Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6547 przypisów.

twierdzeniom (…) materialistów, opartym w ostatecznej instancji na niespełnialnych obietnicach wyników przyszłych eksperymentów — najlepiej ukatrupia się materialistę, zakładając jego najśmielsze marzenia jako spełnione: widzimy każdy ruszek każdego elektronu w naszym mózgu i w ciele jeżowca Driescha; czy przez to nastąpiło faktyczne sprowadzenie bezpośrednio danych (np. czerwonego koloru) i zjawisk regeneracji do poglądu „materii martwej”? [przypis autorski]

twierdze ośmieszone przed chwilą przez tego pana — Ajschines zarzucał Demostenesowi kłótliwe czepianie się drobnostek. [przypis tłumacza]

twierdzić (daw.) — tu: utwierdzać, wzmacniać. [przypis edytorski]

Twierdzono, że jest mało prawdopodobne, by w mgnieniu oka można posiąść umiejętność władania krótką bronią, jeśli się przez jakiś czas przynajmniej nie posługiwało szpadą — aluzja do przyjętego sposobu walczenia jednocześnie szpadą i sztyletem. [przypis autorski]

Twiggy — przydomek Lesley Lawson (ur. 1949), angielskiej modelki, aktorki i piosenkarki. [przypis edytorski]

twilight (ang.) — zmrok. [przypis redakcyjny]

twój artykułListy o pismach Gabrielli, pisane, jak później w „Tygodniku Ilustrowanym”, pod pseudonimem „Stefan”. [przypis redakcyjny]

twój król, „mister G.” — Gustaw V, król Szwecji w latach 1907–1950; podczas pobytu w Wielkiej Brytanii w 1878 nauczył się grać w tenisa i po powrocie do Szwecji założył pierwszy klub tenisowy; jako „Mister G” wielokrotnie grywał dla przyjemności na Riwierze Francuskiej. [przypis edytorski]

twój list, Wando, z renonsem od powieści — jak wspomnieliśmy, podjąwszy próbę, Wanda wyrzeka się tego wspólnego pisania. [przypis redakcyjny]

Twój od dawna i do zgonu — celem zjechania się było przepisanie i oddanie do druku Przedświtu, który wyszedł jako dzieło Gaszyńskiego. [przypis redakcyjny]

twój ojciec — pierwszy mąż Eweliny Hańskiej, Wacław Hański (1782–1841). [przypis edytorski]

Twój, oj! spadnie cud — inna wersja: Twój, ach! spadnie cud! [przypis edytorski]

Twój ostatni list jest okrutny — mowa o następujących ustępach listu Reeve'a z dnia 5-go lutego 1831 r.: „Cierpieć dla opinii i dla sławy, to znaczy drogo kupować towar mało użyteczny. Lecz tu dotykam zasadniczej różnicy między nami. Chcę tylko dodać, że, jak mi się zdaje, więcej dobrego uczyniłbyś ojczyźnie i ludzkości, gdybyś chciał mniej dobrego czynić samemu sobie. Jest mi trudno napisać Ci szczegółowo, co sadzę, żeś uczynić powinien. Lecz nie trać z oczu swego prawdziwego celu, Polski. Zbliż się do niej na tyle, na ile tylko będziesz mógł. Jeśli Ci mam radzić, radziłbym Włochy opuścić, skoro tylko będziesz mógł. Zbyt mało dałem Ci szczegółów o Zamoyskim w liście wczorajszym: wiemy teraz, że podróżował z Walewskim, jako jego służący, że uwięziono ich we Frankfurcie i może odesłano do Berlina. Nie wiem, co uczyni. Nie jest wykluczone, że tu powróci, jeżeli nie znajdzie możliwości przejazdu. Przypuszczam, że uważa się za wyzwolonego spod władzy ojcowskiej, zważywszy, że ojciec jego schronił się do Petersburga, a synowie pozostali, żeby podtrzymać imię i sławę imienia Zamoyskich…”. [przypis redakcyjny]

twój Sobakiewicz — tu pogard. o mężu kochanki, od ros. sobaka: pies. [przypis edytorski]

twój syn — Stanisław Gabriel, którego Narcyza była chrzestną matką. [przypis redakcyjny]

Twój Thiers — Thiers J. L. A. (1797–1877) znany historyk i polityk, zwalczający wówczas namiętnie Guizota. [przypis redakcyjny]

twój urzędnik — tak jest: scytyjscy łucznicy, niewolnicy państwa, była to wojskowo zorganizowana policja ateńska. Było ich 1200. Pełnili obowiązki pachołków rządowych i katów, jako ludzie plemienia dzikiego, do ślepego posłuszeństwa nawykli. Tu jednak widać, że to tam rozmaicie z tą karnością bywało. [przypis tłumacza]

twój wspólnik Ajschinesie, nie mój, choćbyś pękł, kłamco — Czytelnik zauważy silną różnicę tonu i kolorytu między demegoriami a mowami sądowymi. [przypis tłumacza]

twój wstęp — wstęp napisany przez Wandę, który pozostał w rękopisie. [przypis redakcyjny]

twójże to jest — czy to jest twój. [przypis edytorski]

twórca Nibelungów — Ryszard Wagner (1813–1883), kompozytor niemiecki, twórca m.in. wielkiego dzieła operowego w czterech częściach, opartego na motywach mitologii starogermańskiej pt. Pierścień Nibelunga. [przypis edytorski]

twórca Promethidiona — Cyprian Kamil Norwid. [przypis edytorski]

twórca Przepióreczki — Stefan Żeromski, jako autor dramatu Uciekła mi przepióreczka. [przypis edytorski]

twórca (…) rzeźbi w literacko-historiozoficzno-biblijno-filologiczno-symbolicznym volapüku — tworzy się np. nowego Don Juana, nowego Fausta (Twardowskiego), Konrada, Chrystusa, a pewien krytyk domaga się nawet polskiego diabła. Znam też jednego pełnego nadziei poetę, który chciał w swoim poemacie urządzić rendez-vous Don Quichota, Don Juana i… Hioba. [przypis autorski]

twórczość artystyczna (…) „jest zmierzeniem się ja [artysty] z nieskończonością (…) jest sądem o całej nieskończoności, jaka jest — S. Brzozowski, Współczesna krytyka literacka, [w:] Dzieła wszystkie, t. VI, s. 42. [przypis autorski]

Twórczość (…) jakimś nieokreślonym i nieustającym „niech się stanie” — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 21. [przypis autorski]

twórczość umysłowa stanowi tak rozkoszną czynność życia (…) aktem twórczym w rzeczywistym życiu — E. Breiter, Stanisława Brzozowskiego „Módl się i pracuj”, „Zdrój” 1918, s. 93. [przypis autorski]

twórczość z współczesnego ducha płynącą — M. Posner-Garfein, Kilka słów o modernizmie, „Krytyka” 1899, z. I, s. 91. [przypis autorski]

twór niższy — To jest: człowiek w porównaniu ze Stwórcą swoim, którego treści duchowej cyrklem rozumu zmierzyć nie może, albowiem Bóg, jak się wyraża poeta, to dobro bez końca, sam w sobie mierzy się cyrklem własnym. [przypis redakcyjny]

Twofold — zatoka w płd.-wsch. Australii, położona na 37°04' szer. południowej. [przypis edytorski]

Two hawks in the air… (ang.) — Dwa jastrzębie w przestworzach, dwie ryby pływające w morzu nie bardziej wolne od prawa niż my… (Walter Whitman, gloryfikujący naturalną seksualność ludzką wiersz From Pent-Up Aching Rivers z cyklu Dzieci Adama, 1860). [przypis edytorski]

twoją matkę… — aluzja do rozmowy z Lotą, o której wspomina Werter w liście z 13. maja 1771. [przypis redakcyjny]

twoją szanownę — dziś popr. forma B. lp r.ż.: twoją szanowną. [przypis edytorski]

twoja mowa jest wielce bezbożna — Argument aż nazbyt często używany, aby utożsamiać z bezbożnością wszelką krytykę osób osłoniętych płaszczem religii. Nie oszczędzono tego argumentu i Molierowi, który też jakby z góry nań odpowiada. Być może, że ten ustęp (z pewnością zaś następna tyrada Kleanta) wpisany jest później dla odparcia zarzutów. Tyrada ta obiegała w odpisie Paryż w czasie zakazu sztuki. [przypis tłumacza]

twoję (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: twoją. [przypis edytorski]

twoję — dziś popr. forma B.lp: twoją. [przypis edytorski]

twoję — dziś popr. forma D. l. poj.: twoją. [przypis edytorski]

twoję — dziś popr. forma D.lp. r.ż.: twoją (zniekształcone dla rymu). [przypis edytorski]

twoję — dziś popr.: twoją. [przypis edytorski]

twoję główkę (daw. forma) — dziś: twoją główkę. [przypis edytorski]

twoję (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: twoją. [przypis edytorski]

twoję (starop. forma) — dziś popr. B.lp r.ż.: (na) twoją. [przypis edytorski]

twoję wiém ja tajemnicę (reg.) — znam twoją tajemnicę. [przypis edytorski]

twoję własnę — dziś popr. forma B. lp r.ż.: twoją własną. [przypis edytorski]

Twoje dziełeczko — mowa o pierwszej edycji poezji Gaszyńskiego pod tytułem: Pieśni Pielgrzyma Polskiego, Paryż 1833. [przypis redakcyjny]

twojem — daw. forma Msc. lp r.n.; dziś popr.: twoim. [przypis edytorski]

twojem — daw. forma w odniesieniu do rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego; dziś: twoim. [przypis edytorski]

twojem — dziś popr. forma: twoim. [przypis edytorski]

Twoje mi śmiercią już blade oblicze umarłych moich ojców przypomniało — Słowacki przewiduje upadek kultury muzułmańskiej i porównuje go do rozbiorów Polski. [przypis edytorski]

twojem rozwidnionem licem — daw. formy dla r.ż. i r.n.; dziś: twoim rozwidnionym licem. [przypis edytorski]

Twoje namaszczenie włożysz na czoło… — Słowacki, Dzieła, wyd. Gubrynowicza, t. 1, s. 281. [przypis autorski]

Twoje uwagi o powieści i dramacie (…) W tym, uważam, musi się nasz cały etyczny pogląd zmienić — S. Przybyszewski, Listy, I, s. 94. [przypis autorski]

Twoje włosy wonne (…) o śmierci — K. Tetmajer, Melancholia, Warszawa 1899, s. 27. [przypis autorski]

Tworki — daw. folwark koło Warszawy, w którym w 1891 założono szpital psychiatryczny; ob. dzielnica Pruszkowa. [przypis edytorski]

Tworki — dzielnica Pruszkowa, w ob. woj. mazowieckim; znana m.in. ze szpitala psychiatrycznego, utworzonego pod koniec XIX w. [przypis edytorski]

Tworki — tu: dom dla umysłowo chorych; dom wariatów. [przypis edytorski]

Twort i d'HerelleFrederick Twort (1877–1950): bakteriolog angielski, który w 1915 odkrył bakteriofagi (wirusy, które infekują bakterie); Félix d’Hérelle (1873–1949): frankokanadyjski mikrobiolog, współodkrywca bakteriofagów (1917), pomysłodawca terapii fagowej (metody leczenia infekcji bakteryjnych przez wykorzystanie bakteriofagów), przeżywającej rozkwit do lat 40. XX w., przed wynalezieniem i masową dostępnością antybiotyków. [przypis edytorski]

tworząca w rozżarzeniu ducha (…) dla swoich upragnionych celów — (f) [W. Feldman], Jeszcze neoromantyzm, „Krytyka” 1912, z. VI, s. 258. [przypis autorski]

tworząc (…) „Odyseję” nie umieścił w niej wszystkiego, co się Odyseuszowi zdarzyło, np. że zraniony został na Parnasie i że szaleństwo udawał podczas zbierania się wyprawy wojennej — O zranieniu Odyseusza mowa jest w Odysei XIX 428–466, ale tylko epizodycznie; nie ma zaś nigdzie w Homerze wzmianki o udawanym jego szaleństwie, przez które uwolnić się chciał od współudziału w wyprawie trojańskiej. [przypis tłumacza]

tworzenie aforyzmów, błyskotliwych głębokości, które tak imponuje Gasztołdowi — „Gasztołd (…) koniecznie chciał być aforystycznym, bo uważał to za specjalną zaletę stylu” (Pałuba, s. 244). [przypis autorski]

tworzydła — wytwory, dzieła. [przypis redakcyjny]

tworzydło — forma do wytwarzania serów. [przypis redakcyjny]

tworzyłeś ludzie odradzające się — dziś popr.: tworzyłeś ludzi odradzających się. [przypis edytorski]

tworzył Goethe (…) swą Ifigenię — chodzi o sztukę teatralną Ifigenia w Taurydzie z 1787 r. autorstwa Johanna Wolfganga Goethego (istnieje również staroż. tragedia Eurypidesa o tym samym tytule). [przypis edytorski]

tworzył Goethe (…) Tassa — chodzi o sztukę wierszem w pięciu aktach pt. Torquato Tasso autorstwa Johanna Wolfganga Goethego; centralnym tematem sztuki są dzieje włoskiego poety późnego renesansu, Torquato Tasso (1544–1595); autora sławnego poematu rycerskiego Jerozolima wyzwolona wyd. 1581); formalnie utwór Goethego jest podporządkowany klasycznej zasadzie trzech jedności: miejsca, czasu i akcji; sztuka powstawała w latach 1780–1789, została wydrukowana w 1790 r., a po raz pierwszy wystawiona w Weimarze w 1807 r. [przypis edytorski]

tworzy (…) sekcją — dziś popr.: tworzy sekcję. [przypis edytorski]

tworzy (…) termin środkowy, bądź między księciem a narodem, bądź między księciem a zwierzchnikiem, bądź równocześnie z obu stron — przy zastosowaniu symboliki używanej przez Russa w księdze III, jeżeli się oznaczy Trybunat przez Tr, otrzyma się dwie nowe proporcje: Rz : Tr = Tr : P oraz Rz : Tr = Tr : Zw. [przypis tłumacza]

Twych walk z Karolem przyczyna i źródło — Papież Mikołaj III, dumny swym bogactwem, żądał od króla sycylijskiego Karola I, ażeby jednego ze swoich krewnych ożenił z jego synowicą; czym obraził dumnego króla i ściągnął na siebie jego prześladowanie. [przypis redakcyjny]

Twym unicestwiającym oddechem pierś niech sycę — rozumienie nirwany jako nicości bądź nieistnienia to uproszczenie typowe dla europejskiego rozumienia buddyzmu; w istocie chodzi o całkowitą likwidację tzw. ”splamień” wynikających z namiętności i z niewiedzy. [przypis edytorski]

ty ale byłeś — niemiecki szyk wyrazów, po polsku niepoprawny. [przypis edytorski]

Ty, aniele bez imienia (…) U twych stóp w bezmiarach wiszę — A. Lange, Rozmyślania, s. 124. [przypis autorski]

tyberiackie wody — wody Jeziora Tyberiadzkiego (także: Jezioro Galilejskie, Genezaret), tj. słodkowodnego jeziora przepływowego w Galilei; jego wody miał „deptać” Jezus wg Ewangelii (Mk 6,45-52, Mt 14, 22-33, J 6,15-21). [przypis edytorski]

Tyberiada — miasto położone w północnym Izraelu na zachodnim brzegu Jeziora Tyberiadzkiego, na południe od Galilei. Zostało założone w I w. n.e. W czasie wojny żydowsko-rzymskiej (lata: 66–73) jedno z niewielu zasiedlonych przez Żydów, których nie wyburzono. Po wypędzeniu Żydów z Jerozolimy w 135 r. Tyberiada i sąsiednie, Seforis, stały się głównymi miastami żydowskimi. Jedno z czterech świętych miast judaizmu. [przypis edytorski]

Tyberiada — Τιβεριάς, dziś Tabarîje. [przypis tłumacza]

Tyberius — właśc. Tyberiusz (42 r. p.n.e. – 37 r. n.e.), cesarz rzym. od 14. r. n.e. Pochodził z rodu Klaudiuszów, a dzięki adopcji przez cesarza Augusta wszedł do rodu Juliuszów (wszyscy kolejni cesarze aż do Nerona byli w różnym stopniu spokrewnieni z tymi rodami, stąd nazwa dynastii julijsko-klaudyjska). Panowanie Tyberiusza to czas narastającej tyranii i terroru. [przypis edytorski]

Tyberiusz (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski. Villa Iovis to jedna z dwunastu willi cesarza Tyberiusza na Capri. [przypis edytorski]

Tyberiusz (42 r. p.n.e. – 37 r. n.e.) — cesarz rzymski od 14. r. n.e. Pochodził z rodu Klaudiuszów, a dzięki adopcji przez cesarza Augusta wszedł do rodu Juliuszów (wszyscy kolejni cesarze aż do Nerona byli w różnym stopniu spokrewnieni z tymi rodami, stąd nazwa dynastii julijsko-klaudyjska). Panowanie Tyberiusza to czas narastającej tyranii i terroru. [przypis edytorski]

Tyberiusz Aleksander — p II, XVIII, 7, uwaga. „Zaczęło się panowanie Wespazjana w Aleksandrii za powodem Tyberiusza Aleksandra, który pierwszego dnia lipca wierności przysięgę, imieniem jego, od pułków odebrał. I tego to dnia napotym obchodzono pamiątkę wstąpienia na tron, lubo wojsko judzkie trzeciego dopiero lipca poprzysięgło”, Tacyt, Dzieje II, 79. „Najpierwszy Tyberiusz Aleksander, wielkorządca Egiptu, kazał pułkom swoim na wierność Wespazjanowi przysiąc dnia pierwszego lipca i od tego dnia potem liczono wstąpienie jego na tron. Toż wkrótce i w żydowskiej ziemi wojska jedenastego lipca przednim samym przysięgę wykonały”, Swetoniusz, Żywot Wespazjana VI. [przypis tłumacza]

Tyberiusz Aleksander, synowiec Filona — żyd, który przeszedł na pogaństwo (Graetz III, 364), a jako doświadczony wódz podążył za Tytusem do Judei i pomagał mu zdobywać Jerozolimę (p. dalej V, I, 6), piastując godność naczelnika pretorianów, praefectus praetorio (Graetz III, 351 uwaga 2). Był to zatem żydowski Paskiewicz. [przypis tłumacza]

Tyberiusz i Kaligula — dwaj kolejni cesarze rzymscy: Tyberiusz (panujący 14–37 n.e.) oraz Kaligula (cesarz w l. 37–41 n.e.). [przypis edytorski]

Tyberiusz — Iulius Caesar Tiberius, 42–37 p.n.e. cesarz rzymski. [przypis edytorski]

Tyberiuszowy pałac — łac. Domus Tiberiana, pałac cesarzy rzymskich położony w płn.-zach. części Palatynu, noszący nazwę od cesarza Tyberiusza, rozbudowany przez jego następców z dynastii julijsko-klaudyjskiej; na jego miejscu zbudowano w XVI w. Ogrody Farnezyjskie. [przypis edytorski]

Tyberiusz powiadał, iż kto bądź przeżył dwadzieścia lat (…) — por. Tacyt, Roczniki, VI, 46. [przypis tłumacza]

Tyberiusz Semproniusz, który kazał spalić na ofiarę Wulkanowi (…) Paweł Emilian ofiarował w tenże sposób Marsowi i Minerwie (…) — Tytus Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta, XLI, 16 i XLV, 33. [przypis tłumacza]

Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 n.e., następca Oktawiana Augusta, wybitny wódz; ostatnie lata życia spędził w posiadłości na wyspie Capri w Zat. Neapolitańskiej. [przypis edytorski]

Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 n.e. [przypis edytorski]

Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 r. n.e., następca Oktawiana Augusta, wybitny wódz; w historiografii rzym. zyskał opinię tyrana; ostatnie lata życia spędził w posiadłości na wyspie Capri (łac. Caprea) w Zat. Neapolitańskiej. [przypis edytorski]

Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 r. n.e., następca Oktawiana Augusta, wybitny wódz; w historiografii rzym. zyskał opinię tyrana i rozpustnika; ostatnie lata życia spędził w posiadłości na wyspie Capri w Zatoce Neapolitańskiej. [przypis edytorski]

Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 r. n.e., następca Oktawiana Augusta, wybitny wódz; w historiografii rzym. zyskał opinię tyrana. [przypis edytorski]

Tyberiusz, właśc. Tiberius Claudius Nero (42 p.n.e.–37 n.e.) — cesarz rzymski od 14 r. n.e., następca Oktawiana Augusta, wybitny wódz; w historiografii rzym. zyskał opinię tyrana i rozpustnika; ostatnie lata życia spędził w posiadłości na wyspie Capri w Zat. Neapolitańskiej. [przypis edytorski]

Tyber — rzeka przepływająca przez Rzym. [przypis edytorski]

Tyber — rzeka w środkowej części Włoch. [przypis edytorski]

Tyberyusz miał ugłaskanego ulubieńca [węża], z którym się rad bawił… znaleziono go zjedzonym przez mrówki, ztąd tłómaczenie i wieszczba… — Swetoniusz [Żywot Tyberiusza 72]. [przypis autorski]

Tyberyusz, mówi on, (…) był znakomicie wykształcony, ale natury dziwnéj (…) niebezpieczném było go nierozumieć gorzéj jeszcze odgadnąć — Dio Cassius, LVII, Tiberius [początkowy fragment księgi LVII dzieła Kasjusza Diona Historia rzymska, jednej z dwóch poświęconych panowaniu Tyberiusza]. [przypis autorski]