Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159624 przypisów.
prapłaziec a. płazak, Lepidosiren (biol.) — gatunek słodkowodnej ryby dwudysznej żyjący w mulistych rozlewiskach dorzecza Amazonki; pierwsza opisana żyjąca ryba dwudyszna (1837). [przypis edytorski]
praporszczyk (ros.) — w wojsku rosyjskim najniższy stopień oficera, odpowiednik chorążego. [przypis edytorski]
praporszczyk (ros.) — w wojsku rosyjskim najniższy stopień oficerski, odpowiednik chorążego. [przypis edytorski]
praporszczyk (z ros.) — w wojsku rosyjskim najniższy stopień oficera, odpowiednik chorążego. [przypis edytorski]
praporszczyk (z ros.) — w wojsku rosyjskim najniższy stopień oficera. [przypis redakcyjny]
prapultis — sen. pražūtis. [przypis edytorski]
prapuolę — dingę. [przypis edytorski]
prarakę — pradūrę. [przypis edytorski]
praśnego — przaśnego, niesyconego, surowego. [przypis redakcyjny]
praśny (reg.) a. przaśny— surowy, niezakwaszony (wynika stąd, że nie chodziło o miód pitny, lecz o naturalny). [przypis edytorski]
prasa Stanhope'a — żelazna prasa wynaleziona ok. 1800 r. przez angielskiego polityka i uczonego Charlesa Stanhope'a (1753–1816); redukowała potrzebną siłę o 90%, zapewniając wydajność blisko 500 stron na godzinę. [przypis edytorski]
Pras — gdzieś niedaleko na północ od góry Narhtakion. [przypis tłumacza]
prasimanė ginklą — Taip matom vienokį beveik žodį graikiškoj ir lietuviškoj kalbose: αίχμή — iešmas. [przypis autorski]
prasnąć — trzasnąć, rzucić. [przypis edytorski]
prasowaczka (ceriaria) — prawdopodobnie kobieta zajmująca się usztywnianiem niektórych szat czy ich części za pomocą wosku. [przypis tłumacza]
prastare boginie — tj. Mojry, boginie przeznaczenia. [przypis redakcyjny]
prasy — ucisku, niebezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]
Praszczajtie! Nie pominajtie lichom! (ros.) — Żegnajcie! Nie wspominajcie źle! [przypis edytorski]
Praszczajtie, sukine dieti! (ros.) — żegnajcie, dzieci suki. [przypis edytorski]
praszczę — prątek, pręt, rózga. [przypis redakcyjny]
praszczęta — lm od praszczę: cienki pręt, rózga do bicia; tu w znaczeniu: udręczenie, bieda, opały. [przypis redakcyjny]
praszczur (daw.) — przodek. [przypis edytorski]
praszczurka (neol.) — żyjąca w dawnych czasach kobieta, od której pochodzi jakaś osoba; żeński odpowiednik pojęcia praszczur. [przypis edytorski]
praszczur — przodek. [przypis edytorski]
Prater — park w Wiedniu. [przypis edytorski]
Pratįso mano klausas — man beklausant. [przypis edytorski]
pratiquables (fr. dziś: praticables) — praktyczne, dające się zastosować praktycznie. [przypis edytorski]
Pratzen — tu: Wzgórza Pratzen w pobliżu Austerlitz (ob. Sławków w Czechach), odegrały ważną rolę 2 grudnia 1805, podczas jednej z kluczowych bitew wojen napoleońskich, w której armia Napoleona pokonała liczniejsze wojska austriacko-rosyjskie. [przypis edytorski]
Praudu skaży! (białorus.) — powiedz prawdę. [przypis edytorski]
Praurma a. Prauryma (litew. Praurimė) — według XIX-wiecznego historyka T. Narbutta litewska bogini świętego ognia, jej istnienia nie potwierdzają inne źródła historyczne ani tradycja ludowa. [przypis edytorski]
Prauryma (litew. Praurimė) — według XIX-wiecznego historyka T. Narbutta litewska bogini świętego ognia, jej istnienia nie potwierdzają inne źródła historyczne ani tradycja ludowa. [przypis edytorski]
prau — właśc. proa, łódka żaglowa z bocznym pływakiem ułatwiającym jej utrzymanie równowagi. [przypis edytorski]
Pravadai — pirmas sekmadienis po Velykų, Atvelykis. [przypis edytorski]
praveikti — įveikti, nugalėti. [przypis edytorski]
pravoslavija — stačiatikystė. [przypis edytorski]
Pravum est coromnium et inscrutabile: quis cognoscet illud? (łac.) — Najzdradliwsze ze wszystkiego jest serce i najprzewrotniejsze: któż je pozna? [przypis tłumacza]
prawa ateńskie, które wydawały wyrok na jednego — ostracyzm. [przypis autorski]
Prawa Burgundów, a zwłaszcza prawa Wizygotów, przyjęły kary cielesne. Prawa salickie i rypuarskie nie przyjęły ich: lepiej zachowały swój charakter. — Znajduje się tylko niektóre z nich w dekrecie Childeberta. [przypis redakcyjny]
prawa inkolatu — prawa pobytu, zamieszkania. [przypis redakcyjny]
prawa, które karały pijanego człowieka — Jak uczynił Pittacus, wedle Arystotelesa. Polit., II, 3, żył w klimacie, gdzie pijaństwo nie jest przywarą narodową. [przypis autorski]
prawam się domagał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: prawa się domagałem. [przypis edytorski]
Prawa nakazujące, aby każdy trwał w swoim rzemiośle i przekazywał je dzieciom, są i mogą być użyteczne jedynie w państwach despotycznych — w istocie spotykamy tam często takie prawa. [przypis autorski]
prawa na pościel — dziś popr.: prawa do pościeli. [przypis edytorski]
prawa, obyczaje, zwyczaje, nawet te, które zdają się obojętne, jak sposób ubierania się, są dziś na Wschodzie takie same, jak były tysiąc lat temu — Widzimy z fragmentu Mikołaja z Damaszku znalezionego przez Konstantyna Porfirogeneta, iż był dawny obyczaj na Wschodzie posyłać stryczek namiestnikowi popadłemu w niełaskę: zwyczaj ten sięgał czasu Medów. [przypis autorski]
prawa przeciwzbytkowe — strój był oznaką statusu społecznego, dlatego obowiązywały rozporządzenia zakazujące mieszczanom noszenia zbyt bogatych strojów i ozdób, które nobilitowałyby właścicieli i upodabniałyby do szlachty. Przepisy regulowały rodzaje dozwolonych materiałów, krój i barwę odzienia oraz wartość ozdób. [przypis edytorski]
Prawa przeciw zbytkowi mogą mieć też na celu wstrzemięźliwość względną. Państwo, czując, iż zbyt drogi zagraniczny towar wymagałby takiego wywozu własnych produktów, iż bardziej nadwyrężyłby jego potrzeby z jednej strony, niż zaspokoił je z drugiej, zabrania bezwarunkowo przywozu tego towaru: oto duch praw, jakie wprowadzono za naszych czasów w Szwecji — Zakazano tam wysokich win i innych zbytkownych towarów. [przypis autorski]
prawa przedruku — prawo do ponownego opublikowania utworu. [przypis edytorski]
prawa przyrodzenia — prawa naturalne. [przypis edytorski]
Prawa, przyznające opiekę matce — tj. prawa, przyznające matce opiekę nad jej dziećmi po śmierci ich ojca. [przypis edytorski]
prawaście (…) dyktowali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: prawa dyktowaliście. [przypis edytorski]
prawa są tylko autentycznymi aktami woli powszechnej — to znaczy dokonanymi we właściwych formach, zabezpieczających zgodność z wolą powszechną uchwały, mającej ją przejawiać. [przypis tłumacza]
prawa (starop.) — tu: procesy, procesowanie się, prawowanie się. [przypis edytorski]
prawa — [tu:] sprawy. [przypis redakcyjny]
Prawa winny usunąć wśród szlachty prawo starszeństwa — Tak postanowiono w Wenecji, Amelot de la Houssaye, s. 30 i 31. [przypis autorski]
praw Boga waszego lub waszych — a więc hr. Henryk jawnie przyznaje się, że w programie jego walki zawiera się nie tylko obrona chrześcijaństwa i „cnót przodków”, ale też przywilejów arystokracji. [przypis redakcyjny]
praw był (daw.) — miał rację. [przypis edytorski]
Prawdą, której nie ukryje teraz żadna zasłona… — por. Bierdiajew, Nowoje sredniewiekowje, Berlin 1924. [przypis autorski]
prawda absolutna w systemie Ogólnej Ontologii — stwierdzenie możliwości jakiegokolwiek poglądu fizykalnego jest prawdą absolutną, ale nie implikuje w ogóle to prawdziwości w znaczeniu naukowym każdego takiego danego poglądu w obrębie fizyki. [przypis autorski]
Prawda błyszczy własnym światłem; nie oświeca się umysłów płomieniami stosów — cytat z Belizariusza Marmontela. [przypis edytorski]
Prawda boża nie potrzebuje naszego kłamstwa — parafraza słów z Hi 13, 7. [przypis tłumacza]
prawdać (daw.) — forma z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
prawdać — konstrukcja z partykułą „ci”, skróconą do -ć, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]
prawdać — konstrukcja z partykułą wzmacniającą „ci”, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
„Prawda i błąd to tylko różne kostiumy (…)”, interpretuje on Nietzschego — S. Brzozowski, O Stanisławie Przybyszewskim, „Droga” 1928, nr. 5. [przypis autorski]
prawda i treść formalna rzeczy — Ob. objaśnienie znaczenia tego wyrazu wyżej. [przypis redakcyjny]
Prawda, iż trzeba powołania, ale nie z wyroków Rady — Wyrok ten wydał katowi przekład łaciński Prowincjałek (1660). [przypis tłumacza]
prawda jest zbiorem tych złudzeń, które umożliwiają istnienie danego gatunku — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 484. [przypis autorski]
prawdali to — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy to prawda. [przypis edytorski]
prawdali to — konstrukcja z partykułą pytającą -li; znaczenie: czy to prawda. [przypis edytorski]
Prawda, mężczyzna byłby doskonałym — w późn. wyd. zweryfikowano tłumaczenie, wstawiając przed tym wersem powtórzenie słów Proteja po Sylwii: ”Niż gdy mężczyzna swoje serce zmienia…”. [przypis edytorski]
Prawda musi się wcielać, musi się realizować, oto hasło całej działalności Brzozowskiego — Silvester, Stanisława Brzozowskiego drogi do Rzymu, „Verbum” 1935, s. 563. [przypis autorski]
Prawda (ros. Правда) — główna gazeta codzienna w ZSRR, organ prasowy Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i jej poprzedniczek (wyd. od 1912). [przypis edytorski]
Prawda (ros. Правда) — główna gazeta codzienna w ZSRR, organ prasowy Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i jej poprzedniczek (wyd. od 1912). [przypis edytorski]
prawda się znać musi — prawdę wyznać się musi. [przypis redakcyjny]
Prawda to, co powiadają ludzie wschodni… — List do matki z 24 XI 1837 r. [przypis redakcyjny]
praw (daw.) — ma rację. [przypis edytorski]
praw (daw.) — prawdziwy, rzeczywisty; prawy, uczciwy. [przypis edytorski]
praw (daw.) — prawy, niewinny. [przypis redakcyjny]
Prawda w winie — La verité dans le vin, czyli les Désagréments de la galanterie, wdzięczna komedyjka stanowiąca idealny model literatury lekkiego autoramentu XVIII wieku. [przypis tłumacza]
praw (daw.) — właściwy. [przypis edytorski]
Prawda, że niejedno kłamstwo można powiedzieć co do niego, jeśli chodzi o coś, co nie wyszło na światło dzienne — gdyż nie można by udowodnić, że to nieprawda. [przypis tłumacza]
prawdaż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy prawda. [przypis edytorski]
prawdaż to (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą i pytającą, tu w znaczeniu: „czy to prawda?”. [przypis edytorski]
prawdaż to — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy to prawda. [przypis edytorski]
prawdęć mówili (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć; inaczej: prawdę ci mówili. [przypis edytorski]
prawdę, którą Kartezjusz (…) posuwał tak daleko, że uznawał, iż tylko medycyna zmienić może wraz z ciałem umysł i obyczaje — „Nawet bowiem umysł” powiada Kartezjusz w Rozprawie o metodzie (cz. VI), „zależy tak silnie od natury i ułożenia narządów ciała, że, jeżeli możebnym jest znaleźć jakiś sposób, który by uczynił pospólnie ludzi bardziej roztropnymi i zmyślnymi, niż dotąd, sądzę, iż w medycynie właśnie należy go szukać”. Podzielał to zdanie całkowicie mistrz de la Mettriego, pozostający pod wpływem filozofii kartezjańskiej, a i Holbach powtórzył je później niemal dosłownie w Systemacie Natury. [przypis tłumacza]
prawdęli mówisz — daw. konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy mówisz prawdę. [przypis edytorski]
Prawdę ukochał, karmił się jej manną — Ta manna jest prawdziwą nauką Jezusa Chrystusa. [przypis redakcyjny]
prawd najpowszechniej uznanych — nie poglądów lub przesądów. [przypis tłumacza]
prawdop. Dobrzański, Stanisław (1848–1880) — pisarz, tłumacz sztuk francuskich, reżyser, aktor w teatrze krakowskim, lwowskim i poznańskim. [przypis edytorski]
Prawdopodobieństwo — Wciąż mowa o owych opinions pobables, którym rzekomo wystarcza powaga jednego z kazuistów. [przypis tłumacza]
prawdopodobne — probable: opinia mająca za sobą jakąś powagę (przyczynek do polemiki z jezuitami w Prowincjałkach). Oto cytat z powagi kazuistycznej: „Mniemanie nazywa się prawdopodobne, jeżeli się opiera na racjach mających pewne uzasadnienie. Stąd płynie niekiedy, iż jeden autor bardzo poważny może uczynić mniemanie prawdopodobnym”. [przypis tłumacza]
Prawdopodobnie chodzi tu o Marcina Wysockiego (zm. 1568), dworzanina Zygmunta Augusta. [przypis redakcyjny]
Prawdopodobnie szturgnąłem nieraz histeryków i polucjonistów w literaturze (…) moim własnym rachunkiem — L. Krzywicki, W otchłani, Warszawa 1909, s. 217–218. [przypis autorski]
prawdop. Sapieha, Kazimierz Nestor (1754–1798) — generał artylerii litewskiej od 1773, jeden z marszałków Sejmu Czteroletniego i twórców Konstytucji 3 maja, uczestnik powstania kościuszkowskiego. [przypis edytorski]
prawdop. Viollet-le-Duc, Eugène (1814–1879) — francuski architekt, historyk sztuki i konserwator zabytków, zajmujący się głównie budowlami średniowiecznymi. [przypis edytorski]
Prawdu każe (urk.) — prawdę mówi. [przypis redakcyjny]
prawdy — dziś popr. forma N. lm: prawdami. [przypis edytorski]
prawdy jasnego promienia i nowych, nieodkrytych dróg — nieco zmienione dwa początkowe wersy wiersza Adama Asnyka Do młodych: „Szukajcie prawdy jasnego promienia! / Szukajcie nowych, nieodkrytych dróg!”. [przypis edytorski]
prawdzić się — sprawdzać się. [przypis edytorski]
