Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159649 przypisów.
zesromany (daw., gw.) — zawstydzony. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
zesromocić (daw.) — zhańbić. [przypis edytorski]
ze starszych ludzi jeden był tylko umiejący czytać i pisać. Nazywał się Franciszek Słomka… — według informacji, zasięgniętej od rodziny po Franciszku Słomce, nauczył się on czytać i pisać — jak mówił — „z własnej głowy”, następnie wszystkie swoje dzieci tej sztuki nauczył. Posiadał w domu ładną biblioteczkę, która jednak po śmierci jego „wytraciła się”; grube księgi Pisma Świętego oddała rodzina księdzu, który był bardzo zdziwiony, że mogło się to znaleźć w domu chłopskim, a przyjąwszy je, nie chciał za pogrzeb żadnej opłaty. Franciszek Słomka był gospodarzem na sześciu morgach gruntu, umarł koło r. 1867, mając lat 50. Rodzina ta z dawna mieszkała w Podłężu. [przypis autorski]
zestarzał — dziś: zestarzał się. [przypis edytorski]
Zestawianie jej i Długoszową Pogodą temperies, quasi bonae aurae largitor, jest czczym domysłem; bóstwo ta miejscowe, Płońskie, jak Siva (Sinna) dea Polaborum, którą z Żywie Długoszowym utożsamiano, co nie lepsze, chociaż możliwsze. Bożka słowiańskiego Gonedracta wymyślił Arnold Lubecki, słowa: villam s. Godehardi que prius Goderac dicebatur, z dokumentu r. 1171 dla biskupstwa skwierzyńsklego, tak sobie objaśnił, jakoby biskup skwierzyński Berno… culturas demonum eliminavit lucos succidit et pro Genedracto (!) Godehardum episcopum venerari constituit. Jeszcze plącze się po wszelkich mitologach Thietmarowy Hennil, nawet Léger str. 158 przytoczył tego bożka stąd, nazwanego niby od goniti-honiti, ależ Thietmar VIII 69 mówi wyraźnie, że tak nazywano bożka vigila Hennil vigila!), obnoszonego przez pastuchów po domach, rustica, nie slavica, lingua (et de eiusdem se tueri custodia stulti i autumabat); nie wiemy nawet, czy około r. 1010 h w słowiańskim istniało; Thietmar opowiada o Niemcach i o wsi pod Merseburgiem niemieckiej) wszelkie domysły o litewskim Goniglisie albo o madjarskim hajnale(!) są próżne. [przypis autorski]
zestawił najsławniejsze bąki Prokescha, między innymi ową sławną recenzję z Wesela — Egzemplarz „Nowej Reformy” z ową słynną recenzją zniknął tak doszczętnie, że nie ma go podobno nawet w Bibliotece Jagiellońskiej. [przypis autorski]
ze stem dróg (starop. konstrukcja)— dziś: ze stoma drogami. [przypis edytorski]
ze stem ludzi (daw.) — ze stoma ludźmi. [przypis redakcyjny]
ze stoma ludwikami, które mi zostaną — ludwik wart był osiem talarów, a talar trzy liwry, każdy o wartości franka (powszechnie tych nazw używało się wymiennie). [przypis edytorski]
Ze stosowaniem zasady asymilacji wiąże się pytanie o to, jak państwo ma traktować własnych obywateli w sytuacji, kiedy przyznaje korzystniejsze uprawnienia cudzoziemcom. W tym zakresie uznaje się, że zasada traktowania narodowego dotyczy wyłącznie cudzoziemców, co może powodować gorsze traktowanie własnych obywateli. USA w swojej polityce handlowej w zakresie prawa patentowego potrafiło skutecznie skłaniać swoich partnerów handlowych do ustawowego preferowania cudzoziemców w stosunku do własnych obywateli. Por. szerzej M. du Vall, Prawo patentowe, Warszawa 2008, s. 51 i n. [przypis autorski]
zestraszony — dziś popr.: zastraszony a. przestraszony. [przypis edytorski]
zestraszony — dziś: przestraszony. [przypis edytorski]
ze strony — z zewnątrz, z boku. [przypis edytorski]
ze strychem (daw.) — z naddatkiem, z dosypką. [przypis redakcyjny]
zesuć — zsunąć. [przypis edytorski]
zesuć — zsypać. [przypis edytorski]
ze suchych — dziś popr.: z suchych. [przypis edytorski]
zesujesz (gw., daw.) — zesypiesz. [przypis autorski]
ze suką — dziś: z suką. [przypis edytorski]
ze sumptem, właśc. z sumptem (daw.) — tu: odpowiednio uroczyście. [przypis edytorski]
zesunąć — dziś raczej: zsunąć. [przypis edytorski]
zesunąć się — dziś popr.: zsunąć się. [przypis edytorski]
ze swego balkonu — S. Godlewski na podstawie tekstu powieści przypuszczał, że mieszkanie Wokulskiego znajdowało się na Krakowskim Przedmieściu w domu nr 4 na rogu Oboźnej (spalonym w czasie powstania warszawskiego). W r. 1937 wmurowano tu tablicę pamiątkową. Hipotezę tę zakwestionowali: L. Grzeniewski i J. W. Gomulicki, który mieszkanie Wokulskiego umieszcza przy ul. Krakowskie Przedmieście 7 (w tym samym domu, co „nowy sklep”). [przypis redakcyjny]
ze swemi syny — dziś N.lm: ze swymi synami. [przypis edytorski]
ze swoim towarzyszem — prawdopodobnie towarzyszem tym był Stanisław Worcell (1799–1857), powstaniec, działacz i publicysta. [przypis edytorski]
…ze swoją kastylską dumą rzekła mi… — zdanie to nie zostało dokończone. [przypis redakcyjny]
ze swojemi syny — dziś popr.: ze swoimi synami. [przypis edytorski]
ze swojskich zwierząt — tj. ze zwierząt hodowlanych. [przypis edytorski]
ze swymi dachy i szczyty — dziś popr. forma N. lm: ze swymi dachami i szczytami. [przypis edytorski]
ze sypialni (gw.) — z sypialni. [przypis edytorski]
zeszedł był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub niezrealizowaną możliwość; dziś: zeszedł. [przypis edytorski]
zeszedł — dziś popr: zszedł. [przypis edytorski]
zeszedł — dziś popr.: zszedł. [przypis edytorski]
zeszedł — dziś: zszedł. [przypis edytorski]
zeszedłem — dziś popr.: zszedłem. [przypis edytorski]
zeszedłszy — dziś popr.: zszedłszy. [przypis edytorski]
ze sześć — dziś popr.: z sześć. [przypis edytorski]
zeszła — tu: przeszła, poprzednia. [przypis edytorski]
zeszłe (gw.) — tu: ześle. [przypis edytorski]
zeszłe lata (starop.) — podeszłe lata; podeszły wiek. [przypis edytorski]
zeszłem (daw.) — dziś popr. forma: zszedłem, poszedłem. [przypis edytorski]
zeszłem — dziś popr. forma 1 os. lp cz.przesz. r.m.: zszedłem. [przypis edytorski]
zeszłe (starop.) — tu: osłabione. [przypis redakcyjny]
zeszłoroczne ustawy — ustawy norymberskie z 1935 r. wprowadzające rasistowską dyskryminację i ograniczenie praw ludności żydowskiej w Niemczech. [przypis edytorski]
zeszłowieczny (daw.) — dotyczący ubiegłego wieku. [przypis edytorski]
zeszły kapłany — daw. forma, bez wykładników męskoosobowości, używana w XIX i XX w. dla wyrażenia albo pogardy, albo podniosłości; dziś popr.: zeszli kapłani. [przypis edytorski]
zeszły (starop.) — podeszły. [przypis redakcyjny]
zeszły (starop.) — podeszły [wiek]. [przypis redakcyjny]
zeszły (starop.) — podeszły; [w podeszłym wieku; red. WL]. [przypis redakcyjny]
zeszły (starop.) — w podeszłym wieku; stary. [przypis edytorski]
zeszły — w podeszłym wieku. [przypis edytorski]
ze szlachty się rodzi — Wynikałoby z tego, że Tartufe umiał w oczach zamożnego mieszczanina wyzyskać ów wiecznie kuszący urok szlachectwa (o ile zresztą szlachectwo Tartufa jest prawdziwe), i to, wraz z fantastycznymi sperandami Tartufa, czyni to małżeństwo bardziej prawdopodobnym. Zresztą w komediach Moliera ten motyw małżeństwa powtarza się często: Argan chce wydać córkę za lekarza, Filaminta za literata. Ale rys ten niewątpliwie osłabia motyw główny; skoro Orgona kusi szlachectwo Tartufa i skoro wierzy w jego dobra na księżycu, które ów może kiedyś odzyska, ślepota jego nabiera innego charakteru. Jeszcze raz też wypada nam zaznaczyć, że ten drugi akt nie jest organicznie spojony z całością i nosi znamiona pospiesznej wstawki. [przypis tłumacza]
zeszle — daw. forma regionalna; dziś popr.: ześle. [przypis edytorski]
zeszle — dziś popr. forma: ześle. [przypis edytorski]
zeszle — dziś: ześle. [przypis edytorski]
zeszlij (daw. forma) — dziś: ześlij. [przypis edytorski]
zeszlij — dziś: ześlij. [przypis edytorski]
zeszli — tu: spotkali. [przypis redakcyjny]
ze szosy — dziś: z szosy. [przypis edytorski]
ze szranek — dziś popr.: ze szranków. [przypis edytorski]
ze sztuką — tu: umiejętnie, w sposób wyrafinowany. [przypis edytorski]
ze Szwedy — dziś popr. forma N. lm: ze Szwedami. [przypis edytorski]
zetempówka (pot.) — członkini Związku Młodzieży Polskiej. [przypis edytorski]
Zetes i Kalais — synowie Boreasa i Orytii, bracia Kleopatry, żony króla salmideskiego, Fineusza. [przypis redakcyjny]
Zetknięcie się żywe i bliskie z naczelnymi przedstawicielami kultury angielskiej zaostrza u Brzozowskiego z jednej strony właściwy mu zmysł ogarniania całości zbiorowych organizmów historycznych (…) pewnych struktur kulturalnych o dalekich, w miąższ biologicznego, obywatelskiego i prawnego ustroju życia sięgających perspektywach — S. Brzozowski, Głosy wśród nocy. Studia nad przesileniem romantycznym kultury europejskiej, Lwów 1912, s. XVI. [przypis autorski]
zetlały — rozpadający się ze starości lub pod wpływem wilgoci. [przypis edytorski]
zetlały — rozpadający się ze starości. [przypis edytorski]
zetleć — przeważnie o tkaninie: rozpadać się pod wpływem starości. [przypis edytorski]
zetleć — rozpaść się pod wpływem wilgoci. [przypis edytorski]
zetleć — tu: spłonąć. [przypis edytorski]
Zetos i Amfion (mit. gr.) — bliźniacy, synowie Zeusa i tebańskiej królewny Antiope; ich matka w obawie przed gniewem ojca uciekła z domu, urodziła ich potajemnie i oddała wychowywanie pasterzom; po śmierci swego ojca Antiope została uwięziona przez stryja i jego żonę, a Zetos i Amfion, kiedy dorośli, uwolnili matkę i pomścili ją. [przypis edytorski]
ze trzemi rękawy (starop. forma) — dzię N. lm.: z trzema rękawami. [przypis edytorski]
Zeuch — Zieh. [przypis edytorski]
Zeuglodon, częściej: bazylozaur (paleont.) — rodzaj dużego drapieżnego prawalenia żyjącego w eocenie, 40–30 mln lat temu, początkowo uważanego za gada (gr. sauros). [przypis edytorski]
Zeugma — Ζεῦγμα („mosty”), zbudowana przez Seleukosa Nikatora koło mostu pontonowego na Eufracie, na prawym brzegu, naprzeciw dzisiejszej miejscowości Bir [pogranicze ob. Turcji i Syrii]. [przypis tłumacza]
Zeuksidam (…) odpowiedział: (…) — Plutarch, Powiedzenia spartańskie. [przypis edytorski]
Zeuksipp z Heraklei — być może Zeuksis z Heraklei (V–IV w. p.n.e.), później znany malarz grecki, mistrz światłocienia i iluzjonizmu. [przypis edytorski]
Zeuksis (V w. p.n.e.) — sławny malarz gr. [przypis redakcyjny]
Zeuksys — sławny malarz grecki, współczesny Parrazjasowi. [przypis redakcyjny]
Zeusa groty — pioruny. [przypis edytorski]
Zeusa synu — Apollinie. [przypis redakcyjny]
Zeusa, wśród świty umarłych władnącego w podziemnej krainie — Zeusa Katachtoniosa (Zeusa Podziemnego), czyli Hadesa. [przypis edytorski]
Zeusa — w tłum. Dmochowskiego: Jowisza. [przypis edytorski]
Zeusa zaś stwórcy wszechrzeczy, co wszystko spłodził na ziemi… — fragm. zaginionego eposu Cypria przypisywanego półlegendarnemu poecie Stasinusowi z Cypru, opisującego w 11 księgach wydarzenia poprzedzające wojnę trojańską. [przypis edytorski]
Zeus, kiedy inni bogowie i ludzie śpią, sam jeden czuwa i snuje pewne plany — zob. Iliada II 1–4. [przypis edytorski]
Zeus Lykejski (gr. Lykajos a. Likajos: pochodzący od wilczycy, wilczy) — przydomek Zeusa czczonego w pobliżu góry Lyjakos w Arkadii; wg niektórych opowieści było to miejsce urodzenia Zeusa, wg innych kult tego boga zapoczątkował w Arkadii bezbożny Likaon, który złożył mu w ofierze chłopca, za co został zamieniony w wilka; w jeszcze innej wersji synowie Likaona poczęstowali przebranego za wędrowca Zeusa zupą, w której wymieszali wnętrzności swego brata z wnętrznościami owiec i krów, za co spotkała ich taka sama kara. [przypis edytorski]
Zeus (…) ma wiele przydomków — np. Zeus Król, Zeus Zbawca, Zeus Dawca Zwycięstwa, Zeus Obrońca, Zeus Łaskawy. [przypis tłumacza]
Zeus Meilichios (mit. gr.) — przydomek Zeusa, władcy bogów olimpijskich, jako bóstwa udzielającego oczyszczenia z win. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy bóg gr. panteonu, syn Kronosa i Rei. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy z bogów olimpijskich, włada piorunami. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy z bogów, władca Olimpu, brat Posejdona i Hadesa, syn Kronosa, patronujący zjawiskom na niebie, zwłaszcza piorunom. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najwyższy bóg, władca nieba, bogów i ludzi, pan piorunów. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najwyższy bóg, władca nieba, bogów i ludzi; syn Rei i Kronosa, brat Hestii, Demeter, Hery, Posejdona i Hadesa; jego atrybutem była błyskawica, a przydomkiem gromowładny. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — syn Kronosa i Rei, najważniejszy z bogów, władca nieba, bogów i ludzi, pan piorunów; w wydaniu źródłowym jego imię tłumacz zapisał w poemacie jako Zews, dla podkreślenia jednosylabowej wymowy: Zeus, Zeu-so-wi. [przypis edytorski]
Zeus — najważniejszy z bogów olimpijskich, zwierzchnik pozostałych bogów. Włada piorunami. [przypis edytorski]
Zeus Podziemny (gr. Chthonios) — Zeus czczony jako bóstwo podziemne, zapewniające urodzaj. [przypis edytorski]
Zeus rodzinny — bóg opiekuńczy nad rodziną. [przypis edytorski]
