Przypisy

zdrój — źródło. [przypis edytorski]

zdrój — źródło; zdroja: daw. forma D.lp, dziś: zdroju. [przypis edytorski]

zdrów (daw.) — zdrowy. [przypis edytorski]

z drogą Annibala przez Alpy — w 218 r. p.n.e. wódz kartagiński Hannibal odbył pochód z płd. Francji do Italii; opis tego marszu zawiera m.in. dzieło Liwiusza. [przypis edytorski]

z drogimi szaty (daw. forma) — dziś: (…) szatami. [przypis edytorski]

zdroi — zdrojów. [przypis edytorski]

zdroja — D. lp od wyrazu: zdrój; dziś popr.: zdroju. [przypis edytorski]

zdroja — dziś popr. D.lp: zdroju. [przypis edytorski]

zdrową głowę pod ewangelię położy — będąc zdrowym, zdecydować się na śmierć, czy choćby zaryzykować życie. [przypis edytorski]

Zdrowaś — jedna z modlitw w kościele katolickim, zaczynająca się od słów „Zdrowaś Mario, łaskiś pełna”; tu: czas potrzebny na odmówienie tej modlitwy. [przypis edytorski]

Zdrowaś — w spisie treści wiersz figuruje pod tytułem ave. [przypis edytorski]

Zdrowie nasze w ręku waszych — Rdz 47, 25, ze zmianą lp adresata na lm. [przypis edytorski]

zdrowie (starop.) — tu: życie. [przypis edytorski]

zdrowie — tu: życie; nad zdrowie kocha: kocha nad życie. [przypis edytorski]

zdrowobym ją nazad beł wprowadził (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika w trybie przypuszczającym daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: zdrowo wyprowadziłbym ją nazad wcześniej, uprzednio itp. [przypis edytorski]

zdrowszy (starop. forma) — dziś M.lm: zdrowsi. [przypis edytorski]

zdrowymi, prześlicznymi kroki — daw. składnia; dziś popr. forma N.lm: (…) krokami. [przypis edytorski]

zdrowymi przykłady — daw. forma N.lm; dziś: zdrowymi przykładami. [przypis edytorski]

zdrowy — tu: pomyślny. [przypis edytorski]

zdrożność — coś, co wykracza poza nakazy obyczajowe. [przypis edytorski]

zdrożność — wykroczenie przeciw właściwym obyczajom. [przypis edytorski]

zdrożnoście (daw.) — dziś popr.: zdrożności, rzeczy zdrożne, naganne. [przypis edytorski]

zdrożny — nieprawidłowy, niemoralny. [przypis edytorski]

zdrożny — o czynach, myślach itp.: naganny, gdyż przekracza pewien zakaz obyczajowy. [przypis edytorski]

zdrożny — stanowiący wykroczenie przeciw właściwym obyczajom, naganny. [przypis edytorski]

zdrożonym się (…) poczuł i (…) roztęsknionym — dziś raczej: zdrożony się (…) poczuł i (…) roztęskniony. [przypis edytorski]

zdrożony — zmęczony wędrówką. [przypis edytorski]

zdrożyć (daw.) — zboczyć z drogi. [przypis edytorski]

zdrożyć się (daw.) — zmęczyć się. [przypis edytorski]

zdrożyć się — zmęczyć się drogą. [przypis edytorski]

z drugą (…) stronę (daw.) — dziś: z drugiej strony. [przypis edytorski]

z drugich — tu: z innych. [przypis edytorski]

z drżeniem widoku końca muszą czekać — inwersja: z drżeniem muszą czekać końca widoku. [przypis edytorski]

zdrzewiały — dziś: zdrewniały. [przypis edytorski]

zdrzymnąć — dziś popr.: zdrzemnąć. [przypis edytorski]

zdrzymnie — popr. zdrzemnie. [przypis edytorski]

z duchy brata — dziś popr. forma N.lm: z duchami (…). [przypis edytorski]

z duchy — dziś forma N.lm: z duchami. [przypis edytorski]

z duchy — dziś popr. forma: z duchami. [przypis edytorski]

z dumajką (neol. ros. od: думать: myśleć) — z myśleniem. [przypis edytorski]

zdumiała — dziś popr.: zdumiała się. [przypis edytorski]

zdumiał — dziś popr.: zdumiał się. [przypis edytorski]

zdumiały (daw. forma) — zdumiony. [przypis edytorski]

zdumiały (daw.) — zdumiony. [przypis edytorski]

zdumiały — dziś: zdumiony. [przypis edytorski]

zdumiały — dziś: zdumiony, zdziwiony. [przypis edytorski]

zdumiały (starop. forma) — zdumiony. [przypis edytorski]

zdumiały — tu: zdumiony. [przypis edytorski]

zdumiali — dziś: zdumieni. [przypis edytorski]

zdumieli — dziś: zdumieli się. [przypis edytorski]

zdumienie — wg Platona zdumienie jest reakcją na złożoność świata, które stało się impulsem do poszukiwania odpowiedzi na pytanie, dlaczego świat jest właśnie taki, jaki jest. Zdumienie jest więc niezbędne do powstania nauki. [przypis edytorski]

zdun — dziś: rzemieślnik zajmujący się budową i konserwacją pieców i kominków; tu: rzemieślnik wyrabiający wszelkie naczynia i przedmioty (w tym również piece, kafle itp.) z gliny; garncarz. [przypis edytorski]

zdun — rzemieślnik budujący piece. [przypis edytorski]

zdun — rzemieślnik stawiający i naprawiający piece. [przypis edytorski]

zdun — rzemieślnik stawiający piece. [przypis edytorski]

zdurzony — dziś: odurzony. [przypis edytorski]

zdurzyć (daw., gw.) — odurzyć, oszołomić. [przypis edytorski]

zdurzyć (daw.) — odurzyć, oszołomić; oszukać. [przypis edytorski]

zdurzyć (daw.) — oszukać. [przypis edytorski]

zdurzyć (gw.) — ogłupić, omamić. [przypis edytorski]

zdurzyć — odurzyć, oszołomić. [przypis edytorski]

zdurzyć — odurzyć, oszukać. [przypis edytorski]

zdurzyć — oszukać, ogłupić. [przypis edytorski]

zdużać (daw.) — wygrać, przemóc, dać radę. [przypis edytorski]

zdużać (starop.) — dać radę, potrafić. [przypis edytorski]

zdużać (z ukr.) — dawać radę, mieć siłę, nadążać. [przypis edytorski]

zduża — potrafi. [przypis edytorski]

z dużemi sześcią guzami (daw. forma) — dziś N.lm: z dużymi sześcioma guzami. [przypis edytorski]

z dworzany — dziś popr.: z dworzanami. [przypis edytorski]

z dwunastą nawy (daw.) — z dwunastoma okrętami. [przypis edytorski]

z dwusiecznym grotem — z grotem z obu stron. [przypis edytorski]

zdybać (daw.) — przyłapać; tu: spotkać. [przypis edytorski]

zdybać (daw.) — spotkać. [przypis edytorski]

zdybać (gw.) — tu: spotkać. [przypis edytorski]

zdybać (pot.) — przyłapać kogoś na czymś. [przypis edytorski]

zdybać — przyłapać. [przypis edytorski]

zdybać — przyłapać; tu: spotkać. [przypis edytorski]

zdybać — schwytać, przyłapać. [przypis edytorski]

zdybać się (daw.) — spotkać się. [przypis edytorski]

zdybać się z kimś — spotkać się z kimś, trafić na kogoś, przyłapać kogoś. [przypis edytorski]

zdybać — spotkać. [przypis edytorski]

zdybany — tu: znaleziony, przypadkowo przyjęty. [przypis edytorski]

zdybywać — tu: spotykać. [przypis edytorski]

Zdycha we śnie ulica Krochmalna (…) usta zaciska do krwi — ulica Krochmalna znajdowała się na terenie getta warszawskiego, zamkniętej dzielnicy, utworzonej jesienią 1940 r. przez nazistów dla odizolowania osób pochodzenia żydowskiego od reszty polskiego społeczeństwa i od dzielnicy niemieckiej. Na niewielkim terytorium stłoczono 460 tys. osób, przesiedlonych z innych części Warszawy oraz z innych miejscowości wcielonych do III Rzeszy. Średnio na jeden pokój przypadało ponad 9 osób. Dzielnicę szczelnie zamknięto, nikt nie mógł jej opuścić bez zgody okupacyjnych władz. Zapasy żywności i innych artykułów przywiezione przez przesiedleńców szybko się wyczerpały, a w getcie zaczął panować głód i choroby. Wynikało to z planowej polityki nazistów, którzy ograniczyli dzienną dawkę kalorii do 180 (czyli 10 proc. tego, czego potrzebuje dorosła osoba). Do getta nie wpuszczano lekarstw i szczepionek. Organizacje żydowskie prowadziły w tych trudnych warunkach darmowe jadłodajnie, wydające dziesiątki tysięcy posiłków dziennie, a żydowscy lekarze próbowali ratować ofiary głodu na wszelkie sposoby. Jednak przy braku dostępu do żywności i środków medycznych ponad 90 tys. więźniów getta zmarło z głodu i chorób jeszcze przed rozpoczęciem wielkiej deportacji jego mieszkańców latem 1942. [przypis edytorski]

zdyfamować (daw.) — zniesławić, oczernić. [przypis edytorski]

zdyim (starop. forma) — zdejmij. [przypis edytorski]

zdyjmuje a. zdyimuje (starop. forma) — zdejmuje. [przypis edytorski]

zdymać (gw.) — zdejmować. [przypis edytorski]

zdym (daw.) — zdejmij. [przypis edytorski]

zdyskontowanie — wyciągnięcie korzyści z czegoś; zrealizowanie należności wekslowej przed wyznaczonym terminem płatności. [przypis edytorski]

zdysocjowany (chem.) — o związku chem.: taki, który uległ dysocjacji, tj. rozpadowi na dodatnio i ujemnie naładowane cząstki składowe (jony); tu przen. [przypis edytorski]

z dystynkcją — w sposób dystyngowany. [przypis edytorski]

zdziać (daw.) — tu: pozbawić. [przypis edytorski]

zdziano mu (starop.) — nadano mu imię. [przypis edytorski]

zdziczały — raczej: nieokiełznany; w oryg. niem. verwildeter. [przypis edytorski]

Zdziechowski, Marian (1861–1939) — historyk literatury; swoje studia literaturoznawcze pisał z pozycji filozoficzno-religijnych (katolickich); o Przybyszewskim pisał krytycznie w Szkicach literackich (1900). [przypis edytorski]

Zdziechowski, Marian Ursyn (1861–1938) — historyk idei i literatury, filolog, filozof, krytyk literacki i publicysta, rektor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie; prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie (od 1933 r.). [przypis edytorski]

zdziej mi kabat, nuże (daw.) — zdejmij mi kabat (tj. podomkę, bluzę), prędko. [przypis edytorski]

Zdzieńciele — w innym wyd. również: Zdzięciele. [przypis edytorski]

zdzier — dziś: zdzira. [przypis edytorski]