Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5298 przypisów.
dziobaty — o twarzy noszącej ślady ospy. [przypis edytorski]
dziob (daw. reg.) — dziś popr. pisownia: dziób. [przypis edytorski]
dziob (fonet. ang. job) — praca. [przypis edytorski]
dziobią gdyby kruki — dziobią niby kruki. [przypis edytorski]
dziobnica — stewa dziobowa, przedłużenie stępki (kilu) statku w kierunku dziobu. [przypis edytorski]
dzioborożec (biol.) — ptak z długim, zakrzywionym dziobem, często z rogową naroślą w górnej części, występujący Afryce, tropikalnej Azji i na wyspach płd.-wsch. Oceanii. [przypis edytorski]
dziryt — broń drzewcowa; rodzaj prehistorycznej włóczni. [przypis edytorski]
dziryt (daw.) — krótka włócznia. [przypis edytorski]
dziryt — rodzaj krótkiej włóczni. [przypis edytorski]
dziryt — rodzaj włóczni. [przypis edytorski]
dziryt — włócznia o wąskim, wydłużonym grocie osadzonym na krótkim drzewcu. [przypis edytorski]
dziryt — włócznia. [przypis edytorski]
dziryt — wschodnia broń, rodzaj włóczni o krótkim drzewcu. [przypis edytorski]
dziryt (z tur.) — odmiana włóczni. [przypis edytorski]
dzirżę (starop.) — dzierżę. [przypis edytorski]
dziś Dafne goni, Apollo ucieka — aluzja do mitu gr. o Dafne, która uciekając przed zalotami Apolla zmieniła się w drzewo laurowe. [przypis edytorski]
Dziś do nas należą Niemcy, a jutro cały świat! — fragment nazistowskiej piosenki autorstwa Hansa Baumanna (1914–1988), powstałej w 1932 r. [przypis edytorski]
Dziś do nas zesłanemu — obecnie śpiewa się: „Dziś nam narodzonemu”. [przypis edytorski]
dziś jeszcze będziesz ze mną w raju — por. Łk 23, 43. [przypis edytorski]
dziś, jutroli (daw.) — konstrukcja z partykułą pytającą -li; znaczenie: dziś czy jutro. [przypis edytorski]
Dziś mu głowę podeptała,/ Która od wieków przyjść miała./ Białogłowa. — nawiązanie do wizji z Apokalipsy św. Jana, w której to Maryja stopą miażdży głowę węża. [przypis edytorski]
dzisia (daw.) — dziś: dzisiaj. [przypis edytorski]
dzisia (daw.) — dzisiaj. [przypis edytorski]
dzisia (gw.) — dziś, dzisiaj. [przypis edytorski]
dzisia (gw.) — dzisiaj. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
dzisiajem — skrócone: dzisiaj jestem. [przypis edytorski]
dzisia (starop.) — dzisiaj. [przypis edytorski]
dzisia (starop. forma) — dzisiaj. [przypis edytorski]
dzisiejsi myśliciele — szkic Zdziechowskiego został opublikowany w 1912 r. [przypis edytorski]
dzisiejszém — dziś popr. forma N. lp r.n.: dzisiejszym. [przypis edytorski]
dzisiejszy cesarz Rzymski — Skarga ma na myśli kontynuację zachodniorzymskiego imperium, czyli Święte Cesarstwo Rzymskie a. Pierwszą Rzeszę Niemiecką. Kazania sejmowe powstały w 1597 r., cesarzem rzymskim byl wówczas Ferdynand II Habsburg (1578–1637). [przypis edytorski]
dzisiejszy ich właściciel — chodzi o Jana Maksymiliana Drohojowskiego (1778–1851), członka Stanów Galicyjskich. [przypis edytorski]
dzisiok (gw.) — dzisiaj. [przypis edytorski]
dziskordem (…) dzilabuntur — wyrwane i przekręcone słowa z sentencji łacińskiej: Concordia res parvae crescunt, discordia maximae dilabuntur, czyli „zgodą małe rzeczy wzrastają, niezgodą upadają wielkie”. [przypis edytorski]
dziubuś — niesolidarny złodziej, zdradzający tajemnice. [przypis edytorski]
dziuchnąć — prawdop. powinno być dziachnąć, tj. uderzyć a. dźgnąć. [przypis edytorski]
dziupel (daw. reg.) — dziupla. [przypis edytorski]
dziurawszy — dziś popr: bardziej dziurawy. [przypis edytorski]
dziurgiem — dziś: ciurkiem. [przypis edytorski]
dziurgiem — dziś popr.: ciurkiem. [przypis edytorski]
dziw (daw.) — tu: zdziwienie. [przypis edytorski]
dziw (daw.) — zdziwienie. [przypis edytorski]
dziwić — dziś: dziwić się. [przypis edytorski]
dziwić — dziś popr.: dziwić się. [przypis edytorski]
dziwi sie (daw.) — forma trybu rozkazującego: dziw się; przyglądaj się. [przypis edytorski]
dziwna (daw.) — co dziwne; co zadziwiające. [przypis edytorski]
dziwna (daw.) — dziś w tym znaczeniu: dziwne a. dziwna rzecz. [przypis edytorski]
dziwna — daw. forma; dziś znaczenie: dziwne (było). [przypis edytorski]
dziwna — daw. forma; dziś znaczenie: dziwne. [przypis edytorski]
Dziwna — dziś w tym znaczeniu: dziwne a. dziwna rzecz itp. [przypis edytorski]
dziwna — dziś w tym znaczeniu: dziwne a. dziwna rzecz, sprawa itp. [przypis edytorski]
dziwna, że (…) — dziś: dziwne, że. [przypis edytorski]
dziwna, żem ja go spotkał — dziś: dziwne, żem (…). [przypis edytorski]
Dziwne są Twego miłosierdzia sprawy — Boże miłosierdzie i łaska były pojęciami teologicznymi intensywnie dyskutowanymi w XVII wieku. [przypis edytorski]
Dziwnie bo wyglądała ta para — szyk zdania regionalny, nietypowy dla dzisiejszej polszczyzny. [przypis edytorski]
dziwnie (daw.) — niezwykle. [przypis edytorski]
dziwniejszy (starop.) — daw. forma M.lm; dziś: dziwniejsi. [przypis edytorski]
dziwnieście jakoś roztargnieni (daw.) — jest pan jakoś dziwnie roztragniony. [przypis edytorski]
dziwnie się mieszają z obyczajmi swymi — w dziwny sposób zmieniają swoje obyczaje. [przypis edytorski]
dziwno — dziwnie. [przypis edytorski]
dziwno się swym żakom stawi (starop.) — dziwnie (w dziwny sposób) się ukaże swoim uczniom. [przypis edytorski]
dziwny (daw.) — tu: godny podziwu. [przypis edytorski]
dziwny posąg, porównywany przez Gautiera z głosem kontraltowym (…) w komnacie (…) Luwru — rzymska replika hellenistycznej rzeźby z II w. p.n.e. Śpiący Hermafrodyta, przedstawiająca leżącą postać, której jedna strona ciała ma cechy męskie, druga zaś kobiece (Hermafrodyta to mityczny syn Hermesa i Afrodyty, którego bogowie na prośbę zakochanej w nim nimfy Salmakis połączyli z nią w jedną istotę), od 1812 znajdująca się z zbiorach muzeum w Luwrze. Gautier pisze o tej rzeźbie w wierszu Contralto. [przypis edytorski]
dziwolążny — przym. od rzecz. dziwoląg. [przypis edytorski]
dziwotwór — istota dziwaczna, straszydło. [przypis edytorski]
dziwować się (daw.) — dziwić się. [przypis edytorski]
dziwować się — dziś: dziwić się. [przypis edytorski]
dziwować się — dziwić się. [przypis edytorski]
dziwowasz się (daw.) — dziwisz się. [przypis edytorski]
dziwowasz się — dziś: dziwujesz się. [przypis edytorski]
dziwowie (starop.) — dziwactwa; dziwne stwory. [przypis edytorski]
dziwożona a. boginka — niebezpieczny demon żeński z wierzeń dawnych Słowian, przedstawiany w postaci szkaradnej kobiety lub pięknej, uwodzicielskiej dziewczyny; boginki zamieszkiwały zarośla w pobliżu rzek, strumieni i jezior, niekiedy także lasy; termin „dziwożona” został spopularyzowany w XIX w. przez powieść Dziwożona (1855) Zygmunta Kaczkowskiego. [przypis edytorski]
dziwożona — demon słowiański o postaci szkaradnej kobiety, podmieniający dzieci na własne, brzydkie lub kalekie. [przypis edytorski]
dziwożona — demon słowiański o postaci szkaradnej kobiety, podmieniający dzieci na własne, brzydkie lub kalekie. Tu błędnie jako synonim nimfy. [przypis edytorski]
dziwożona — słowiańska boginka. [przypis edytorski]
dziwożona — w mitologii słowiańskiej boginka wodząca ludzi po uroczyskach i bagnach. [przypis edytorski]
dziwożona — w mitologii słowiańskiej demon występujący pod postacią brzydkiej, garbatej kobiety, podmieniający dzieci w kołyskach. [przypis edytorski]
dziwy (starop. forma) —dziś N.lm: (z) dziwami. [przypis edytorski]
dzoon politikon (gr.) — „zwierzę polityczne”, istota społeczna. [przypis edytorski]
dzvanyti (lenk.) — skambėti. [przypis edytorski]
dzwonek (…) kłoda — dzwonek: klątwa kościelna; kłoda: więzienie cywilne. [przypis edytorski]
dzwonek — kwiat o kształcie dzwonka, najczęściej koloru białego i fioletowego; głównie spotykany w górach. [przypis edytorski]
dzwonek loretański — poświęcony dzwonek, którym dzwoniono w czasie burzy w celu odwrócenia piorunów; dzwonki loretańskie miały chronić przed burzą, huraganem, zarazą, pożarem i diabłem. [przypis edytorski]
dzwonek tłukł a świeczki gasił — następstwem rzucenia klątwy przez duchownego było oznajmianie jej zewnętrznymi znakami: dzwonieniem i gaszeniem świec przed wyklętym. [przypis edytorski]
dzwonek — tu: roślinka o dużych, niebieskawo-fioletowych kwiatach w formie dzwonka. [przypis edytorski]
„Dzwonek — właśc. „Dzwonek: pismo dla ludu”, czasopismo społeczno-kulturalno-oświatowe, wydawane we Lwowie w latach 1859–1872. [przypis edytorski]
dzwoniąc (…) za umarłe — dziś: dzwoniąc za umarłych (tj. raczej: modląc się w intencji dusz zmarłych, przy czym modlitwom towarzyszy dźwięk dzwonów). [przypis edytorski]
dzwonią jak kraszanka, kiedy się z drugą spotka w dziecka dłoni — nawiązanie do zabawy wielkanocnej, polegającej na stukaniu jajkiem o jajko; wygrywa ten, czyje jajko pozostanie całe. [przypis edytorski]
dzwonić — tu: grać. [przypis edytorski]
dzwonica — dziś popr.: dzwonnica. [przypis edytorski]
dzwonicy — dziś popr.: dzwonnicy. [przypis edytorski]
dzwonka ruszać (daw.) — przypominać rzecz niemiłą. [przypis edytorski]
dzwonnice (daw.) — dziś popr. forma D.lp: dzwonnicy. [przypis edytorski]
dzwono — ćwierć drewnianego obwodu koła u wozu. Gdy koła na rąk dziesięć, dzwona tnij w trzy piędzie: przy dzwonach długości 3 piędzi obwód koła powinien wynosić ok. 12, a nie 10 piędzi; niezgodność tę zauważono już w starożytności: być może autorowi chodziło o to, by na dzwona uciąć kawałki dłuższe, które potem będą do siebie dopasowywane i w razie potrzeby obcinane. [przypis edytorski]
dzwon (…) o pękniętym sercu: nasz ton — jest to jednocześnie ton patriotyzmu szczególnie uwznioślany przez Zygmunta Krasińskiego: celebrujący powagę żałoby narodowej, narodowego nieszczęścia spowodowanego przez zabory. [przypis edytorski]
dzwono — pierścień, krąg; część drewnianego obwodu koła u wozu połączona z dwiema szprychami. [przypis edytorski]
„Dzwon” — ros. „Колокол” (Kołokoł), pierwsza rosyjska gazeta rewolucyjna, wydawana przez A. Hercena na emigracji w latach 1857–1867; jednym z głównych redaktorów był M. Ogariow, z „Kołokołem” współpracował także M. Bakunin. [przypis edytorski]
dzwon Zygmuntów — daw. forma D., dziś: dzwon Zygmunta (Zygmuntowy dzwon); por. Psałterz Dawidów. [przypis edytorski]
