Footnotes
By first letter: all | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
By type: all | author's footnotes | Wolne Lektury editorial footnotes | source editorial footnotes | translator's footnotes
By qualifier: all | anatomiczne | angielski, angielskie | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | rzeczownik | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | żartobliwie
By language: all | English | Deutsch | lietuvių | polski
9906 footnotes found
parać się — zajmować się czymś. [przypis edytorski]
parać się — zajmować się. [przypis edytorski]
Paracelsus (ok. 1493–1541) — lekarz i alchemik szwajcarski, jeden z twórców nowożytnej medycyny, zajmował się też wiedzą tajemną. [przypis edytorski]
Paracelsus (ok. 1493–1541) — własc. Phillippus von Hohenheim, lekarz uważany za twórcę nowożytnej medycyny, autor pism medycznych, przyrodniczych i filozoficznych. [przypis edytorski]
Paracelsus, właśc. Theophrastus Bombastus von Hohenheim (ok. 1493–1541) — szwajcarski lekarz, przyrodnik, alchemik i filozof, zwany ojcem medycyny nowożytnej. W dziele Liber de nymphis, sylphis, pygmaeis et salamadris, et de caeteris spiritibus (Księga o nimfach, sylfach, gnomach i salamandrach oraz tym podobnych duchach, 1566) podzielił mające ludzki wygląd istoty żywiołów na cztery rodzaje: wodne, czyli nimfy albo ondyny, powietrzne, czyli sylfy, podziemne gnomy oraz duchy ognia, czyli salamandry, do każdej kategorii dodając opowieści z nią związane. Ondyny miały poszukiwać miłości ludzkich mężczyzn, gdyż małżeństwo zapewnia im nieśmiertelną duszę. [przypis edytorski]
parada (daw. pot.) — wystawność, przepych, rarytas. [przypis edytorski]
parada — w szermierce: odparcie ciosu. [przypis edytorski]
paradę robić z czegoś — popisywać się czymś, robić coś na pokaz. [przypis edytorski]
Paradepferd (niem.) — koń paradny. [przypis edytorski]
paradis artificiel (fr.) — sztuczny raj. [przypis edytorski]
Paradis artificiels (fr.) — Sztuczne raje. [przypis edytorski]
paradisium (łac.) — raj. [przypis edytorski]
paradne (daw.) — śmieszne, zabawne. [przypis edytorski]
paradnie (daw., pot.) — doskonale. [przypis edytorski]
paradnieś to waść przycytował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, znaczenie: paradnie to waść przycytowałeś; paradnie (daw.): świetnie, wyśmienicie. [przypis edytorski]
paradny (daw.) — zabawny, śmieszny. [przypis edytorski]
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
paradny (przestarz.) — reprezentacyjny, wspaniały. [przypis edytorski]
paradny — stosowany podczas uroczystości. [przypis edytorski]
paradoksy o kłamcy, który mówił, że kłamie, o Elektrze, która nie zna brata — dwa z paradoksów megarejskich, przypisywanych Eubulidesowi z Miletu (IV w. p.n.e.); paradoks kłamcy: jeśli kłamca mówi, że kłamie, to znaczy, że równocześnie kłamie i mówi prawdę; paradoks o Elektrze: kiedy przed Elektrą postawiono jej brata, Orestesa, z głową zasłoniętą płachtą i zapytano, czy zna tego człowieka, odpowiedziała, że nie zna, a zatem Elektra nie zna tego, kogo zna. [przypis edytorski]
paradoxum (łac.) — paradoks. [przypis edytorski]
paradyz (daw.) — galeria. [przypis edytorski]
paradyz (daw.) — najwyżej usytuowane i najtańsze miejsca w teatrze. [przypis edytorski]
paradyz (daw.; z fr. paradis: raj) — najwyżej usytuowane i najtańsze miejsca w teatrze a. cyrku; również: galeria, jaskółka. [przypis edytorski]
paradyz — najwyższa galeria w teatrze. [przypis edytorski]
paradyzowy (daw.) — rajski, z fr. paradis: raj. [przypis edytorski]
paradyz — raj. [przypis edytorski]
parafanały (z łac.) — właśc. paraphernalia; majątek osobisty żony, wniesiony przez nią w małżeństwo, ale nie zaliczający się do posagu; najczęściej stroje, meble i biżuteria. [przypis edytorski]
parafa — skrócona forma podpisu. [przypis edytorski]
parafią — dziś popr. forma B. lp: parafię. [przypis edytorski]
parafiaństwo (daw.) — cechy właściwe parafianom, osobom z prowincji; prowincjonalizm, zaściankowość. [przypis edytorski]
parafianka (daw.) — osoba z prowincji. [przypis edytorski]
parafianka — tu: kobieta z prowincji. [przypis edytorski]
paragon (ang.) — wzór; np. paragon of virtue: wzór (wcielenie) cnót. [przypis edytorski]
paragon (przestarz.) — współzawodnictwo, rywalizacja. [przypis edytorski]
paragon — tu: porównanie. [przypis edytorski]
paragraf — dziś: akapit. [przypis edytorski]
paraklet — z gr.: osoba wspomagająca kogoś przed sądem, obrońca, adwokat; w teologii chrześcijańskiej: wspomożyciel, orędownik, jeden z tytułów Ducha Świętego. [przypis edytorski]
paraklet — z gr.: osoba wspomagająca kogoś przed sądem, obrońca, adwokat; w teologii: wspomożyciel, orędownik. [przypis edytorski]
parala — paraliż. [przypis edytorski]
paralela (daw.) — prosta a. płaszczyzna równoległa do innej. [przypis edytorski]
paralela — podobna, analogiczna cecha; także: zestawienie takich cech podczas porównywania. [przypis edytorski]
paralela — podobne cechy również ich zestawienie; paralelny: równorzędny, równoczesny. [przypis edytorski]
paralela — zestawienie podobnych, analogicznych cech podczas porównywania. [przypis edytorski]
paralelizm — równoległe występowanie jakichś cech lub zjawisk pod pewnymi względami podobnych; paralelizm psychologiczny: zgodność działania duszy i ciała, zbieżność w czasie faktów na płaszczyźnie materialnej i niematerialnej powodowana nie związkiem przyczynowym, lecz działaniem zewnętrznej siły, która ustaliła na samym początku bieg zdarzeń na obu płaszczyznach, tak żeby pasowały do siebie (w filozofii idea paralelizmu psychofizycznego w wersji tzw. „harmonii przedustawnej”, wprowadzonej przez Boga, jest dziełem Leibniza). [przypis edytorski]
paralelizm — symetria, zbieżność między dwoma porównywanymi zjawiskami. [przypis edytorski]
paralelka — równoległa klasa w szkole. [przypis edytorski]
paralipomena — uzupełnienie, dodatki do tekstu, pominięte fragmenty tekstu, suplement. [przypis edytorski]
paraliż postępowy (daw.) — porażenie postępujące, późne objawy kiły obejmujące narządy wewnętrzne i układ nerwowy. [przypis edytorski]
paraliż postępowy — ostatnie stadium jednej z chorób wenerycznych. [przypis edytorski]
paralogizm — nieświadomie błędne rozumowanie prowadzące do fałszywego wniosku; „paralogizmy czystego rozumu” krytykował Kant w Krytyce czystego rozumu. [przypis edytorski]
paralogizm — nieświadomie błędne rozumowanie prowadzące do fałszywego wniosku; tu mowa zapewne o krytyce „paralogizmów czystego rozumu” wyrażonej przez Kanta w Krytyce czystego rozumu. [przypis edytorski]
paralusa (daw.) — paraliż; do paralusa: do cholery, do diabła. [przypis edytorski]
paralusz (daw., gw.) — paraliż. [przypis edytorski]
paralusz (daw.) — paraliż; do paralusza: do cholery, do diabła. [przypis edytorski]
paralusz (daw.) — paraliż. [przypis edytorski]
paralusz — dziś popr.: paraliż. [przypis edytorski]
paralusz (gw.) — paraliż. [przypis edytorski]
parametritis (łac., med.) — zapalenie przymacicza (parametrium). [przypis edytorski]
par amitié! (fr.) — przez przyjaźń. [przypis edytorski]
para mosiężnych lichtarzy do świec łojowych, których już nikt nie palił, i stalowe szczypce, którymi już nikt nie obcinał knotów — w tym czasie do powszechnego użytku weszła lampa naftowa. [przypis edytorski]
Parandowski, Jan (1895–1978) — pisarz, eseista i tłumacz, autor m. in. Mitologii. [przypis edytorski]
parantela — krewni należący do jednego, tego samego rodu. [przypis edytorski]
parantela — pokrewieństwo. [przypis edytorski]
parantela — powinowactwo; tu: daw. forma D.lp: parantele. [przypis edytorski]
parantela (z łac. parens, parentis: rodzic płci męskiej lub żeńskiej, przodek) — pokrewieństwo, powinowactwo, zwł. ze znanym rodem; wyraz najczęściej używany w lm: parantele. [przypis edytorski]
parantela (z łac. parens, parentis: rodzic płci męskiej lub żeńskiej, przodek) — pokrewieństwo, powinowactwo, zwł. ze znanym rodem; wyraz najczęściej używany w lm: parantele. [przypis edytorski]
parantela (z łac.) — pochodzenie. [przypis edytorski]
parantela (z łac.) — powinowactwo, powiązania rodzinne, zwłaszcza ze znanym rodem; krewni należący do tego samego rodu. [przypis edytorski]
parantela (z łac.) — związki pokrewieństwa, powinowactwo. [przypis edytorski]
parapet — tu: zwieńczenie muru obronnego. [przypis edytorski]
parasang a. parasanga — staroż. perska miara odległości, przyjęta także w staroż. Grecji, licząca 30 stadionów, tj. ok. 5,5 km; mila perska. [przypis edytorski]
Paras — hebr. nazwa Persji. [przypis edytorski]
Parasol — batalion Armii Krajowej, złożony przede wszystkim z harcerzy należących do Szarych Szeregów, biorący udział w Powstaniu Warszawskim; należał do zgrupowania Radosław, a walki toczył na Woli, na Starym Mieście, na Czerniakowie i na Mokotowie. [przypis edytorski]
para (starop.) — opary, zapach. [przypis edytorski]
parastas (gr.: czuwanie) — nabożeństwo żałobne w Kościołach chrześcijańskich obrządku wschodniego, w krajach liturgii cerkiewno-słowiańskiej nazywane panichidą. [przypis edytorski]
parasyt a. parazyt (daw., z gr. parásitos) — pasożyt: człowiek notorycznie jedzący na cudzy koszt, wyszukujący okazje do darmowego posiłku. [przypis edytorski]
parasyt a. parazyt — pasożyt; tu: osoba zależna od kogoś, żyjąca z czyjejś łaski a. na czyjś koszt. [przypis edytorski]
parasyt (daw., z łac.) — pasożyt; tu: towarzysz zabaw, korzystający z czyjejś hojności. [przypis edytorski]
paraszytowie (z gr. paraschistes) — przygotowujący zwłoki zmarłych do balsamowania i pochówku. [przypis edytorski]
parazyt — pasożyt; również przenośnie: ktoś wykorzystujący cudzą pracę. [przypis edytorski]
parazytyczny (rzad.) — pasożytniczy; od parazyt: pasożyt. [przypis edytorski]
parazytyzm — pasożytnictwo. [przypis edytorski]
parbleu (fr.) — dalibóg (dosł.: na niebo). [przypis edytorski]
parbleu (fr.) — dalibóg. [przypis edytorski]
Parbleu! (fr.) — Dalibóg! [przypis edytorski]
parbleu! (fr.) — do licha! [przypis edytorski]
parbleu! (fr.) — rodzaj przekleństwa; do diaska! [przypis edytorski]
par caprice (fr.) — dla kaprysu. [przypis edytorski]
parce que (fr.) — ponieważ; dlatego że. [przypis edytorski]
parch — choroba skóry, której objaw stanowią żółtawe strupy (także: te strupy). [przypis edytorski]
parch — strup na skórze wywołany chorobą grzybiczą. [przypis edytorski]
parch — strup na skórze wywołany chorobą grzybiczą; tu: daw. pogardliwe określenie osoby narodowości żydowskiej. [przypis edytorski]
parcialny — stronniczy; uznający tylko jedną część argumentów, jedną partię. [przypis edytorski]
parcianka — ubranie z płótna parcianego. [przypis edytorski]
parcjalnie (z łac. pars, partis: część) — częściowo. [przypis edytorski]
par conseil (fr.) — według rady. [przypis edytorski]
par — członek Izby Lordów, izby wyższej dwuizbowego parlamentu brytyjskiego. [przypis edytorski]
par — członek wyższej izby parlamentu we Francji, w latach 1814–1848. [przypis edytorski]
par — członek wyższej izby parlamentu we Francji w latach 1814–1848. [przypis edytorski]
pard (daw.) — gepard. [przypis edytorski]
Loading