Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 116667 przypisów.
niecom się obawiał (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: „nieco się obawiałem”. [przypis edytorski]
nieco papieru z obicia — chodzi o papier z tapet pokrywających ściany. [przypis edytorski]
niecpoń, właśc. nicpoń — człowiek mało warty, nieprzydatny (wyraz utworzony od słów: nic po nim). [przypis edytorski]
nie cudna temu chłopcu wojna — sens: wojna nie jest dla niego niczym nowym. [przypis edytorski]
niecułka (gw.) — niecka. [przypis edytorski]
niecułka — mała niecka, drewniane podłużne naczynie. [przypis edytorski]
Nieczajew, Siergiej Giennadijewicz (1847–1882) — rosyjski rewolucjonista; uczestnik ruchów studenckich, od marca 1869 na emigracji, gdzie zetknął się z Bakuninem; jesienią powrócił do kraju i założył radykalną organizację o nazwie Zemsta Ludu, rozbitą po zamordowaniu przez Nieczajewa i kilku jego towarzyszy Iwana Iwanowa, który sprzeciwiał się jego metodom i opuścił grupę (21 XI 1869); uciekł za granicę, gdzie został aresztowany i wydany władzom carskim; zmarł w Twierdzy Pietropawłowskiej; był pierwowzorem postaci Piotra Wierchowieńskiego w powieści Dostojewskiego Biesy. [przypis edytorski]
nie czasże (starop.) — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy nie czas. [przypis edytorski]
nieczemu — tu: nie bez powodu. [przypis edytorski]
nie czesne miłosierdzie — miłosierdzie okazywane w niewłaściwym momencie. [przypis edytorski]
nieczesny (daw.) — dokonany w niewłaściwym czasie. [przypis edytorski]
nie człowiekiemeś (starop. forma) — skrót od: nie człowiekiem [jest]eś. [przypis edytorski]
nie czmychałobyż (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie czmychałoby, czyż nie czmychałoby. [przypis edytorski]
nie czujęż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, o funkcji pytajnej; znaczenie: czy nie czuję. [przypis edytorski]
nieczujny — nieuważający, niezachowujący czujności. [przypis edytorski]
Nieczystość jest w winie i swary są w pijaństwie: kto się w nich kocha, mądrym nie będzie — Prz 20, 1. [przypis edytorski]
Nie dać skry ognia — ni wody kropelki! — pochodząca z prawa rzymskiego sentencja wyroku: „wzbronić wody i ognia” (łac. aqua et igni interdicere), oznaczała wykluczenie ze społeczności i skazanie na wygnanie. [przypis edytorski]
niedająca się wymienić — tu: niedająca się nazwać; nie do nazwania. [przypis edytorski]
nie dajeć — nie daje ci. [przypis edytorski]
nie daj słońcu zajść nad twym gniewem — wyrażenie z biblijnego Listu do Efezjan 4, 26. [przypis edytorski]
nie dała im majątku na utrzymanie własnego korpusu — dowódca organizował oddział na własny koszt. [przypis edytorski]
nie dałaż nam — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż); znaczenie: czy nie dała nam. [przypis edytorski]
niedalekoś — konstrukcja ze skróconym do końcówki czasownikiem; znaczenie: niedaleko jesteś. [przypis edytorski]
Nie damy wam powtórzyć drugiego września… — w pierwszych dniach września 1792 r. wojska republiki ponosiły kolejne klęski, a do Paryża zbliżała się armia pruska. 2 września sankiuloci zaatakowali więzienia i wymordowali 1100–1400 osób, głównie więźniów politycznych, w obawie, że gdy sami opuszczą Paryż, by dołączyć do armii, rojaliści zorganizują kontrrewolucyjne powstanie. [przypis edytorski]
nie darmo Anna Jagiellonka była córką niewiasty słynnej z uczoności — tj. królowej Bony Sforzy (1494–1557). [przypis edytorski]
Nie darmo Dawid wołał (…) com przestąpił święte przykazanie Twoje — por. 1 Sm 24, 17 (Bóg zesłał zarazę na Izraelitów, bo król Dawid sporządził spis ludności). [przypis edytorski]
Nie darmo ten nazywa się Finot — gra słów; fr. finaud: spryciarz, człowiek przebiegły. [przypis edytorski]
niedarowane — nie do wybaczenia. [przypis edytorski]
Nie darowywam (daw.) — dziś popr.: nie darowuję. [przypis edytorski]
nie daszli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li: jeśli nie dasz. [przypis edytorski]
niedawnemi laty — dziś: niedawnymi latami; w niedawnym czasie. [przypis edytorski]
niedawne wypadki, które oglądaliśmy na własne oczy — wojnę peloponeską, pomiędzy największymi ówczesnymi potęgami greckimi: Związkiem Morskim pod przewodnictwem Aten a Związkiem Peloponeskim pod przewodnictwem Sparty (Lacedemonu), toczoną o hegemonię nad całą Grecją. [przypis edytorski]
Niedawnoś wolność zabrał (…) wieki — czwarta strofa pochodzi, z pewnymi przekształceniami, z wersji hymnu Antoniego Goreckiego. W całości hymn ten brzmi: „O ty! którego potężna prawica/ W chwili świat zniszczyć, w chwili stworzyć może,/ Co się lud biedny twą łaską zaszczyca,/ Ty ojców naszych nieśmiertelny Boże!/ Niesiemy modły przed twoje ołtarze,/ Zostaw nas, Panie, przy wolności darze./ Niech innym góry swe złoto oddadzą,/ Niechaj ich miecza żelazna potęga,/ Dzierżąc okuty świat pod swoją władzą,/ Od wiecznych lodów do ognia dosięga./ My niesiem prośby przed Twoje ołtarze,/ Zostaw nas, Panie, przy wolności darze./ Chwilęś ją tylko zabrał z naszej ziemi,/ A łez, krwi naszej popłynęły rzeki,/ Jakżeż to musi być okropnie z temi,/ Którym ty wolność odbierzesz na wieki?/ Niesiemy modły przed Twoje ołtarze,/ Zostaw nas wiecznie przy wolności darze./ Jedno twe słowo, wielki gromów Panie,/ Z prochów nas, z prochów wskrzesić było zdolne,/ Jeśli znów karać twa wola nastanie,/ Obróć nas w prochy, ale w prochy wolne./ Niesiemy modły przed Twoje ołtarze,/ Zostaw nas, Panie, przy wolności darze”. W wersji ze Śpiewów nabożnych polskich z 1861 r. strofa ta pojawia się w dalszej części utworu, oczywiście przekształcona. [przypis edytorski]
Niedawno ukończyłem opowieść o Mośkach, Joskach i Srulach — Mośki, Joski i Srule to tytuł powieści Korczaka o przygodach żydowskich chłopców na koloniach w Michałówce. [przypis edytorski]
niedawno zeszły — niedawno zmarły; od zejść: umrzeć. [przypis edytorski]
niedawny na mój skon — szyk przestawny; inaczej: na mój niedawny skon. [przypis edytorski]
nie dbać na co (starop. konstrukcja) — dziś: nie dbać o co. [przypis edytorski]
niedbać na co (starop.) — nie dbać o co. [przypis edytorski]
niedbając (starop. forma ort.) — nie dbając. [przypis edytorski]
niedbała (starop. forma ort.) — dziś popr.: [gładkości, o którą] nie dbała. [przypis edytorski]
niedbały (starop. forma ort.) — dziś: nie dbały; nie dbać na co: nie dbać o co, nie przejmować się czym. [przypis edytorski]
nie dbały (starop. forma ort.) — dziś popr.: niedbały. [przypis edytorski]
Nie dbam o zdanie sędziów ludzkich — 1 Kor 4, 3. [przypis edytorski]
niedbam (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie dbam. [przypis edytorski]
niedba (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie dba. [przypis edytorski]
niedba (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie dba. [przypis edytorski]
niedecyzja — trudność w podejmowaniu decyzji. [przypis edytorski]
nieder mit den Slaven (niem.) — precz (dosł. „w dół”) ze Słowianami. [przypis edytorski]
nie długoby się ta złość pokarała (starop. forma) — niedługo pokarałaby się ta złość; dziś raczej: niedługo byłaby ta złość pokarana, wkrótce byłaby (…) pokarana. [przypis edytorski]
nie długo (starop. forma) — niedługo. [przypis edytorski]
nie długo (starop. forma ort.) — dziś popr.: niedługo; wkrótce. [przypis edytorski]
nie długo (starop. forma ort.) — niedługo. [przypis edytorski]
Nie dla nas winnic (…) wódki dzban. — fragment wiersza Jarosława Iwaszkiewicza z tomu Księga dnia i księga nocy (1929). [przypis edytorski]
Nie dlatego, żeby był — dziś popr.: nie dlatego, że jest. [przypis edytorski]
niedobrze patrzy — tu: źle wygląda. [przypis edytorski]
nie dobrze (starop. forma ort.) — niedobrze; nie w pełni. [przypis edytorski]
niedobyty — dziś: niezdobyty. [przypis edytorski]
niedocieczony (daw.) — nieodgadniony, tajemniczy; por. dociekać: badać, domyślać się. [przypis edytorski]
nie dociekły — nie domyśliły się, nie przewidziały. [przypis edytorski]
niedogarek (daw.) — niedopałek. [przypis edytorski]
niedogarek — dziś: niedopałek. [przypis edytorski]
niedogarek — niedopałek. [przypis edytorski]
niedogorzały — niedopalony; por. gorzeć: płonąć. [przypis edytorski]
niedojda — tu: niedorozwinięta. [przypis edytorski]
niedołężnik — dziś: niedołężny (człowiek); niedołęga. [przypis edytorski]
niedołężny — mający obniżoną sprawność fizyczną, nieudolny [przypis edytorski]
niedomrocze (neol.) — niecałkowity zmierzch. [przypis edytorski]
nie do niego się ściąga — nie do tego się sprowadza. [przypis edytorski]
niedoperz — dziś popr.: nietoperz. [przypis edytorski]
niedoperz (gwar.) — nietoperz. [przypis edytorski]
niedoperzy — forma charakterystyczna dla tłumacza (A. Mickiewicza); dziś popr.: nietoperzy. [przypis edytorski]
niedorostek – nastoletni chłopiec. [przypis edytorski]
nie do rzeczy — bez sensu. [przypis edytorski]
nie do rzeczy — od rzeczy; niedorzecznie, bez sensu. [przypis edytorski]
niedośpiały (daw.) — niedojrzały. [przypis edytorski]
niedosiągnieni — dziś: niedosięgli. [przypis edytorski]
niedoskonalszych — dziś popr.: mniej doskonałą. [przypis edytorski]
nie dostać (daw.) — nie wystarczać, brakować. [przypis edytorski]
nie dostaje — brakuje mu czegoś. [przypis edytorski]
nie dostaje (daw.) — brakuje. [przypis edytorski]
nie dostaje (tu daw.) — brakuje. [przypis edytorski]
niedostały (starop.) — niedojrzały. [przypis edytorski]
nie dostali kroku — nie byli w stanie przeciwstawić się w walce. [przypis edytorski]
nie dostaniemże — konstrukcja z partykułą -że w funkcji wzmacniającej i tworzącej pytanie (retoryczne); inaczej: czy nie dostaniemy. [przypis edytorski]
niedostateczny (daw.) — taki, któremu brakuje. [przypis edytorski]
nie dostawać — brakować. [przypis edytorski]
nie dostawać czego (daw.) — brakować czego. [przypis edytorski]
nie dostawać czego komu (daw.) — dziś: brakować. [przypis edytorski]
nie dostawać (daw.) — brakować. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
niedostawać (daw.) — brakować. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
nie dostawać (daw.) — nie starczać; brakować. [przypis edytorski]
Michał Dymitr Krajewski, Woyciech Zdarzyński, życie i przypadki swoje opisuiący
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
nie dostawać (daw.) — nie starczać. [przypis edytorski]
nie dostawać (daw.) — nie wystarczać, brakować. [przypis edytorski]
nie dostawać komu czego — brakować komu czego. [przypis edytorski]
nie dostawać komu czego — nie starczać, brakować. [przypis edytorski]
nie dostawa (daw.) — brakuje. [przypis edytorski]
nie dostawa (daw.) — nie dostaje, tj. nie wystarcza, brakuje. [przypis edytorski]
nie dostawało — brakowało. [przypis edytorski]
nie dostawało czegoś (daw.) — brakowało czegoś. [przypis edytorski]
nie dostawało — tu: nie wystarczało. [przypis edytorski]
