Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159631 przypisów.
Stevenson, Robert Louis (1850–1894) — szkocki prozaik i poeta, autor reportaży, przedstawiciel neoromantyzmu w literaturze, do jego najważniejszych utworów literackich należą: Wyspa skarbów, Porwany za młodu oraz Dziwna historia dra Jekylla i Mra Hyde'a. [przypis edytorski]
Stevenson, Robert Louis (1850–1894) — szkocki prozaik i poeta, autor reportaży, przedstawiciel neoromantyzmu w literaturze. Dzieła: Wyspa skarbów, Porwany za młodu, Dziwna historia dra Jekylla i Mra Hyde'a. [przypis edytorski]
stewa — część szkieletu okrętu. Stewa dziobowa — zakończenie dziobu. [przypis edytorski]
stewa dziobowa a. dziobnica — wygięta w górę belka stanowiąca przedłużenie stępki (kilu) statku w kierunku dziobu. [przypis edytorski]
stewa przednia — zakończenie dziobu łodzi. [przypis edytorski]
steward — pracownik obsługujący pasażerów na pokładzie statku a. samolotu. [przypis edytorski]
steward — pracownik obsługujący pasażerów na pokładzie statku. [przypis edytorski]
Stewart — inna pisownia nazwiska: Stuart [„nazwisko królewskie; red. WL]. [przypis tłumacza]
stewa rufowa — przedłużenie stępki (kilu) statku w kierunku rufy (tylnej części), łączące poszycie burt. [przypis edytorski]
stewa — wygięta w górę belka stanowiąca przedłużenie stępki (kilu) statku w kierunku dziobu (s. dziobowa) albo rufy (s. rufowa), łącząca poszycie burt. [przypis edytorski]
steyer a. sztajer — powolny ludowy taniec styryjski, z przyśpiewkami. [przypis edytorski]
Stezychora o wzrok był przyprawił — naraził na utratę wzroku; poeta Stezychor (VII/VI w. p.n.e.) miał oślepnąć z powodu złorzeczenia Helenie i wzroku nie odzyskał, mimo że odwołał złorzeczenia. [przypis redakcyjny]
Stezychor (ok. 630–554 p.n.e.) — gr. poeta liryczny; wg staroż. tradycji dotknięty ślepotą po ułożeniu strof obrażających Helenę trojańską, odzyskał wzrok, gdy napisał strofy pochlebne. [przypis edytorski]
Stezymbrotowi i Anaksymandrowi — Stezymbrotos z wyspy Thazos (jedna ze Sporad płn. części Morza Egejskiego), z V wieku przed Chr., liczy się między pierwszych w Grecji pisarzy pamiętników. Był wielbicielem Kimona i filospartańskiej polityki, a przeciwnikiem Temistoklesa i Peryklesa. Objaśniał Homera alegorycznie, a z tych objaśnień korzystali później filozofowie stoiccy. Również alegoryzującym objaśniaczem Homera był bliżej nam nieznany Anaksymandros. Sokrates wyraża się z ironią o tych „mędrcach”, którzy rozumieją poetę „głębiej” w ten sposób, że podkładają pod jego słowa swe własne (filozoficzne) myśli i wszędzie węszą alegorie. [przypis tłumacza]
St. Germain — na lewym brzegu Sekwany, okolica zamieszkiwana przez arystokrację. [przypis redakcyjny]
St. Gurval — święty bretoński. [przypis edytorski]
Sthenelos — syn Kapaneusa, uczestnika wyprawy siedmiu przeciw Tebom. [przypis edytorski]
stichi (ros.) — wiersze. [przypis edytorski]
stichy (ros.) — wiersze. [przypis edytorski]
stickst — steckst. [przypis edytorski]
stickt — steckt. [przypis edytorski]
stiebines — esančias ant stiebo. [przypis edytorski]
Stiegenhaus — Treppenhaus. [przypis edytorski]
Stiekłow, Jurij Michajłowicz, pierwotnie Owszyj Moisiejewicz Nachamkis (1873–1941) — rosyjski historyk, dziennikarz, publicysta, działacz socjaldemokratyczny i komunistyczny. [przypis edytorski]
stiena (ros.) — ściana. [przypis edytorski]
Stifter, Adalbert (1805–1868) — malarz i pisarz austriacki, przedstawiciel literatury biedermeierowskiej; pracował jako nauczyciel (po odbyciu studiów w zakresie prawa, matematyki i nauk przyrodniczych); urodzony na terenie dzisiejszych Czech, od 1848 r. osiadły w Linzu; autor opowiadań, wyd. w tomach: Studien („Studia”, 1844–1850), Die Mappe meines Grossvaters („Teczka mojego pradziadka”, 1841–1848), Bunte Steine („Kolorowe kamienie”, 1853) oraz powieści: Nachsommer („Późne lato” a. „Spóźnione lato”, 1853) i Witiko (1867). [przypis edytorski]
stiletto (wł.) — sztylet; tu: sztyletem. [przypis edytorski]
Stiller, Maurycy (1883–1928) — fiński reżyser, scenarzysta, aktor filmowy i teatralny, jeden z czołowych twórców kina niemego. [przypis edytorski]
Stillicidi (…) cavat — Lucretius, De rerum natura, I, 314. [przypis tłumacza]
still (niem.) — cicho. [przypis edytorski]
stilum (łac.) — stylu. [przypis redakcyjny]
stilus (łac.) — styl; dosł.: rylec, czyli metalowa, lekko zaostrzona pałeczka używana przez starożytnych Rzymian do pisania na tablicach woskowych. [przypis edytorski]
stimmt (niem.) — dobrze, zgadza się. [przypis edytorski]
stimmt (niem.) — zgadza się. [przypis edytorski]
Stimmung (niem.) — nastrój. [przypis edytorski]
stimmungsmacher (z niem.) — stwarzający nastrój. [przypis edytorski]
stimulans (łac.) — pobudzanie, stymulowanie. [przypis edytorski]
Stinkadore — żart słowny od ang. stink: odór, smród. [przypis edytorski]
Stinkereien — Stänkereien. [przypis edytorski]
stipras (ryt.) — stiprus. [przypis redakcyjny]
Stirner, Max (1806–1856) — właśc. Johann Kaspar Schmidt, filozof niemiecki, główny teoretyk indywidualizmu. [przypis edytorski]
Stirner, Max, właśc. Johann Kaspar Schmidt (1806–1856) — filozof niemiecki, gł. teoretyk indywidualizmu; wpłynął na rozwój anarchoindywidualizmu oraz anarchoegoizmu; autor książki Jedyny i jego własność, zawierającej wykład zasad egoizmu stirnerowskiego. [przypis edytorski]
Stirner, Max, właśc. Johann Kaspar Schmidt (1806–1856) — filozof niemiecki, jeden z prekursorów egzystencjalizmu i anarchizmu indywidualistycznego; krytykował lewicę heglowską, szczególnie Feuerbacha, za zbyt mały radykalizm. [przypis edytorski]
Stirner, Max, właśc. Johann Kaspar Schmidt (1806–1856) — filozof niemiecki, reprezentant anarchoindywidualizmu. [przypis edytorski]
Stirner, Max — właśc. Johann Kaspar Schmidt (1806–1856) filozof niemiecki, reprezentant anarchoindywidualizmu. [przypis edytorski]
stiuk — materiał zdobniczy z masy gipsowo-wapiennej zmieszanej z drobnym piaskiem lub ze sproszkowanym marmurem, używany do tworzenia dekoracji architektonicznych (sztukaterii). [przypis edytorski]
stiuk — materiał zdobniczy z masy gipsowo-wapiennej zmieszanej z drobnym piaskiem lub ze sproszkowanym marmurem, używany do tworzenia dekoracji architektonicznych (sztukaterii); także: ozdoby ścian wykonane z tego materiału. [przypis edytorski]
stiuk — materiał zdobniczy z masy gipsowo-wapiennej zmieszanej z drobnym piaskiem lub ze sproszkowanym marmurem, używany do tworzenia dekoracji architektonicznych (sztukaterii). [przypis edytorski]
stiuk — rodzaj szlachetnego tynku używanego do wyrobu rzeźb i dekoracyjnych płaskorzeźb ściennych; często imitował marmur. [przypis edytorski]
stiuk — rodzaj szlachetnego tynku, używanego do wyrobu rzeźb i sztukaterii. [przypis edytorski]
St. Kilda była, jest i będzie zawsze nie zamieszkana — w rzeczywistości największa wyspa archipelagu, Hirta, była zamieszkana od czasów prehistorycznych. Ostatnich rdzennych mieszkańców (kilkadziesiąt osób mówiących po gaelicku) ewakuowano z wyspy w 1930 r. [przypis edytorski]
St. Kilda — należący do Szkocji archipelag wysp na Atlantyku, oddalony od wybrzeży Szkocji o kilkadziesiąt kilometrów. [przypis edytorski]
stknięcie się — dziś: zetknięcie się. [przypis edytorski]
stłoczone żyto — zdeptane żyto. [przypis edytorski]
stłumiaj — dziś popr. forma W.lp tylko od czas. niedokonanego (tłumić): tłum. [przypis edytorski]
stłumion — stłumiony. [przypis edytorski]
stlały — dziś popr.: zetlały; rozpadający się ze starości lub pod wpływem wilgoci. [przypis edytorski]
St. Lazare, właśc. Gare Saint-Lazare (Dworzec Świętego Łazarza) — ruchliwy paryski dworzec kolejowy zbudowany w 2 poł. XIX w., często pojawiający się na obrazach impresjonistów. [przypis edytorski]
St. Louis — miasto w środkowej części Stanów Zjednoczonych, w stanie Missouri, leżące na zachodnim brzegu rzeki Missouri. [przypis edytorski]
St. Louis — miasto w środkowej części Stanów Zjednoczonych, w stanie Missouri. [przypis edytorski]
stójka (daw.) — policjant. [przypis edytorski]
stójka (daw.) — strażnik, wartownik. [przypis edytorski]
stójka (daw.) — stróż kancelarii gminnej, wykonujący różne polecenia wójta. [przypis edytorski]
stójkowy (daw.) — policjant. [przypis edytorski]
stójkowy — odpowiednik dzisiejszego milicjanta opiekującego się wyznaczoną dzielnicą. Stójkowy był Rosjaninem, gdyż rzecz dzieje się w czasie zaborów. Warszawa leżała w zaborze rosyjskim. [przypis redakcyjny]
stójkowy — policjant w zaborze rosyjskim. [przypis edytorski]
stójkowy — posterunkowy ówczesnej policji rosyjskiej. [przypis redakcyjny]
stójkowy — szeregowy policjant w zaborze rosyjskim. [przypis edytorski]
stójkowy — w zaborze rosyjskim: niższy stopniem policjant. [przypis edytorski]
stój — napad. [przypis edytorski]
stół czamletowy — czamlet z włosów kozy azjatyckiej, snać wzorzysta: i dlatego to porównanie tu zrobiono. [przypis redakcyjny]
Stół Pański (rel.) — w protestantyzmie: komunia. [przypis edytorski]
stósy — pochylonego „ó” użyto dla rymu. [przypis redakcyjny]
Stoa Poikile — kolumnada w Atenach, gdzie gromadzili się ludzie szukając schronienia w cieniu, by oddawać się ćwiczeniom, rozmowom i innym zajęciom; od nazwy tej stoi pochodzi określenie szkoły stoików, ponieważ tam właśnie nauczał Zenon z Kition, jej założyciel. [przypis edytorski]
stoa — w architekturze gr. zadaszona kolumnada, zamknięta ścianą, często ozdobioną malowidłami; budowle te służyły zebraniom publicznym, osłaniając zgromadzonych przed skwarem i deszczem; w Atenach niedaleko agory znajdowała się tzw. barwna stoa (gr. stoa poikile), ozdobiona kolorowymi obrazami scen bitewnych, powst. ok. 450 r. p.n.e., w której zbierano się m.in., by słuchać nauk Zenona z Kition, twórcy stoicyzmu (nazwa nurtu filoz. pochodzi właśnie od nazwy budowli). [przypis edytorski]
sto ćwierci — ćwierci żołdu, wypłacanego kwartalnie. [przypis redakcyjny]
stock (ang.) — zapas towaru; asortyment. [przypis edytorski]
Stockerau — austriackie miasto w płn. części kraju związkowego Dolna Austria. [przypis edytorski]
Stockfisch! — Langweiliger Mensch. [przypis edytorski]
Stockhause — Gefängnis für Schwerverbrecher. [przypis edytorski]
Stoczek — miasteczko w powiecie łukowskim, pamiętne zwycięską bitwą gen. Dwernickiego (14.II.1831). [przypis redakcyjny]
Stoczek — właściwie Stoczek Łukowski, obecnie miasto w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim; w lutym 1831 roku miała tu miejsce bitwa polsko-rosyjska. [przypis edytorski]
stoczony (daw.) — zepsuty, zgniły; por. daw. toczyć: rozkładać od wewnątrz, pożerać itp. [przypis edytorski]
stoczony — przeżarty przez korniki bądź inne robactwo. [przypis edytorski]
stoczony — tu: zgniły. [przypis edytorski]
stoczyć — tu: przeżreć. [przypis edytorski]
Stoczył on może rozstrzygającą walkę ze złem w owym dniu, w którym pod Potidają… — pewnego razu podczas oblężenia miasta Potidaja (432–430/429) przez wojska ateńskie Sokrates przez całą dobę oddawał się rozmyślaniom, stojąc nieruchomo; por. Platon, Uczta. [przypis edytorski]
Sto Dni — okres od 1 marca do 22 czerwca 1815 r., w którym Napoleon Bonaparte, uprzednio zmuszony do abdykacji i zesłany na wyspę Elbę, spróbował przy pomocy wiernych sobie wojsk ponownie przejąć władzę we Francji (20 marca dotarł do Paryża); próba ta zakończyła się niepowodzeniem po przegranej bitwie pod Waterloo i cesarz Francuzów ponownie abdykował, a następnie został deportowany na Wyspę Św. Heleny na oceanie Atlantyckim, gdzie zmarł 5 maja 1821 r. [przypis edytorski]
Sto Dni — okres powtórnej władzy Napoleona Bonaparte: od opuszczenia wyspy Elby i wkroczenia do Paryża do porażki w bitwie pod Waterloo i ponownej abdykacji, trwający od marca do czerwca 1815. [przypis edytorski]
Sto dwadzieścia sążni lub sześćset stóp — w rzeczywistości sążeń amerykański (fathom) liczy 6 stóp, stąd kabel morski to 120 sążni lub 720 stóp. [przypis edytorski]
Sto dwadzieścia tysięcy ludzi muszą — dziś popr.: Sto dwadzieścia tysięcy ludzi musi. [przypis edytorski]
sto — dziś popr.: stu. [przypis redakcyjny]
stoić (daw.) — dziś popr.: stać. [przypis edytorski]
stoicki — zalecany przez staroż. filoz. szkołę stoików: charakteryzujący się umiarem, opanowaniem i spokojem wewnętrznym niezależnie od sytuacji życiowych. [przypis edytorski]
stoicy dookoła i wewnątrz serca, Erasistratus na spojeniu błony czaszkowej z kością — [lokują duszę; red. WL] Plutarch, O mniemaniach filozofów (De placitis philosophorum), IV, 5. [przypis tłumacza]
Stoicy powiadają, iż tak wielka jest łączność i porozumienie między mędrcami (…) — por. Plutarch, O stoikach, 18. [przypis tłumacza]
stoicyzm jako zasada dietetyki — stoicyzm jest systemem filozofii greckiej, którego twórcą był Zeno z Kition. Etykę stoików charakteryzują pojęcia niezłomnej cnoty i obowiązku; stąd też poszło, że ludzi niezłomnie cnotliwych i obowiązkowych po dziś dzień stoikami się zowie. Naczelną zasadą etyki stoicyzmu jest życie zgodne ze wskazaniami przyrody. Dla istot rozumnych jest najwyższym dobrem cnota, bo tak rozumna natura człowieka każe. Ona nakazuje nam walkę z afektami i pożądaniami. Wolni od nich zaznamy spokoju (apatia stoików). Do tego potrzeba rozumu, wskazującego co dobre, a co złe, a także siły ducha i woli. Jako wspólne źródło cnót podają więc stoicy to mądrość, to siłę ducha, a nawet zdrowie (jak to czyni Ąristo). [przypis tłumacza]
stoicyzm — kierunek filozoficzny zalecający sumienność w obowiązkach, zachowanie umiaru i spokoju wewnętrznego niezależnie od okoliczności zewnętrznych, zapoczątkowany w III w. p.n.e. w Atenach przez Zenona z Kition. [przypis edytorski]
stoicyzm — kierunek filozoficzny zapoczątkowany w III wieku p.n.e. w Atenach przez Zenona z Kition, zalecający zachowanie umiaru i spokoju wewnętrznego zarówno wobec bardzo pomyślnych, jak i w wyjątkowo trudnych sytuacjach życiowych; ćwiczenie w takiej postawie życiowej, a także zachowanie niewzruszonej uczciwości, prowadzi wg stoików do cnoty (czyli prawości), wolności i szczęścia. [przypis edytorski]
stoicyzm — kierunek w filozofii zapoczątkowany w III w. p.n.e. przez Zenona z Kition, który wywarł znaczący wpływ na etykę chrześcijańską. Stoicy postulowali osiągnięcie szczęścia poprzez ćwiczenie się w dyscyplinie moralnej, skrupulatne wypełnianie swoich obowiązków i powściąganie emocji, co miało zapewnić uniezależnienie się od zewnętrznych wpływów świata, zmienności losu itp. Nazwa pochodzi od gr. słowa stoa, oznaczającego portyk, ponieważ miejscem spotkań pierwszych stoików był tzw. kolorowy portyk, budynek w Atenach. [przypis edytorski]
