Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 117343 przypisów.
za żywa (daw.) — żywcem. [przypis edytorski]
zażywał — tu: używał. [przypis edytorski]
zażywał wczasu (daw.) — odpoczywać. [przypis edytorski]
za żywa — za życia a. na żywca. [przypis edytorski]
za żywa — za życia. [przypis edytorski]
zażywna — dobrze zbudowana. [przypis edytorski]
zażywny (daw.) — tęgi, gruby, tłusty, utuczony. [przypis edytorski]
zażywny — tęgi, lecz energiczny. [przypis edytorski]
zazdraszczają — dziś: zazdroszczą. [przypis edytorski]
Zazdrość i medycyna — powieść Michała Choromańskiego (1904–1972) wydana w 1932 r. [przypis edytorski]
zazdrość wślizgnęła się w ołtarz z darni, na którym ofiarowano koźlątko — rolnik Kain, syn Adama i Ewy, zabił swojego brata, pasterza Abla, z zazdrości o to, że Bóg przyjął złożoną przez Abla ofiarę ze zwierzęcia, ale nie chciał spojrzeć na płody rolne, jakie ofiarował Kain. [przypis edytorski]
zazdrościwy (starop.) — zazdrosny. [przypis edytorski]
zazdrośném — dziś popr. forma: zazdrosnym. [przypis edytorski]
zazdrośném — dziś popr. pisownia: zazdrosnym. [przypis edytorski]
zazdrosny jak Maur — odniesienie do postaci Maura Otella, tytułowego bohatera sztuki Szekspira, który powodowany obsesyjną zazdrością udusił swoją żonę, Desdemonę; Maurowie to europejska nazwa na określenie muzułmańskich mieszkańców Płw. Iberyjskiego i płn.-zach. Afryki, z pochodzenia w większości Berberów (rdzennych mieszkańców Afryki Płn.). [przypis edytorski]
zazdrostka — krótka firanka, zasłaniająca tylko połowę okna. [przypis edytorski]
zaziajany (gw.) — zziajany. [przypis edytorski]
zaziemski — dziś: pozaziemski. [przypis edytorski]
zazierać (daw.) — zaglądać. [przypis edytorski]
zazierać (gw.) — spoglądać. [przypis edytorski]
zazierać (gw.) — spoglądać, zaglądać. [przypis edytorski]
zazierać (gw.) — zaglądać. [przypis edytorski]
zazierać — patrzeć, spoglądać. [przypis edytorski]
zazierać — zaglądać, patrzeć w głąb czegoś. [przypis edytorski]
zazierać — zaglądać. [przypis edytorski]
zaznaczone na s. 181/182 — [autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment zaczynający się od słów]: „Strumieński budował kościół (…)”. [przypis edytorski]
zazula (gw.) — kukułka. [przypis edytorski]
zazula (z ukr.) — kukułka. [przypis edytorski]
Zazwyczaj wierzy człowiek, gdy usłyszy słowa… — słowa Mefistofelesa z dramatu Goethego Faust, część pierwsza, w. 2565–2566 (scena u czarownicy), tłum. E. Zegadłowicz. [przypis edytorski]
zbądź (daw.) — pozbądź się, porzuć. [przypis edytorski]
zbądź — pozbądź się [przypis edytorski]
Zbąszyn — ob. Zbąszyń, miasto w woj. wielkopolskim; w okresie międzywojennym graniczna stacja kolejowa Polski. [przypis edytorski]
Z baczeniem — z uwagą. [przypis edytorski]
zbadywać — dziś: badać, wypytywać. [przypis edytorski]
zbajać się (daw.) — zbłaźnić się, skompromitować się; okazać się kłamcą. [przypis edytorski]
zbakierowany — tu: wykolejony. [przypis edytorski]
zbałamucić (daw.) — uwieść. [przypis edytorski]
zbałucczony — przypominający komedie Bałuckiego. [przypis edytorski]
zbankretowany — zrujnowany. [przypis edytorski]
zbanyszek (gw.) — dzbanuszek. [przypis edytorski]
Zbaraż — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola. [przypis edytorski]
Zbaraż — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola; w 1649, podczas powstania Chmielnickiego, miała miejsce słynna obrona Zbaraża: 14-tysięczny oddział polski bronił się przez 43 dni przed naporem liczącej 100–200 tys. żołnierzy armii kozacko-tatarskiej. [przypis edytorski]
Zbaraż — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola; w 1649 r., podczas powstania Chmielnickiego, miała miejsce słynna obrona Zbaraża: 14-tysięczny oddział polski bronił się przez 43 dni przed naporem liczącej 100–200 tys. żołnierzy armii kozacko-tatarskiej. Oblężenie to zostało opisane w powieści historycznej Henryka Sienkiewicza Ogniem i mieczem. [przypis edytorski]
Zbaraż — miasto w zach. części Ukrainy, rezydencja rodowa książąt Zbaraskich. [przypis edytorski]
Zbaraż — miasto w zachodniej części Ukrainy, ok. 20 km na płn. wschód od Tarnopola; w obronie Zbaraża (1649) przed Kozakami Chmielnickiego i Tatarami brały udział wojska polskie pod komendą trzech regimentarzy i księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. [przypis edytorski]
z barszczowych uszów — z pierożków, por. barszcz z uszkami; uszów — dziś popr. forma D. lm: uszu. [przypis edytorski]
Z batem do kobiety — por. F. Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, Mowy Zaratustry: O starej i młodej kobiecie. [przypis edytorski]
zbawiać (daw.) — tu: pozbawić. [przypis edytorski]
zbawić — dziś: pozbawić. [przypis edytorski]
zbawić się — uratować od czegoś, wyzwolić; pozbyć się czegoś. [przypis edytorski]
zbawić (starop.) — pozbawić. [przypis edytorski]
zbawić (tu daw.) — pozbawić. [przypis edytorski]
zbawić — tu: pozbawić. [przypis edytorski]
zbawić — tu: uratować. [przypis edytorski]
zbawić żywota (starop.) — pozbawić życia. [przypis edytorski]
Zbawicielów (starop. forma) — dziś popr. D.lp: Zbawiciela (grób). [przypis edytorski]
zbawił (daw.) — pozbawił. [przypis edytorski]
zbawion — pozbawiony. [przypis edytorski]
zbawiony (tu daw.) — pozbawiony. [przypis edytorski]
zbawiony — tu w znaczeniu: pozbawiony. [przypis edytorski]
zbawiż ich kto — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy ich ktoś zbawi. [przypis edytorski]
zbaw mnie tej — pozbaw mnie tej a. zbaw mnie od tej. [przypis edytorski]
zbaw swe wierne, a nawiedź je — dziś popr. forma: zbaw swych wiernych, nawiedź ich (tu archaiczna forma, nawiązująca do języka starych przekładów Biblii, np. Jakuba Wujka). [przypis edytorski]
z bębny — dziś popr. forma N.lm: z bębnami. [przypis edytorski]
zbędzie malowania — straci barwy. [przypis edytorski]
z bebryckiej Amyka krwi — ze szczepu Bebryków, Traków w Bitynii, ich królem był Amykus, sławny pięściarz. [przypis edytorski]
zbełtany (pot.) — zmącony. [przypis edytorski]
zberczeć a. zbyrczeć (gw.) — dzwonić. [przypis edytorski]
zbereźnik (daw.) — bezwstydnik, swawolnik, hultaj. [przypis edytorski]
zbereźnik (daw.) — osoba mówiąca lub zachowująca się w sposób nieprzyzwoity (przeważnie w sferze seksualnej). [przypis edytorski]
zbereźnik (daw.) — tu: swawolnik, hultaj. [przypis edytorski]
zberknięcie — tu: chrzęst, szczęknięcie. [przypis edytorski]
z berły — dziś popr. forma N. lm: z berłami. [przypis edytorski]
zbestwiony (daw.) — rozbestwiony; zamieniony w bestię; zdziczały. [przypis edytorski]
zbesztać kogoś — surowo kogoś zganić. [przypis edytorski]
zbezcześnić — dziś zbeszcześcić. [przypis edytorski]
zbezsławienie — pozbawienie sławy, zniesławienie. [przypis edytorski]
zbezwładniony — taki, który stał się bezwładnym. [przypis edytorski]
zbić kogoś z terminu (daw.) — zbić kogoś z tropu, zdezorientować kogoś. [przypis edytorski]
zbić z pantałyku — zbić z tropu. [przypis edytorski]
zbiedzony — dziś popr.: zabiedzony. [przypis edytorski]
zbiedzony — wyglądający niezdrowo. [przypis edytorski]
zbiegać ziemie (daw.) — przebiegać przez ziemie, wędrować. [przypis edytorski]
zbiegi — dziś popr. forma M.lm: zbiegowie. [przypis edytorski]
zbiegłe lubości — przemijające przyjemności. [przypis edytorski]
zbiegł — tu: zdążył. [przypis edytorski]
zbiegłych skazańców — od końca XVIII wieku Wielka Brytania traktowała Australię głównie jako miejsce zsyłki więźniów, gdyż brytyjskie więzienia były przepełnione. Do roku 1868, kiedy tego zaprzestano, wysłano do kolonii karnych w Australii ok. 160 tysięcy skazanych. [przypis edytorski]
zbierać sprzęty — tu: zbierać plon. [przypis edytorski]
zbierać wzorki (daw. pot.) — przyglądać się i zapamiętywać przykłady typowych zachowań osób, z którymi się obcuje. [przypis edytorski]
zbierać wzorki (z kogoś) (daw. pot.) — dopatrywać się czyichś wad, niestosowności, drobiazgowo krytykować, obgadywać. [przypis edytorski]
zbiera — dziś popr.: wzbiera. [przypis edytorski]
zbierała szyszki — dawniej ubodzy ludzie zbierali suche szyszki na opał do pieca. [przypis edytorski]
zbieranie — tu: majątek. [przypis edytorski]
zbierema się (gw.) — zbierzemy się. [przypis edytorski]
z bieżącym kołem — sens: w miarę kolejnych obrotów koła garncarskiego. [przypis edytorski]
zbieżał (daw.) — zbiegł, tu: upłynął, przeminął. [przypis edytorski]
zbież — tu: przebież; przemierz. [przypis edytorski]
Zbigniewa, syna, którego miał z łoża bocznego, panujący książę Władysław — Zbigniew (ok. 1070/1073–1113), pierworodny syn Władysława Hermana z Przecławą z niedynastycznego rodu Prawdziców, książę Wielkopolski, Mazowsza i Kujaw w l. 1102–1107. Małżeństwo Władysława z Przecławą, choć zawarte w obrządku słowiańskim, miało moc prawną: dopiero pod koniec XII w. legat papieski Piotr Capuano, przebywając w Księstwie Polskim w 1197 r. nakazał zawieranie ślubów kościelnych. [przypis edytorski]
Zbigniew Jasiński ps. „Rudy” (1908–1984) — dziennikarz, poeta, żołnierz AK, autor słynnego wiersza Żądamy amunicji! uważanego za najpopularniejszy w czasie powstania, po wojnie na emigracji. [przypis edytorski]
Zbigniew (…) wyznaczoną sobie mając dzielnicę stykającą się o granicę z ziemią pogan — Wielkopolskę; Mazowsze zachował Władysław Herman. [przypis edytorski]
