Przypisy

Władysław I Łokietek (1260 a. 1261–1333) — król Polski od 1320 r. [przypis edytorski]

Władysław I Łokietek (ok. 1260–1333) — król Polski od 1320, przedtem długo walczył o zjednoczenie kraju po okresie rozbicia dzielnicowego. Walcząc o władzę, musiał zbrojnie stłumić bunt mieszczaństwa krakowskiego pod wodzą wójta Alberta (1311–1312), stąd wzmianka o napięciach między mieszczaństwem a stanem rycerskim. [przypis edytorski]

Władysław I Łokietek (ok. 1260–1333) — książę łęczycki i kujawski, zjednoczył główne księstwa Piastów po okresie rozbicia dzielnicowego, koronowany na króla Polski w 1320; Siedziałem (…) długo w tej grocie: wg legendy Władysław Łokietek, uciekając przed wojskami czeskiego króla Wacława II, na kilka tygodni schronił się w grocie w pobliżu Ojcowa, a życie uratował mu pająk, który zasnuł otwór pajęczyną, czym zmylił pościg; autor połączył tę legendę z legendą o śpiących w tatrzańskiej jaskini rycerzach, którzy zbudzą się do walki, gdy Polska znajdzie się w potrzebie. [przypis edytorski]

Władysław I Łokietek (ok. 1260–1333) — książę z dynastii Piastów, zjednoczył kraj po okresie rozbicia dzielnicowego, król Polski (od 1320); zwyciężył wojska krzyżackie w bitwie pod Płowcami (1331). [przypis edytorski]

Władysław I Święty — święty chrześcijański; król Węgier 1077–1095, syn księcia węgierskiego Beli I, który w 1031 r. wraz z dwoma braćmi schronił się w Polsce, gdzie ożenił się z córką Mieszka II Lamberta. [przypis edytorski]

Władysław IV (1595–1648) — najstarszy syn Zygmunta III, brał udział w wojnach moskiewskich i w wyprawie chocimskiej. [przypis edytorski]

Władysław IV Waza (1595–1648) — król Polski (od 1632) i tytularny król Szwecji, formalnie car Rosji (1610–1613), tytularny do 1634; najstarszy syn Zygmunta III; brał udział w wojnach moskiewskich i w wyprawie chocimskiej. [przypis edytorski]

Władysław IV Waza (1595–1648) — najstarszy syn Zygmunta III, brał udział w wojnach moskiewskich i w wyprawie chocimskiej, król Polski od 1632 roku, tytularny król Szwecji i car Rosji. [przypis edytorski]

Władysław IV Waza (1595–1648) — syn Zygmunta III Wazy i Anny Habsburżanki, król Polski w latach 1632–1648. [przypis edytorski]

Władysław Jagiełło — król Polski w latach 1386–1434, znany z prowadzenia wojen z Zakonem Krzyżackim i zwycięstwa pod Grunwaldem w 1410r. [przypis edytorski]

Władysław Krasnowiecki (1900–1983) — aktor. [przypis edytorski]

Władysław Łokietek (ok. 1260–1333) — król Polski koronowany w r. 1320, skończył okres rozbicia dzielnicowego. [przypis edytorski]

Władysław Prokesz, własc. Władysław Prokesch(1863–1923) — krytyk literacki i teatralny, dziennikarz „Nowej Reformy”, przeciwnik nowatorstwa w sztuce; autor niefortunnej recenzji Wesela. [przypis edytorski]

Władysław Raginis (1908–1939) — oficer służby stałej WP, w kampanii 1939 r. w stopniu kapitana dowódca odcinka „Wizna”, którego obrona w dniach 7–10 września stała się jednym z symboli bohaterstwa polskich żołnierzy w czasie II wojny światowej. Gdy zwycięstwo niemieckie było już przesądzone ciężko ranny kpt. Raginis popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]

Władysław (…) siostrę cesarza Henryka trzeciego, a wdowę po Salomonie królu Węgier, za żonę pojął — Władysław Herman po śmierci pierwszej żony, Judyty czeskiej, poślubił Judytę Marię Salicką (1047– po 1105), córkę cesarza Henryka III i Agnieszki z Poitou (córki księcia Akwitanii Wilhelma V), wdowę po Salomonie królu węgierskim; z trzech córek Władysława Hermana i Judyty Salickiej z imienia znana jest tylko Agnieszka (1090 a. 1091–1125), opatka klasztoru w Quedlinburgu (Kwedlinburgu) w l. 1103–1110, a następnie od 1110 klasztoru w Gandersheim; w sporze o inwestyturę między papiestwem a cesarstwem rzymskim poparła cesarza Henryka V, swego brata stryjecznego, przez co zmuszona była opuścić Gandersheim opanowany przez zwolenników papieża i wrócić do Quedlinburgu (w 1115 lub 1118 r.), a w 1119 została obłożona klątwą przez papieża; Quedlinburgu rezydowała do śmierci, została pochowana w tamtejszej kolegiacie. [przypis edytorski]

Władysław Syrokomla — własc. Ludwik Kondratowicz herbu Syrokomla, (1823–1862), polski poeta i tłumacz epoki romantyzmu. [przypis edytorski]

Władysław Szpilman (1911–2000) — polski pianista pochodzenia żydowskiego, wieloletni pracownik Polskiego Radia, w czasie okupacji początkowo w getcie warszawskim, następnie ukrywał się po „aryjskiej” stronie, po wojnie pozostał w kraju. Jego historię uwiecznił wielokrotnie nagradzany film Pianista z 2002 roku. [przypis edytorski]

Władysław Warneńczyk (1424–1444) — syn Jagiełły, król Polski w latach 1434–1444, król Węgier od 1440 r.; poległ w bitwie pod Warną (nad Morzem Czarnym, na terenie dzisiejszej Bułgarii) podczas wojny z Turkami. [przypis edytorski]

Władysław Warneńczyk — syn Władysława Jagiełły, król polski od 1434 r. i węgierski od 1440 r.; w węgierskiej wojnie z Turkami w 1444 r. przegrał bitwę pod Warną i zaginął bez śladu. [przypis edytorski]

Władysław, właśc. Izrael Schreibtafel — dramaturg, członek żydowskiego ruchu oporu; zginął w czasie wojny. [przypis edytorski]

Władysław Ziembiński (1892–1966) — aktor. [przypis edytorski]

władzca — dziś popr.: władca. [przypis edytorski]

władzca — dziś: władca. [przypis edytorski]

władzęście (…) zostawili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: władzę zostawiliście. [przypis edytorski]

władzej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: władzy. [przypis edytorski]

władzej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż: władzy. [przypis edytorski]

władze konsularne a. konsulat — tu: urząd danego państwa za granicą, podlegający konsulowi; siedziba tego urzędu. [przypis edytorski]

władzey (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (z) władzy. [przypis edytorski]

Władzisława króla węgierskiego — mowa o Władysławie IV Warneńczyku. [przypis edytorski]

właść (daw.) — to, czym się włada. [przypis edytorski]

właść — dziś popr.: włość. [przypis edytorski]

właść — władza. [przypis edytorski]

właść — własność, posiadanie. [przypis edytorski]

właść — własność. [przypis edytorski]

właść — własność; włość. [przypis edytorski]

właściciel jedenastohektarowego kawałka — W Kfar Jechezkiel każdy moszawnik posiada 108 dunamów gruntu: 85 zajmuje w tym rola, 13 zabudowania gospodarcze, 5 ogród warzywny, 5 pardes. [co to za przypis? autora? w źródle - skan 91, strona 92]. [przypis edytorski]

właścicielów — dziś popr. forma B. lm: właścicieli. [przypis edytorski]

właścicielów — dziś popr. forma D. lm: właścicieli. [przypis edytorski]

właścicielów ziemi powiększyć — tj. zwiększyć liczbę właścicieli ziemi. [przypis edytorski]

właściciel prawy — tutaj: właściciel z mocy prawa; faktycznie posiadający prawo własności. [przypis edytorski]

właściwem — daw. forma przymiotnika w N.lp określającego rzeczownik w rodzaju żeńskim a. nijakim (tu: miejsce); dziś ujednolicona do formy daw. męskiej: właściwym. [przypis edytorski]

Właśc.: „Jestem jak mrówka wychowana w lesie, / Gdy ją na środek stawu wiatr zaniesie” — dwa końcowe wersy wiersza Adama Mickiewicza Morlach w Wenecji (powst. 1827/1828) opisującego wyobcowanie emigranta. [przypis edytorski]

właśnie (daw.) — tu: właściwie; w odpowiedni sposób. [przypis edytorski]

właśnie (daw.) — we właściwy sposób. [przypis edytorski]

właśniej (daw.) — bardziej właściwie. [przypis edytorski]

właśniej (starop.) — właściwiej, trafniej. [przypis edytorski]

właśniem go przekręcił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: właśnie go przekręciłem. [przypis edytorski]

właśniem (…) przypatrywała (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, dziś: właśnie (…) przypatrywałam się. [przypis edytorski]

właśniem takiego sobie wymarzył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: właśnie takiego sobie wymarzyłem. [przypis edytorski]

właśniem (…) wysłał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: właśnie wysłałem. [przypis edytorski]

właśnie przez wiarę swą w poznawalność świata — jest tu oczywiście mowa o Schellingu z okresu jego Naturphilozophe, nie zaś o późniejszym filozofie „objawienia”. Nie znaczy to, aby w moim mniemaniu ta ostatnia faza filozoficznej działalności Schellinga zasługiwała na lekceważenie, z jakim się spotyka we współczesnych popularnych historiach filozofii. [przypis edytorski]

Właśnie tego wieczora donieśli jej dalecy pielgrzymi, że umarł jakiś stary król Dawid (…) — w tym miejscu na marginesie poniższego wywodu znajduje się adnotacja: Wieści ówczesnego świata”. [przypis edytorski]

właśność — własność, właściwość. [przypis edytorski]

Własi la rut o wilaż (zniekszt. fonet. fr.) — zapewne: voici route au village (tutaj jest droga do wioski). [przypis edytorski]

Własną pierś rozdarłem i broczę krwią — cytat z wiersza Micińskiego Jaki lekki – zwinny…, należącego do cyklu W pośród Raju z tomiku W mroku gwiazd. [przypis edytorski]

Własną ręką podpisano (…) A za zgodność: Hadramelach — przedrzeźnianie formy ukazów carskich. [przypis edytorski]

własną wolą — z własnej woli; własnowolnie. [przypis edytorski]

własnem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: własnym. [przypis edytorski]

własnemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: własnymi. [przypis edytorski]

własnemi — dziś popr.: własnymi. [przypis edytorski]

Własnemi odwiedzisz kroki — dziś popr.: odwiedzisz własnymi krokami; tj. pójdziesz tam osobiście, zobaczysz to na własne oczy. [przypis edytorski]

własne stronnictwo polityczne — mowa o Narodowej Demokracji, współtworzącej rządy koalicyjne w latach 1923–1926. [przypis edytorski]

własność — tu: cecha przyrodzona. [przypis edytorski]

własność — tu: właściwość, cecha. [przypis edytorski]

własny (daw.) — tu: właściwy. [przypis edytorski]

własny (daw.) — właściwy. [przypis edytorski]

własny (daw.) — właściwy. [przypis edytorski]

własnymi słowy — dziś popr. forma N. lm: własnymi słowami. [przypis edytorski]

własnymi winy — dziś: własnymi winami. [przypis edytorski]

własnym sumptem — na własny koszt. [przypis edytorski]

własny (starop.) — właściwy, prawdziwy. [przypis edytorski]

własny — właściwy. [przypis edytorski]

własta (daw.) — władczyni. [przypis edytorski]

własta — władczyni. [przypis edytorski]

włast (daw.) — władca. [przypis edytorski]

w Ł. — autor kształcił się w Łomży. [przypis edytorski]

włóczebne — ludowy zwyczaj wielkanocny; w drugi dzień Wielkanocy chłopcy chodzą po domach z życzeniami i pobożnymi pieśniami, wypraszając jajka i inne jedzenie; także same podarunki za takie śpiewanie. [przypis edytorski]

włóczenie — wyrównywanie nierówności górnej warstwy gleby za pomocą włóki, ciągniętego po powierzchni pola narzędzia, złożonego z belki lub kilku połączonych łańcuchami belek. [przypis edytorski]

włócznie (…) z jednym grotem na końcu — Ksenofont zwraca na to uwagę, ponieważ greckie włócznie oprócz grotu na jednym końcu, na drugim miały zaostrzoną piętę, dzięki której broń można było wbić w ziemię. [przypis edytorski]

włócznióm — dziś popr. forma C. lm: włóczniom. [przypis edytorski]

włóka — 30 morg, tj. ok. 18 ha. [przypis edytorski]

włóka — daw. jednostka miary powierzchni, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha (179 550 m²). [przypis edytorski]

włóka — daw. jednostka miary powierzchni, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha. [przypis edytorski]

włóka — daw. jednostka miary powierzchni, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha. [przypis edytorski]

włóka — daw. miara powierzchni gruntu. [przypis edytorski]

włóka — dawna jednostka powierzchni gruntu, równa 30 morgom, ok. 17 ha. też: łan. [przypis edytorski]

włóka — dawna miara powierzchni gruntu, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha. [przypis edytorski]

włóka — miara powierzchni: 30 mórg, ok. 17,9 ha (179 550 m²). [przypis edytorski]

włóka — miara powierzchni: 30 morg, ok. 17,9 ha (179 550 m²). [przypis edytorski]

włóko — wywłoko (przekleństwo, obelga). [przypis edytorski]

włósie — dziś popr.: włosie. [przypis edytorski]

włóżże — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]

Włochów — tj. Comédie-Italienne, teatr paryski, założony w XVII w., gdzie w przeciwieństwie do Comédie-Française oferowano repertuar włoski. [przypis edytorski]

Włochy a. Wołochy — tu daw.: ludy z południa Europy. [przypis edytorski]

Włochy — dziś popr. forma M.lm: Włosi. [przypis edytorski]

Włochy — dziś popr. forma M. lm: Włosi. [przypis edytorski]

Włochy (starop. forma) — (z) Włochami. [przypis edytorski]

Włodarkiewicz, Jan (1900–1942) — podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, komendant TAP, jeden z założycieli Frontu Odrodzenia Polski, pierwszy komendant organizacji dywersyjnej „Wachlarz”. W czasie kampanii wrześniowej 1939 miał za zadanie tworzyć rezerwowe oddziały kawalerii, został przydzielony do Ośrodka Zapasowego Kawalerii w Garwolinie i 15 września sformował we Włodawie improwizowany szwadron kawalerii. Walczył w szeregach Armii „Lublin”, w 41 Rezerwowej Dywizji Piechoty, gdzie dowodził sformowanym z rozbitków kawaleryjskim oddziałem rozpoznawczym. 15 października w okolicy Mrozów k. Warszawy rozwiązał oddział. W listopadzie 1939 założył, wspólnie z Witoldem Pileckim, organizację konspiracyjną Tajna Armia Polska, w której był komendantem (pseud. Darwicz, Jan, Odważny), a która wraz z innymi w 1940 weszła w skład Konfederacji Narodu. W Konfederacji Narodu Włodarkiewicz dowodził pionem wojskowym, tj. tzw. Konfederacją Zbrojną (TAP weszła w jej skład). Latem 1941 r. Włodarkiewicz, jako współtwórca koncepcji „Wachlarza”, został mianowany przez gen. Roweckiego „Grota” jego komendantem. We wrześniu 1941 podporządkował się, wraz z większością członków Konfederacji Zbrojnej, Związkowi Walki Zbrojnej. Od jesieni 1941 poświęcił się pracy przy organizacji „Wachlarza”, do którego włączył część współpracowników z TAP. Zmarł nagle, w niewyjaśnionych dotychczas okolicznościach 18/19 marca 1942 r. we Lwowie przeprowadzając inspekcję I Odcinka „Wachlarza”. [przypis edytorski]

włodarz a. włódarz (daw.) — tu: pracownik zarządzający robotnikami rolnymi w folwarku. [przypis edytorski]

włodarz (daw.) — tu: pracownik zarządzający robotnikami rolnymi w folwarku. [przypis edytorski]