Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7376 przypisów.
Aurora (mit. rzym.) — bogini poranku. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini świtu; jutrzenka, zorza poranna. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini zorzy porannej, Jutrzenka, odpowiednik Eos w mit. gr., określanej przez Homera jako „różanopalca”. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini zorzy porannej, Jutrzenka, odpowiednik Eos w mit. gr. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini zorzy porannej. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini zorzy porannej; tu: jutrzenka. [przypis edytorski]
aurora — świt, jutrzenka. [przypis edytorski]
Aurora von Königsmarck (1662–1728) — hrabina szwedzka, faworyta króla polskiego Augusta II. [przypis edytorski]
auro (…) Retia — Titus Calpurnius Siculus, Eclogae, VII, 53. [przypis tłumacza]
aurum potabile (łac.) — złoto pitne. [przypis edytorski]
aurum sublimum (łac.) — czyste złoto. [przypis edytorski]
Aurunkowie — jedno ze staroż. plemion Italii. [przypis edytorski]
aurykle — (ang.) auricula, pierwiosnek. [przypis edytorski]
aurypigment — żółty lub złocisty minerał, siarczek arsenu. [przypis edytorski]
aury — powietrza, powiewu. [przypis redakcyjny]
Ausbach Uralt — niemiecka brandy (wódka wytrawna) o ciemnobursztynowym kolorze. [przypis edytorski]
Auscautus deus incolumitatis et aegritudinis (łac.) — Auscautus, bóg słabości i choroby. [przypis edytorski]
Auschwitz a. Oświęcim — Auschwitz to zarówno niemiecka nazwa położonego w województwie małopolskim miasta Oświęcim, jak i zlokalizowanego tutaj nazistowskiego obozu koncentracyjnego. W czasie II wojny światowej znajdował się tu kompleks państwowych niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych oraz ośrodek zagłady Żydów. Został on utworzony w czasie drugiej wojny światowej na obrzeżach Oświęcimia. Początkowo obejmował obóz Auschwitz I, później także obóz Auschwitz II-Birkenau, a następnie Auschwitz III-Monowitz i blisko 50 podobozów (na Górnym Śląsku, w Małopolsce Zachodniej i w Czechach). Spośród ponad miliona ofiar Auschwitz Żydzi stanowili około 900 tysięcy. Auschwitz I, pierwszy z wielu obozów koncentracyjnych kompleksu, został założony przez Niemców w czerwcu 1940 r. na przedmieściu Oświęcimia, w pobliżu dużej węzłowej stacji kolejowej. W sierpniu 1940 r. uruchomiono pierwsze krematorium. Budynek ten stał się pierwszą z komór gazowych obozu. Auschwitz II-Birkenau, zaplanowany jako obóz dla sowieckich jeńców, stał się obozem koncentracyjnym dla więźniów różnych narodowości i ośrodkiem zagłady. Budowę obozu rozpoczęto w październiku 1941 r. w pobliżu wsi Brzezinka. Auschwitz III-Monowitz był jednym z podobozów Auschwitz; powstał w październiku 1942 r. na terenie wsi Monowice. W styczniu 1945 r. większość więźniów przeniesiono do Gliwic, a następnie do obozów Buchenwald i Mauthausen. Podobóz Auschwitz III-Monowitz był pierwszym wyzwolonym przez Armię Czerwoną — 27 stycznia 1945 r. przed południem. Po kilku godzinach wyzwolono Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau. [przypis edytorski]
ausgerechnet (niem.) — akurat, właśnie, dokładnie. [przypis edytorski]
ausgerechnet (niem.) — akurat, właśnie. [przypis edytorski]
ausgeschwitzt — vergessen. [przypis edytorski]
ausgespielt (niem.) — skończony. [przypis edytorski]
ausgespilt (sein) (niem.) — być zgranym; skończyć grę. [przypis edytorski]
aushalten (niem.) — wytrzymać, dotrwać, tolerować. [przypis edytorski]
Auska — litewska bogini wschodzącego i zachodzącego słońca. [przypis edytorski]
auskultacja (med.) — osłuchiwanie narządów wewnętrznych. [przypis edytorski]
auskultacja (med.) — osłuchiwanie; rodzaj badania lekarskiego polegającego na słuchaniu, zazwyczaj z pomocą specjalnej słuchawki, jak pracują narządy wewnętrzne (takie jak np. serce czy płuca). [przypis edytorski]
auskultacja (z łac.) — osłuchiwanie; rodzaj badania lekarskiego polegającego na słuchaniu, zazwyczaj z pomocą specjalnej słuchawki, jak pracują narządy wewnętrzne (takie jak np. serce czy płuca). [przypis edytorski]
auskultant — niższy urzędnik sądowy. [przypis edytorski]
auskultator sądowy — praktykant sądowy. [przypis edytorski]
auskultować — badać dotykowo. [przypis edytorski]
auskultować (med.) — osłuchiwać narządy wewnętrzne. [przypis edytorski]
auskultować (med.) — osłuchiwać. [przypis edytorski]
ausladen (niem.) — rozładować. [przypis edytorski]
ausladen (niem.) — rozładować! [przypis edytorski]
Ausland (niem.) — zagranica. [przypis edytorski]
auslender — w gwarze obozowej: cudzoziemiec. [przypis edytorski]
Aus! (niem.) — koniec, skończone. [przypis edytorski]
aus (niem.) — tu: wynocha. [przypis edytorski]
aus Oberschlesien nähmlich (fr.) — dokładnie z Górnego Śląska. [przypis edytorski]
aus Olleschau im Deutsch-Oberschlesien — z Olleschau na niemieckim Górnym Śląsku. Olleschau (czes. Olšany) to gmina w Czechach, w powiecie Šumperk, w kraju ołomunieckim. Z kontekstu wynika jednak, że chodzi raczej o Opole (niem. Oppeln). [przypis edytorski]
auspicja — przepowiednie. [przypis autorski]
auspicje — wróżby. [przypis edytorski]
auspicje — w staroż. Rzymie: wróżby, przepowiadanie woli bogów; tu: zwierzchnictwo, kierownictwo (por. pod czyimiś auspicjami: pod opieką, zwierzchnictwem). [przypis edytorski]
ausrotten (niem.) — wykorzenić, wyniszczyć. [przypis edytorski]
aussi (fr.) — także. [przypis edytorski]
Aussra (mit. litew.: Aušros deivė) — Jutrzeńka. [przypis autorski]
Aussra (mit. litew.: Aušros deivė) — Jutrzenka. [przypis edytorski]
ausszus (z niem. Ausschuss) — odpadek, odrzut. [przypis edytorski]
Auster a. Notus (mit. rzym.) — bóg uosabiający wiatr południowy oraz w ogóle południe jako stronę świata; wilgotny, letni wiatr. [przypis edytorski]
Auster a. Notus (mit. rzym.) — bóg wiatru południowego; uosobienie Południa jako strony świata oraz wilgotnego, letniego wiatru. [przypis edytorski]
auster (daw.) — wicher południowy. [przypis redakcyjny]
austeria (daw.) — gospoda, karczma. [przypis edytorski]
austeria (daw.) — gospoda. [przypis redakcyjny]
austeria — daw. karczma, gospoda. [przypis edytorski]
austeria (daw.) — karczma, zajazd. [przypis edytorski]
austeria (daw.) — zajazd, gospoda, stacja dyliżansów pocztowych. [przypis edytorski]
austeria (daw.) — zajazd, karczma. [przypis edytorski]
austeria — karczma, gospoda. [przypis edytorski]
austeria — karczma. [przypis edytorski]
austeria (wł.) — gospoda, zajazd. [przypis redakcyjny]
Auster — wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
Auster — wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
austerya — dziś pisownia: austeria; karczma, gospoda, zajazd. [przypis edytorski]
AUSTRALCZYCY I PAPUASY… — dziś popr.: Australijczycy i Papuasi, Polinezyjczycy, Batakowie z Sumatry, Dajakowie z Borneo, z Celebes Alfuru/ [a. Alifuru; powstałe w czasach kolonialnych ogólne określenie rdzennych mieszkańców archipelagu Moluków, którzy zachowują tradycyjne wierzenia] [przypis edytorski]
Australczyk (daw.) — dziś popr.: Australijczyk. [przypis edytorski]
Australczyk — dziś: Australijczyk. [przypis edytorski]
Australijczycy — tu: Aborygeni, rdzenni mieszkańcy Australii. [przypis edytorski]
australijski kokos (Cocos australis) — kokosy w Australii nie występują; łaciński przymiotnik australis oznacza „południowy”, zaś nazwę Cocos australis nosił w XIX w. występujący w Ameryce Południowej gatunek Syagrus romanzoffiana, zwany palmą królowej. [przypis edytorski]
australski — dziś popr.: australijski. [przypis edytorski]
australski — dziś raczej: australijski. [przypis edytorski]
austriaccy hrabiowie — z końcem XVIII w. i w początkach XIX w. rząd austriacki łatwo nadawał tytuły arystokratyczne za odpowiednią opłatą. Wówczas to wiele zamożnej szlachty galicyjskiej nabyło tytuły hrabiowskie. [przypis redakcyjny]
Austriacki Dom — dynastia Habsburgów. [przypis edytorski]
Austriacy wezmą Bośnię — wiadomość o powzięciu tej decyzji przez kongres berliński przyniosła prasa warszawska w ostatnich dniach czerwca 1878 r. [przypis redakcyjny]
Austria Górna — kraj związkowy w północnej Austrii. [przypis edytorski]
Austrowe — od: Auster, wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
Austryj — dziś popr. forma: z Austrii. [przypis edytorski]
Auswärtiges Amt (niem.) — Ministerstwo Spraw Zagranicznych. [przypis edytorski]
auswajs (z niem. ausweis) — zaświadczenie; dowód osobisty. [przypis edytorski]
Ausweis, Fingerabdruck? So? Wohnhaft? Beschäftigt? Wo? Wohin laufst du? Deine Freiheit ist gross Straffe, bezahlen! los! (niem.) — Dokumenty, odcisk palca? Więc? Zamieszkały? Zajęcie? Gdzie? Dokąd biegniesz? Twoja wolność ma swoją cenę. Kara, płać! szybko! [przypis edytorski]
ausweis (niem.) — zaświadczenie, legitymacja a. dowód osobisty; dokument niezbędny do legalnego funkcjonowania w getcie. [przypis edytorski]
Władysław Szlengel, Co czytałem umarłym, Dodatek, Pamiętają o mnie
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Auszlawis (mit. litew. Aušlavis) — bóg lekarzy i leczenia. [przypis edytorski]
auszpik — galaretka na słono, przyrządzana z wywaru mięsnego a. rybnego. [przypis edytorski]
auszpurski — prawdop.: augsburski. [przypis edytorski]
auszug (daw., z niem.) — wyciąg; tu: wyciąg z ksiąg, rejestrów handlowych. [przypis edytorski]
auszureichen —zu erfassen. [przypis edytorski]
Aut (…) abeat — „Albo niech pije, albo niech odejdzie”; Cicero, Tusculanae disputationes, V, 4. [przypis tłumacza]
autarkia — tu: samowystarczalność gospodarcza; dążność do zaspokajania wszystkich potrzeb konsumpcyjnych i produkcyjnych w ramach własnych możliwości i unikanie udziału w handlu zagranicznym jako cecha gospodarki lub cel polityki gospodarczej państwa a. grupy państw, występująca najczęściej w okresach kryzysów gospodarczych. [przypis edytorski]
autarkia — w filozofii greckiej samowystarczalność, poleganie tylko na sobie; sposób życia zalecany m.in. przez stoików. [przypis edytorski]
autas — audeklo galbalas kojoms apvynioti aunantis. [przypis edytorski]
aut, aut (łac.) — albo, albo. [przypis redakcyjny]
autem (łac.) — następnie. [przypis redakcyjny]
Aut (…) habet (łac.) — „Śmierć była albo będzie: nie istnieje nigdy/ W teraźniejszości. Również nie zadaje męki/ Śmierć sama: raczej tylko jej oczekiwanie” (Pierwszy wiersz z satyry La Boêtie, drugi z Owidiusza; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
author mali (łac.) — sprawca złego. [przypis redakcyjny]
authos epha (gr.) — on sam (Pitagoras) powiedział; formułka, jaką Pitagorejczycy przerywali spór naukowy. [przypis edytorski]
Aut (…) iniquas — Horatius, Odae III, 1, 29. [przypis tłumacza]
aut (łac.) — albo. [przypis edytorski]
aut libri aut liberi (łac.) — albo książki, albo dzieci. [przypis edytorski]
Aut nihil, aut bene (łac., przysł.) — albo nic, albo dobrze (powinno się mówić o zmarłych). [przypis edytorski]
Autobiographia Literaria (łac.) — autobiografia literacka. [przypis edytorski]
