Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7196 przypisów.
bł. p. — skrót od: błogosławionej pamięci. [przypis edytorski]
Błyśnie na niebie po raz pięćdziesiąty — Tu poeta przez liczbę księżyców oznacza rok fatalny 1304, w którym stronnictwo gwelfów białych, do którego należał Dante, daremnie kusiło się o powrót do Florencji, a przez sztukę trudną rozumie niełatwy powrót z wygnania. [przypis redakcyjny]
błyśnie (…) zorze — dziś: błyśnie zorza. [przypis edytorski]
błyskawicą wystrzeliła z ziemi — w oryg. niem. mowa jest o Ostapie, który nagle został wyniesiony do góry. [przypis edytorski]
Błyskawica zrzenice jej wyżarła — Pod wpływem strachu i poczucia niemocy Mąż odzyskuje jasność spojrzenia, rozeznanie własnej sytuacji. [przypis redakcyjny]
Błysnęło światło: oby jeszcze błysło — Tym zjawiskiem światła, które poeta życzy sobie po raz drugi oglądać, jest anioł, sługa boży, posłannik jego świętej woli, który dusze po śmierci ciała w miejsce oczyszczenia prowadzi. [przypis redakcyjny]
błyszczała taka jasna woda — Lete oświecona świecznikami błyszczy po lewej stronie poety, to jest od strony jego serca i odbija mu w swoich wodach jego własne serce jak we zwierciadle. Dziwnie obrazowa i głębokiego znaczenia moralnego alegoria [przypis redakcyjny]
blacha — zbroja. [przypis edytorski]
blach — blacha, część zbroi. [przypis redakcyjny]
blach — blacha zbroi. [przypis redakcyjny]
blach (daw. forma) — blacha, część zbroi. [przypis redakcyjny]
blachem (starop.) — dziś r.ż. w formie N.lp: (pod) blachą; tu: pod zbroją. [przypis edytorski]
blachmal (daw.) — emalia. [przypis redakcyjny]
blachmalowy (z niem.) — nakładany blaszkami złotymi lub srebrnymi; także emaliowany [przypis redakcyjny]
blachmal — piana na roztopionym srebrze; blachmalowy: popielaty, siwy. Sędziwi żołnierze nie należeli do rzadkości. W konstytucji r. 1662 mamy dwa na to przykłady. Nobilitowany w tejże konstytucji Jan Guldyn, major pieszego pułku Aleksandra Lubomirskiego, koniuszego koronnego, służył „aż do siwego włosa” w gwardii królewskiej. Podobnie nobilitowany wraz z trzema dorosłymi synami Michał Cerkies, porucznik chorągwi kozackiej, „kontynuował służbę wojskową od wojny chocimskiej do sędziwego wieku”. [przypis redakcyjny]
blachman — bielmo. [przypis edytorski]
blachman — bielmo. [przypis redakcyjny]
blachman (z niem. Blachmal: płaska plama, szumowiny na srebrze) — bielmo. [przypis edytorski]
blach (starop.) — dziś r.ż.: blacha. [przypis edytorski]
blach wytrzymał (starop. forma) — dziś r.ż.: blacha wytrzymała, zniosła (ugodzenie strzały). [przypis edytorski]
blachy żelaznemi — dziś popr. forma N. lm: żelaznymi blachami. [przypis edytorski]
Blackbirds — przebojowa amerykańska rewia muzyczna wystawiona po raz pierwszy na Broadwayu w 1928, gdzie stała się najdłużej granym widowiskiem z udziałem wyłącznie czarnych wykonawców; w 1929 odniosła sukces również w Moulin Rouge w Paryżu. [przypis edytorski]
Blackfeld, Ludwik — prawdopodobnie postać fikcyjna. [przypis edytorski]
Black Fleet (ang.) — Czarna Flota. [przypis edytorski]
Blackfriars — nazwa stosowana w odniesieniu do wielu miejsc w Anglii, niegdyś związanych z obecnością zakonu dominikanów (ang. friar: brat zakonny); Blackfriars w Londynie to dzielnica w centrum miasta (City of London), w której usytuowany był kiedyś klasztor dominikanów. [przypis edytorski]
bladą słoneczność dni jego dogasających (…) wyższą mocą i czynnikiem stworzycielem — List do Rembowskiego. [przypis autorski]
blada Dyjanna — Diana (odpowiednik Artemidy z mit. gr.), bogini Księżyca; w Endymionie jednak zakochała się Selene. [przypis edytorski]
blada (…) królowa nocy — księżyc. [przypis edytorski]
bladéj — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak y. [przypis edytorski]
Blade kłosy na odłogu (…) Że już dosyć strat — dwie pierwsze strofy wiersza Cypriana Kamila Norwida, opublikowanego w partyturowej edycji dwu pieśni, opracowanych na głos i fortepian, wyd. przez przez Kazimierza Lubomirskiego; na przełomie XIX i XX w. tekst pieśni popularny, choć funkcjonował jako anonimowy. [przypis edytorski]
bladnie — dziś: blednie. [przypis edytorski]
bladnie — dzis: blednie. [przypis edytorski]
bladość śmiertelna — w oryginale była tu mowa o siwiźnie (łac. canities). [przypis edytorski]
blad' (ros., wulg.) — kurwa. [przypis edytorski]
bladszy — dziś popr. forma: bledszy. [przypis edytorski]
Bladyna — inna forma imienia córki, Balladyny, używana przez matkę-wdowę. [przypis edytorski]
blady — w innym tłumaczeniu: pobladły (z przejęcia i strachu). [przypis edytorski]
blady — w innym wydaniu: pobladły. [przypis edytorski]
blaga — kłamstwo. [przypis edytorski]
blaga (z fr. blague: dowcip, żart) — zmyślenie, bujda, oszustwo. [przypis edytorski]
blaga — zmyślenie, bujda, kłamstwo. [przypis edytorski]
blagę Bergsona (…) o tym sphexie — Bersgon rozważa zachowanie błonkówki Sphex w książce Creative Evolution (1907). [przypis edytorski]
blagier — osoba mówiąca rzeczy niepokrywające się z prawdą w celu wywarcia na kimś wrażenia. [przypis edytorski]
blagować — kłamać, zmyślać. [przypis edytorski]
blague (fr.) — żart, dowcip. [przypis edytorski]
Blaine, James Gillespie (1830–1893) — amerykański polityk, jeden z najważniejszych przywódców Partii Republikańskiej w okresie po wojnie secesyjnej. [przypis edytorski]
Blaine's Laws of Artistic Copyright, London (1853), [w:] Primary Sources on Copyright… (11.02.2014), s. 25. [przypis autorski]
Blaine's Laws of Artistic Copyright, London (1853), [w:] Primary Sources on Copyright…, s. 40. [przypis autorski]
Blaja — miasto Blaye w Guienne we Francji. [przypis redakcyjny]
Blajz — w oryginale ang.: Bleise. [przypis edytorski]
Blake, William (1757–1827) — angielski poeta, malarz, rytownik doby romantyzmu; zaliczany do tzw. poetów wyklętych. [przypis edytorski]
Blake, William (1757–1827) — angielski poeta, pisarz, rytownik, malarz, drukarz i mistyk. [przypis edytorski]
Blakulla — wg szwedz. wierzeń ludowych miejsce zlotów czarownic. [przypis edytorski]
blamanż — danie deserowe, rodzaj galaretki ze słodzonego mleka zagęszczonego żelatyną i przyprawionego migdałami. [przypis edytorski]
blamaż — kompromitacja. [przypis edytorski]
blamaż (z fr.) — kompromitacja; ośmieszenie się. [przypis edytorski]
blamować — ośmieszać, kompromitować. [przypis edytorski]
blamować się — ośmieszać się, kompromitować się. [przypis edytorski]
Blanc, Jean Joseph Louis (1811–1882) — francuski polityk, historyk, pisarz polityczny, mason, jeden z przywódców rewolucji lutowej 1848; prekursor spółdzielczości. [przypis edytorski]
blanc-manger (fr.) — blamanż: danie deserowe, rodzaj galaretki ze słodzonego mleka zagęszczonego żelatyną i przyprawionego migdałami. [przypis edytorski]
blanc-manger (z fr.) — danie deserowe, galaretka ze słodzonego mleka zagęszczonego żelatyną. [przypis edytorski]
blancos (hiszp.) — biali; określenie konserwatystów w Ameryce Płd. [przypis edytorski]
blanc signé (fr.) — podpis na carte blanche; podpis pod nieograniczonym żadnymi warunkami pełnomocnictwem. [przypis edytorski]
blandientis fortunae ab ore populi (łac.) — pochlebiającej fortuny z ust ludu. [przypis redakcyjny]
Blanid, właśc. Bláthnaid (Kwiatuszek) — postać z legend irlandzkich, żona mitycznego króla Cú Roí. [przypis edytorski]
blank a. blanka — zębaty występ w zwieńczeniu muru obronnego. [przypis edytorski]
Blanka Kastylska a. Blanka Kastylijska, hiszp. Blanca de Castilla (1188–1252) — córka Alfonsa VIII, władcy Kastylii, żona króla Francji Ludwika VIII. [przypis edytorski]
blankami i wieżyczkami † dokoła był ozdobiony — krzyżyk oznacza, że tekst jest w tym miejscu zepsuty. Τὰ δ᾽ ἄκρα τοῖς προμαχῶσι καὶ ταῖς τύρσεσιν † ἡ περιαυτοῦ κεκόσμητο. (N), τύρσεσι μᾶλλον ἤπερ ὁ πρό αὐτοῦ κεκόσμητο (D). [przypis tłumacza]
Blanka — prawdop. Blanka Kastylijska (1188—1252), córka Alfonsa VIII, króla Kastylii, żona Ludwika VIII Lwa. [przypis edytorski]
blanki a. krenelaż — zębowate zwieńczenie szczytów murów i baszt; element architektoniczny w budowlach średniowiecznych o charakterze obronnym, później, szczególnie w XIX w. (neogotyk) ozdobnym; zęby (merlony) przedzielone prześwitami (miedzami) ułatwiały obronę w razie oblężenia: pomiędzy zębami byli rozstawieni łucznicy. [przypis edytorski]
blanki — osłony na szczycie muru obronnego. [przypis edytorski]
blanki — zębate zwieńczenie murów obronnych, stanowiące osłonę dla obrońców. [przypis edytorski]
blanki — zwieńczenie murów obronnych i baszt zamków, stanowiące osłonę dla obrońców. W budowlach średniowiecznych o charakterze obronnym zęby blanków (merlony) przedzielone prześwitami (miedzami) ułatwiały obronę w razie oblężenia: pomiędzy zębami byli rozstawiani łucznicy. [przypis edytorski]
blanki — zwieńczenie murów obronnych. [przypis edytorski]
blanki — zwieńczenie murów obronnych w kształcie prostokątnych zębów; osłaniały łuczników. [przypis redakcyjny]
blanki — zwieńczenie muru obronnego, dające osłonę dla obrońców. [przypis edytorski]
blanki — zwieńczenie muru obronnego, dające osłonę strzelcom. [przypis edytorski]
blanki — zwieńczenie muru obronnego. [przypis edytorski]
blanki — zwieńczenie muru obronnego, stanowiące osłonę dla strzelców. [przypis edytorski]
blanki — zwieńczenie muru obronnego, za którym mogą się kryć obrońcy. [przypis edytorski]
blankowany — mający blanki: zwieńczenie muru obronnego, za którym mogą się kryć obrońcy. [przypis edytorski]
Blanqui, Louis Auguste (1805–1881) — francuski działacz i przywódca rewolucyjny, utopijny socjalista. [przypis edytorski]
Blanqui, Louis Auguste (1805–1881) — francuski komunista i utopista, działacz polityczny, brał udział w rewolucji 1830 i 1848, twórca tzw. blankizmu, która to doktryna głosiła, że do walki zbrojnej i zmiany systemu może prowadzić działalność spiskowa, autor sformułowania „dyktatura proletariatu”, które później wykorzystał Marks. [przypis edytorski]
Blanqui, Louis Auguste (1805–1881) — francuski rewolucjonista, socjalista; z powodu swojego radykalizmu 37 lat spędził w więzieniach; twórca doktryny blankizmu, głoszącej, że należy skoncentrować się na działalności spiskowej, która doprowadzi do walki zbrojnej i zmiany ustroju bez konieczności angażowania mas; razem z Barbèsem twórca i przywódca tajnego Stowarzyszenia Pór Roku, które w 1839 przeprowadziło nieudane powstanie w Paryżu; uczestnik rewolucji lipcowej (1830) i lutowej (1848); mimo że 17 marca 1871 przebywał poza Paryżem i został aresztowany przez Thiersa, jego zwolennicy (blankiści) odegrali dużą w rolę Komunie Paryskiej, zaś on sam został 28 marca 1871 wybrany jej honorowym prezydentem. [przypis edytorski]
Blanqui, Louis Auguste (1805–1881) — francuski rewolucjonista, socjalista; z powodu swojego radykalizmu 37 lat spędził w więzieniach; twórca doktryny blankizmu, głoszącej, że należy skoncentrować się na działalności spiskowej, która doprowadzi do walki zbrojnej i zmiany ustroju bez konieczności angażowania mas; uczestnik rewolucji lipcowej (1830) i lutowej (1848); mimo że 17 marca 1871 przebywał poza Paryżem i został aresztowany, jego zwolennicy (blankiści) odegrali dużą rolę w Komunie Paryskiej, zaś on sam został 28 marca 1871 wybrany jej honorowym prezydentem. [przypis edytorski]
blansz (daw.) — biały puder kosmetyczny. [przypis edytorski]
blansz (daw., z fr.) — biały puder do cery, bielidło. [przypis edytorski]
Blasco Ibáñez, Vicente (1867–1928) — hiszpański pisarz i publicysta, republikanin; kilkakrotnie więziony za działalność republikańską, od 1909 poza krajem; autor m.in. słynnej powieści wojennej Czterech jeźdźców Apokalipsy (1916). [przypis edytorski]
blasé (fr.) — zblazowany. [przypis edytorski]
blasfemia (daw.) — bluźnierstwo. [przypis edytorski]
blasfemia (daw., z gr.) — bluźnierstwo. [przypis edytorski]
blasfemować — bluźnić; od blasfemia (daw., z gr.): bluźnierstwo. [przypis edytorski]
blasfemować (fr.) — bluźnić. [przypis redakcyjny]
blaski — dziś popr. forma N.lm: blaskami. [przypis edytorski]
blaskiem korony ozdobił się monarcha znany z osobistych przymiotów — następcą Augusta III został w 1764 r. Stanisław August Poniatowski (1732–1798). [przypis edytorski]
blaski krwawemi — dziś popr. forma N. lm: krwawymi blaskami. [przypis edytorski]
Blask nagły przebiegł (…) w końcu cały las oświecił — W duszy oczyszczonego człowieka wschodzi światło wiary nie jak szybko przemijająca błyskawica, ale stopniowo wzrastając, staje się jaśniejsze i więcej oświecające. [przypis redakcyjny]
blask piórmi srebrnemi niezwykły ciskał (starop. konstrukcja) — szyk przestawny; inaczej: ciskał niezwykły blask srebrnymi piórami. [przypis edytorski]
blasz a. blansz — bielidło. [przypis edytorski]
Blatchford, Robert (1851–1943) — brytyjski dziennikarz, socjalista, założyciel tygodnika „Clarion”. [przypis edytorski]
