Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6251 przypisów.
oceniał w zupełności — doceniał w zupełności. [przypis edytorski]
ocenia się — dziś: jest oceniana; może być (odpowiednio) oceniona. [przypis edytorski]
ocenić — dziś raczej: docenić. [przypis edytorski]
oceni ogrom dokonanego postępu, który z dniem każdym większej nabiera szybkości… — H. Ch. Lea, History of the Inquisition. Cytuję według przekładu rosyjskiego. [przypis autorski]
oceniona (…) została i jego dobra wola — tu: doceniona. [przypis edytorski]
ocet piją (poscam potitant) — posca: napój złożony z octu winnego i wody, używany szczególnie przez żołnierzy w polu. [przypis tłumacza]
ocet siedmiu złodziei — ocet winny, w którym przez 12 dni moczono zioła: m.in. rutę, piołun, rozmaryn i szałwię. Stosowano go profilaktycznie przeciwko zarażeniu się dżumą, a także podawano skazańcom przed egzekucją. [przypis edytorski]
ochabić — ogarnąć. [przypis redakcyjny]
Ochansk — miasto w Rosji, w Kraju Permskim, ok. 70 km na płd.-zach. od Permu. [przypis edytorski]
ochapiać się (daw.) — przypominać się, wydawać się. [przypis edytorski]
ochapia mi się (daw.) — przypomina mi się [przypis edytorski]
Och, cała ziemia ta nasza cmentarna… — Kornel Ujejski, W cześć umarłym, z tomu Skargi Jeremiego. [przypis edytorski]
Och (…) cnocie — Wzruszającą w istocie jest myśl, że Molier, grając tę scenę, wygrywał może całą swoją duszę: co się w nim musiało dziać, kiedy je mówił do niewiernej Armandy! A publiczność, nieprzywykła do takiego „pomieszania rodzajów”, nie wiedząc, co myśleć o tym strzępie dramatu serca pośród scen komicznych, przyjmowała bardzo ozięble tę wspaniałą komedię. [przypis tłumacza]
Och! cóż za szczęśliwe życie, od którego trzeba się wyzwolić jak od morowej zarazy — O vitam scilicet beatissimam sapientis, qua ut fruatur mortis quaerit auxilium. (Jansenius, De statu purae naturae II, 8.). [przypis tłumacza]
Och, dobiorę ci się jeszcze do samego wnętrza — w oryginale: Oh, but I will wring your heart yet, znaczące powtórzenie słowa z tytułu The heart of darkness. [przypis edytorski]
ochędóstwo (daw.) — czystość, porządek. [przypis edytorski]
ochędóstwo (daw.) — czystość, schludność. [przypis edytorski]
ochędóstwo (daw.) — porządek, czystość. [przypis edytorski]
ochędóstwo (daw.) — porządek, czystość. [przypis edytorski]
ochędóstwo (daw.) — porządek, czystość, schludność. [przypis edytorski]
ochędóstwo (daw.) — porządek, dbałość; ubiór. [przypis edytorski]
ochędóstwo (daw.) — schludność, dbałość o wygląd; stroje, ozdoby (por. Jan Kochanowski, Tren VII: „Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory / Mojej namilszej cory”). [przypis edytorski]
ochędóstwo (daw.) — sprzęty domowe, ozdoby. [przypis redakcyjny]
ochędóstwo (daw.) — strój (ubiór i ozdoby). [przypis edytorski]
ochędóstwo (daw.) — tu: majątek, mienie ruchome. [przypis edytorski]
ochędóstwo (daw.) — tu: schludność, czystość. [przypis edytorski]
ochędóstwo (daw.) — tu: schludność; por. ochędożny: porządny, czysty, schludny; starop. słowo ochędóstwo oznaczało jednak zwykle: strój (ubiór i ozdoby). [przypis edytorski]
ochędóstwo nosa (daw.) — czyszczenie nosa, dmuchanie nosa. [przypis edytorski]
ochędóstwo — porządek, schludność. [przypis edytorski]
ochędóstwo (staropl.) — schludność, porządek, dbałość. [przypis edytorski]
ochędóstwo (starop.) — porządek, czystość. [przypis edytorski]
ochędóstwo (starop.) — porządek. [przypis edytorski]
ochędóstwo (starop.) — porządek; strój. [przypis edytorski]
ochędóstwo (starop.) — stroje, ozdoby. [przypis redakcyjny]
ochędóstwo (starop.) — tu: majątek, własność, ruchomości. [przypis edytorski]
ochędożnie (daw.) — porządnie. [przypis edytorski]
ochędożnie (daw.) — porządnie, z dbałością. [przypis edytorski]
ochędożnie (przestarz.) — porządnie. [przypis edytorski]
ochędożny (daw.) — czysty, zadbany, schludny. [przypis edytorski]
ochędożny (daw., gw.) — schludny, zadbany. [przypis edytorski]
ochędożny (daw., gw.) — zadbany. [przypis edytorski]
ochędożny (daw.) — porządny, czysty. [przypis edytorski]
ochędożny (daw.) — porządny, schludny. [przypis edytorski]
ochędożny (daw.) — porządny, umiejący utrzymać porządek. [przypis edytorski]
ochędożny (starop.) — schludny, czysty. [przypis redakcyjny]
ochędożny — tu: schludny. [przypis edytorski]
ochędożony (daw.) — oczyszczony. [przypis edytorski]
ochędożony (starop.) — uporządkowany. [przypis edytorski]
ochędożyć się (daw.) — doprowadzić się do porządku. [przypis edytorski]
ochędożyć — tu: odnowić, wyczyścić. [przypis edytorski]
ochędożyć — wyczyścić, doprowadzić do porządku. [przypis edytorski]
ochełznąć — okiełznać, poskromić. [przypis edytorski]
ochełznać — okiełznać, stłumić. [przypis redakcyjny]
O, che sciagura d'essere senza coglioni (wł.) — O, cóż za nieszczęście nie mieć jaj. [przypis tłumacza]
ochfiarować (gw.) — ofiarować. [przypis edytorski]
ochfiarowac (gw.) — ofiarować. [przypis edytorski]
Och (…) kapitalne — w wyd. popr. (PIW, Warszawa 1965) tłumaczenie uzupełnione w tym miejscu o następujące zdanie: „Albo: »Ach! Jest tam jedno miejsce, gdzie mowa o pułku, który przechodzi przez miasto. Wspaniałe!«”. [przypis edytorski]
ochłaniając — nieużywana dziś forma imiesłowu współczesnego, utworzona od czas. ochłonąć, synonim: odzyskując równowagę psychiczną. [przypis redakcyjny]
Ochłap czy Telimena — Odpowiedź na zamieszczony w tej kwestii w Wiadomościach literackich artykuł prof. Kucharskiego pt. Kamyczkowa argumentacja. [przypis autorski]
ochłoda — tu: pociecha. [przypis redakcyjny]
ochłodnął (daw. forma) — dziś: ochłódł. [przypis edytorski]
ochłonąć — ogarnąć; Linde zna wyraz „ochłonąć” tylko w tym właśnie znaczeniu. [przypis redakcyjny]
o chłopcach — autor często ma na myśli wszystkie dzieci, trzeba przyznać jednak, że wiele przykładów przez niego przytaczanych jest bliższych życiu dwudziestowiecznych chłopców niż dziewczynek. Wynika to z tradycji dawnych wieków: od starożytności pedagogika zajmowała się głównie wychowaniem chłopców, uważając dziewczynki za mniej ważne. Weźmy też pod uwagę, że autor sam był kiedyś chłopcem i przeżycia chłopięce pamiętał z własnego doświadczenia, a różnice w podejściu do chłopców i dziewczynek, w wymaganiach wobec dzieci różnej płci, w ich sytuacji, były wtedy większe niż dzisiaj. Autor porusza ten temat w rozdziale Chłopcy — dziewczynki. [przypis edytorski]
ochlapnięcie — tu: oklapnięcie. [przypis edytorski]
ochlokracja — rządy tłumu, motłochu. [przypis edytorski]
ochlokracja (z gr.) — rządy tłumu; wynaturzona forma demokracji bezpośredniej, w której nie obowiązują zasady prawne ani nie występują struktury organizacyjne, zaś władzę sprawuje kierujący się zmiennymi emocjami tłum, ustawicznie ulegający wpływom demagogów. [przypis edytorski]
ochlos (gr. ὄχλος) — tłum, motłoch. [przypis edytorski]
ochmistrz (daw.) — urzędnik zarządzający dworem panującego lub magnata; opiekun dzieci na takim dworze. [przypis edytorski]
ochmistrz (daw.) — urzędnik zarządzający dworem panującego lub magnata; opiekun dzieci na takim dworze. [przypis edytorski]
ochmistrz (daw.) — urzędnik zarządzający dworem. [przypis edytorski]
ochmistrzować — pełnić obowiązki ochmistrza, urzędnika zarządzającego dworem i opiekuna dworskich dzieci. [przypis edytorski]
ochmistrz — tu: opiekun dzieci na dworze króla lub księcia. [przypis edytorski]
ochmistrz — urzędnik bezpośrednio zarządzający służbą dworską, także opiekun i wychowawca dzieci na dworze. [przypis edytorski]
ochmistrzyni (daw.) — kobieta mająca nadzór nad żeńską służbą na dworze królewskim lub magnackim; kobieta zarządzająca gospodarstwem w dużym majątku. [przypis edytorski]
ochmistrzyni (daw.) — nauczycielka i wychowawczyni domowa. [przypis edytorski]
ochmistrzyni (daw.) — nauczycielka i wychowawczyni domowa, towarzysząca młodym kobietom z rodziny w wyjściach poza dom. [przypis edytorski]
ochmistrzyni jej dzieci — mowa o Franciszce d'Aubigné, późniejszej markizie de Maintenon (1635–1719); Ludwik XIV poznał ją jako potajemną wychowawczynię dzieci, które miała z nim pani de Montespan. [przypis edytorski]
ochmistrzyni — tu: opiekunka, nauczycielka i wychowawczyni dziecka. [przypis edytorski]
ochmistrzyni — tu: opiekunka, wychowawczyni. [przypis autorski]
ochmistrzyni — w dawnej Polsce: kobieta mająca nadzór nad żeńską służbą na dworze królewskim lub magnackim; kobieta zarządzająca gospodarstwem w dużym majątku. [przypis edytorski]
ochmistrzyni — zarządczyni dworu kobiecego (królowej); tu: gospodyni, opiekunka dzieci i nauczycielka domowa. [przypis edytorski]
ochmistrzyni (z niem. Hofmeisterin) — przełożona dworu. [przypis redakcyjny]
Och (…) nie ruszę — Trzeba przyznać, że Alcest dość sobie dziwnie poczyna w cudzym domu. Oto jakby chciał przestrzec Molier, do czego prowadzi brak miary: nazbyt wygórowane pojęcie własnej godności wiedzie go do uczynków wręcz sprzecznych z tą godnością. [przypis tłumacza]
o chór do komedii może prosić archonta tylko rodowity Ateńczyk — ojciec poety był jak się zdaje Ajginetą [red. WL: pochodził z podbitej przez Ateńczyków wyspy o nazwie Ajgina, Egina], chociaż sam poeta rodził się i wychował w Atenach z matki Zenodory, rodowitej Atenki. [przypis tłumacza]
Ochocki — postać ta zawdzięcza niektóre swe rysy Julianowi Ochorowiczowi (1850–1917), znanemu publicyście pozytywistycznemu, filozofowi i psychologowi, później badaczowi mediumizmu i hipnotyzmu. [przypis redakcyjny]
Ochocki zanotował w Pamiętnikach: „W r. 1786 zastałem jeszcze w Warszawie wiele pańskich domów, jeżdżących z kawalkatą ekwipażami”. Ową „kawalkatę” stanowił orszak sług, do których należeli laufrowie, biegnący przed karetą, których zadaniem było trzaskać z harapów na znak, że wszyscy powinni ustąpić z drogi; „laufrów odziewano z hiszpańska, w lekkie materie, w trzewiki, z kaszkietem na głowie z herbem pańskim i piórami strusimi, którego nie zdejmowali nigdy ani w kościele, ani w sali posługując do stołu”. (J. D. Ochocki, Pamiętniki, s. 97, 93). [przypis redakcyjny]
ochocy (starop.) — tu: ochoczy. [przypis edytorski]
ochoczy — pełen zapału. [przypis edytorski]
ochopić się komuś (daw.) — porwać się, rozpędzić się na kogoś. [przypis redakcyjny]
Ochorowicz, Julian (1850–1917) — filozof i psycholog, badacz mediumizmu i hipnotyzmu, dla wytłumaczenia którego rozwinął hipotezę „promieni sztywnych”; autor licznych prac z psychologii i medycyny. [przypis edytorski]
Ochorowicz, Julian (1850–1917) — filozof i psycholog, początkowo związany z pozytywizmem warszawskim, później zajął się parapsychologią. [przypis edytorski]
ochota (daw.) — gościnność. [przypis edytorski]
ochota (daw.) — zabawa. [przypis edytorski]
Ochota to ludziom… — że też ludziom chce się. [przypis edytorski]
Ochotnica — Ochotnica Dolna i Ochotnica Górna, wsie w powiecie nowotarskim, które do 1910 stanowiły jedną miejscowość. [przypis edytorski]
Ochotnicza Legia Kobiet — polska ochotnicza organizacja wojskowa utworzona jesienią 1918, w okresie walk o Lwów; kolejne oddziały powołano w trakcie wojny polsko-radzieckiej: w 1919 w Wilnie oraz w 1920 w Warszawie, w Krakowie i w Poznaniu. [przypis edytorski]
ochotnie (daw., gw.) — chętnie. [przypis edytorski]
ochotnie — ochoczo; chętnie. [przypis edytorski]
ochrana — tajna policja carska działająca w Imperium Rosyjskim. [przypis edytorski]
ochrana — tajna policja w Rosji carskiej; pot. nazwa od: ros. Отделение по охранению порядка и общественной безопасности, tzn. Oddział ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego; utworzona w 1881 r. na mocy ukazu cara Aleksandra III, po zabójstwie jego poprzednika Aleksandra II (1818–1881); ochrana działała poprzez agentów (tzw. filerów), stosowała infiltrację środowisk i organizacji podejrzanych o nieprawomyślność, do jej taktyki jako służby specjalnej należało organizowanie prowokacji, z których najsłynniejszą i najbardziej brzemienną w skutki było stworzenie Protokołów mędrców Syjonu, rzekomo tajnej i ujawnionej publikacji zdradzającej plan opanowania świata przez Żydów; w Warszawie, podobnie jak w Moskwie, Petersburgu, Kijowie czy Odessie istniał osobny, rejonowy oddział ochrany z własnym zarządem; centrala zagranicznej agentury ochrany znajdowała się w Paryżu; ochrana została zlikwidowana w czasie rewolucji lutowej w 1917 r. [przypis edytorski]
