Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5345 przypisów.
nawałność — nawałnica. [przypis edytorski]
nawałność (starop.) — nawałnica, zaburzenie, burza. [przypis edytorski]
na waletę — na pożegnanie; z łac. vale: pożegnanie. [przypis edytorski]
na waletę — tu: na pożegnanie, na koniec. [przypis edytorski]
nawalić (tu pot.) — pobić. [przypis edytorski]
nawalić — tu: zbić, pobić. [przypis edytorski]
nawalność (daw.) — burza. [przypis edytorski]
nawalność (daw.) — burza; tu: atak. [przypis edytorski]
nawalność — nawałność; wzburzenie. [przypis edytorski]
nawalny (daw.) — burzliwy, sztormowy. [przypis edytorski]
nawalny (daw.) — silny, gwałtowny. [przypis edytorski]
nawalny — nacierający; por. nawała: wojsko napadające na czyjąś ziemię, a także: napad, natarcie. [przypis edytorski]
nawa — okręt. [przypis edytorski]
nawara (daw.) — karma dla psów, wywar z mięsa i kości zaprawiony mąką i chlebem. [przypis edytorski]
na wargi — dziś popr.: na wargach, ustach. [przypis edytorski]
nawarownieyszy (starop. forma) — najwarowniejszy; najbardziej warowny (najbardziej obronny). [przypis edytorski]
Nawarra — kraina hist. w zach. części Pirenejów, na pograniczu Hiszpanii i Francji; od 824 stanowiła niezależne królestwo, od 1589 związana z Francją unią personalną, w 1620 została formalnie włączona do Francji; tytuł króla Nawarry zachował się w tytulaturze władców francuskich aż do obalenia monarchii. [przypis edytorski]
Nawarra — kraina hist. w zach. części Pirenejów, na pograniczu Hiszpanii i Francji. [przypis edytorski]
nawa (starop.) — statek, okręt. [przypis edytorski]
nawa — statek, okręt. [przypis edytorski]
nawa (tu daw.) — okręt. [przypis edytorski]
nawa — tu: okręt. [przypis edytorski]
nawa — tu: statek. [przypis edytorski]
nawa (z łac.) — okręt. [przypis edytorski]
na wciąż (reg.) — na oścież. [przypis edytorski]
nawecowany — wyostrzony, wypolerowany. [przypis edytorski]
nawedem raz słysał (gw.) — nawet raz słyszałem. [przypis edytorski]
na wejźreniu (daw.) — pozornie. [przypis edytorski]
Na Wenecyą nie potrzeba patrzyć, iż tak długo, to jest 1100 lat, stoi… — mowa o kupieckiej Republice Weneckiej, istniejącej od roku 697 do 1797, kiedy została najechana przez Napoleona Bonapartego; było to najdłużej nieprzerwanie funkcjonujące państwo o ustroju republikańskim w historii. Wenecja jako miasto została założona w roku 452, stąd 1100 lat jej istnienia u Skargi. [przypis edytorski]
nawetem (…) nie widział — nawet nie widziałem. [przypis edytorski]
nawet-em nie wstępował (przestarz.) — nawet żem nie wstępował; nawet nie wstępowałem. [przypis edytorski]
nawet gdyby do tego mniemał mieć powody (…) — nawet gdyby sądził, że ma do tego powody. [przypis edytorski]
nawet ją widział bez jej wiedzy — Chasyd rzadko ma możność ujrzeć swą narzeczoną przed dniem zaręczyn. O doborze pary decydują rodzice. [przypis edytorski]
Nawet Lakońcy stali się rozmowni — Spartanie słynęli z lakoniczności, tj. umiejętności krótkiego wypowiadania się. [przypis edytorski]
nawet niedawno od Chin zabrali bardzo żyzne kraje nad rzeką Amurem — 28 maja 1858 zawarto rosyjsko-chiński traktat w Ajgunie, na mocy którego tereny po lewej stronie rzeki Amur stały się częścią państwa rosyjskiego, a terytorium wokół rz. Ussuri (prawy dopływ Amuru) miało się tymczasowo znaleźć pod wspólną administracją obu państw; ze strony rosyjskiej umowa została podpisana przez generała-gubernatora Wschodniej Syberii Nikołaja Nikołajewicza Murawjowa (1809–1881), który otrzymał za to przydomek „Amurski”. [przypis edytorski]
Nawet szybkość jabłka i szybkość Księżyca znalazły miejsce w jednej formule [Newtona], z której można było wyliczyć obwód Ziemi — lapsus autora: obwodu Ziemi nie da się wyliczyć z praw mechaniki Newtona i z jego wzoru na siłę przyciągania grawitacyjnego. Obwód Ziemi wyznaczył jako pierwszy Eratostenes w III w. p.n.e., na podstawie czysto geometrycznej: różnicy kątów padania promieni słonecznych w tym samym czasie w dwóch różnych miejscowościach na tym samym południku oddalonych o znaną odległość. Kolejni uczeni używali zmodyfikowanej (dzięki metodzie triangulacji) wersji tego pomysłu dla uzyskania coraz dokładniejszych wyników aż do XIX w. Natomiast Henry Cavendish w swoim eksperymencie, przeprowadzonym w l. 1797–1798, zmierzył siłę grawitacji pomiędzy masami w laboratorium i na podstawie wzoru Newtona oraz znanego uprzednio promienia Ziemi wyznaczył średnią gęstość Ziemi, a co za tym idzie jej masę. [przypis edytorski]
nawet talent artystyczny jest u niej zboczeniem, a nadzwyczajne wyjątki potwierdzają regułę (por. 76 w. 17 i nast.) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku we wskazanym miejscu znajduje się fragment rozdziału IV: „(…) Angelika wyczytywała swego czasu z książek, że aspiracje artystyczne występują zwykle tylko u tych kobiet, które chybiły swego właściwego, kobiecego powołania, i że gasną, jeżeli taka kobieta zostanie żoną i matką”. [przypis edytorski]
nawet w kierunku dodatnim (s. 211) znaleźliśmy „nieforemności szczęścia” — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku we wskazanym miejscu znajduje się akapit z rozdz. X zaczynający się od słów: „Wprawdzie były drobne nieforemności w tym szczęściu (…)”. [przypis edytorski]
Nawet w tym chórze, który stroi papież — tj. w chórze kastratów. [przypis edytorski]
na wety (daw.) — na deser. [przypis edytorski]
na wewnątrz — dziś popr.: wewnątrz. [przypis edytorski]
na wezwanie drugiego króla — na czele państwa spartańskiego (Lacedemonu) stało jednocześnie dwóch dziedzicznych królów, z dwóch rodów królewskich. [przypis edytorski]
na wezyrat godzić (daw.) — zamierzać zostać wezyrem. [przypis edytorski]
nawiązanie do fragmentu Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, z Księgi XI:
O wiosno! kto cię widział wtenczas w naszym kraju,Pamiętna wiosno wojny, wiosno urodzaju!O wiosno! kto cię widział, jak byłaś kwitnącaZbożami i trawami, a ludźmi błyszcząca,Obfita we zdarzenia, nadzieją brzemienna!Ja ciebie dotąd widzę, piękna maro senna!Urodzony w niewoli, okuty w powiciu,Ja tylko jedną taką wiosnę miałem w życiu.
[przypis edytorski]
nawic — popr.: naw; nawa: okręt, statek; przeznaczona dla wiernych część kościoła. [przypis edytorski]
nawidzić (daw.) — nawiedzić; odwiedzić, zobaczyć. [przypis edytorski]
nawidzieć (daw.) — lubić, kochać. [przypis edytorski]
nawięcej (daw.) — dziś: najwięcej. [przypis edytorski]
nawięcej (daw.) — najwięcej. [przypis edytorski]
nawięcej (starop.) — najwięcej. [przypis edytorski]
nawięcsze (starop.) — największe. [przypis edytorski]
nawięcszy (starop.) — największy. [przypis edytorski]
nawięcy (gw.) — najwięcej. [przypis edytorski]
nawiętszy (starop.) — daw. forma stopnia najwyższego przymiotnika; dziś popr.: największy. [przypis edytorski]
nawiętszy (starop. forma) — dziś: największy. [przypis edytorski]
nawiedzać zdrowie — tu zwrot grzecznościowy: dopytywać się o zdrowie, życzyć zdrowia. [przypis edytorski]
na wiek wieki — dziś popr.: na wiek wieków. [przypis edytorski]
na wielkich łask swych zadatki — jako zadatek wielkich łask. [przypis edytorski]
na wierzchu — tu: na przedzie. [przypis edytorski]
nawieść (daw.) — naprowadzić. [przypis edytorski]
nawigant (z łac. nawigans, navigantis: żeglujący) — podróżnik morski; żeglarz, marynarz. [przypis edytorski]
nawigant (z łac.) — żeglarz. [przypis edytorski]
nawigować (daw.) — żeglować, płynąć. [przypis edytorski]
Na wiki wikiw (ukr.) — Na wieki wieków. [przypis edytorski]
na Wilnie — tj. na zamku wileńskim. [przypis edytorski]
Na władze Ducha zabójcy, strachem podniesione, uderzyła moc Boża — w tym miejscu na marginesie poniższego wywodu znajduje się adnotacja: „Widzenie Boga Mojżeszowe”. [przypis edytorski]
nawłóczyć — dziś: nawlekać. [przypis edytorski]
nawłoć — pospolita roślina o żółtych, wiechowatych kwiatostanach na szczycie łodygi; osiąga wysokość do ok. 1 m. [przypis edytorski]
na wnątrzu — dziś: wewnątrz. [przypis edytorski]
na wnątrzu (gw.) — w środku, w brzuchu. [przypis edytorski]
nawój — wałek maszyny tkackiej. [przypis edytorski]
na wodach — w uzdrowisku; mówiono również: u wód. [przypis edytorski]
nawojka — tu: dziewczyna. [przypis edytorski]
na wojnie w Kaplandzie — podczas jednej z wojen kolonialnych toczonych przez Wielką Brytanię przeciw wcześniejszym, holenderskim kolonizatorom w Afryce Płd.; Kapland to używana w XIX w. nazwa Kolonii Przylądkowej (Cape Colony) ze stolicą w Kapsztadzie, usytuowanej w okolicach Przylądka Dobrej Nadziei (dziś: część Republiki Południowej Afryki). [przypis edytorski]
na wolą (daw.) — na wolność [przypis edytorski]
na wolę — na wolność. [przypis edytorski]
na wolej (starop.) — na wolności, na swobodzie (być). [przypis edytorski]
na woli — tu żarg.: na wolności. [przypis edytorski]
nawracać — tu: zawracać. [przypis edytorski]
Nawróćcie się do mnie wszyscy, nawrócę się ja też do was — Za 1, 3. [przypis edytorski]
nawrócić się (daw., gw.) — zawrócić, nawrócić; skierować się na poprzednie miejsce. [przypis edytorski]
nawrócić się (daw., gw.) — zawrócić. [przypis edytorski]
Nawrocki, Witold (1934–2013) — historyk literatury, krytyk, eseista. [przypis edytorski]
nawroty — dziś popr. N. lm.: nawrotami. [przypis edytorski]
na wściąż — na oścież. [przypis edytorski]
na wschodach — dziś popr.: na schodach. [przypis edytorski]
nawsie — plac położony w centrum dawnej wsi. [przypis edytorski]
na wsi — utwór występuje równiez w tomie poetyckim Józefa Czechowicza Dzień jak codzień. [przypis edytorski]
na wsi — utwór występuje równiez w tomie poetyckim Józefa Czechowicza Kamień. [przypis edytorski]
nawskoroś — dziś popr.: na wskroś. [przypis edytorski]
na wskos — dziś popr.: na skos. [przypis edytorski]
na wskróś — dziś popr.: na wskroś. [przypis edytorski]
na wskróś — na wylot, przez coś; dziś popr.: na wskroś. [przypis edytorski]
na wskroś chrześcijaninem był Kant nie tylko w swojej etyce, lecz i w swojej teorii poznania — fragment odsyła do poglądów Nietzschego, który twierdził, że choć pozornie Kant odszedł od chrześcijańskiej perspektywy, zbudował swój system filozoficzny tak, by zgadzał się z chrześcijańskimi wartościami, sam zatem był ukrytym chrześcijaninem. Stwierdzenie to miało wydźwięk bardzo negatywny, ponieważ Nietzsche uważał wartości chrześcijańskie (współczucie, miłosierdzie, wybaczenie itd.) za słabość, której poddają się ci, co nie są w stanie walczyć o własną indywidualność. [przypis edytorski]
na wskroś — do głębi, całkowicie. [przypis edytorski]
na wskroś — na wylot. [przypis edytorski]
na wspak tezom „formalistów”— zob. artykuł T. Żeleńskiego Czy myć zęby, czy ręce?. [przypis edytorski]
na wsparze (daw.) — na widoku. [przypis edytorski]
na współkę — dziś popr. wspólnie bądź na spółkę. [przypis edytorski]
na wstręcie było — być na wstręcie czemuś a. komuś: stanowić przeszkodę. [przypis edytorski]
