Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 115326 przypisów.
Sądny Dzień (z hebr. Jom Kipur: Dzień Pojednania, Dzień Pokuty; z jid. Jonkiper) — jedno z najważniejszych religijnych świąt żydowskich, w kalendarzu żydowskim nazywany Sobotą Sobót i Szabatem Szabatów, przypadające na dziesiąty dzień miesiąca tiszri (wrzesień-październik). W trakcie Jom Kippur dokonuje się ostateczne rozliczenie win, za które pokutowało się przez ostatnie 10 dni od Rosz ha-Szana, oraz ich wybaczenie. W czasie święta należy zachować post ścisły (to jedyny nakazany przez Torę post). [przypis edytorski]
Sąd Ostateczny — największe dzieło gdańskiego malarza Antona Möllera (ok. 1563–1611), liczące ok. 50m2, wykonane w 1603 dla Dworu Artusa. [przypis edytorski]
Sąd Ostateczny — ogromny fresk na ścianie ołtarzowej w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie, przedstawiający Chrystusa sądzącego ludzi przy końcu świata, najsłynniejsze dzieło Michała Anioła, malarza, rzeźbiarza, poety i architekta włoskiego renesansu. [przypis edytorski]
sąd Parysa (mit. gr.) — Parys, królewicz trojański, został wybrany, by zażegnać spór pomiędzy boginiami o złote jabłko z napisem „dla najpiękniejszej”. Hera, żona Zeusa, władcy bogów, w zamian za wskazanie właśnie jej obiecywała mu władzę; Atena, bogini mądrości, obiecywała wiedzę i mądrość, zaś Afrodyta, bogini miłości, miłość najpiękniejszej kobiety. Parys wskazał Afrodytę i został wynagrodzony miłością pięknej Heleny, żony Menelaosa, co stało się przyczyną wojny trojańskiej. Dla wielu artystów europejskich scena bogiń prezentujących swoje wdzięki przed Parysem była okazją do ukazania aktów kobiecych. [przypis edytorski]
sąd patrymonialny — sąd pana nad ludnością jego dóbr. [przypis edytorski]
sąd pięciu mężów — rada wiejska w Indiach lub południowym Pakistanie złożona z pięciu mężczyzn zasiadających jako ława przysięgłych w celu sądzenia przestępstw. [przypis edytorski]
sąd polubowny — niepaństwowy sąd, orzekający w niektórych sprawach cywilnoprawnych. [przypis edytorski]
sąd skorupkowy — potoczna, mylna nazwa ostracyzmu, tajnego głosowania w staroż. Atenach, podczas którego obywatele wyskrobywali na glinianych szczątkach naczyń (stąd nazwa) imiona osób zagrażających ich zdaniem demokracji; osoby te skazywano na wygnanie z miasta na 10 lat, jednak w przeciwieństwie do wyroków sądowych bez pozbawiania obywatelstwa ani majątku. [przypis edytorski]
sądy boże a. ordalia — środek dowodowy w średniowiecznym procesie karnym a. cywilnym polegający na przeprowadzeniu próby, czy Bóg sprzyja osobie oskarżonej i udowodnieniu poprzez to jej winy lub niewinności; do ordaliów należały m.in. próba wody (pławienie „czarownic”), próba żelaza (ukazana m.in. w Legendzie o Tristanie i Izoldzie) oraz pojedynek sądowy. [przypis edytorski]
sądy duchowne od Pana Boga są ustawione, jako Pismo świadczy — zob. Pwt 17, 8–13 (sądy lewickie). [przypis edytorski]
sądząc się być (daw.) — dziś: sądząc, że jest. [przypis edytorski]
sądząc się — uważając się za. [przypis edytorski]
sądzący — daw. forma imiesłowu; dziś: sądząc. [przypis edytorski]
sądzić kimś, czymś (daw.) — uważać za kogoś, za coś. [przypis edytorski]
sądzić kogoś za coś (starop.) — uważać kogoś za coś. [przypis edytorski]
sądzi je być w ręku Boga — sądzi, że są w ręku Boga (konstrukcja składniowa zapożyczona z łac. lub fr.). [przypis edytorski]
sądzili się być bezpiecznymi — sądzili, że są bezpieczni; uważali się za bezpiecznych. [przypis edytorski]
sądzimy potrzebnym (daw.) — uważamy za potrzebne; sądzimy, że jest potrzebne. [przypis edytorski]
sądzi się być (daw.) — uważa się za. [przypis edytorski]
sądzi się być wolną (daw.) — uważa się za wolną. [przypis edytorski]
sądziszli — czy sądzisz. [przypis edytorski]
sądziszli (daw.) — czy sądzisz. [przypis edytorski]
sądziszli — daw. konstrukcja z partykułą pytajną -li; znaczenie: czy sądzisz. [przypis edytorski]
sądziszli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy sądzisz. [przypis edytorski]
sąg; daw., gw.: sąga — stos drewna; także miara objętości drewna. [przypis edytorski]
sąg dwie — dziś: dwa sągi. [przypis edytorski]
sąg — jednostka miary objętości drewna, stos drewna o objętości ok. 4 m³. [przypis edytorski]
sąg — stos drewna. [przypis edytorski]
są jechali (starop.) — pojechali; złożona forma czasu przeszłego. [przypis edytorski]
są, którym — dziś popr.: są tacy, którym. [przypis edytorski]
są, którzy — dziś: są tacy, którzy. [przypis edytorski]
są łzy rzeczy — przysłowiowe. [przypis edytorski]
sąli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy są, czyż są. [przypis edytorski]
sąli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy są. [przypis edytorski]
sąli — konstrukcja z partykułą -li o znaczeniu pytajnym; inaczej: czy są. [przypis edytorski]
sąli — konstrukcja z partykułą pytającą -li; znaczenie: czy są. [przypis edytorski]
są li zwodniczym omamem (daw.) — konstrukcja z partykułą li; znaczenie: są tylko zwodniczym omamem. [przypis edytorski]
Sá, Manuel de (1530–1596) — portugalski jezuita, uznany teolog i komentator Biblii oraz Summy Tomasza z Akwinu, jeden z pierwszych profesorów Kolegium Rzymskiego. [przypis edytorski]
są (…) miały (starop. forma) — forma złożona czasu przeszłego. [przypis edytorski]
są mi — dziś: są dla mnie. [przypis edytorski]
są mu (…) służyli (starop. forma) — forma złożona czasu przeszłego. [przypis edytorski]
Sánchez, Tomás (1551–1610) — hiszpański jezuita, znany teolog moralista; cytowany często w Prowincjałkach Pascala; autor dzieła De matrimonio (O małżeństwie), w którym rozważa wszelkie kwestie związane z małżeństwem, także dotyczące prokreacji. [przypis edytorski]
Sánchez, Tomás (1551–1610) — hiszpański jezuita, znany teolog moralista. [przypis edytorski]
Sándor Rózsa (1813–1878) — rozbójnik węgierski, uczestnik powstania węgierskiego w 1848–1849. [przypis edytorski]
São Tomé, Principe (port.) — dziś popr.: Wyspa Świętego Tomasza oraz Wyspa Książęca, położone w Zatoce Gwinejskiej w pobliżu równika; dawniej bezludne, odkryte przez Portugalczyków w 1471, od 1522 razem z kilkoma mniejszymi stanowiące kolonię portugalską, która w 1975 uzyskała niepodległość jako państwo o nazwie: Wyspy Świętego Tomasza i Książęca. [przypis edytorski]
sąpierz a. szampierz — strona pozwana, adwersarz; przeciwnik. [przypis edytorski]
sąpierz (daw.) — przeciwnik, współzawodnik. [przypis edytorski]
są pod strażą BWD — autor odsyła tą aluzją do poprzedniej części powieści, zatytułowanej Sny Marii Dunin. [przypis edytorski]
sąšlava — koks šlamštas, šiukšlė. [przypis edytorski]
Sąsiadko witaj! Co mi świat! — fragm. jednej z kompozycji na głos i fortepian do tekstu wiersza Po latach (Nach sieben Jahren) niem. poety Rudolfa Baumbacha (1840–1905), w tłum. Czesława Jankowskiego (1857–1929). [przypis edytorski]
sąsiadóm — dziś popr. forma C. lm: sąsiadom. [przypis edytorski]
sąsiadóm — dziś popr. forma C. lm: sąsiadom, tj. dla sąsiadów. [przypis edytorski]
sąsiad — sąsiadów. [przypis edytorski]
sąsiady — dziś popr. forma B. lm: sąsiadów. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
sąsiady — dziś popr. forma N. lm: sąsiadami. [przypis edytorski]
sąsiedzica (neol.) — sąsiadka. [przypis edytorski]
sąsiek — część stodoły a. spichrzu, gdzie składa się zboże, siano, słomę etc. [przypis edytorski]
sąsiek — część stodoły (lub osobne pomieszczenie), gdzie przechowuje się zboże, siano, słomę itp. [przypis edytorski]
sąsiek — część stodoły, w której przechowuje się siano, słomę a. zboże. [przypis edytorski]
sąsiek — fragment pomieszczenia wygrodzony do przechowywania ziemniaków (w piwnicy) a. siana (w stodole). [przypis edytorski]
sąsiek — osobny budynek lub jego część przeznaczona do przechowywania zboża, siana a. słomy. [przypis edytorski]
sąsiek — pomieszczenie do przechowywania zboża. [przypis edytorski]
sąsiek — wydzielona część spichlerza, w której składowano w skrzyniach ziarno. [przypis edytorski]
są (…) stały (starop. forma) — forma złożona czasu przeszłego. [przypis edytorski]
są tam same piaski, na których się nic nie rodzi, byłoby wspaniałe wyhodować tam Żydów — Żydzi w Europie tradycyjnie unikali zawodów związanych z uprawą ziemi. [przypis edytorski]
Są to istnącej pomimo nas przyczyny konieczne na nas skutki — są to nieuniknione skutki obiektywnej przyczyny (na którą nie mamy wpływu). [przypis edytorski]
Są to od dawna zagnieżdżone ptaki w Litwie — Tatarzy osiedlali się na Litwie od XIV w., kiedy to chan krymski Tochtamysz schronił się przed przeciwnikami politycznymi u kniazia litewskiego Witolda. [przypis edytorski]
są twardzi do płakania — sens: rzadko i niechętnie płaczą. [przypis edytorski]
są tylko rogami potworu — tzn. instrumentami dętymi, wydającymi dźwięk, o którym decyduje grający na nich potwór. [przypis edytorski]
Są w losach mężczyzn… — zob. William Shakespeare, Juliusz Cezar, akt IV, sc. 3. [przypis edytorski]
Są w ojczyźnie rachunki krzywd (…) — fragment wiersza z kwietnia 1939 r., pt. Bagnet na broń autorstwa Władysława Broniewskiego. [przypis edytorski]
są — w pierwszym wydaniu omyłkowo: nie są. [przypis edytorski]
sąż — czy są. [przypis edytorski]
sąż (daw.) — tu: czy są (a.: są przecież). [przypis edytorski]
sąż (daw.) — tu: czyż są (a.: są przecież). [przypis edytorski]
są, że — dziś popr.: są tacy, którzy. [przypis edytorski]
sąże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy są, czyż są. [przypis edytorski]
sążeń — antropometryczna jednostka miary długości, wyznaczana przez zasięg rozwartych ramion dorosłego mężczyzny i wynosząca ok. 1,8–2 m. [przypis edytorski]
sążeń a. siąg — antropometryczna jednostka długości, definiowana jako zasięg rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny i równa ok. 2 m. [przypis edytorski]
sążeń — daw. antropometryczna miara długości, równa rozpiętości ramion; ok. 1,7–1,8 m. [przypis edytorski]
sążeń (daw.) — dawna miara długości, określana przez zasięg rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, wynosząca ok. 1,9 m; tu w znaczeniu: sążeń kwadratowy (kwadrat o boku 40 sążni stanowił 1 morgę): 200 sążni kwadratowych to ok. 720 m². [przypis edytorski]
sążeń (daw.) — dawna miara długości, określana przez zasięg rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, wynosząca ok. 1,9 m; 390 sążni kwadratowych to ok. 1350 m². [przypis edytorski]
sążeń — daw. jednostka długości. [przypis edytorski]
sążeń (daw.) — jednostka długości, równa szerokości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, tj. niecałe 2 m. [przypis edytorski]
sążeń — daw. jednostka długości, równa szerokości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, tj. ok. 1,8–2 m. [przypis edytorski]
sążeń — daw. jednostka długości, równa szerokości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, tj. ok. 1,8–2 m. [przypis edytorski]
sążeń — daw. jednostka długości, równa szerokości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny; tu: sążeń amerykański wynoszący ok. 1,8 m. [przypis edytorski]
sążeń — daw. jednostka miary długości, wynosząca ok. 180 cm. [przypis edytorski]
sążeń — daw. miara długości, licząca ok. 1,8–2 m. [przypis edytorski]
sążeń — daw. miara długości, określana przez zasięg rozłożonych ramion dorosłego mężczyzny (inaczej: siąg) i wynosząca ok. 1,7–2 m. [przypis edytorski]
sążeń — daw. miara długości, określana przez zasięg rozłożonych ramion dorosłego mężczyzny (inaczej siąg) i wynosząca ok. 1,7–2 m. [przypis edytorski]
sążeń — daw. miara długości równa długości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, tj. ok. 2 m. [przypis edytorski]
sążeń — daw. miara długości, wynosząca ok. 180 cm. [przypis edytorski]
sążeń — daw. miara długości wynosząca w różnych okresach i różnych krajach od 176 do 2,15 m. [przypis edytorski]
sążeń — daw. miara długości (zasięg ramion dorosłego mężczyzny), licząca ok. 170–200 cm. [przypis edytorski]
sążeń — dawna jednostka długości. [przypis edytorski]
sążeń — dawna jednostka długości. [przypis edytorski]
sążeń — dawna jednostka długości, równa szerokości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny; tu: sążeń francuski wynoszący ok. 1,95 m. [przypis edytorski]
sążeń — dawna jednostka długości; tu sążeń brytyjski (fathom), używany do określania głębokości morza, równy 6 stóp, tj. 1,83 m. [przypis edytorski]
sążeń — dawna jednostka długości, tu: sążeń rosyjski, wynoszący 2,13 m. [przypis edytorski]
