Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 460 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5496 przypisów.
bohema — tu: niezorganizowany i niemoralny sposób bycia właściwy artystom. [przypis edytorski]
bohomaza — dziś popr.: bohomaz. [przypis edytorski]
bohomaz — kiepski obraz. [przypis edytorski]
bohomaz — tu w pierwotnym znaczeniu: wizerunek bóstwa; dziś: nieudolnie namalowany obraz. [przypis edytorski]
bohomolstwo — a. bogomolstwo tu w znaczeniu: pobożność; por. starop. słowo bogomodlca (tu zniekształcone brzmieniowo): człowiek pobożny, modlący się do Boga. [przypis edytorski]
Boh (ros.) — Bóg. [przypis edytorski]
Boh — rzeka na terytorium dzisiejszej Ukrainy. Zaczyna swój bieg na Podolu, uchodzi do Morza Czarnego przez wspólny liman Dniepru i Bohu. [przypis edytorski]
Boh, Siniucha — dziś ukr. Piwdennyj Boh, Syniucha; rzeki w centralnej i płd. części Ukrainy. [przypis edytorski]
Boh trojcu lubit… (ros.) — Bóg lubi trójkę. [przypis edytorski]
Bohun, Jurko — postać wzorowana na Iwanie Bohunie: pułkowniku kozackim, jednym z głównych przywódców powstania Chmielnickiego. [przypis edytorski]
Boh znaje (ukr. Бог знає) — Bóg jeden wie. [przypis edytorski]
boîte à surprises (fr.) — szkatułka z niespodzianką. [przypis edytorski]
Boiardo, Matteo Maria (1441–1494) — poeta wł., związany z dworem książąt d'Este w Ferrarze, hrabia di Scandiano, gubernator Modeny i Reggio Emilia; autor przekładów z łaciny na włoski, pieśni miłosnych Canzoniere (1476), w których opiewa swą muzę, Antonię Caprarę (poznał ją w 1469 r., jednak węzłem małżeńskim związał się z Taddeą Gonzaga di Novellara) oraz najbardziej znanego dzieła, poematu rycerskiego Roland zakochany (Orlando inamorato, 1483); zmarł po wkroczeniu do Włoch armii francuskiej Karola VIII. [przypis edytorski]
Boieldieu, François-Adrien (1775–1834) — francuski kompozytor, autor popularnych oper. [przypis edytorski]
Boileau, Nicholas (1636–1711) — francuski poeta i krytyk literacki, autor poematu Sztuka poetycka. [przypis edytorski]
Boileau, Nicholas (1636–1711) — fr. poeta i krytyk literacki, autor poematu Sztuka poetycka wyznaczającego kanon piękna okresu klasycyzmu. [przypis edytorski]
Boileau, Nicolas (1636–1711) — francuski poeta i krytyk, autor poematu Sztuka poetycka. [przypis edytorski]
Boileau, Nicolas (1636–1711) — francuski poeta i krytyk literacki; autor m.in. poematu dydaktycznego Sztuka poetycka, stanowiącego kodeks klasycyzmu. [przypis edytorski]
Boileau, Nicolas (1636–1711) — francuski poeta i krytyk literacki; autor m.in. poematu dydaktycznego Sztuka poetycka, stanowiącego kodeks klasycyzmu, oraz heroikomicznego poematu Le lutrin (Pulpit, 1674–83), ośmieszającego duchowieństwo. [przypis edytorski]
Boileau, Nicolas (1636–1711) — francuski poeta, pisarz i krytyk literacki. [przypis edytorski]
Boileau, Nicolas (właśc. Boileau-Despréaux) (1636–1711) — fr. poeta i krytyk, członek Akademii Francuskiej, autor Satyr i Listów oraz poematu Sztuka poetycka, kodeksu klasycyzmu. [przypis edytorski]
boimy (starop.) — oboczna formy pisowni w polszczyźnie XVI w. u Reja: bojemy. [przypis edytorski]
Boisdeffre, Raoul Le Mouton de (1839–1919) — francuski generał, szef Sztabu Generalnego w czasie sprawy Dreyfusa; na procesie Émile'a Zoli (1898) powołał się na istnienie dodatkowego dokumentu obciążającego Dreyfusa; kiedy później ujawniono, że dokument ten był fałszerstwem spreparowanym przez oficera wywiadu francuskiego, Boisdeffre podał się do dymisji i wycofał z życia publicznego. [przypis edytorski]
Boisguilbert, Pierre le Pesant Sieur de (1646–1714) — francuski ekonomista, przeciwnik polityki Colberta; po ukazaniu się w 1707 Dime royale Vaubana, który miał zbliżone pomysły, opublikował dodatek do swojego wcześniejszego dzieła Détail de la France z 1695, który w jednym z późniejszych wydań ukazał się pod tytułem Testament politique de M. de Vauban (1712), co zmyliło Woltera. [przypis edytorski]
Boisguillebert, Pierre le Pesant Sieur de (1646–1714) — francuski ekonomista, prekursor fizjokratyzmu, twórca ekonomii klasycznej we Francji. [przypis edytorski]
boisko — miejsce, gdzie młóci się zboże. [przypis edytorski]
boisko (reg.) — środkowa część stodoły, gdzie młócono zboże. [przypis edytorski]
boisko — tu: część podwórza przeznaczona do bicia kłosów cepami w celu wyłuskania ziaren zboża; zwykle płaska, pusta przestrzeń. [przypis edytorski]
boisko — tu: plac boju. [przypis edytorski]
Bois, Kurt (1901–1991) — niemiecki aktor. [przypis edytorski]
Boisserée, Sulpiz (1783–1854) — niemiecki kolekcjoner sztuki i historyk sztuki; razem ze swoim bratem Melchiorem stworzył kolekcję, która zapoczątkowała galerię Starej Pinakoteki w Monachium. [przypis edytorski]
Boissier, Gaston (1823–1908) — francuski uczony, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
Boissy, Louis (1694–1758) — poeta i dramaturg francuski, członek Akademii Francuskiej (1754), redaktor gazety „Mercure de France”. [przypis edytorski]
boiszcze (neol.) — bitwa, bój. [przypis edytorski]
bojać (gw.) — bać się. [przypis edytorski]
bojać się — dziś: bać się. [przypis edytorski]
bojać się — dziś popr.: bać się. [przypis edytorski]
bojać się (gw.) — bać się. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
bojahuz (ukr.) — tchórz. [przypis edytorski]
bojając się (gw.) — bojąc się. [przypis edytorski]
bojają (gw.) — boją. [przypis edytorski]
bojak — bojar (szlachcic ruski) bądź po prostu wojownik. [przypis edytorski]
Bo, jak mówią, do krain sennych wchód dwojaki: Bramą z kości słoniowej i bramą rogową. — w oryg. gra słów: elefas (kość słoniowa) i elefajresthaj (łudzić) oraz keras (róg) i krajnejn (spełniać). Dlatego sny fałszywe wychodzą z bramy z kości słoniowej, sny prawdziwe z bramy z rogu. [przypis edytorski]
bojak — wojak; żołnierz. [przypis edytorski]
bojała (gw.) — bała. [przypis edytorski]
bojałam się (gw.) — bałam się. [przypis edytorski]
bojał (gw.) — bał. [przypis edytorski]
bojam (gw.) — boję. [przypis edytorski]
Bojan a. Bajan — pieśniarz i wieszcz wzmiankowany w średniowiecznej ruskiej kronice Słowo o wyprawie Igora; tu: wielki poeta, wieszcz. [przypis edytorski]
Bojan — mit. bard ruski, wnuk Welesa, bożka pieśniarzy i rycerzy, wspomniany w Słowie o wyprawie Igora, miał żyć na przełomie XI i XII w i należeć do drużyny Jarosława Mądrego; za wcielenie Bojana podawał się w swoich wierszach Józef Bohdan Zaleski (1802-1886), poeta romantyczny z tzw. szkoły ukraińskiej. [przypis edytorski]
Bojan — mityczny bard ruski, wnuk Welesa, bożka pieśniarzy i rycerzy, wspomniany w Słowie o wyprawie Igora, miał żyć na przełomie XI i XII w i należeć do drużyny Jarosława Mądrego; za wcielenie Bojana podawał się w swoich wierszach Józef Bohdan Zaleski (1802–1886), poeta romantyczny z tzw. szkoły ukraińskiej. [przypis edytorski]
Bojanowska, Józefa (1873–1945) — polska feministka, mówczyni, publicystka, działaczka społeczna, bliska współpracownica Pauliny Kuczalskiej-Reinschmit; swej edukacji dopełniła na Uniwersytecie Latającym, założyła pierwszą w Warszawie introligatornię, w której mogły pracować kobiety, prowadziła wraz z Kuczalską-Reinschmit Czytelnię Naukową dla Kobiet w Warszawie przy ul. Nowy Świat, obok modnej cukierni Bliklego; inicjatorka wielu akcji edukacyjnych dla kobiet, takich jak „Kursy niedzielne rysunkowe”, „Szkoła niedzielna dla pracownic”, „Wakacje dla szwaczek”; w 1905 r. została członkinią Komitetu Obywatelskiego pod przewodnictwem Bolesława Prusa; w 1907 r. zakładała lokalne oddziały Związku Równouprawnienia Kobiet Polskich wraz z Kuczalską-Reinschmit; publikowała w „Kurierze Codziennym”, „Kurierze Warszawskim”, „Nowej Gazecie”, „Ogniwie”” i „Sterze” (którego wydawanie przejęła od 1910 r.); podczas I wojny światowej prowadziła społeczną, kobiecą szwalnię dla żołnierzy, w 1915 r. zaczęła organizować kursy maturalne dla kobiet przy Związku Równouprawnienia Kobiet Polskich, które miały ułatwić maturzystkom wstęp na uniwersytety; w 1919 r. została dyrektorką pierwszej Państwowej Szkoły Przemysłowej Żeńskiej w Warszawie, w 1926 r. współorganizowała stowarzyszenie Służba Obywatelska, mające na celu wyszkolenie kobiecych kadr dla państwa polskiego, sama została przewodniczącą koła warszawskiego Służby. [przypis edytorski]
bojar — dziś popr. forma D.lm: bojarów; bojar — szlachcic rosyjski, mołdawski lub wołoski. [przypis edytorski]
bojar — dziś popr. forma D.lm: bojarów; bojar: wojownik (por. bój, bojować), szlachcic na Litwie i Rusi. [przypis edytorski]
bojaróm — dziś popr. forma C. lm: bojarom. [przypis edytorski]
bojarów dziesięciu ciekawie patrzą szyderskiemi oczy — dziś popr.: dziesięciu bojarów ciekawie patrzy szyderczymi oczami. [przypis edytorski]
bojar — rosyjski szlachcic. [przypis edytorski]
bojar — rycerz, członek drużyny księcia, wasal. [przypis edytorski]
bojar — rycerz, szlachcic ruski lub wołoski. [przypis edytorski]
bojarski — należący do szlachcica ruskiego; tu mowa o zdobyczach z wojny polsko-rosyjskiej. [przypis edytorski]
Bojarski, Wacław (1921–1943) — poeta, autor opowiadań, członek Konfederacji Narodu, założyciel i redaktor czasopisma „Sztuka i Naród”. [przypis edytorski]
bojar — szlachcic litewski lub ruski. [przypis edytorski]
bojar — szlachcic ruski. [przypis edytorski]
bojar — szlachcic ruski, rosyjski lub wołoski. [przypis edytorski]
bojar — szlachcic, rycerz. [przypis edytorski]
bojar — szlachcic, rycerz; tu: dworzanin, poseł. [przypis edytorski]
bojar — tu ogólnie: szlachcic. [przypis edytorski]
bojar — tu ogólnie: szlachcic, wojownik. [przypis edytorski]
bojar — w kulturze ros. szlachcic, właściciel ziemski. [przypis edytorski]
bojary — dziś popr. forma B. lm: bojarów. [przypis edytorski]
bojary — dziś popr. forma M. lm: bojarzy. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
bojary moje — dziś popr. forma M. lm: moi bojarzy. [przypis edytorski]
bojarz a. bojar — szlachcic ruski. [przypis edytorski]
bojarzyn a. bojar — możnowładca ruski. [przypis edytorski]
bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic litewski lub ruski. [przypis edytorski]
bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski. [przypis edytorski]
bojarzyn a. bojar — szlachcic rosyjski. [przypis edytorski]
bojarzyn putny — chłop zatrudniony przez możnego pana jako goniec lub poborca podatkowy. [przypis edytorski]
boja się (gw.) — boi się. [przypis edytorski]
bojasz (gw.) — boisz. [przypis edytorski]
Bojaźliwe i niepewne opatrzności nasze — Mdr 9, 14. [przypis edytorski]
bojaźliwymi oczy (daw.) — dziś popr. forma N. lm: oczami. [przypis edytorski]
bojce (starop.) — bodźce. [przypis edytorski]
bojdekowy (z jid.) — strychowy (gw. środ.: złodziej operujący na strychu; także: wichura). [przypis edytorski]
bojec (ros. боец, od бой: bój, bitwa) — szeregowiec Armii Czerwonej. [przypis edytorski]
boje (starop. forma) — dziś N.lp: (w) boju. [przypis edytorski]
Bo jestem z kraju, gdzie widmo nadziei / Dla małowiernych serc, podobne snowi — jestem z kraju, gdzie stracono już nadzieję: wyzwolenie stało się tylko marzeniami sennymi. [przypis edytorski]
Bojko, Jakub (1857–1943) — działacz ludowy, publicysta i pisarz pochodzenia chłopskiego; jeden z pionierów ruchu ludowego w Galicji, współtwórca Stronnictwa Ludowego w Galicji, poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego i austriackiej Rady Państwa, w II RP poseł na Sejm Ustawodawczy, wicemarszałek senatu I i III kadencji; wójt Gręboszowa, autor wierszy, opowiadań i wspomnień. [przypis edytorski]
Bojko, Jakub (1857–1943) — działacz, publicysta i pisarz ludowy, jeden z pionierów ruchu ludowego w Galicji, współtwórca Stronnictwa Ludowego w Galicji (1895), w II RP poseł na Sejm Ustawodawczy i na Sejm II kadencji, senator I i III kadencji, wójt Gręboszowa. [przypis edytorski]
Bojko, Jakub (1857–1943) — pisarz pochodzenia chłopskiego, działacz ruchu ludowego. [przypis edytorski]
bojowisko — plac boju. [przypis edytorski]
bojowisko — pole bitwy. [przypis edytorski]
boju chciwy — chętny do walki. [przypis edytorski]
boju chciwy — żądny walki. [przypis edytorski]
boju doświadczony (starop. konstrukcja) — doświadczony w boju. [przypis edytorski]
Bokacjusz — Giovanni Boccaccio (1313–1375), pisarz włoski okresu renesansu, znany zwłaszcza ze zbioru nowel obyczajowych Dekameron, którego głównym tematem jest miłość w jej rozmaitych odmianach. [przypis edytorski]
Bokacjusz — właśc. Giovanni Boccaccio (1313–1375). [przypis edytorski]
Bokacy — Giovanni Boccaccio (1313–1375), pisarz włoski okresu renesansu. [przypis edytorski]
Bokanowski, Maurice (1879–1928) — fr. polityk pochodzenia polskiego, minister ekonomii i finansów. [przypis edytorski]
Bokiny — wieś w pow. białostockim, w gminie Łapy, na płn.-zach. brzegu Narwi. [przypis edytorski]
