Footnotes

ścierać się z kim (starop.) — współzawodniczyć. [przypis redakcyjny]

ślozy (starop.) — łzy. [przypis redakcyjny]

ślub (starop.) — [tu:] wotum [z łac. votum]; [tj. przedmiot służący do ofiarowania w świątyni, ofiara dziękczynna; w chrześcijaństwie najczęściej w formie krzyżyka, różańca, obrazka a. figurki Matki Boskiej, ryngrafu itp.; red. WL]. [przypis redakcyjny]

ślubuięć za to (starop.) — ślubuję [ci] na to. [przypis redakcyjny]

ślub wolny (starop.) — słowo, dane przez człowieka, na wolności (nie w więzieniu) zostającego. [przypis redakcyjny]

śmierć będę znał szczęśliwą (starop.) — będę uważał [śmierć] za szczęśliwą; na wzór łacińskiej konstrukcji podwójnego accusativu. [przypis redakcyjny]

śmiertelna [szabla] (starop.) — śmiertelny raz zadająca. [przypis redakcyjny]

śniegu sromotę działały (starop.) — przynosiły wstyd śniegowi. [przypis redakcyjny]

śrzeżogi i śniegi (starop.) — zimno, mróz. [przypis redakcyjny]

świadomy (starop.) — będący świadkiem. [przypis redakcyjny]

sad* (starop.) — drzewo owocowe. [przypis redakcyjny]

sadzić się na czem (starop.) — polegać na czym, dufać w co. [przypis redakcyjny]

sadzić się na czem (starop.) — polegać na czymś, dufać w coś. [przypis redakcyjny]

sadzić się na czym (starop.) — polegać na czym, dufać w co. [przypis redakcyjny]

sajdaczny (starop.) — z sajdakiem, kołczanem. [przypis redakcyjny]

sama (starop.) — żona, pani. [przypis redakcyjny]

samopięt (starop.) — w pięciu, sam z czterema towarzyszami. [przypis redakcyjny]

samopięty (starop.) — [sam] z czterema innymi [towarzyszami]. [przypis redakcyjny]

samopięty (starop.) — sam z czterema towarzyszami; Cyrena samopięta (w oryg. „dove cinque cittadi hebbe C.”)/: Cyrena z czterema innymi miastami. [przypis redakcyjny]

sam (starop.) — mąż. [przypis redakcyjny]

sam (starop.) — tu; pódź sam: podejdź tu. [przypis redakcyjny]

sam (starop.) — tutaj. [przypis redakcyjny]

schodzisty (starop.) — pochyły, stromy, np. schodzista góra. [przypis redakcyjny]

schować się (starop.) — [tu:] wychować się. [przypis redakcyjny]

serca ia zto nie mam (starop.) — nie mam do tego serca. [przypis redakcyjny]

siedli (starop.) — [tu:] przepadli, zginęli. [przypis redakcyjny]

siedziem w jej prawie (starop.) — podlegamy jej prawom, znajdujemy się pod jej władzą. [przypis redakcyjny]

sie (…) przygodzić (starop.) — przydać się. [przypis redakcyjny]

sie z nienagła przymknął (starop.) — powoli się zbliżył. [przypis redakcyjny]

siła (starop.) — bardzo. [przypis redakcyjny]

siła (starop.) — bardzo; wiele. [przypis redakcyjny]

siła (starop.) — dużo. [przypis redakcyjny]

siła (starop.) — dużo, wiele. [przypis redakcyjny]

siła (starop.) — tu: bardzo. [przypis redakcyjny]

siła (starop.) — wiele, dużo. [przypis redakcyjny]

siła* (starop.) — wiele. [przypis redakcyjny]

siła (starop.) — wiele. [przypis redakcyjny]

silny (starop.) — wielki. [przypis redakcyjny]

skamięniała (starop.) — skamieniała. [przypis redakcyjny]

skaźca (starop.) — pogromca, niszczyciel. [przypis redakcyjny]

skaza (starop.) — szkoda, ruina. [przypis redakcyjny]

skłonić wodze (starop.) — skierować za pomocą wodzy (cugli) konia. [przypis redakcyjny]

sklep (starop.) — piwnica. [przypis redakcyjny]

sklep zjednoczony (starop.) — sklepienie nad głowami z tarcz utworzone (testudo). [przypis redakcyjny]

skukłać (starop.) — pobić, pogromić, [rozgromić]. [przypis redakcyjny]

skusić (starop.) — spróbować, doświadczyć. [przypis redakcyjny]

skwitnąć (starop.) — [zwikłać, splątać się]; włosy (…) niechaj się skwitną: niech się zrosną, skudłają. [przypis redakcyjny]

słowacki (starop.) — słowiański. [przypis redakcyjny]

słusze (starop.) — jest rzeczą słuszną, przystoi. [przypis redakcyjny]

słusze (starop.) — jest rzeczą słuszną, przystoi; zob. też: Ks. 2, Pieśń XV, w. 9. [przypis redakcyjny]

smalcowana (starop.) — szmelcowana (zbroja). [przypis redakcyjny]

smalcowana zbroja (starop.) — szmelcowana. [przypis redakcyjny]

smalcowana [zbroja] (starop.) — szmelcowana. [przypis redakcyjny]

snać (starop.) — przecież, może, podobno. [przypis redakcyjny]

snadnie (starop.) — łatwo, bez trudu. [przypis redakcyjny]

snadnie (starop.) — łatwo. [przypis redakcyjny]

snadź (starop.) — może, chyba. [przypis redakcyjny]

snadź (starop.) — przecież, widocznie, zapewne, może, podobno. [przypis redakcyjny]

Solima (starop.) — Jerozolima. [przypis redakcyjny]

spatrzyć się z kim (starop.) — spróbować, zmierzyć się z kim. [przypis redakcyjny]

spatrzyć (starop.) — spróbować, zmierzyć się z kim; spatrzyć, jeśli: spróbować, czy. [przypis redakcyjny]

spełna (starop.) — w całości. [przypis redakcyjny]

spiły* (starop.) — usypiały. [przypis redakcyjny]

spisek (starop.) — [tu:] warunek pokoju, układ, [spisane] przymierze. [przypis redakcyjny]

spisek (starop.) — warunek pokoju, układ, przymierze. [przypis redakcyjny]

spiżane wrota (starop.) — spiżowe wrota; drzwi ze spiżu. [przypis redakcyjny]

spółmiłośnik (starop.) — współmiłośnik; wspólnie z innymi aspirujący do miłości jednej kobiety. [przypis redakcyjny]

spółsłużebnica (starop.) — współsłużebnica; osoba wspólnie służąca u kogo. [przypis redakcyjny]

spólny skarb (starop.) — wspólny skarb; chodzi tu o skarb państwowy utworzony z podatków. [przypis redakcyjny]

społeczny nama (starop.) — wspólny nam. [przypis redakcyjny]

sprawa (starop.) — porządek, dowództwo; [sprawą ustąpili: ustąpili w porządku; red. WL]. [przypis redakcyjny]

sprawa (starop.) — [tu:] porządek, dowództwo. [przypis redakcyjny]

sprawiony o czym (starop.) — uwiadomiony o czym. [przypis redakcyjny]

sprawy (starop.) — uczynki. [przypis redakcyjny]

sprosny (starop.) — godny potępienia, potworny, okrutny. [przypis redakcyjny]

sprzętna (starop.) — zapobiegliwa. [przypis redakcyjny]

sprzysięga (starop.) — sprzysiężenie. [przypis redakcyjny]

spsować (starop.) — zepsuć. [przypis redakcyjny]

srogi (starop.) — przykry, ciężki, okrutny (stąd srogość: okrucieństwo). [przypis redakcyjny]

sromota (starop.) — hańba. [przypis redakcyjny]

stać za co, stanie za jego (starop.) — opłaci się. [przypis redakcyjny]

stać za co (starop.) — opłacić się, odpowiadać wartością; za jego nie stoi: nie opłaci się; nie wart tyle, co jego. [przypis redakcyjny]

stanie (starop.) — mieszkanie. [przypis redakcyjny]

stanie (starop.) — stanowisko. [przypis redakcyjny]

stateczność (starop.) — wierność, stałość. [przypis redakcyjny]

stateczny (starop.) — stały, zrównoważony. [przypis redakcyjny]

statek (starop.) — powaga, stateczność. [przypis redakcyjny]

stawić pole (starop.) — stanąć do bitwy. [przypis redakcyjny]

stok (starop.) — źródło. [przypis redakcyjny]

stooki wzrok (starop.) — dziś: stuoki wzrok; tj. patrzy setką oczu. [przypis redakcyjny]

stróny (a. strony; starop.) — struny; przen. poezja. [przypis redakcyjny]

strona (starop.) — struna. [przypis redakcyjny]

strony (starop.) — struny; u Kochanowskiego niekiedy pojawia się również forma z „ó”. [przypis redakcyjny]

strożyć się (starop.) — sztorcem stawać, jeżyć się. [przypis redakcyjny]

surowy (starop.) — srogi (bój, rycerz [itp.]). [przypis redakcyjny]

surowy (starop.) — srogi (bój, rycerz). [przypis redakcyjny]

suszyć kości (starop.) — zwrot przysłowiowy posiadający genezę biblijną, oznacza tęsknotę („usychanie” z tęsknoty). [przypis redakcyjny]

synowiec (starop.) — bratanek. [przypis redakcyjny]

szczęście stateczne (starop.) — niezmienny los. [przypis redakcyjny]

szczeście* (starop.) — los, fortuna. [przypis redakcyjny]