Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | poetyckie | pogardliwe | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4087 przypisów.
jasyr — jeńcy uprowadzeni przez Turków a. Tatarów. [przypis edytorski]
jasyr — jeńcy uprowadzeni przez Turków a. Tatarów. [przypis redakcyjny]
jasyr — niewola. [przypis edytorski]
jasyr — niewola tatarska. [przypis edytorski]
jasyr — niewola tatarska. [przypis redakcyjny]
jasyr — niewolnicy, jeńcy. [przypis redakcyjny]
jasyr — tu ogólnie: niewola. [przypis edytorski]
jasyr — turecka lub tatarska niewola. [przypis edytorski]
jasyr — zdobycz, zwł. jeńcy. [przypis redakcyjny]
jasyr (z tur.) — jeńcy, niewolnicy. [przypis redakcyjny]
jasyr (z tur.) — niewola. [przypis redakcyjny]
jasyr (z tur.) — niewola; także ludność wzięta do takiej niewoli. [przypis edytorski]
jasyr (z tur.) — niewola tatarska lub turecka. [przypis edytorski]
jasyr (z tur.) — niewola tatarska lub turecka. [przypis redakcyjny]
jasyr (z tur.) — niewola tatarska. [przypis redakcyjny]
jasyr (z tur.) — niewolnicy, jeńcy. [przypis redakcyjny]
Jaszar — postać o tym imieniu, jak również jego syn, nie pojawiają się w Biblii hebrajskiej. [przypis edytorski]
jaszcz — artyleryjski wóz konny służący do przewożenia amunicji. [przypis redakcyjny]
jaszcz (daw.) — skrzynia na dwóch kołach do przewozu amunicji. [przypis edytorski]
jaszcz — skrzynia na kółkach do transportu amunicji. [przypis edytorski]
jaszczur (daw.) — wyprawiona skóra jaszczurki; tu: pochwa wykonana z takiej skóry. [przypis edytorski]
Jaszczurka z dachu (…) siknęła… — w oryginale άσκαλαβώτης iγαλεώτες, południowo-europejska jaszczurka z bardzo wydatnymi przylgami palców, łażąca zwinnie po murach, a nawet po sufitach. Prof. dr. Wł. Kulczyński sądzi, że to jest stellio, po polsku mierzienica albo gek, znienawidzona przez gospodynie, gdyż bardzo często, wałęsając się po murach, wpada im do naczyń z mlekiem i do garnków. Lud nasz opowiada, że ropucha do gniewu pobudzona, czyni ten sam nieprzyzwoity gest, co jaszczurka Arystofanesa, i że można wskutek tego oślepnąć. [przypis tłumacza]
jaszczurnik — tu: gniazdo jaszczurek. [przypis edytorski]
Jaszczurówka — obecnie obszar we wschodniej części Zakopanego. [przypis edytorski]
jaszczur — skóra cielęca, kozia lub owcza, używana do wyrobu galanterii kaletniczej; tu: skórzana pochwa szabli. [przypis edytorski]
jaszczur — skóra końska lub ośla, wyprawiona chropowato, podobna do skóry jaszczurczej; oprawiano w nią pochwy i rękojeści szabel. [przypis edytorski]
jaszczur — skóra wyprawna z zachowaniem łuskowatej, a przynajmniej chropawej powierzchni. Tu mowa niewątpliwie o rękojeściach szabel oprawnych w „jaszczur”, a wysadzanych drogimi kamieniami. [przypis redakcyjny]
jaszczur — wyprawiona skóra, tu: pochwa. [przypis edytorski]
jaszcz — wóz do transportu amunicji. [przypis edytorski]
jaszczyk a. jaszcz — wóz przystosowany do transportu amunicji artyleryjskiej. [przypis edytorski]
jaszczyk — dwukołowy wóz ze skrzynią do przewożenia. [przypis redakcyjny]
jaszczyk — naczynie drewniane okrągłe, niskie. [przypis redakcyjny]
jaszczyk — skrzynia na naboje. [przypis edytorski]
jaszczyk — tu: skrzynka. [przypis edytorski]
jaszczyk — wóz do przewożenia amunicji artyleryjskiej. [przypis edytorski]
jaszczyk — wóz transportowy z okutą skrzynią, tu: węglarka. [przypis edytorski]
jaszczyk — wóz transportowy z okutą żelazem skrzynią. [przypis edytorski]
jaszczyk — wóz z okutą skrzynią. [przypis edytorski]
jaszczyk — wóz z okutą skrzynią, służący dawniej do przewożenia amunicji artyleryjskiej. [przypis edytorski]
jaszczyk (z ros.) — skrzynia na amunicję. [przypis edytorski]
jatagan — broń biała, jej długość wynosi około 70 cm; charakteryzuje się rękojeścią i podwójną krzywizną ostrza. [przypis edytorski]
jatagan — broń biała, krótsza od szabli, używana od XVI w. przez Turków, Arabów i Persów. [przypis edytorski]
jatagan — broń sieczna o zakrzywionym ostrzu, używana od XVI w. przez Turków, Arabów i Persów. [przypis edytorski]
jatagan — broń sieczna średniej długości, bez jelca, o podwójnie zakrzywionym ostrzu. [przypis edytorski]
jatagan — rodzaj broni białej o dwukrotnie wygiętym ostrzu. [przypis edytorski]
jatagan — wschodnia broń sieczna pośrednia między nożem a szablą [przypis redakcyjny]
jatagan (z tur.) — broń sieczna o wygiętej głowni. [przypis edytorski]
jatagan (z tur.) — broń sieczna średniej długości, o zakrzywionym ostrzu i charakterystycznej rękojeści, używana przez Turków, Arabów i Persów. [przypis edytorski]
ja taki zostanę — ja i tak zostanę. [przypis edytorski]
ja tego ani wygłoszę, ani podpiszę — ja tego ani nie wygłoszę, ani nie podpiszę. [przypis edytorski]
Ja też (…) do nich — zdanie skrócone: skoczę do nich, pędzę do nich; podobnie często u Sienkiewicza: „W nich!”. [przypis redakcyjny]
ja tiebia wiżu! (ros.) — widzę cię! [przypis redakcyjny]
jat', je (ros.) — litery alfabetu rosyjskiego. [przypis edytorski]
jatka (daw.) — rzeźnia. [przypis edytorski]
jatka (daw.) — rzeźnia. [przypis edytorski]
jatka — rzeźnia. [przypis edytorski]
jatka — rzeźnia; zakład rzeźnicki. [przypis edytorski]
jatka (tu forma D. lm: jatek) — tu: stragan. [przypis redakcyjny]
jatki — rzeźnia. [przypis edytorski]
ja tobie gród ten zachowałem — Tyrezjasz zachował Teby, gdy podczas najazdu Siedmiu na miasto poradził Kreonowi, aby tenże własnego syna (zapewne Megarcusa) poświęcił, a tą śmiercią okupił wybawienie. [przypis redakcyjny]
Ja toho Lacha znaju, on buw u Krymu (ukr.) — Znam tego Polaka, on był na Krymie. [przypis edytorski]
Ja toho skazaty ne umiju (rus.) — ja tego powiedzieć nie umiem. [przypis edytorski]
jatrochemia — alchemia medyczna: kierunek w alchemii w XVI–XVII w., mający na celu na odkrywanie substancji chemicznych, które mogą służyć jako leki, oraz poznawanie procesów zachodzących w organizmie ludzkim; wyparta przez nowoczesną chemię i medycynę. [przypis edytorski]
jat' (ros. Jać, Ѣ, ѣ) — litera starej cyrylicy, zlała się całkowicie z e. Jej obecność w ortografii XX w. wynikała z wpływu języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, który był językiem liturgicznym. [przypis edytorski]
Jat' (ros. Jać, Ѣ, ѣ) — litera starej cyrylicy, zlała się całkowicie z e. Jej obecność w ortografii XX w. wynikała z wpływu języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, który był językiem liturgicznym. [przypis edytorski]
J'attends votre férule critique (fr.) — oczekuję surowej krytyki z Pańskiej strony. [przypis edytorski]
Ja, Tutmozis, dowódca gwardii […] nie będą miały prawa do majątku pierworodnego syna naszego… — autentyczne. [przypis autorski]
Ja uboga, nie znam wroga — w innej wersji: „Ach, dla Boga! Nigdym wroga/ Nie widziała, nie”. [przypis edytorski]
Jaurès, Jean (1859–1914) — francuski przywódca socjalistyczny; udzielał się jako obrońca Dreyfusa; w 1904 założył socjalistyczną gazetę „L'Humanité”; zamordowany przez francuskiego nacjonalistę. [przypis edytorski]
ja u was zasiadać powinna — dziś: ja (…) powinnam. [przypis edytorski]
j'avais (fr.) — miałam (tu: czasownik pomocniczy konstrukcji czasu przeszłego). [przypis edytorski]
j'a vais la fortune… mon fils avait le malheur de la perdre (z fr.) — ja miałam szczęście, mój syn miał nieszczęście je utracić. [przypis edytorski]
Ja, vi elsker denne landet… (norw.) — „My kochamy ten nasz kraj…”; początek hymnu norweskiego, słowa autorstwa pisarza, dramaturga i noblisty Bjørnstjerne Bjørnsona (1832–1910). [przypis edytorski]
Ja walczę o wolność (…) których tu na ziemi kocham — cytat pochodzi z Albo–albo. [przypis edytorski]
Jawa — należąca do Indonezji wyspa w Azji Południowo-Wschodniej; na jej obszarze znajduje się stolica kraju, Dżakarta. [przypis edytorski]
jawantura — dziś popr.: awantura. [przypis edytorski]
Jawa — wyspa w płd.-wsch. Azji. [przypis edytorski]
jaw (daw.) — jawa, rzeczywistość. [przypis edytorski]
jaw — dziś popr. w r.ż: jawa. [przypis edytorski]
jawem — dziś popr. w r. ż.: jawą. [przypis edytorski]
jawem — dziś r.ż.: jawą. [przypis edytorski]
Jawi mi się — następuje przedstawienie wizji. [przypis redakcyjny]
Ja! wirklich! ein Mohr! (niem.) — Tak, rzeczywiście, Murzyn! [przypis edytorski]
jawnego mordu, jakiego się na jego rodakach [Melijczykach] dopuścili Ateńczycy — podczas wojny peloponeskiej, w roku 416 p.n.e., Ateńczycy zażądali od mieszkańców wyspy Melos, którzy mimo pokrewieństwa ze Spartanami pozostawali neutralni w konflikcie, żeby się poddali, zapłacili daninę i przystąpili do Ateńskiego Związku Morskiego, w przeciwnym razie wyspa zostanie zniszczona. Melijczycy odmówili, Ateńczycy podbili Melos, zamordowali wszystkich mężczyzn, a kobiety i dzieci sprzedali w niewolę. [przypis edytorski]
jawnie strzelano na zebraniach publicznych — znakomity Parker w podobnym wypadku zawołał: „Poczekaj, daj mi najprzód powiedzieć co chcę,” i wymienił następnie ulicę, przez którą miał wracać do domu. Drugi mówca, do którego strzelano i chybiono, rzekł „nawet trafić nie umieją,” poczem spokojnie mówił dalej. [przypis autorski]
jawnie — tu: jasno. [przypis edytorski]
jawno — dziś w tym miejscu wystąpiłby przymiotnik: jawne. [przypis edytorski]
jawnokwiatowe a. jawnopłciowe (Phanerogamae) — dziś: rośliny nasienne (Spermatophyta), rozmnażające się przede wszystkim za pomocą nasion, które powstają w wyniku procesu płciowego. [przypis edytorski]
Jawnut, dziś raczej Jawnuta, litew. Jaunutis (ok. 1305–1366) — jeden z ośmiu synów Giedymina, brat Olgierda i Kiejstuta. Miał zostać następcą ojca i przejąć Wilno, ale bracia pokonali go, a władcą Litwy został Olgierd. Jawnuta przyjął prawosławie, licząc na pomoc władców ruskich w odzyskaniu władzy, ale ostatecznie wrócił na Litwę i osiadł w majątku, wyznaczonym mu przez braci. [przypis edytorski]
Jawnut, dziś raczej Jawnuta, litew. Jaunutis (ok. 1305–1366) — jeden z ośmiu synów Giedymina, brat Olgierda i Kiejstuta. Miał zostać następcą ojca i przejąć Wilno, ale bracia pokonali go, a władcą Litwy został Olgierd. Jawnuta przyjął prawosławie, licząc na pomoc władców ruskich w odzyskaniu władzy, ale ostatecznie wrócił na Litwę i osiadł w majątku, wyznaczonym mu przez braci. W momencie śmierci Olgierda nie żył już od 11 lat. [przypis edytorski]
jawny (jaw.) — wydatny. [przypis redakcyjny]
jawnym wzgorszeniem zaraża i truje — jako przeciwstawienie obłudnego świętoszka pokazuje tu Krasicki młodego franta, pozbawionego wszelkich norm etycznych, szermującego nadto hasłami antyreligijnymi. [przypis redakcyjny]
jawór — dziś popr.: jawor. [przypis edytorski]
jawohl, das fügt sich gut (niem.) — tak jest, to się dobrze składa. [przypis edytorski]
Jawohl, herzbewegend Festtag. Hier fühle ich mich heimisch (niem.) — Tak jest, wzruszające święto. Tu czuję się swojsko. [przypis edytorski]
jawohl, herzbewegend Festtag (niem.) — tak jest, wzruszające święto. [przypis edytorski]
jawohl, je eher, je lieber (niem.) — tak jest, im większe, tym lepiej. [przypis edytorski]
Jawohl, mein Schatz, es kam mir in den Sinn (niem.) — Tak jest, mój skarbie, przyszło mi do głowy… [przypis edytorski]
jawohl (niem.) — tak jest. [przypis edytorski]
Jawohl! (niem.) — tak jest! [przypis edytorski]
