Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6398 przypisów.
musiałoś — 2 os. lp cz.przesz. r.n., forma bardzo rzadko używana. [przypis edytorski]
Musiało się coś głęboko zepsuć w „królestwie duńskim” — nawiązanie do słów z dramatu Szekspira Hamlet (akt I, scena 4). [przypis edytorski]
musiał to (…) pozwolić (starop.) — musiał na to pozwolić. [przypis edytorski]
musiał (…) umierać — raczej: musiał umrzeć. [przypis edytorski]
Musiały pływać po wierzchu jak korki te czarownice, pławione na wodzie — nawiązanie do próby wody, której poddawano kobiety podejrzane o czary. Te, które nie tonęły, uznawano za czarownice. [przypis edytorski]
musić (daw.) — zmuszać. [przypis edytorski]
musić — dziś popr.: zmuszać. [przypis edytorski]
musi co (gw.) — zapewne. [przypis edytorski]
Musieli wpadać do klasztorów i powtarzać w nich sceny z Żeromskiego — odniesienie do powieści Popioły Stefana Żeromskiego, w której zawarte są sceny walk armii polskiej walczącej u boku Napoleona w Hiszpanii. [przypis edytorski]
musiem (starop. forma) — dziś 1 os.lm: musimy. [przypis edytorski]
musiemy — dziś popr. forma 3.os.lm. cz. przysz.: musimy. [przypis edytorski]
musi (gw.) — na pewno, koniecznie. [przypis edytorski]
musi (gw.) — zapewne; na pewno. [przypis edytorski]
musi jest (daw.) — na pewno jest. [przypis edytorski]
Musik Hochshule (niem.) — wyższa szkoła muzyczna. [przypis edytorski]
Musik ist höhere Offenbarung als jede Religion und Philosophie (niem.) — Muzyka jest wyższym objawieniem niż każda religia czy filozofia. [przypis edytorski]
„Musimy przyjąć, że Credo (kościoła) zawiera wyniki doświadczeń religijnych sporej części ludzkości i długiego jej okresu, że przedstawia obraz absolutu — obraz wiarą ogarnianego świata nadprzyrodzonego, jako też stosunków człowieka do wszechświata — i że obraz ten posiada pewną praktyczną prawdziwość jako prawidło postępowania i o tyle czyni dopuszczalnym dowód z doświadczenia. Nie powinniśmy uważać Creda za rodzaj prawdy naukowej i znaczenia jego doszukiwać się za pomocą etymologicznego rozbioru każdego wyrazu, przeoczając przy tym różnice, jakie stworzyła praktyka i związek rzeczy; musimy je raczej rozpatrywać w jego całokształcie jako symbol wrażenia, jakie nieskończoność o sobie samej w świadomości tak znacznego i ważnego odłamu ludzkości wszczepiła. Trójca, Stworzenie, upadek, wcielenie się w człowieka, ofiara śmierci, zmartwychwstanie, niebo i piekło, aniołowie i szatani, Najświętsza Panna i święci, wszystko to są kamyki jednej mozaiki, wszystko jest ściślejszym określeniem wiekuistej Dobroci, w której świetle człowiek wolę swą, swe skłonności i postępki kształtować musi, jeśli pragnie życie swe wieść religijnie i przystosować samego siebie do najwyższych rzeczywistości. Jako wyraz jest Credo niewątpliwie pełne skrzywień, przesady i omyłek; jego prawda tkwi niewywikłana (inextricably) z błędem pospołu jak złoto w rudzie; atoli ruda może być bogatsza, niż kiedykolwiek to danym było człowiekowi odnaleźć, a czyste złoto musi dlań być niedostępne, dopóki istotą ludzką pozostaje. Tylko poprzez wielobarwne szkliwo różnych postaci takiego Creda przedostaje się bezbarwne światło Boże do nas, aby nami kierować; tylko poprzez takie właśnie szkliwo możemy spoglądać wzwyż ku źródłu tego światła, które z konieczności przyoblekamy w kształty i barwy tego medium, przez jakie je oglądamy”. A much abused letter. London 1907, str. 78 — 80; 102). [red. WL].
[przypis edytorski]
musimyż pozostać — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy musimy pozostać. [przypis edytorski]
musi (reg.) — na pewno. [przypis edytorski]
musi (tu gw.) — zapewne, najprawdopodobniej; na pewno. [przypis edytorski]
musiwa (daw., gw.) — musimy. [przypis edytorski]
muskat i lacrimae Christi — gatunki win. [przypis edytorski]
muskuł — mięsień. [przypis edytorski]
muskuły (daw.) — mięśnie. [przypis edytorski]
muskuły — mięśnie. [przypis edytorski]
muson — dziś popr.: monsun, wiatr sezonowo zmieniający kierunek, występujący u płd. i wsch. wybrzeży Azji. [przypis edytorski]
muson — dziś popr.: monsun, wiatr sezonowo zmieniający kierunek, występujący u płd. i wsch. wybrzeży Azji; w lecie wieje od morza w stronę lądu, przynosząc deszcze. [przypis edytorski]
Mussę — muzy. [przypis edytorski]
musselin (z fr.) — muślin, lekka tkanina bawełniana lub wełniana. [przypis edytorski]
Musset, Alfred de (1810–1857) — francuski poeta i pisarz, wybitny przedstawiciel romantyzmu, członek Akademii Francuskiej; autor m.in. zbioru poezji Les Nuits (Noce, 1835–1837), napisanego po zerwaniu związku uczuciowego z George Sand. [przypis edytorski]
Musset, Alfred de (1810–1857) — francuski poeta i pisarz, wybitny przedstawiciel romantyzmu, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
Musset, Alfred de (1810–1857) — francuski poeta i pisarz, wybitny przedstawiciel romantyzmu; na jego twórczość wpłynęła nieszczęśliwa miłość do George Sand (np. w autobiograficznej powieści Spowiedź dziecięcia wieku, 1836). [przypis edytorski]
Musset, Alfred de (1810–1857) — francuski poeta; nieszczęśliwa miłość do George Sand wpłynęła na jego twórczość, np. na do pewnego stopnia autobiograficzną Spowiedź dziecięcia wieku z 1836 roku i liryki miłosne. [przypis edytorski]
Musset, Alfred de (1810–1857) — francuski poeta; nieszczęśliwa miłość do pani Sand wpłynęła na jego twórczość, np. na do pewnego stopnia autobiograficzną Spowiedź dziecięcia wieku z 1836 roku, liryki miłosne. [przypis edytorski]
Musset, Alfred Louis Charles de (1810–1857) — francuski poeta i pisarz, wybitny przedstawiciel romantyzmu, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
Musset, Alfred Louis Charles de (1810–1857) — francuski poeta i pisarz, wybitny przedstawiciel romantyzmu. [przypis edytorski]
Musset, Alfred Louis Charles de (1810–1857) — fr. poeta i pisarz, wybitny przedstawiciel romantyzmu, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
Musset de, Alfred (1810–1857) — francuski poeta i dramatopisarz doby romantyzmu, członek Akademii Francuskiej; autor autobiograficznej powieści Spowiedź dziecięcia wieku. [przypis edytorski]
Mussolini, Benito (1883–1945) — włoski polityk, założyciel i przywódca ruchu faszystowskiego; w 1922 dokonał zamachu stanu i stanął na czele rządu; od 1925 dyktator Włoch; podpisał traktaty laterańskie regulujące stosunki Włoch z Watykanem (1929); prowadził agresywną politykę zagraniczną: dokonał podboju Etiopii (1935–1936), udzielał wojskowego wsparcia gen. Franco podczas wojny domowej w Hiszpanii (1936–1939), zawiązał sojusz z Niemcami (tzw. Oś Rzym-Berlin, 1936), zaanektował Albanię (1939), usiłował zdobyć Grecję i Egipt; po wylądowaniu aliantów na Sycylii w 1943 odsunięty od władzy, utworzył satelickie względem Niemiec, marionetkowe państwo z rządem rezydującym w płn. Włoszech w Salò; schwytany przez komunistycznych partyzantów w 1945 i rozstrzelany. Jego żoną była Rachele Guidi, z którą miał pięcioro dzieci. [przypis edytorski]
Mussolini, Benito (1883–1945) — włoski polityk, założyciel i przywódca ruchu faszystowskiego; w 1922 dokonał zamachu stanu i stanął na czele rządu; od 1925 dyktator Włoch; podpisał traktaty laterańskie regulujące stosunki Włoch z Watykanem (1929); prowadził agresywną politykę zagraniczną: dokonał podboju Etiopii (1935–1936), udzielał wojskowego wsparcia gen. Franco podczas wojny domowej w Hiszpanii (1936–1939), zawiązał sojusz z Niemcami (tzw. Oś Rzym–Berlin, 1936), zaanektował Albanię (1939), usiłował zdobyć Grecję i Egipt; po wylądowaniu aliantów na Sycylii w 1943 odsunięty od władzy, utworzył satelickie względem Niemiec, marionetkowe państwo z rządem rezydującym w płn. Włoszech w Salò; schwytany przez komunistycznych partyzantów w 1945 i rozstrzelany. [przypis edytorski]
Mussolini, Benito Amilcare Andrea (1883–1945) — wł. polityk i dziennikarz, gł. założyciel i przywódca ruchu faszystowskiego; premier Włoch w l. 1922–1943, później do 1945 przywódca Włoskiej Republiki Socjalnej (tzw. Republika Salò); w 1943 r. został odsunięty od władzy, utworzył satelickie względem Niemiec, marionetkowe państwo z rządem rezydującym w płn. Włoszech w Salò; Mussolini sprawował tam władzę z pomocą szerzących terror jednostek Guardia Nazionale Repubblicana i Czarnych Brygad; schwytany przez komunistycznych partyzantów w 1945 r. i rozstrzelany. [przypis edytorski]
Mustafa-Pasza — ob. Swilengrad, miasto w płd. Bułgarii, węzeł drogowy i kolejowy przy granicy z Turcją i Grecją; dawną nazwę (do 1912) nosiło na cześć tureckiego dostojnika Çobana Mustafy paszy, który w XVI w. zbudował tu most na rzece Marice, łączący dwie części miasta. [przypis edytorski]
Mustela vison, ob. Neovison vison, pol.: wizon amerykański a. norka amerykańska (biol.) — gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych. [przypis edytorski]
Mus [to jest] wielki pan! — przysłowiowe. [przypis edytorski]
mustrowanie — tu: musztrowanie, przeprowadzanie musztry. [przypis edytorski]
mustyk (zool.) — drobny owad, którego samice żywią się krwią ssaków; meszka. [przypis edytorski]
mustyk (zool.) — drobny owad, którego samice żywią się krwią ssaków. [przypis edytorski]
mustyk (zool.) — meszka, drobny owad, którego samice żywią się krwią ssaków. [przypis edytorski]
muszą — zmuszają. [przypis edytorski]
muszczą — dziś: muskają. [przypis edytorski]
muszcze — dziś popr. forma 3 os. lp: muska. [przypis edytorski]
muszcze — dziś popr.: muska; od muskać: lekko dotykać, dotykać w przelocie. [przypis edytorski]
muszdeid — dziś popr.: mudżtahid, muzułmański uczony prawnik i teolog, w szyickim odłamie islamu: najwyższego stopnia w hierarchii. [przypis edytorski]
muszęć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
muszę cierpieć, abym śpiewał — nawiązanie do legendy o łabędziu, który ma śpiewać tylko raz w życiu, tuż przed śmiercią. [przypis edytorski]
muszęci — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci. [przypis edytorski]
muszka — sztuczny pieprzyk; malutki, zwykle okrągły plasterek z czarnego materiału (jedwabiu, tafty, aksamitu lub skóry), który wedle mody rokokowej w XVIII w. przyklejano na twarzy, szyi lub dekolcie dla ozdoby i kontrastu z jasną cerą, jak również dla maskowania niedoskonałości. [przypis edytorski]
muszkat a. muszkatel — rodzaj słodkiego wina. [przypis edytorski]
muszkat — a. muszkatel: słodkie, aromatyczne wino deserowe. [przypis edytorski]
muszkatela (daw.) — dziś: muszkatel, słodkie wino deserowe o intensywnym aromacie i smaku. [przypis edytorski]
muszkat (inaczej: gałka muszkatowa) — przyprawa korzenna. [przypis edytorski]
muszkatowy — dziś: muszkatołowy. [przypis edytorski]
muszkiet — ciężka strzelba lontowa, gładkolufowa, ładowana odprzodowo. [przypis edytorski]
muszkieterowie — dawna formacja piechoty uzbrojona w muszkiety, długą broń palną ładowaną od wylotu lufy. [przypis edytorski]
muszkieterowie — tu: bohaterowie popularnych powieści historyczno-przygodowych Aleksandra Dumasa: Trzej muszkieterowie, Dwadzieścia lat później, Wicehrabia de Bragelonne. [przypis edytorski]
muszkieter — żołnierz oddziałów specjalnych francuskiej gwardii królewskiej w XVII- i XVIII-wiecznej Francji; formacja ta była uzbrojona m.in. w muszkiety, długą broń palną ładowaną od wylotu lufy, stąd nazwa. [przypis edytorski]
muszkiet (z fr.) — ciężka strzelba lontowa, gładkolufowa, ładowana odprzodowo. [przypis edytorski]
muszki — ozdoby w postaci czarnych kropeczek (sztucznych „pieprzyków”) naklejane na twarzy; element mody w XVIII w. [przypis edytorski]
muszkuły — dziś: muskuły. [przypis edytorski]
muszkuły — dziś popr.: muskuły, tj. mięśnie. [przypis edytorski]
muszkulisty — dziś popr.: muskularny. [przypis edytorski]
muszla — tu: słuchawka; mikrofon. [przypis edytorski]
muszlin (daw.) — muślin, lekka, przezroczysta tkanina o luźnym splocie. [przypis edytorski]
muszlin — właśc. muślin, lekka półprzezroczysta tkanina. [przypis edytorski]
musztrujący — tu: surowo krytykujący a. sprawdzający. [przypis edytorski]
musztuk właśc. munsztuk (daw.) — ustnik. [przypis edytorski]
Muszyna — miasto w Małopolsce, w powiecie nowosądeckim; także: grupa poetycka funkcjonująca w Krakowie w latach 1957–1961, założona przez Jerzego Harasymowicza. [przypis edytorski]
mutacja — tu: przemiana. [przypis edytorski]
mutatio controversiae (łac.) — zmiana przedmiotu sporu. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — zmieniając to, co powinno być zmienione; po dokonaniu niezbędnych zmian; z uwzględnieniem istniejących różnic. Zwrot zwracający uwagę na występowanie analogii pomiędzy jedną a drugą sytuacją, o ile uwzględni się różnice wynikające z odmiennych warunków. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — zmieniając to, co powinno być zmienione; po dokonaniu niezbędnych zmian; z uwzględnieniem istniejących różnic; stosując odpowiednio (termin w naukach ekonomicznych, historycznych, prawniczych i in.). [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — zmieniając to, co powinno być zmienione; uwzględniając istniejące różnice. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — zmieniwszy to, co powinno być zmienione; z uwzględnieniem istniejących różnic. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — zmieniwszy to, co wymagało zmiany; pomijając nieścisłości. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — z uwzględnieniem drobnych różnic. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — z uwzględnieniem istniejących różnic. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — z uwzględnieniem różnic; stosując odpowiednio; dana sytuacja jest podobna do innej, jeśli uwzględni się różnice, które wynikają z odmiennych warunków. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (Latin) — changing what has to be changed. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (Latin) — changing what must be changed. [przypis edytorski]
Mut — bogini-pramatka, żona Amona z triady tebańskiej. Przedstawiana pod postacią sępa, później jako kobieta w nakryciu głowy ze skrzydłami sępa. [przypis edytorski]
muterka (zdr.), własc. mutra — nakrętka na śrubę. [przypis edytorski]
mutinys — valgis iš duonos. [przypis edytorski]
mutra — nakrętka na śrubę. [przypis edytorski]
Mutspitze a. Monte Muta — szczyt alpejski na północ od Merano. [przypis edytorski]
mutterka (z niem. Mutter) — matka. [przypis edytorski]
Mutter (niem) — matka. [przypis edytorski]
Mutter! Revision! (niem.) — Matko! Rewizja! [przypis edytorski]
mu — tu: daw. forma grzecznościowa, dziś: panu. [przypis edytorski]
mu — tu: panu. Barbara miesza formy, zwracając się do Mordercy: mówi do niego czasem ty, a czasem pan lub on, zapewne ze względu na nową dla niej sytuację narzeczeństwa. [przypis edytorski]
Mutuskowie — mieszkańcy sabińskiego miasta Trebula Mutusca w prowincji Rieti w Lacjum; dziś: Monteleone Sabino. [przypis edytorski]
