Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7499 przypisów.
Dzisiaj z przyczyny pokłócenia się domów samodzierżczych wygubienie miliona ludzi — Król Pruski w swoich dziełach wyrachował, iż w Siedmioletniej Wojnie przeszło milion ludzi zginęło [Fryderyk II w Historii Wojny Siedmioletniej (pisanej po fr.); S.Cz.]. [przypis autorski]
dzisia (starop.) — dzisiaj. [przypis edytorski]
dzisia (starop. forma) — dzisiaj. [przypis edytorski]
dzisiejsi myśliciele — szkic Zdziechowskiego został opublikowany w 1912 r. [przypis edytorski]
Dzisiejsza generacja ładnych kobiet (…) miłość fizyczna straciła wiele — około r. 1780 maksymą było: Molti averne, un goderne, e cambiar spesso (Podróż Sherlocka); [molti (…) spesso: mieć wielu, cieszyć się jednym i często zmieniać; przyp. tłum.]. [przypis autorski]
dzisiejszém — dziś popr. forma N. lp r.n.: dzisiejszym. [przypis edytorski]
dzisiejszy cesarz Rzymski — Skarga ma na myśli kontynuację zachodniorzymskiego imperium, czyli Święte Cesarstwo Rzymskie a. Pierwszą Rzeszę Niemiecką. Kazania sejmowe powstały w 1597 r., cesarzem rzymskim byl wówczas Ferdynand II Habsburg (1578–1637). [przypis edytorski]
dzisiejszy ich właściciel — chodzi o Jana Maksymiliana Drohojowskiego (1778–1851), członka Stanów Galicyjskich. [przypis edytorski]
dzisiok (gw.) — dzisiaj. [przypis autorski]
dzisiok (gw.) — dzisiaj. [przypis edytorski]
dziskordem (…) dzilabuntur — wyrwane i przekręcone słowa z sentencji łacińskiej: Concordia res parvae crescunt, discordia maximae dilabuntur, czyli „zgodą małe rzeczy wzrastają, niezgodą upadają wielkie”. [przypis edytorski]
dziuba — dziewczyna. [przypis autorski]
dziubas — statek do spławu. [przypis autorski]
dziubuś (gw. środ.) — niesolidarny złodziej, zdradzający tajemnice. [przypis edytorski]
dziuchnąć — prawdop. powinno być dziachnąć, tj. uderzyć a. dźgnąć. [przypis edytorski]
dziupel (daw. reg.) — dziupla. [przypis edytorski]
Dziurą straszyli (…) to z prawa, to z lewa — Papież obłożył klątwą króla Franciszka i jego sprzymierzeńców. [przypis tłumacza]
dziura — tu: kryjówka. [przypis redakcyjny]
dziurawszy — dziś popr: bardziej dziurawy. [przypis edytorski]
dziurgiem — dziś: ciurkiem. [przypis edytorski]
dziurgiem — dziś popr.: ciurkiem. [przypis edytorski]
dziwa się — przypatruje się. [przypis autorski]
dziw (daw.) — tu: zdziwienie. [przypis edytorski]
dziw (daw.) — zdziwienie. [przypis edytorski]
dziwek (gw., daw.) — dziewek. [przypis autorski]
dziwić — dziś: dziwić się. [przypis edytorski]
dziwić — dziś popr.: dziwić się. [przypis edytorski]
dziwi sie (daw.) — forma trybu rozkazującego: dziw się; przyglądaj się. [przypis edytorski]
dziwki (daw.) — dziewki. [przypis edytorski]
dziw mi (…) daremne zapały — Klitander chce dać do zrozumienia, iż serce Celimeny należy do niego. [przypis tłumacza]
dziwną nam teorię deputowany Szaniecki wystawia (…) — Stanisław Barzykowski, Historia powstania listopadowego, III, s. 255. [przypis redakcyjny]
dziwną wam powiem, a powiem prawdziwą (starop.) — domyślne: rzecz (porównaj pieśń IV, zwr. 58). [przypis redakcyjny]
dziwna (daw.) — co dziwne; co zadziwiające. [przypis edytorski]
dziwna (daw.) — dziś w tym znaczeniu: dziwne a. dziwna rzecz. [przypis edytorski]
dziwna — daw. forma; dziś znaczenie: dziwne (było). [przypis edytorski]
dziwna — daw. forma; dziś znaczenie: dziwne. [przypis edytorski]
Dziwna — dziś w tym znaczeniu: dziwne a. dziwna rzecz itp. [przypis edytorski]
dziwna — dziś w tym znaczeniu: dziwne a. dziwna rzecz, sprawa itp. [przypis edytorski]
dziwna istota zwana Bernard-pustelnik — Raków tych mnóstwo jest także w La Manche. [przypis autorski]
dziwna, że (…) — dziś: dziwne, że. [przypis edytorski]
dziwna, żem ja go spotkał — dziś: dziwne, żem (…). [przypis edytorski]
Dziwna zaiste logika, pisze z tego powodu biskup Bonomelli… — Vacandard, op. cit., s. 289. [przypis autorski]
Dziwne są Twego miłosierdzia sprawy — Boże miłosierdzie i łaska były pojęciami teologicznymi intensywnie dyskutowanymi w XVII wieku. [przypis edytorski]
dziwne wrażenie wywierały dźwięki słyszane z jakiejś kawiarni europejskiej… — Olechnowicz, op. cit., s. 148–4. [przypis autorski]
Dziwnie bo wyglądała ta para — szyk zdania przestawny, użyty, aby nie zaczynać zdania spójnikiem; inaczej: Bo też dziwnie wyglądała ta para. [przypis edytorski]
dziwnie (daw.) — niezwykle. [przypis edytorski]
dziwniejszy (starop.) — daw. forma M.lm; dziś: dziwniejsi. [przypis edytorski]
dziwnieście jakoś roztargnieni (daw.) — jest pan jakoś dziwnie roztragniony. [przypis edytorski]
dziwnie się mieszają z obyczajmi swymi — w dziwny sposób zmieniają swoje obyczaje. [przypis edytorski]
dziwnie splątane i powikłane krużganki (…) nigdy jeszcze nie wnikło światło — S. Przybyszewski, Na drogach duszy, s. 20. [przypis autorski]
dziwno — dziwnie. [przypis edytorski]
dziwno się swym żakom stawi (starop.) — dziwnie (w dziwny sposób) się ukaże swoim uczniom. [przypis edytorski]
dziwny (daw.) — tu: godny podziwu. [przypis edytorski]
Dziwny obywatel — Towiański. [przypis redakcyjny]
dziwny posąg, porównywany przez Gautiera z głosem kontraltowym (…) w komnacie (…) Luwru — rzymska replika hellenistycznej rzeźby z II w. p.n.e. Śpiący Hermafrodyta, przedstawiająca leżącą postać, której jedna strona ciała ma cechy męskie, druga zaś kobiece (Hermafrodyta to mityczny syn Hermesa i Afrodyty, którego bogowie na prośbę zakochanej w nim nimfy Salmakis połączyli z nią w jedną istotę), od 1812 znajdująca się z zbiorach muzeum w Luwrze. Gautier pisze o tej rzeźbie w wierszu Contralto. [przypis edytorski]
Dziwny ten człowiek umiał łączyć w sobie przymioty… — [Maurice Paleologue], Un grand rêaliste: Cavour, Paris, Plon 1926. [przypis autorski]
dziwolążny — przym. od rzecz. dziwoląg. [przypis edytorski]
dziwotwór — istota dziwaczna, straszydło. [przypis edytorski]
dziwować się (daw.) — dziwić się. [przypis edytorski]
dziwować się — dziś: dziwić się. [przypis edytorski]
dziwować się — dziwić się. [przypis edytorski]
dziwowasz się (daw.) — dziwisz się. [przypis edytorski]
dziwowasz się — dziś: dziwujesz się. [przypis edytorski]
dziwowie (starop.) — dziwactwa; dziwne stwory. [przypis edytorski]
dziwowisko — coś wywołującego zdziwienie. [przypis edytorski]
dziwożona a. boginka — niebezpieczny demon żeński z wierzeń dawnych Słowian, przedstawiany w postaci szkaradnej kobiety lub pięknej, uwodzicielskiej dziewczyny; boginki zamieszkiwały zarośla w pobliżu rzek, strumieni i jezior, niekiedy także lasy; termin „dziwożona” został spopularyzowany w XIX w. przez powieść Dziwożona (1855) Zygmunta Kaczkowskiego. [przypis edytorski]
dziwożona — demon słowiański o postaci szkaradnej kobiety, podmieniający dzieci na własne, brzydkie lub kalekie. [przypis edytorski]
dziwożona — demon słowiański o postaci szkaradnej kobiety, podmieniający dzieci na własne, brzydkie lub kalekie. Tu błędnie jako synonim nimfy. [przypis edytorski]
dziwożona — słowiańska boginka. [przypis edytorski]
dziwożona — w mitologii słowiańskiej boginka wodząca ludzi po uroczyskach i bagnach. [przypis edytorski]
dziwożona — w mitologii słowiańskiej demon występujący pod postacią brzydkiej, garbatej kobiety, podmieniający dzieci w kołyskach. [przypis edytorski]
dziw — [tu:] potwór. [przypis redakcyjny]
dziwy (starop. forma) —dziś N.lm: (z) dziwami. [przypis edytorski]
Dziw, że żywisz się kąkolem… — wierzono wówczas (np. Ovid. Fast. I, 691), że spożycie kąkolu szkodzi wzrokowi, a sztukę pisano widocznie w czasie szczególnego spadku cen zboża. [Autorzy starożytni przez lolium rozumieli raczej nie kąkol pospolity (Agrostemma githago), ale inny chwast, życicę roczną (Lolium temulentum), której ziarna są bardzo podobne do ziaren pszenicy i w deszczowych okresach nieurodzaju zakażone grzybem; wówczas ich spożycie powoduje m.in. zawroty głowy oraz zaburzenia widzenia; red. WL] [przypis tłumacza]
dzoon politikon (gr.) — „zwierzę polityczne”, istota społeczna. [przypis edytorski]
dzwonek (…) kłoda — dzwonek: klątwa kościelna; kłoda: więzienie cywilne. [przypis edytorski]
dzwonek — kwiat o kształcie dzwonka, najczęściej koloru białego i fioletowego; głównie spotykany w górach. [przypis edytorski]
dzwonek loretański — poświęcony dzwonek, którym dzwoniono w czasie burzy w celu odwrócenia piorunów; dzwonki loretańskie miały chronić przed burzą, huraganem, zarazą, pożarem i diabłem. [przypis edytorski]
dzwonek — świerczek. [przypis autorski]
dzwonek tłukł a świeczki gasił — następstwem rzucenia klątwy przez duchownego było oznajmianie jej zewnętrznymi znakami: dzwonieniem i gaszeniem świec przed wyklętym. [przypis edytorski]
dzwonek — tu: roślinka o dużych, niebieskawo-fioletowych kwiatach w formie dzwonka. [przypis edytorski]
„Dzwonek — właśc. „Dzwonek: pismo dla ludu”, czasopismo społeczno-kulturalno-oświatowe, wydawane we Lwowie w latach 1859–1872. [przypis edytorski]
dzwoniąc (…) za umarłe — dziś: dzwoniąc za umarłych (tj. raczej: modląc się w intencji dusz zmarłych, przy czym modlitwom towarzyszy dźwięk dzwonów). [przypis edytorski]
dzwonią jak kraszanka, kiedy się z drugą spotka w dziecka dłoni — nawiązanie do zabawy wielkanocnej, polegającej na stukaniu jajkiem o jajko; wygrywa ten, czyje jajko pozostanie całe. [przypis edytorski]
dzwonić — tu: grać. [przypis edytorski]
dzwonica — dziś popr.: dzwonnica. [przypis edytorski]
dzwonicy — dziś popr.: dzwonnicy. [przypis edytorski]
dzwonka ruszać (daw.) — przypominać rzecz niemiłą. [przypis edytorski]
dzwonki z Loretu — dzwonki wyrabiane we włoskim sanktuarium maryjnym Loreto, którym przypisywano moc zabezpieczającą przed złem, np. przed skutkami burzy i piorunów. [przypis redakcyjny]
dzwonko — kawałek ryby, pokrajanej wpoprzek ciała (n. p. śledzia). [przypis redakcyjny]
dzwonnice (daw.) — dziś popr. forma D.lp: dzwonnicy. [przypis edytorski]
dzwono — ćwierć drewnianego obwodu koła u wozu. Gdy koła na rąk dziesięć, dzwona tnij w trzy piędzie: przy dzwonach długości 3 piędzi obwód koła powinien wynosić ok. 12, a nie 10 piędzi; niezgodność tę zauważono już w starożytności: być może autorowi chodziło o to, by na dzwona uciąć kawałki dłuższe, które potem będą do siebie dopasowywane i w razie potrzeby obcinane. [przypis edytorski]
dzwon (…) o pękniętym sercu: nasz ton — jest to jednocześnie ton patriotyzmu szczególnie uwznioślany przez Zygmunta Krasińskiego: celebrujący powagę żałoby narodowej, narodowego nieszczęścia spowodowanego przez zabory. [przypis edytorski]
dzwono — pierścień, krąg; część drewnianego obwodu koła u wozu połączona z dwiema szprychami. [przypis edytorski]
„Dzwon” — ros. „Колокол” (Kołokoł), pierwsza rosyjska gazeta rewolucyjna, wydawana przez A. Hercena na emigracji w latach 1857–1867; jednym z głównych redaktorów był M. Ogariow, z „Kołokołem” współpracował także M. Bakunin. [przypis edytorski]
dzwony się odezwą — na trwogę lub też pogrzebowe. [przypis redakcyjny]
dzwony wareńskie — Dzwony w Varennes, tradycyjne w starych opowiastkach, iż w dźwięku ich można było dosłuchać się wszystkiego, co się chciało. [przypis tłumacza]
dzwon Zygmuntów — daw. forma D., dziś: dzwon Zygmunta (Zygmuntowy dzwon); por. Psałterz Dawidów. [przypis edytorski]
dzyngi (daw.) — talerze (instrument perkusyjny). [przypis redakcyjny]
