Przypisy

Tiso, Jozef (1887–1947) — słowacki ksiądz katolicki i polityk, w latach 1939–1945 prezydent Słowacji sprzymierzonej z Niemcami. [przypis edytorski]

Tissot, James Joseph Jacques (1836–1902) — fr. malarz neoklasycystyczny. [przypis edytorski]

Tisza be-aw — najsmutniejszy dzień żydowskiego roku upamiętniający zburzenie Świątyni Jerozolimskiej; aw (hebr.): piąty miesiąc kalendarza żydowskiego, przypadający w lipcu i sierpniu. [przypis edytorski]

Tiszri — siódmy miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i pierwszy miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na wrzesień–październik. [przypis edytorski]

tit-for-tat (ang.) — wet za wet; tu zapewne raczej: przepychając stopniowo. [przypis edytorski]

Titina — francuska piosenka skomponowana przez Léo Daniderffa w 1917 dla francuskich kabaretów, w wersji polskiej wykonywana od 1924. [przypis edytorski]

Titios (mit. gr.) — olbrzym zabity przez Apollina. [przypis edytorski]

Titios — syn Ziemi, który targnął się na cześć Latony i po­legł pod strzałami Apollina i Diany. [przypis edytorski]

Titire! tu patule — początek Bukolik, czyli sielanek Wergiliusza (pierwszy wers Eklogi I, Melibeus zwraca się do Tityrusa zaczynając rozmowę). [przypis edytorski]

Titona (Tithonos) — starszy brat króla Troi Priama, porwany przez Eos na męża. [przypis edytorski]

titulo quarto czy quinto (łac.) — w pararafie czwartym lub piątym. [przypis edytorski]

Titus Flavius Clemens, znany jako Klemens Aleksandryjski (ok. 150 – ok. 215) — gr. filozof i teolog wczesnochrześc., nauczyciel Orygenesa; jego teologia wykazywała bardzo silne wpływy filozofii hellenistycznej, gł. platońskiej i stoickiej; za właściwe odczytywanie Biblii uważał interpretację symboliczną i mistyczną, z zastosowaniem koncepcji platońskich. [przypis edytorski]

Titus Livius (59 p.n.e.–17 n.e.) — historyk rzymski, autor monumentalnego dzieła Ab urbe condita (Od założenia miasta), historii starożytnego Rzymu od założenia miasta do czasów sobie współczesnych, w 142 księgach, z których zachowała się tylko część. [przypis edytorski]

Titus Livius — Decades, ks. 3, 2. [przypis edytorski]

Titus Maccius Plautus (ok. 250 p.n.e.–ok. 184 p.n.e.) — komediopisarz rzymski. [przypis edytorski]

Tityos — syn Zeusa i jego kochanki Elary, cierpiący w Hadesie za próbę zadania gwałtu Latonie. [przypis edytorski]

tiubietiejka — okrągła lub kwadratowa czapeczka będąca ludowym nakryciem głowy u wielu narodów Wschodu. [przypis edytorski]

Tiuksbury — w oryg. Tewksbury. [przypis edytorski]

tiul — ażurowa, lekka tkanina, bawełniana lub jedwabna. [przypis edytorski]

Tiumeń — miasto w Rosji, port nad rz. Turą, ok. 320 km na wsch. od Jekaterynburga; zał. w 1586 na miejscu tatarskiego miasta Czyngis-Tura jako pierwsze rosyjskie miasto na Syberii. [przypis edytorski]

tiurma (ros.) — więzienie. [przypis edytorski]

tiurma (z ros.) — więzienie. [przypis edytorski]

Tiutczew, Fiodor Iwanowicz (1803–1873) — ros. dyplomata, publicysta i poeta; autor wierszy filozoficznych, politycznych i miłosnych, pozostających pod wpływem romantyzmu niem., ale też prekursorsko symbolicznych, a także artykułów politycznych; przedstawiciel konserwatyzmu ros. o zabarwieniu nacjonalistycznym, zwolennik panslawizmu, idei zjednoczenia wszystkich narodów słowiańskich pod przewodnictwem Rosji i utworzenia w ten sposób siły przeciwstawiającej się rewolucyjnemu fermentowi Europy Zachodniej; wychodząc z tego stanowiska, był zagorzałym przeciwnikiem emancypacyjnych dążeń Polaków. [przypis edytorski]

tiutuajować (z fr.) — mówić sobie po imieniu. [przypis edytorski]

Tivoli — dawny kompleks rekreacyjno-rozrywkowy w norweskiej Christianii (ob. Oslo), otwarty w 1877, zamknięty w 1934. [przypis edytorski]

Tivoli — miasto we Włoszech, ok. 30 km od Rzymu, z ruinami rozległej rezydencji rzymskiego cesarza Hadriana. [przypis edytorski]

Tivoli — miejscowość we Włoszech, w regionie Lacjum; jeszcze w starożytności słynęła jako miejsce zamieszkania zamożnych Rzymian (tu znajduje się m.in. willa Hadriana). [przypis edytorski]

Tiziano, Vecellio (ok. 1490–1576)) — Tycjan, wł. malarz, przedstawiciel szkoły weneckiej. [przypis edytorski]

tkać (daw.) — wpychać. [przypis edytorski]

tkać — dziś: wtykać, wkładać. [przypis edytorski]

tkać (posp.) — tu: wkładać, wtykać. [przypis edytorski]

tkaczów — dziś popr.: tkaczy. [przypis edytorski]

tkacz Pyram — właśc. tkacz Denko; w Śnie nocy letniej tkacz Denko to aktor-amator, który razem z pięcioma innymi, podobnymi sobie rzemieślnikami dla uświetnienia wesela księcia Aten Tezeusza i królowej Amazonek Hipolity organizuje przedstawienie o legendarnej nieszczęśliwej miłości Pyrama i Tysbe; w sztuce przypadło mu zagrać rolę Pyrama. [przypis edytorski]

Tkaczyszyn-Dycki, Eugeniusz (1962) — polski poeta. [przypis edytorski]

tkań — tkaninę. [przypis edytorski]

tkanka (daw.) — tkanina. [przypis edytorski]

tkanka (tu daw.) — tkanina. [przypis edytorski]

tkanka — tu: tkanina. [przypis edytorski]

tkanka — tu: tkanina. [przypis edytorski]

tkanka — tu: to, co utkane; sieć. [przypis edytorski]

tkę — dziś popr. forma 1. os.lp: tkam. [przypis edytorski]

tkias-kaf (hebr.) — przysięga dokonywana przez podanie ręki. [przypis edytorski]

Tkliwe Muzy — fr. Les Muses galantes, co przypomina tytuł opery baletowej Ramenau Les Indes galantes (1735), opowiadającej o Amorze, bogu miłości, który z Europy, gdzie młodych wzywa pod swe sztandary bogini wojny Bellona, udaje się na inne lądy, odwiedzając m.in. Amerykę (tj. Indie Zachodnie). [przypis edytorski]

tkliwo — dziś popr.: tkliwie. [przypis edytorski]

tkliwy — czuły. [przypis edytorski]

tknąć się czegoś (daw.) — dotyczyć czegoś. [przypis edytorski]

tknąć się (daw.) — dotyczyć. [przypis edytorski]

tknąć się — tu: przejąć się. [przypis edytorski]

tknięty — tu: poruszony, zainteresowany. [przypis edytorski]

tkniony (starop. forma) — tknięty. [przypis edytorski]

tkniż (daw.) — tryb rozkazujący, konstrukcja z partykuła: tknijże. [przypis edytorski]

tkwiały — dzis popr.: tkwiły. [przypis edytorski]

Tkwię tu, nieszczęsny głupiec, tak samo mądry teraz, jak i wprzódy! — Goethe, Faust, część pierwsza, scena w pracowni, w. 364–365; wprzódy (daw.): wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]

tłómacz a. tłomacz — dziś popr.: tłumacz. [przypis edytorski]

tłómacz — dziś popr. pisownia: tłumacz. [przypis edytorski]

tłómaczenie a. tłomaczenie (daw.) — dziś popr. forma: tłumaczenie. [przypis edytorski]

tłómaczyć a. tłomaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]

tłómaczyć — dziś popr. pisownia: tłumaczyć. [przypis edytorski]

tłómaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]

tłoczący — dziś popr. forma imiesłowu: tłocząc. [przypis edytorski]

tłocznia — prasa do wytłaczania soku. [przypis edytorski]

tłoczyć (…) jak śledzi — ładować, upychać jak śledzie. [przypis edytorski]

tłoka (daw.) — dobrowolna praca przy żniwie z towarzyszeniem muzyki i napitkiem. [przypis edytorski]

tłok — część silnika lub innej maszyny, przez którą przepływa jakiś płyn bądź gaz. [przypis edytorski]

tłoki (daw.) — pastwiska [przypis edytorski]

tłomacząc — dziś popr.: tłumacząc. [przypis edytorski]

tłomacz — dziś popr.: tłumacz. [przypis edytorski]

tłomaczenie — dziś popr.: tłumaczenie. [przypis edytorski]

tłomaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]

tłomaczyć — dziś: tłumaczyć. [przypis edytorski]

tłomaczył — dziś: tłumaczył. [przypis edytorski]

tłomok — dziś: tłumok, tj. tobół, pakunek podróżny. [przypis edytorski]

tłomok — dziś: tłumok, tj. zawiniątko, paczka. [przypis edytorski]

tłomok — dziś: tłumok; tu mowa o tiurniurze, konstrukcji wkładanej pod spódnicę, aby biodra noszącej wydawały się obfitsze i bardziej kobiece. [przypis edytorski]

tłomok — tłumok, worek. [przypis edytorski]

tłuc się (gw.) — tu: błąkać się. [przypis edytorski]

tłuc się po zagrodach — jeździć od zagrody do zagrody. [przypis edytorski]

tłuczeń — szuter, kruszywo z drobno połamanego kamienia, używane do utwardzania nawierzchni. [przypis edytorski]

tłucze się — w innej wersji: „bije się”. [przypis edytorski]

tłuczka (gw.) — maselnica, urządzenie do ręcznego wytwarzania masła. [przypis edytorski]

tłumaczęć — tłumaczę ci. [przypis edytorski]

tłumacz ich, Hubert, przysłał mi niedawno — tłumacz nazywał się Jean-Jacques Hubner; przesłał Rousseau swoje tłumaczenie Idylli pod koniec 1761. [przypis edytorski]

tłumacz — Kazimierz Twardowski. [przypis edytorski]

tłumaczów — dziś popr.: tłumaczy. [przypis edytorski]

Tłumacz Słowa, Helion — postacie z Dialogu troistego Słowackiego (tytuł wg Dzieł wszystkich pod red. J. Kleinera, Wrocław 1954), którego treść stanowi uzupełnienie wywodów filozoficznych zawartych w Genezis z Ducha; „w co tylko wierzą (…) w co uwierzyły”: cytat z Rozmów o celach finalnych, jednej z części Genezis z Ducha Słowackiego. [przypis edytorski]

tłumić się — tu: zwoływać tłumne zgromadzenia. [przypis edytorski]

tłumiku — dziś popr. forma B.lp: tłumika. [przypis edytorski]

tłumno — dziś: tłumnie. [przypis edytorski]

tłumóm — dziś popr. forma C. lm: tłumom. [przypis edytorski]

tłumok — pakunek podróżny. [przypis edytorski]

tłumok — pakunek. [przypis edytorski]

tłumok — tobołek; pakunek. [przypis edytorski]

tłumok — tu: osoba niezbyt rozgarnięta, mało bystra. [przypis edytorski]

tłumok — zawiniątko, nieforemny pakunek. [przypis edytorski]

tłum umniejszał głową — umniejszał tłum o głowę. [przypis edytorski]

tłuste przewracają role — orzą żyzną ziemię. [przypis edytorski]

tłuste — tu: pikantne. [przypis edytorski]

tłusty (tu daw.) — pikantny, nieprzyzwoity, niecenzuralny. [przypis edytorski]

tłuszcza (daw.) — tłum, gromada ludzi. [przypis edytorski]

tłuszcza — pogard.: tłum. [przypis edytorski]