Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161352 przypisów.
Osjan (mit. irl.) — Oisín syn Fionna, legendarny wojownik i bard celtycki, bohater średniowiecznych podań. Miał być autorem tzw. Pieśni Osjana, rzekomych średniowiecznych poematów celtyckich, za których odkrywcę podawał się szkocki poeta James Macpherson. Wydane zostały w języku angielskim w 1760 r. (Macpherson twierdził, że tłumaczył je z języka gaelickiego) i stały się bardzo popularne w całej Europie, wywierając wpływ na literaturę romantyczną. Mimo raportu specjalnej komisji, ogłoszonego przez Highland Society w Edynburgu w 1805 r., a podważającego autentyczność pieśni, duża część elity intelektualnej Europy uważała Pieśni Osjana za prawdziwy zabytek dawnej poezji celtyckiej, a zarazem za dokument historyczny. [przypis edytorski]
Osjanowy bohater — Fingal, jeden z bohaterów występujących w tzw. Pieśniach Osjana, wydanych w 1760 r. przez Jamesa Macphersona jako tłumaczenie z języka gaelickiego utworów celtyckiego barda imieniem Osjan; mimo że szybko (w 1805 r.) starożytny epos okazał się falsyfikatem, a rzekomy tłumacz autorem, tekst zyskał ogromną popularność w dobie romantyzmu i był tłumaczony na liczne języki w całej Europie; najpopularniejsze tłumaczenie fr. Pierre'a Le Tourneura z 1777 r. nosiło tytuł Osian, fils de Fingal, barde du troisième siècle: Poésies galliques (Osjan, syn Fingala, bard z trzeciego wieku: Poezje gaelickie). [przypis edytorski]
Osjan — syn Fingala, król Selmy. [przypis redakcyjny]
oskard — 2. przyp. [D.] lm. [dziś: oskardów]. [przypis redakcyjny]
Oskar Dirlewanger (1895–1945) — oficer SS (SS-Oberfuhrer), w 1935 roku skazany za gwałt na nieletniej, w powstaniu warszawskim dowodził brygadą swojego imienia (patrz przyp. 36), odpowiedzialny za liczne zbrodnie wojenne popełnione na ludności polskiej stolicy. Uczestniczył w tłumieniu powstania na Słowacji. Aresztowany przez Francuzów krótko po zakończeniu wojny, zginął najprawdopodobniej z ręki polskich strażników, którzy śmiertelnie go pobili. [przypis edytorski]
oskard — narzędzie do prac ziemnych, podobne do kilofa. [przypis edytorski]
oskard — narzędzie podobne do kilofa o jednym ostrzu spiczastym i ostrym, a drugim spłaszczonym, używany głównie w górnictwie i budownictwie. [przypis edytorski]
Oskar II (1829–1907) — król Szwecji (od 1872) oraz Norwegii (1872–1905). [przypis edytorski]
Oskar Walzel przypomniał Oswalda Spenglera, utrzymującego, że w nowszych czasach (…) nie ma stylów — Bulletin of the International Committee of Historical Sciences, vol. IX, Paris 1937. [przypis autorski]
Oskar Wiener — poeta praski, aktywny na początku XX w. [przypis edytorski]
oskarżeni dobrowolnie, sami — tj. bez sądu, prywatnie. Odrzykoń zaczepia wyrażenie „stary-młody”, dowodząc, że oznacza dwa osobne dni, a zatem skarga ma błąd formalny, gdyż termin sądowy musi być ściśle określony. Rozumowanie całkiem trafne i typowo sofistyczne: trudność leży tylko w dowodzie, że „stary-młody” to dwa dni, nie jeden: w każdym razie ojca przekonał w zupełności. [przypis tłumacza]
oskarżyciele Sokratesa — oskarżycielami Sokratesa byli: poeta Meletos, garbarz Anytos i mówca Lykon (zob. Apologia). [przypis tłumacza]
oskarżyciel — tu: ten, kto oskarża (nie zaś funkcja sądowa). [przypis edytorski]
oskarżył go przed sądem o posiadanie pieniędzy z Hellespontu — Ateńczycy pobierali cła od okrętów, żeglujących przez cieśniny prowadzące do Morza Czarnego. Z tych ceł miał Erasinides czerpać na uzbrojenie floty. Dlaczego właśnie Archedemos wniósł skargę? Powód leżał w jego urzędzie. Skarb państwa był pusty; każdorazowe wpływy szły natychmiast na zasiłki wypłacane partiami w miarę napływania dochodów. Przewodniczący komisji zasiłkowej myślał, skąd by wziąć pieniędzy, i czuwał nad tym, co się państwu należy. [przypis tłumacza]
oskoła — sok wypływający z drzew; płynięcie soku z drzewa. [przypis edytorski]
oskoma — apetyt, łakomstwo, chęć uciech. [przypis edytorski]
oskoma — apetyt. [przypis edytorski]
oskoma (daw.) — apetyt, chęć zjedzenia lub wypicia czegoś. [przypis edytorski]
oskoma (daw.) — apetyt, ochota. [przypis edytorski]
oskoma (daw.) — apetyt, przen.: chęć, ochota na coś. [przypis edytorski]
oskoma — daw. chęć zjedzenia lub wypicia czegoś. [przypis edytorski]
oskoma (daw., gw.) — apetyt, chęć zjedzenia lub wypicia czegoś. [przypis edytorski]
oskoma (daw.) — ochota, apetyt. [przypis edytorski]
oskoma (przestarz.) — apetyt, chęć. [przypis edytorski]
oskominy a. oskoma (daw.) — apetyt. [przypis edytorski]
o. — skrót od: ojciec; tytuł używany wobec wyższego rangą mnicha w klasztorze. [przypis edytorski]
oskubać się (starop.) — [tu:] opatrzyć. [przypis redakcyjny]
oskubinka — odrobinka, okruszynka. [przypis edytorski]
osła — osełka (narzędzie do ręcznego ostrzenia). [przypis edytorski]
osła (starop.) — osełka; tj. specjalny kamień służący do ostrzenia noży, broni, kos i in. narzędzi. [przypis redakcyjny]
osława (daw.) — niesława, utrata reputacji. [przypis edytorski]
osława (daw.) — niesława, zła sława. [przypis edytorski]
osława (daw.) — [tu:] dobra sława [zwykle: zła]. [przypis redakcyjny]
osława (daw.) — zła sława. [przypis redakcyjny]
osława — niesława, zła sława. [przypis edytorski]
osława — osławienie; utrata reputacji. [przypis edytorski]
osława (starop.) — niesława. [przypis redakcyjny]
osławiać (daw.) — obmawiać, rozpowszechniać o kimś złe a nieprawdziwe informacje. [przypis edytorski]
osławiać (daw.) — zniesławiać, oczerniać. [przypis edytorski]
osławiać — okrywać złą sławą, zniesławiać. [przypis edytorski]
osławiać (przest.) — okryć złą sławą, spowodować, że ktoś stanie się słynny z powodu czegoś złego. [przypis edytorski]
osławić — oczernić. [przypis edytorski]
osławić się — okryć się złą sławą; por. osławiony: znany i mający złą reputację. [przypis edytorski]
osławić — zniesławić. [przypis redakcyjny]
osławiony — mający złą sławę; zniesławiony. [przypis edytorski]
osławiony sonet Rimbauda — Samogłoski. [przypis edytorski]
osławiony — tu (niepopr.): sławny, otoczony sławą. [przypis edytorski]
osławować (daw.) — mówić źle o czymś. [przypis edytorski]
O słodkie światło — Patrz przypisek o świetle w pieśni VII. Światło występuje tu zamiast anioła, który, jak niżej widzieć będziemy, prowadzić będzie poetę na wyższe kręgi tej góry. [przypis redakcyjny]
O słońca grocie, coś jasno znów Tebom (…) — pierwsza pieśń chóru, obejmująca wersy 99–160 tekstu oryginalnego. [przypis edytorski]
osłona nie jest już w otworze kluzy — część liny kotwicznej owija się kawałkiem płótna (osłoną), aby przesuwając się przez otwór kluzy, mniej się wycierała. [przypis edytorski]
osłoniony — dziś: osłonięty. [przypis edytorski]
osłoniony — dziś popr.: osłonięty. [przypis edytorski]
osłowi — dziś popr. forma: osłu. [przypis edytorski]
osłowie kumańscy — osieł u Kumanów uczynił się był lwem, włożywszy skórę lwią na się straszył ludzi, aż go poznano po uszu. Stąd przeto osłem kumańskim onego zową, gdy się kto głupi za mądrego popisuje. Erasmus in Chil.. [przypis edytorski]
osłuchawać (starop.) — słyszeć. [przypis redakcyjny]
O służących — owa rzecz O służących była, zdaje się, jedynym pozytywnym wynikiem nieraz proponowanej przez Narcyzę współpracy. Wanda nadesłała jej rozprawkę pod tym tytułem. Narcyza skrytykowała ją życzliwie, po czym sama obrobiła ten temat. O umieszczenie tej pracy w „Bluszczu” pod pseudonimem Filipiny toczy się dalsza korespondencja. Rozprawka Żmichowskiej znajduje się w piątym tomie jej Pism (1885). [przypis redakcyjny]
o służących — Rzecz o służących, w opracowaniu Żmichowskiej. [przypis redakcyjny]
o służebnę moję — tu: po moją służącą. [przypis edytorski]
osły mengijskie — przysł. franc. „osieł z Meung”, od osiadłych tam „szarych braci”, franciszkanów. [przypis tłumacza]
osły (starop. forma) — [tu:] kamienie [młyńskie]. [przypis redakcyjny]
Osmagać!… — Hazlitt w Characters of Shakespeare's Plays mówi, że wściekłość Antoniusza pochodzi głównie z podejrzenia, jakoby Tyreusz był pośrednikiem zalotów Cezara (Caesar's proxy). Bardzo problematyczne. [przypis tłumacza]
Osmańczyk, Edmund (1913–1989) — polski publicysta, dziennikarz, politolog i polityk, wielokrotny poseł na sejm PRL, członek Rady Państwa (1979–1980), senator I kadencji (1989–1991). [przypis edytorski]
Osmańczyk, Edmund — politolog, publicysta, wielokrotny poseł na sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w latach 1979–1980 członek Rady Państwa. [przypis edytorski]
Osman II (1604–1622) — sułtan w latach 1618–1622, zginął w wyniku buntu janczarów, których prześladował, uważając ich za winnych klęski w wojnie z Polską. [przypis edytorski]
Osman II — sułtan turecki w latach 1618–1622; w 1620 r. oblegał Chocim. [przypis edytorski]
Osmanlis — Turek, obywatel Imperium Osmańskiego (zw. też Ottomańskim), od nazwy jednego z dominujących ludów tureckich. [przypis edytorski]
Osmanów — dawna forma dzierżawcza, dziś: Osmana. [przypis edytorski]
osmędzić (daw.) — przypalić, osmalić. [przypis edytorski]
osmędzony (daw.) — przypalony, osmalony. [przypis edytorski]
osmętnica — melancholia. [przypis edytorski]
osmętnica — smutek, melancholia. [przypis edytorski]
osmoza — tu: przenikanie, wnikanie, przesiąkanie. [przypis edytorski]
osmucać — dziś: zasmucać. [przypis edytorski]
osmucenie — dziś: zasmucenie, smutek. [przypis edytorski]
osmucić — dziś: zasmucić. [przypis edytorski]
osmutnieć — zasmucić się. [przypis edytorski]
osnowa — nić, nici (w oryginale niem. Faden). [przypis edytorski]
osnowa — nitki, biegnące w jednym kierunku, stanowiące pierwsze oparcie dla tkanego materiału; przen. podstawa, początek. [przypis edytorski]
osnowa — nitki, biegnące w jednym kierunku, stanowiące pierwsze oparcie dla tkanego materiału; przen. założenie, zamierzenie. [przypis edytorski]
osnowa — równoległy układ nitek, przez który później przewleka się nitki wątku, tworząc tkaninę. Wykonanie osnowy polegało na równym rozmieszczeniu i naprężeniu pasm nitek zawieszonych na poziomo umocowanej belce i obciążonych na dole; ułożony zestaw nawijano na wał, zakładany następnie do krosien. [przypis edytorski]
osnowa — tu: nici, linie. [przypis edytorski]
osnowa — tu: sens, treść. [przypis edytorski]
osnowa — tu: tkanina; podstawa. [przypis edytorski]
osnowa — tu: treść, sens, główny wątek. [przypis edytorski]
osnowa — układ nitek biegnący wzdłuż tkaniny a. przędza, z której się te nitki skręca; tu przen.: przedstawione w utworze literackim tło dla prowadzonej akcji (narracji). [przypis edytorski]
osnowywać — dziś: snuć. [przypis edytorski]
osóbek (daw.) — odosobnienie. [przypis edytorski]
osoba kryształowa — osoba bez skazy, z zasadami. [przypis edytorski]
osoba, o której ci raz pisałam z Włocławka — Izabella Zbiegniewska, przyjaciółka Żmicbowskiej, z którą obfita i zajmująca korespondencja znajduje się w trzytomowym wydaniu listów. (Tom II, Do Elli). Zbiegniewska mieszkała we Włocławku, gdzie była przełożoną pensji i gdzie, otoczona powszechną czcią, zmarła w roku 1914. [przypis redakcyjny]
osoba w znaczeniu — dziś: osoba mająca znaczenie, osoba o dużym znaczeniu. [przypis edytorski]
osobistość (daw.) — osoba; osobowość, charakter człowieka. [przypis edytorski]
osobistość (daw.) — osoba; osobowość. [przypis edytorski]
osobistość (daw.) — osoba; osobowość; sprawa osobista. [przypis edytorski]
osobistość (daw.) — osobowość. [przypis edytorski]
osobistość — tu: osobowość, charakter człowieka. [przypis redakcyjny]
osobistość — tu: tożsamość. [przypis edytorski]
osobistością — prywatą, działaniem samolubnym ze szkodą ogółu. [przypis redakcyjny]
Osobita — nazwa góry, znajdującej się w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]
osobliwa (daw.) — w domyśle: rzecz, sprawa; dziś raczej: to osobliwe. [przypis edytorski]
