Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6559 przypisów.
takiemi — daw. forma N. i Msc. lm zaimków r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: takimi. [przypis edytorski]
takiem kształtem (starop.) — w taki sposób. [przypis edytorski]
takiem (…) wiedział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: tak wiedziałem. [przypis edytorski]
Takie podejście zaliczane jest do tzw. statycznych teorii wykładni prawa, które zakładają stałe rozumienie przepisu prawnego i niezmienność jego znaczenia. Obok nich występują jednak tzw. dynamiczne teorie wykładni, które z kolei podkreślają znaczenie adekwatności prawa do obowiązujących aktualnie stosunków społecznych. W konsekwencji w ramach tych teorii uznaje się dostosowywanie znaczenia przepisów prawnych poprzez odwoływanie się do względów słuszności i celowości. Por. J. Nowacki, Z. Tobor, Wstęp do prawoznawstwa, Kraków 2002, s. 245. [przypis autorski]
takie pole — bitwa na Psim Polu, według tradycji propagowanej przez sto lat późniejszą kronikę mistrza Wincentego, miała odbyć się w 1109 w pobliżu Wrocławia między oddziałami Bolesława Krzywoustego a oddziałami cesarza niemieckiego Henryka V. Wcześniejszy kronikarz, Gall Anonim, o tej bitwie nie wspomina. [przypis edytorski]
Takie poznania nazywają poznaniami a priori — według Arystotelesa i scholastyków, poznaniem a priori (πρότερον) jest poznanie z przyczyny (cognitio ex causa lub per causa); a posteriori (ὕστερον) poznanie ze skutków (cognitio ex effectu); przy czym Arystoteles rozróżniał jeszcze, bacząc na czasowy stosunek przyczyny do skutku: πρότερον (ὕστερον) πρὸς ἡμᾶς (dla nas) i πρότερον (ὕστερον) τη ψύσει (z natury). W ciągu wieku XVIII takie pojęcie zatarło się, a natomiast zaczęto apriorycznymi nazywać poznania osiągnięte za pomocą wnioskowania; aposteriorycznymi zaś poznania za pomocą spostrzeżeń zmysłowych. U Wolffa jest już takie określenie: eruere veritatem a priori=elicere nondum cognita ex aliis cognitis ratiocinando; eruere veritatem a posteriori=solo sensu. Za takim określeniem poszedł Baumgarten […], a za nim Kant, który ze swej strony wprowadził odróżnienie aprioryczności bezwzględnej (czystej) i względnej, odróżnienie całkiem obce pierwotnemu znaczeniu wyrażenia. A trzeba odróżnienie to mieć na pamięci, ażeby nie oskarżać Kanta o sprzeczność z samym sobą, gdyż przy końcu pierwszego rozdziału Wstępu […] zdanie o przyczynowości nazywa nieczystym a priori, a w dziale drugim […] podaje go za przykład aprioryczności sądu; tam bowiem położył nacisk na pojęcie zmiany; tu na pojęcie powszechności i konieczności. [przypis redakcyjny]
takie rodzime typy spośród nich, co to wyrosły z ziemi i ze smoczych zębów — nawiązanie do mitu o Kadmosie, herosie tebańskim, który po zabiciu smoka za radą Ateny zasiał w ziemi jego zęby; ze smoczych zębów wyrosło plemię uzbrojonych wojowników; Kadmos rzucił między nich kamień, wskutek czego zaczęli ze sobą walczyć; pięciu pozostałych przy życiu pomogło mu wybudować twierdzę Kadmeę, u podnóża której powstało miasto Teby. Narodzić się z ziemi i ze smoczych zębów oznacza być istotą całkowicie ziemską, ograniczoną do cielesności, przyziemną. [przypis edytorski]
Takie rozszerzenie dotyczyło w szczególności prawa wyłącznego publicznego wykonywania utworów muzycznych dla zysku w prawie USA. C. A. Greco, Copyright Protection and Radio Broadcasting, „La. L. Rev”. (1940), http://digitalcommons.law.lsu.edu/lalrev/vol3/iss1/18, (dostęp 10.04.2014), s. 205. [przypis autorski]
Takie rozumienie pojęcia droit d’auteur związane było przede wszystkim z wystawianiem sztuk w teatrach publicznych komercyjnych. G. S. Brown, After the fall…, s. 490. [przypis autorski]
Takie są proste nagrobki Turków. Często spotyka je podróżny w dzikich ustroniach pomiędzy skałami, oznaczają mogiły poległych w czasie buntu, albo zamordowanych od zbójców. [przypis autorski]
Takie są w moim pięknym Świętym Janie — W kościele Świętego Jana Chrzciciela we Florencji były kiedyś cztery lochy w kształcie krynicy, na dnie których utrzymywano święconą wodę do chrzczenia nowo narodzonych. Kapłan sam w ten loch wstępował i zanurzał w nim dziecko. Gdy razu jednego przypadkiem w loch chrzcielnicy upadło dziecko, Dante, wtedy prior miasta, rozbił siekierą marmurową pokrywę jednego lochu, ażeby doń wskoczyć: jakoż wskoczył i uratował już tonące niemowlę. Tym czynem od obecnych kapłanów ściągnął na siebie zarzut świętokradztwa, z którego tu się usprawiedliwia. [przypis redakcyjny]
Takie same miał, psisyn, oczy jak ty i taką samą miłą jak ty mordę — dozorca, przywykły w więzieniu do brutalności, używa brzydkich słów nawet wtedy, kiedy wyraża swoją tęsknotę po zmarłym synku. [przypis edytorski]
Takie samo prześliźnięcie się koło rzetelnego niebezpieczeństwa (…) po śmierci Angeliki (por. s. 87) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku we wskazanym miejscu znajduje się fragment rozdziału V: „a tymczasem z kąta jego dzikiego bólu wyszła ku niemu dziwna obawa: by kiedyś raz we śnie nie zaszedł do studni i sam tam nie wskoczył. (…) Wkrótce potem wydał rozkaz, aby zasypano studnię, lecz wnet cofnął go, kazał ją tylko zakryć, lecz i to cofnął. (…) Jednak aby nie bawić już więcej w tych miejscach, które jego myślenie terroryzowały, przeniósł swoje mieszkanie do lasu, do leśniczówki (…)”. [przypis edytorski]
takie sceny, jak II, 5 w trzeciej części Henryka VI — dobry a słaby król w pobliżu pola bitwy przysłuchuje się żalom mimowolnego synobójcy i ojcobójcy. [przypis tłumacza]
Takie słowa w ustach despoty o Polakach nie Polaków odtąd, ale jego ohydzą — Patrz dzieło Fryderyka II. [przypis autorski]
takie stosunki dopiero w związku z miłością nadzwyczajną sprawiają rozkosz, to chyba wszyscy wiemy — Ksenofont nie jest zwolennikiem rozpowszechnionego między Grekami nałogu kochania się mężczyzn w chłopcach, ale tu wstrzymuje się od wydania własnego sądu. [przypis tłumacza]
takież (starop.) — tak samo. [przypis edytorski]
takież (starop.) — także. [przypis edytorski]
Takie zagadnienia, jak merkantylizacja prasy (…) podpadły pod jego bystrą uwagę — jest to artykuł Kapitalizm w sztuce i nauce („Prawda” 1891, nr 41) oraz cykl artykułów Kapitalizm a dziennikarstwo („Prawda” 1891, nr 42–47). Uformował z nich Krzywicki wstępną partię tomu W otchłani (s. 1–50). [przypis autorski]
tak i ich [jezuitów] wypędzą — w 1764 król Ludwik XV podpisał edykt o wygnaniu jezuitów z kraju. Wcześniej, w 1759, wygnała jezuitów ze swego kraju i wszystkich kolonii Portugalia, w 1767 Hiszpania, w 1768 Parma, w 1773 papież Klemens XIV rozwiązał zakon. [przypis edytorski]
Taki i tego kiedyściś matka na rękach swoich nosiła i kołysała (reg.) — przecież i tego kiedyś matka na rękach swoich nosiła i kołysała. [przypis edytorski]
taki jest mit tragiczny — Jakob Burckhardt Griechische Kulturgeschichte III, str. 378 wyraża się tak: Die wahre, unerreichbare Grösse des Griechen ist sein Mythus; etwas wie seine Philosophie (Platon, Arystoteles itd.) hätten Neuere auch zu Stande gebracht, den Mythus nicht. Ten mit tragiczny jest zatem alfą i omegą wielkości Hellady! [przypis tłumacza]
Taki jest porządek wchodzenia [na ścieżkę] Dharmy — chiń. rufa, jap. nyūhō. Zostanie mnichem lub mniszką. [przypis tłumacza]
Taki jest widok zwaliska przy Trento — Mowa tu o usunięciu się góry Barco nad brzegiem Adygi, pomiędzy Weroną i Trydentem (Trento). [przypis redakcyjny]
taki (lm) — taczki, używane do wywożenia ziemi na wał. [przypis redakcyjny]
Taki-m dla was jest szczodry — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: Taki dla was jestem szczodry. [przypis edytorski]
Taki miał koniec zajazd ostatni na Litwie — Bywały i później jeszcze zajazdy, lubo nie tak sławne, dosyć jednak głośne i krwawe. Około roku 1817 obywatel U… w województwie nowogródzkim pobił na zajeździe cały garnizon nowogródzki i dowódców zabrał w niewolę. [przypis autorski]
takimi pogwarki — dziś popr. forma N.lm: (…) pogwarkami. [przypis edytorski]
takimi słowy — dziś: takimi słowami. [przypis edytorski]
takimi więzy — daw. forma N.lm rzeczownika; dziś popr.: takimi więzami. [przypis edytorski]
takim jest — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: taki jestem. [przypis edytorski]
takim kształtem (starop.) — w taki sposób. [przypis edytorski]
takim (…) kształtem — w takim kształcie, w takiej postaci. [przypis redakcyjny]
Taki model twórczości — w którym twórca tworzy w celu sprzedaży swojego utworu — może być określany mianem modelu producenta. Obok niego występują jednak przynajmniej dwa inne modele: model użytkownika, w którym celem/bodźcem do tworzenia innowacji jest chęć/potrzeba czerpania korzyści z samego faktu korzystania z innowacji (bezpośrednie czerpanie korzyści) oraz model otwartej współpracy (ang. open collaboration), polegający na dzieleniu się wytworzonymi innowacjami. Por. szerzej: C. Y. Baldwin, E. Hippell, Modeling a Paradigm Shift: From Producer Innovation to User and Open Collaborative Innovation, „Harward Buisness School Working Paper” 10–048, 136; K. Gliściński, Rola modelu ochrony dóbr niematerialnych w ramach Społecznego Systemu Wspierania Innowacji — zarys analizy, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Prace z Prawa Własności Intelektualnej, nr 3(121)/2013, Kraków 2013. [przypis autorski]
takimże mirem — w ramach tej samej umowy pokojowej. [przypis edytorski]
taking the measure of grave (ang.) — biorąc miarę na grób. [przypis redakcyjny]
„takinować” (neol.) — z fr. taquiner: drażnić, dokuczać. [przypis edytorski]
taki pogląd (…) prowadzi (…) do najgrubszego materializmu — materializm, jako teoria kosmologiczna, uczy, że przyroda w swojej istocie jest materią (substancją fizyczną), zaś wszelkie procesy w przyrodzie są tylko czysto mechaniczne, są ruchami ciał i atomów. Materializm psychologiczny uważa życie duchowe za produkt lub funkcję materii (mózgu) lub też wprost utożsamia ducha z materią. Byłby to właśnie ów najgrubszy materializm, który duchowość nie tylko czyni od materii zależną, ale wprost odmawia jej wszelkiej od niej odrębności. Prowadzi on także w etyce do materializmu, bo czyniąc z człowieka istotę wyłącznie materialną, pozwala na nią tylko materialnie i zmysłowo oddziaływać. Zmysłowe użycie tedy staje się wówczas celem życia i miarą jego wartości. [przypis tłumacza]
taki postęp, jak w wojskowości — reforma wojskowa stała się konieczna z chwilą zamiany armii obywatelskiej na zaciężną; wpłynęła ona przede wszystkim na taktykę, a dokonał jej Ifikrates; dalszy postęp stanowi falanga macedońska oraz machiny oblężnicze, szczególnie Demetriusza Poliorkety. [przypis tłumacza]
taki (reg.) — jednak. [przypis edytorski]
taki (reg.) — jednak, tak więc, przecież. [przypis edytorski]
taki (reg.) — przecież, jednak. [przypis edytorski]
taki samy — dziś: taki sam. [przypis edytorski]
Taki szlachcic (…) to u mnie stoi grosz — dla mnie jest po groszu, ma wartość jednego grosza. [przypis edytorski]
Tak, i wąchać wieprzowinę, i jeść to pomieszkanie, w które wasz prorok Nazarejczyk wpędził diabła! — odniesienie do opowieści z ewangelii, w których Jezus wypędza złe duchy z ludzi, by weszły w trzodę świń (Mk 5, 2–13; Mt 8,28–32); z powodu religijnego zakazu żydzi, w przeciwieństwie do chrześcijan, nie mogą jeść wieprzowiny. [przypis edytorski]
takiżeś (…) młody (daw.) — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: taki jesteś młody. [przypis edytorski]
takiż sam obraz znajdował się za ołtarzem (…) W refektarzu był jego portret — podróżnik, z którego ten nasz opis bierzemy, znalazł obrazy uszkodzone i jeden zegar popsuty przez Francuzów w 1812 r. [przypis autorski]
Taki zabieg był również wygodny ze względu na wewnętrzną procedurę ustawodawczą USA, która przyznaje szersze kompetencje Prezydentowi Stanów Zjednoczonych w odniesieniu do umów o charakterze handlowym. [przypis autorski]
taki ziemi kawał, który by się wołową skórą nakryć dawał — Królowa Dydo kazała porznąć na pasy skórę wołową i tym sposobem zamknęła w obrębie skóry obszerne pole, gdzie wystawiła Kartaginę. Wojski wyczytał opis tego zdarzenia nie w Eneidzie, ale zapewne w komentarzach scholiastów. [przypis autorski]
Taki znam! taki nie znam! (gw.) — jednak znam! jednak nie znam! [przypis edytorski]
Tak jadowitej czyni złe robactwo żmije — „robactwo żmije” tworzy jedno pojęcie: „robak-żmija”; por. „trup dziecka”. [przypis redakcyjny]
Tak jak Herkules trząsł z drzewa dojrzały owoc — jedną z dwunastu prac mitycznego herosa i siłacza Heraklesa (w mit. rzym. Herkulesa) było zdobycie złotych jabłek z jabłoni rosnącej w ogrodzie nimf Hesperyd. [przypis edytorski]
tak jak Homer, pomódlmy się do Muz… — w Iliadzie (XVI 112–113) autor zwraca się bezpośrednio do Muz, by powiedziały, jak to wpierw ogień ogarnął okręty Achajów; być może jednak jest to nawiązanie do tego, że Iliada rozpoczyna się od zwrotu do Muzy (dosł.: bogini), po którym następuje opis klęsk, jakie spadły na walczących pod Troją Greków, oraz wyjaśnienie przyczyn sporu pomiędzy Achillesem i Agamemnonem. [przypis edytorski]
tak jak Karol Martel znalazł całe mienie publiczne w rękach kleru, tak Karol Wielki zastał dobra kleru w rękach rycerstwa. Nie mógł kazać im zwrócić tego, co im dano; okoliczności zaś ówczesne czyniły rzecz jeszcze bardziej niewykonalną. Z drugiej strony, chrześcijaństwo nie mogło zginąć z braku kapłanów, świątyń i nauki — W wojnach domowych, które wszczęły się za czasu Karola Martela, dobra kościelne w Reims oddano świeckim. Kazano klerowi istnieć jak zdoła, powiedziane jest w życiu św. Remigiusza [przypis redakcyjny]
Tak jak natura daje każdemu człowiekowi absolutną władzę nad jego członkami (…) ta właśnie władza, kierowana przez wolę powszechną, nosi, jak powiedziałem, nazwę zwierzchnictwa — stwierdzenie absolutystycznego charakteru władzy zwierzchniczej. [przypis tłumacza]
tak jak przy sofiście — tj. w przypadku sofisty, w rozmowie przedstawionej przez Platona w dialogu pt. Sofista; tak jak przy sofiście zmusiliśmy niebyt do bytu: jedną z ważnych kwestii podczas tamtej rozmowy był kłopot z możnością tworzenia zdań fałszywych, „złudnych wyglądów”, sprowadzony do problemu istnienia niebytu. [przypis edytorski]
tak, jak żyła pani de La Fayette — wiadomo, że ta sławna kobieta napisała, prawdopodobnie na współkę z panem de La Rochefoucauld, powieść o Księżnej de Clèves i że ta para autorów spędziła w doskonałej przyjaźni ostatnich dwadzieścia lat życia. To właśnie miłość w stylu włoskim. [przypis autorski]
Tak ja nie tancował s miedwiediem (ros. przysł.) — przecież ja nie tańczyłem z niedźwiedziem. [przypis edytorski]
Tak jednostka, jak i państwo powinny z najpiękniejszych przykładów przeszłości czerpać uzdolnienie do dalszej działalności — podobne zdanie musiał Demostenes słyszeć nieraz chłopięciem w szkole na wykładzie historii. [przypis tłumacza]
tak je gąbka, jak litery, zmaże — zwoje papirusowe były dość drogie, dlatego czasem używano ich wielokrotnie, poprzedni tekst zmywając gąbką. [przypis edytorski]
Tak jest, mój drogi synu — Tartufe z niesłychaną zręcznością podsuwa między wierszami myśl, że jest pastwą czarnej intrygi. [przypis tłumacza]
tak… jest to jednak zgoła co innego, niż przyjmować, że twórczość jest tylko jakąś emanacją gotowego świata — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 29–30. [przypis autorski]
Tak jest zaprawdę: póki na jedności wiary katolickiej królestwo ich stało, póty się mocno bronili i tureckie wojska samym okrzykiem imienia JEZUS porażali — Skarga powołuje się tutaj na żywot Jana Kapistrana (1386–1456), franciszkanina, kaznodziei, założyciela klasztorów i świętego katolickiego, który w 1456 r. wraz z Węgrami poprowadził krucjatę przeciwko imperium osmańskiemu. [przypis edytorski]
Tak Jowisz u Homera utwierdzał wyroki — w Iliadzie (ks. I, w. 436–439) tak mówi Zeus (Jowisz) do błagającej go o łaskę bogini Tetydy: „Prośbę twoja mam w sercu wyrytą głęboko. / Skłonię głowę, byś pewna była mojej chęci; / Tej na stwierdzenie słowa używam pieczęci, / Przed bogi i przed ludźmi znak ten jest konieczny.” (Homer, Iliada, przekład Fr. Ks. Dmochowskiego, Wrocław 1950, B.N. Seria II, nr 17, wyd. 7, s. 21). [przypis redakcyjny]
Tak Katarzyna II, która nie tylko pod swoim rządem czyni pracowitego rolnika niewolnikiem niewolnika-szlachcica, ale sama tysiące chłopów, gdyby tysiące wołów, w podarunkach rozdaje, odtąd nie potrafi zasłonić barbarzyństwa Moskwy, wystawiając szlachtę polską za hordę Kozaczyzny i Tatarów — Patrz manifest Dworu Petersburskiego przeciwko Szwecji: tak w nim nazywa Polaków. [przypis autorski]
Tak, lecz nie — to ona ze swoim złośliwym, uszczypliwym charakterem siebie za świat bierze — w późn. wyd. uzupełniono tłumaczenie: Tak — lecz nie — w ten sposób sam się krzywdzę. Nie mam przecież takiej opinii; to ona ze swoim złośliwym, uszczypliwym charakterem siebie za świat bierze. [przypis edytorski]
tak li — konstrukcja z partykułą pytającą li; znaczenie: czy tak. [przypis edytorski]
taklim się (…) bojaźliwą zdała (starop.) — konstrukcja z partykułą -li oraz ruchomą końcówką czasownika; inaczej: takli się bojaźliwą zdałam; znaczenie: czy zdałam się tak bojaźliwa. [przypis edytorski]
takli stać (…) darmo macie (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy tak stać darmo [nadaremnie, bezczynnie] macie. [przypis edytorski]
takli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy tak. [przypis edytorski]
takli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy tak; tak oto. [przypis edytorski]
takli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: tak to; tak oto. [przypis edytorski]
takli — tak z partykułą wzmacniającą -li. [przypis edytorski]
takli to wzgardzona (starop. forma) — zdanie eliptyczne, konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy tak [jest] wzgardzona. [przypis edytorski]
takli to (…) żywot (…) macie (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy taki żywot macie. [przypis edytorski]
takli zwycięstwa są (starop. forma) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy takie są zwycięstwa, czy to są zwycięstwa. [przypis edytorski]
Tak: L. R. Patterson, podaję za: J. Loewenstein, The author's due: printing and the prehistory of copyright, Chicago 2002, s. 160. [przypis autorski]
tak mi być trzeba — tu: tak muszę się zachowywać; taką postawę trzeba mi przyjąć. [przypis edytorski]
Tak m.in. Louise Bance, grawer i wydawca. K. Scott, Art and Industry: A Contradictory Union: Authors, Rights and Copyrights during the Consulat, „Journal of Design History”, Vol. 13, No. 1 (2000), s. 13. [przypis autorski]
Tak m.in. twierdził pozwany w sprawie Tonson v. Collins z 1762 roku. Cytat za: D. Saunders, Authorship and copyright…, s. 62. [przypis autorski]
Tak mniej więcej opowiada Prodikos — sam Ksenofont więc podaje, że tylko główne myśli wziął z Prodikosa, a nie żywcem opowieść z niego przepisał. [przypis tłumacza]
Tak mówi Dziennik Narodowy; przeczę! Ostrzegam wszystkich was, że jest dziewicą! — mowa o „dziewictwie Muzy”, tj. o oryginalności Beniowskiego, któremu w czasopiśmie „Dziennik Narodowy” zarzucano, że jest plagiatem Don Juana Byrona. [przypis edytorski]
Tak mówił Claude Anthelm Costaz, ówczesny szef Biura Sztuki i Manufaktur. Wytwory sztuki użytkowej były bowiem chronione do 1823 w ramach ustawy z 1793 roku. K. Scott, Art and Industry… [przypis autorski]
Tak mówił w 1795 roku o prawach autorów, które w tej chwili należały jednak do niego, L. Bance, grawer i wydawca, podczas sporu z innym przedsiębiorcą, Pierre Simone, którego pozywał o wykorzystanie pewnych wzorów w produkcji tapet. Cytat za: K. Scott, Art and Industry: A Contradictory Union: Authors, Rights and Copyrights during the Consulat, „Journal of Design History”, Vol. 13, No. 1 (2000), s. 13. [przypis autorski]
Tak na most z mostu, mówiąc rzeczy inne — Tu poeci z tamy kamiennej, którą Dante nazywa mostem, spoglądają w oddział piąty kręgu ósmego. W tym oddziale karani są ci, którzy zawodząc wiarę swojego rządu i kraju, na to tylko sprawują urzędy publiczne, ażeby się wzbogacić. Za czasów Dantego po miastach włoskich, w epoce ciągłych wstrząśnień i wojen domowych, magistratura publiczna musiała być bardzo skażona i sprzedajna, kiedy na kary przedajnych urzędników całe dwie pieśni poświęcił. I tu przedziwnie zastosował poeta karę do rodzaju przewinienia. Kto raz nadużył urzędu publicznego w celach osobistych, splamił się na zawsze, a nic tej plamy z niego nie zmyje. Pierwszy występek tego rodzaju, niszcząc zewnętrzną i wewnętrzną godność grzesznego, pozbywa go zdolności opierania się pokusom na przyszłość i strąca go do przepaści coraz głębiej. Szatani wyobrażają przełożonych takich przedajnych urzędników; z początku patrzyli przez palce na ich postępowanie i dzielili się z nimi zyskiem, potem nie dopuszczają do tego, aby tonący w bagnie zepsucia się ratował, lecz udaremniają wszystkie usiłowania jego w tym kierunku, strącając go coraz niżej. [przypis redakcyjny]
tak napisano — 5. Mojż 17, 15. [przypis edytorski]
Tak niech świeci wasze światło przed ludźmi (…) Mt 5, 16 — cytat za Biblią Tysiąclecia. [przypis edytorski]
tak nie wierz — tu „tak” w znaczeniu: więc, zatem, wtedy. [przypis edytorski]
Tak ów, co po jałmużną… — mowa o Jerzym Ossolińskim, który w czasie poselstwa do Rzymu w r. 1633 zadziwił cudzoziemców świetnością i bogactwem orszaku, ale oburzył szlachtę przyjęciem wysokich tytułów cudzoziemskich i częściową tylko realizacją instrukcji poselskiej, przede wszystkim zaś tym, że nie przywiózł z Rzymu zakazu nabywania dóbr ziemskich przez duchowieństwo. [przypis redakcyjny]
ta kobieta — pani de Montsauge, kochanka pana de Guibert. [przypis tłumacza]
tako (daw.) — tak. [przypis edytorski]
Tak odbywa się przypływ morza; i słońce zdaje się iść w ten sposób — W rękopisie myśl ta zilustrowana jest linią łamaną. [przypis tłumacza]
Tak od Freuda do Adlera rozkwita „Pałuba” (…) — Twierdzenia o adleryzmie Pałuby, wyżej podane, słusznie prostuje i poszerza młody krytyk Ryszard Zengel. Oto jego ujęcie: „Irzykowski poszedł znacznie dalej. Sięgnął poza Freuda, do systemu psychologii indywidualnej Adlera. I to prekursorstwo dostrzegł Wyka. Ale wyjaśnił je jednostronnie, biorąc pod uwagę dwa zasadnicze twierdzenia Adlerowskiej psychologii. Pierwsze: że życie człowieka nie jest bezładne i przypadkowe, lecz zorganizowane za pomocą celów, jakie człowiek sobie wyznacza i które w walce z otoczeniem ustawicznie realizuje. Jest to wyimaginowana przez niego przewodnia linia życia, która określa jego gesty zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Drugie twierdzenie wiązało się ściśle z pierwszym. Mianowicie cel postępowania człowieka i jego linia przewodnia związane są z wizją świata, jaką posiada dana jednostka. Ale obok tych dwu twierdzeń istnieje jeszcze jedno podstawowe twierdzenie Adlerowskiego dzieła, które określało jego opozycję w stosunku do Freuda, do Freudowskiej koncepcji człowieka. Koncepcji dramatycznej i pesymistycznej, widzącej ewolucję ludzkości w powszechnej śmierci, gdyż z dwóch popędów człowieka: miłości i zniszczenia, ten drugi miał w końcu zatriumfować. Dla Adlera cechą najgłębiej tkwiącą w ludzkiej naturze, jej cechą pierwotną, było poczucie wspólności, jedności ze społeczeństwem. Z natury swojej jest więc człowiek istotą społeczną, a nie skrajnie indywidualistyczną. I dopiero samo życie narusza ten dziecięcy kapitał wspólnoty, tworzy sytuacje, w których wykształcają się fałszywe i niebezpieczne tendencje mocy, mające w szukaniu wyższości własnej znaleźć rekompensatę kompleksu niższości. W taki dramat wplątany jest Piotr Strumieński” ([Ryszard Zengel,] „Pałuba” po latach, „Twórczość” 1958, nr 11, s. 128). I w tym duchu Zengel interpretuje słusznie i subtelnie społeczne wysferzenie Strumieńskiego oraz szukanie rekompensaty właśnie w swym psychicznym wnętrzu jako jednej z „zastępczych form życia pozaspołecznego”. [Przypisek z r. 1959]. Przedwczesna śmierć nie pozwoliła temu wybitnie uzdolnionemu krytykowi na dalsze rozwinięcie omawianej problematyki, a dopiero będące w przygotowaniu wydanie jego prac krytycznych pozwoli odpowiedzieć, o ile zagadnienia te owocowały w dalszym jego dorobku. (Por. Tomasz Burek Niepokoje pogranicza, „Twórczość” 1968, nr 4). [przypis autorski]
Tak ojciec Niemen (…)/ Gdy Rumszyskiego napotka olbrzyma — niedaleko miasteczka Rumszyszek jest największa rapa [rapa: rafa; skalny próg na rzece; red. WL] w Niemnie, żegludze niebezpieczna, zwana Olbrzym. [przypis autorski]
takoj perjadocznyj czełowiek (z ros.) — taki porządny człowiek. [przypis edytorski]
takoj sczezł — tak zginął. [przypis edytorski]
Tako rzecze Zaratustra. Książka dla wszystkich i dla nikogo (niem. Also sprach Zarathustra. Ein Buch für Alle und Keinen) — wyd. w częściach 1883–1885, wyd. pol. 1905 w tłum. Wacława Berenta, najważniejsze dla przedstawicieli Młodej Polski dzieło Fryderyka Nietzschego. Jest to czteroczęściowa praca w formie krótkich przypowieści, w których wiodącą postacią jest Zaratustra, prorok nadczłowieka. [przypis edytorski]
Tak oto (…) inna — wiersze te są pióra Stefana de La Boëtie. [przypis tłumacza]
Tak oto unicestwia się ciągle i odnawia się nieustannie wyobraźnia, będąca wiernym obrazem czasu — Obraz ciągłego ruchu, powstawania i przemijania naszych tworów duchowych, skreślony piórem de la Mettriego, przypomina żywo nowoczesne poglądy psychologiczne i jest zarazem niezmiernie znamienny dla niezmordowanie czynnej wyobraźni samego autora, gotowej wzlecieć co chwila, jak ów ptak niespokojny, by pędzić w ślad za nowym pomysłem. [przypis tłumacza]
takową opinią — dziś B.lp r.ż.: takową opinię. [przypis edytorski]
