziewiczówna, Straszny dziadunio (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (daw., gw.) — tak, owszem (potwierdzenie). [przypis edytorski]

Wacław Gąsiorowski, Nowa Kolchida (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Juści (gw.) — istotnie, z całą pewnością. [przypis edytorski]

Rudyard Kipling, Puk z Pukowej Górki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (gw.) — oczywiście, pewnie. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część trzecia - Wiosna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (gw.) — oczywiście, pewnie. [przypis edytorski]

Rudyard Kipling, Kim (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (gw.) — oczywiście, rzeczywiście, w istocie. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Sprawiedliwie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (gw.) — owszem, pewnie, oczywiście. [przypis edytorski]

Maria Rodziewiczówna, Wrzos (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (gw.) — owszem. [przypis edytorski]

Gerhart Hauptmann, Biedny Henryk (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (gw.) — owszem. [przypis edytorski]

Gerhart Hauptmann, Biedny Henryk (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (gw.) — owszem, właśnie tak. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (gw.) — pewnie, oczywiście. [przypis edytorski]

Rudyard Kipling, Kim (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Stanisław Wyspiański, Wesele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (gw.) — pewnie, owszem. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (gw.) — pewnie. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juści (gw.) — tak, pewnie (potwierdzenie). [przypis edytorski]

Robert Louis Stevenson, Porwany za młodu (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jutrzeńka (gw.) — dziś popr.: jutrzenka. [przypis edytorski]

Władysław Syrokomla, Janko Cmentarnik (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jużci a. juści (gw.) — oczywiście, pewnie. [przypis edytorski]

Rudyard Kipling, Kim (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jużci a. juści (gw.) — oczywiście; pewnie. [przypis edytorski]

Rudyard Kipling, Kim (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jużci a. juści (gw.) — pewnie, oczywiście. [przypis edytorski]

Rudyard Kipling, Kim (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Stanisław Wyspiański, Klątwa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jużcić a. juści (daw., gw.) — owszem, właśnie. [przypis edytorski]

Friedrich Nietzsche, Jutrzenka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

jużci (daw., gw.) — oczywiście, pewnie. [przypis edytorski]

Ajschylos, Oresteja (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Aleksander Fredro, Mąż i żona (źródło na Platformie Redakcyjnej)

William Shakespeare (Szekspir), Dwaj panowie z Werony (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Otto Weininger, Płeć i charakter (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juzbyk (gw.) — już bym. [przypis edytorski]

Kazimierz Przerwa-Tetmajer, List Hanusi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

juzem myśloł (gw.) — już myślałem. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Wesele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Juz mię się wsyćko tera nie dazy (gw.) — już mi się wszystko teraz nie darzy; darzyć się: szczęścić się, układać się po czyjejś myśli. [przypis edytorski]

Deotyma, Panienka z okienka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

ka a. kaj (gw.) — gdzie. [przypis edytorski]

Stanisław Wyspiański, Wesele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Kab on wskróś ziemi przepadł (gw.) — bodaj on w głębi ziemi przepadł. [przypis edytorski]

Eliza Orzeszkowa, W zimowy wieczór (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kabyśwa (gw.) — gdzie byśmy (ka: gdzie, śwa: -śmy, końcówka tzw. liczby podwójnej). [przypis redakcyjny]

Stanisław Wyspiański, Wesele (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kaczać (gw.) — toczyć, turlać. [przypis edytorski]

Edward Redliński, Konopielka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kaczać (się) (gw.) — toczyć (się), turlać (się). [przypis edytorski]

Edward Redliński, Konopielka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kadłuszek (gw.) — kadłubek, dawne drewniane naczynie do mierzenia zboża, wykonane z wydrążonego, grubego pnia. [przypis edytorski]