Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159624 przypisów.
Towiański, Andrzej (1799–1878) — mistyk, filozof, prawnik; założyciel sekty skupiającej wyznawców jego mesjanistycznych poglądów (tzw. Koła Sprawy Bożej), która wywarła duży wpływ m.in. na Mickiewicza. [przypis edytorski]
Towiański, Andrzej (1799–1878) — polski filozof mesjanistyczny i charyzmatyczny przywódca sekty religijnej zw. Kołem Sprawy Bożej. [przypis edytorski]
To więc chorobę jaką udać — Doryna, podobnie jak Frozyna w Skąpcu (Akt IV, scena 1) roztacza szczegółowo plan, który nie ma żadnego zastosowania w dalszym biegu akcji: to by również świadczyło za pospiesznym zeszyciem tego aktu z innymi. [przypis tłumacza]
To więcej hańby ściągnę na twojego pana (dedecoris pleniorem erum faciam tuom) — przez proces o bezprawie (iniuriarum). [przypis tłumacza]
To w krótkim zamyśleniu korząc się przed Bogiem — „to” zam. więc. Korzenie się przed Bogiem w tym momencie jest w kontraście z obecnymi uczuciami Wacława trochę dziwnym. Może ma poeta na myśli mechaniczne tylko poruszenie kolan i warg, zwykłe u ludzi wobec majestatu śmierci. [przypis redakcyjny]
To właśnie uczynił Jezus Chrystus i apostołowie (…) — Św. Paweł 2 Kor 3: sub fine. [przypis tłumacza]
to wolna miłość, za którą idzie perwersja w miłości, potem sadyzm… — ibid., s. 447. [przypis autorski]
„To wściekłe zamykają (…) niebezpieczeństwem” — są to słowa słynnego znawcy literatury średniowiecznej, Simonde’a de Simondi, wypowiedziane w dziele La littérature du midi de l’Europe (wydanie 1819 r., rozdział o Dantym). [przypis autorski]
to wszystko do tłumaczenia wcale mi nie pomaga — mowa o zbiorowym wydaniu przekładu Dziejów Anglii, którego Żmichowska wykonała część. [przypis edytorski]
Towzer — zwyczajowo imię dla psa o wyjątkowo zadziornej (a. dokuczliwej) naturze; przydomek ten zyskał sobie sir Roger L'Estrange (1616–1704), rojalista, dziennikarz i pamflecista zaangażowany po stronie torysów, nadzorca prasy i cenzor za rządów Karola II (1660–1685): jego kukłę 17 listopada 1680 r. spalił londyński tłum, nadając mu przezwisko „the Dog Towzer”, co anonimowa broszura Strange's Case, Strang[e]ly Altered wyjaśniała następująco: „zna tysiąc psich sztuczek, mianowicie jak aportować dla papistów, nosić dla protestantów, skomleć dla króla, tańczyć do skrzypiec Nolla [Cromwella], łasić się do dworzan, skakać do ich przysmaczków, machać ogonem na wszystkie suki, gubić trop prowadzący do spisku [papistów], wylizać do czysta dowody i skulić się przed krucyfiksem, ale nade wszystko zna cholernie stary trik jak wyśliznąć się z postronka”; w spokojniejszych politycznie czasach i w innym obszarze geograficznym pies Towzer pojawiał się jako bohater powieści detektywistycznych Mary Heleny Fortune (1833–1911), np. Towzer's Teeth, 1891. [przypis edytorski]
Toxodon (paleont.) — rodzaj prymitywnego ssaka kopytnego, żyjącego w Ameryce Płd. 2,6–1,8 mln lat temu. [przypis edytorski]
Toynbee, Arnold Joseph (1889–1975) — ang. historiozof, autor Studium historii (A Study of History, 12 tomów, wyd. w l. 1934–1961); klasyk dwudziestowiecznej historiozofii, jeden z najważniejszych teoretyków cywilizacji; profesor historii międzynarodowej. [przypis edytorski]
To żeby was z Jejmością Bóg od złego zbawiał — Poprzedniego zdania, ekskuzy swojej kozak już nie kończy. Wymówiwszy słowo „czart”, przerywa ją, żeby od razu odpędzić zły urok. Poeta sposób mówienia kozaka odtwarza z całym realizmem. [przypis redakcyjny]
toż go widać własną piersią Wenus wykarmiła — Wenus, bogini wszelkiego uroku, ujmującego czaru i uprzejmości. [przypis tłumacza]
Tożli jest — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż) oraz partykułą -li; znaczenie: czyż to jest. [przypis edytorski]
tożli — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż) oraz partykułą -li; znaczenie: czyż to. [przypis edytorski]
toż ludzie podobni wam naturą i skłonnościami maią się różnić od was urodzeniem? i ta różnica ma usprawiedliwiać dzikość i okrucieństwo wasze — dziś popr. pytajnik rozdzielający zdania składowe tego wypowiedzenia byłby usunięty; tu zostawiono go jako zabytek daw. emocjonalnego zapisu. [przypis edytorski]
Toż ów Pizańczyk (…) syna swego uściskał mordercę — Pizańczyk Gwido degli Storingiani, zamordowany przez swojego wroga. Ojciec jego bogobojny, który jak mnich zamknął się od świata w klasztornej celi, z wielką spokojnością umysłu przyjął wiadomość o śmierci syna, nadto jeszcze, nie idąc za popędem powszedniej zemsty włoskiej, a wypełniając literalnie zasadę ewangeliczną: „przebaczaj nieprzyjaciołom”, sam zabójcy syna swojego rękę z pokorą całował. [przypis redakcyjny]
toż samo mają za dokument czartostwa i na stos dekretują — ks. Seweryn Gamalski, Przestrogi duchowne; cytuję z Tuwima. [przypis autorski]
tożsamość bytu i myśli jest prawdą, nie faktem możliwym do osiągnięcia przez człowieka jako człowieka — Z którego zatem wychodzić filozofia nie powinna, a do którego jedynie jako do jakiegoś ostatniego celu swego dążyć powinna. [przypis autorski]
tożsamość w trwaniu — zobaczymy później, że będziemy mogli założyć przerwy w (AT), przyjmując jednak stale trwającą organizację (IPN) w (AR) danego (IP), przy czym związki tej organizacji mogą być ściślejsze lub luźniejsze w pewnych granicach. [przypis autorski]
tożsamościowa istota wszystkich ludzi i zwierząt — Schopenhauer jest jedynym filozofem, który w swojej etyce uwzględnia także zwierzęta, a szczególnie psy, uważając dręczenie ich za uczynek moralnie zły. Tę sympatię do zwierząt podzielają z Schopenhauerem Wagner, Tołstoj, Jean Paul, F. Vischer. [przypis redakcyjny]
Toż samo trafiło się hetmanowi Demostenesowi po wyprawie sycylijskiej — Plutarch, Nikiasz, 27 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis tłumacza]
toż (starop.) — dopiero wtedy. [przypis redakcyjny]
Toż to dziś właśnie […] dzwon wspaniały, jakiego dotąd jeszcze Polska nie widziała — Dzwon „Zygmunt” odlany był w 1520 r. Ze względu na piękność tej chwili, przesunęłam datę, byle umieścić ten epizod w moim opowiadaniu. [przypis autorski]
toż — to samo. [przypis redakcyjny]
toż — to właśnie. [przypis edytorski]
toż — tu: przecież. [przypis edytorski]
toż — zaimek to z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy to. [przypis edytorski]
— To zależy od pytań… — fragment rozpoczynający się od tych słów w egzemplarzu źródłowym jest nieczytelny — brakuje części kartki. Tekst został odtworzony. [przypis edytorski]
To zaś urządzenie tak proste, mniej użytecznemu rolnikowi, jak najszkodliwszym w kraju Żydom, wolności dające — sens: takie proste regulacje prawne dają i tak rolnikowi mniej wolności, niż ich mają już teraz Żydzi, którzy nie przynoszą krajowi korzyści. [przypis edytorski]
to zdanie poety komicznego — Meandra (342–291 p.n.e.), komediopisarza, syna Diopejthesa z Aten. [przypis tłumacza]
to zlękniesz się siebie — [domyślnie:] spostrzegłszy, że jesteś moralnym monstrum. [przypis redakcyjny]
To znaczy tak co do wina, jak i piwa. Alkoholicy urodzeni „wódczani” będą pić piwo i wino tylko w szalonych ilościach. A reszta rozpije się też powoli, podlegając jeszcze powolnym skutkom działania ubocznych składników tych napoi, prócz zatrucia samym alkoholem. Zresztą piwo i wino w 95% to tylko wstęp do „stiffdrinków”, czyli po prostu wódy. [przypis autorski]
to zużytkowanie pracy jest jednym z najbardziej nieokreślonych (…) ale też nic odkrywczego w tym twierdzeniu nie ma — dla tego zużytkowania nie znajdujemy ścisłego odpowiednika w podziale pojęcia pracy, jaki przeprowadził B. Suchodolski: Stanisław Brzozowski, Warszawa 1933, s. 87–99. [przypis autorski]
T. Peiper, Metafora teraźniejszości, w: Tędy. Nowe usta, Kraków 1972, s. 56. [przypis autorski]
T. Peiper, op. cit., s. 121. [przypis autorski]
T. Peiper Tędy. Nowe usta, Kraków 1972, s. 27. [przypis autorski]
Tphui das tych koc Sakrament, już go drugi raz precz, a sawsze smartfistać — parodia polszczyzny wymawianej i kaleczonej przez Niemca. [przypis edytorski]
trąba Amfitryt — Amfitryta (mit. gr.) nimfa (nereida a. okeanida), bogini morza, córka Okeanosa i Tetydy, żona Posejdona; uosobienie piękna morza; do jej atrybutów należała muszla w kształcie rogu. [przypis edytorski]
trąba jerychońska — przen. bardzo głośny dźwięk, pot. także: ktoś nieudolny, niezdarny; tu: ktoś niepotrafiący utrzymać tajemnicy, głośno opowiadający. Wg biblijnej Księgi Jozuego miasto Jerycho, oblężone przez Izraelitów, zostało zdobyte dzięki temu, że kiedy towarzyszący wojsku kapłani zadęli w trąby, a wojownicy wznieśli okrzyk wojenny, potężne mury miasta runęły (Joz 6, 1–20). [przypis edytorski]
trąba (starop.) — [tu:] trąbienie (por. strzelba, [prośba, chwalba itp.; red. WL]). [przypis redakcyjny]
trąbić przez munsztuk — dać stłumiony sygnał do odjazdu; munsztuk — kiełzno, element uprzęży, zakładany na pysk koński i służący do kierowania szczególnie nieposłusznym wierzchowcem. [przypis edytorski]
trąbiły w róg tego oto barana — nawiązanie do żydowskiego święta Rosz ha-Szana, podczas którego dmie się w rogi baranie szoar; por. Rosz ha-Szana. [przypis edytorski]
trąbka budzi, na koń woła — inna wersja: „siadaj na koń, trąbka woła” (tak w źródle); „na koń wsiadać, trąbka woła”. Wybrano wersję bardziej rozpowszechnioną. [przypis edytorski]
trąbka Fallopia (daw. med.) — jajowód. [przypis edytorski]
trąbki do apteki — papierki, w które zawijano towar. [przypis edytorski]
trąbki przez munsztuk grają — słychać stłumiony sygnał do odjazdu; munsztuk — kiełzno, element uprzęży, zakładany na pysk koński i służący do kierowania szczególnie nieposłusznym wierzchowcem. [przypis edytorski]
Trąby — nazwa herbu Radziwiłłów. [przypis edytorski]
trąby (…) z Jozafatowej doliny — Dolina Jozafata w Biblii (por. Księga Joela) ma być miejscem kaźni, ostatecznej zagłady, która rozpocznie się na głos trąby podczas Sądu Ostatecznego. [przypis edytorski]
trącane (…) od płynącej rzeki — dziś: trącane przez płynącą rzekę. [przypis edytorski]
trącić czymś — pachnieć czymś; przen. przypominać coś, zakrawać na coś. [przypis edytorski]
trąci myszką — jest przestarzały. [przypis edytorski]
trąd — zakaźna choroba skóry. [przypis edytorski]
trabant a. drabant (z niem.) — żołnierz pieszy, żołnierz straży przybocznej. [przypis edytorski]
trabant a. drabant (z niem.) — żołnierz pieszy, żołnierz straży przybocznej. [przypis redakcyjny]
trabant (daw.) — w średniowieczu: żołnierz należący do straży przybocznej monarchy lub jakiegoś dostojnika; satelita. [przypis edytorski]
trabant (daw.) — żołnierz należący do straży przybocznej monarchy lub wysokiego dostojnika. [przypis edytorski]
trabant (daw.) — żołnierz straży przybocznej. [przypis edytorski]
trabant (daw.) — żołnierz straży przybocznej. [przypis redakcyjny]
Trabanten — Begleiter, hier: Polizeidiener. [przypis edytorski]
trabant (z wł.) — żołnierz straży przybocznej. [przypis edytorski]
Trabuch — sekretarz królewski, Francuz, o którym była mowa już we wstępie. [przypis autorski]
trabuco — gatunek mocnych hiszpańskich cygar. [przypis edytorski]
trabuco (wł.) — gatunek cygara. [przypis edytorski]
trab (z niem.) — kłus. [przypis edytorski]
traćwa (gw.) — traćcie. [przypis edytorski]
Tracę rezonans — popr.: tracę rezon, tj. pewność siebie, śmiałość. [przypis edytorski]
Traces — Trakowie; staroż. lud bałkański osiadły na terytorium dzisiejszej Bułgarii. [przypis edytorski]
Trachon — Τράχων, w Celesyrii, Trachonitis. [przypis tłumacza]
trachyt — inaczej trachit; obojętna, magmowa skała wylewna (wulkaniczna). [przypis edytorski]
tracić się — gubić się. [przypis edytorski]
tracić — tu: skazywać na śmierć. [przypis edytorski]
tracić zdrowy sens — dziś popr.: tracić zdrowy rozsądek (por. fr. sens: zmysł, rozsądek, odczucie). [przypis edytorski]
tracisz — tu: doprowadzasz do zatracenia. [przypis edytorski]
Traci w ten sposób to, co byłyby mu zyskały jego słowa — ten właśnie rodzaj nieśmiałości jest rozstrzygający i dowodzi namiętnej miłości u inteligentnego człowieka. [przypis autorski]
Tracja — kraina hist. na Płw. Bałkańskim, obecnie w granicach Bułgarii, Grecji i Turcji. [przypis edytorski]
Tracja — kraina hist. obejmująca płn.-wsch. część Płw. Bałkańskiego, obecnie w granicach Bułgarii, Grecji i Turcji. [przypis edytorski]
Tracja — południowo-wschodnia część półwyspu Bałkańskiego. [przypis redakcyjny]
Tracja — region geograficzny na pograniczu dzisiejszej Bułgarii, Grecji i Turcji. [przypis edytorski]
Tracja — staroż. kraina, której granice stanowiły Morze Czarne, Morze Egejskie i Dunaj, znajdująca się na terenie obecnej Bułgarii, Grecji i Turcji. [przypis edytorski]
Tracja — staroż. kraina leżąca na pograniczu dzisiejszej Bułgarii, Grecji i Turcji. [przypis edytorski]
Tracja — staroż. kraina na Płw. Bałkańskim, położona pomiędzy pasmem Bałkanów a M. Czarnym i M. Egejskim, obecnie w granicach Bułgarii, Grecji i Turcji. [przypis edytorski]
Tracja — staroż. kraina na pograniczu dzisiejszej Bułgarii, Grecji i Turcji. [przypis edytorski]
Tracja — wschodnia część Półwyspu Bałkańskiego. [przypis redakcyjny]
tracka — pochodząca z Tracji, staroż. krainy na pograniczu dzisiejszej Bułgarii, Grecji i Turcji. [przypis edytorski]
trackiego wieszcza nie mam z sobą cytry — Orfeusz, stawny poeta („wieszcz”) tracki, szukając w Erebie zmarłej żony swojej Eurydyki, zdołał graniem na lutni zmiękczyć serca władców piekielnych (ob[acz:] Metamor[fozy] X, 14). [przypis redakcyjny]
tracki kapłan — tu: Orfeusz, syn Muzy Kalliopy, miał wprowadzić tajemnicze obrzędy, misteria, zwane potem orfickimi. [przypis edytorski]
tracki wieszcz — Orfeusz, zabity przez bachantki, gdy, pogrążony w żałobie za utraconą Eurydyką, odmówił udziału w ich misterium. [przypis edytorski]
Tractatus amoris (…) Innocentii quarti — Traktat o miłości i o lekarstwie na miłość etc. [przypis tłumacza]
tractus urogenitalis (łac., med.) — kanał moczowo-płciowy. [przypis edytorski]
traczka — praca wykonywana za pomocą traka; trak: maszyna do przecinania kłód drzewnych na tarcicę. [przypis edytorski]
tracz — robotnik, którego praca polega na piłowaniu ręczną piłą kłód drewna. [przypis edytorski]
tracz — robotnik leśny zajmujący się przecinaniem kłód drzewa piłą ręczną. [przypis edytorski]
tracz — robotnik zajmujący się piłowaniem kłód drzewa za pomocą ręcznej piły. [przypis edytorski]
tracz — robotnik zajmujący się piłowaniem kłód drzewa za pomocą ręcznej piły. [przypis edytorski]
tracz — robotnik z ręczną piłą lub maszyna w tartaku do wstępnego cięcia kłód drzewa (tu raczej: maszyna). [przypis edytorski]
traczy (gw.) — tracze, robotnicy z ręczną piłą do cięcia kłód drzewa. [przypis edytorski]
Trader Horn (ang.) — Kupiec Horn, barwny film amerykański z 1931 r., opowiadający o przygodach tytułowego kupca Horna, który ratuje jasnowłosą dziewczynę wziętą do niewoli przez plemię afrykańskich dzikusów. [przypis tłumacza]
tradesmen — dostawcy. [przypis autorski]
