Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160198 przypisów.
Jako niektórzy wodzowie Żółcika swymi zbyt gorącymi radami wpędzili go w ostateczne niebezpieczeństwo — Zdumiewać się należy, jak w całym tym rozdziale najprostszymi środkami autor osiąga efekt najprzedniejszej satyry i nieodpartego wprost komizmu. W czasie wojny światowej niemiecki Simplicissimus zamieścił w przekładzie cały ten rozdział jako satyrę na zwycięskie pochody i plany cesarza Wilhelma. [przypis tłumacza]
Jako Niniwczykowie od zapadnienia [się wyprosili] — zob. Jon 3, 4–10. [przypis edytorski]
jako nowatora — tj. jako człowieka dążącego do zaprowadzenia nowego, zmienionego ustroju, buntownika. [przypis edytorski]
jak on tu piaskiem w oczy ciska — powszechne stare przysłowie francuskie. [przypis tłumacza]
jako ów Petroniusz albo Tigellinus w Rzymie (…) — por. Tacyt, Roczniki, XVI, 19; oraz Dzieje I, 72. [przypis tłumacza]
Jako obraz bólu, oblicze bez serca — Hamlet, akt IV, scena 7 (Król do Laertesa). [przypis edytorski]
jako oczy wybrał (…) — na oślep. [przypis redakcyjny]
jako — od czas gdy. [przypis redakcyjny]
jako ogień górolotny rące (starop.) — rączo jak górnolotny [górą lecący] ogień. [przypis edytorski]
Jako ojciec rodziny dzieci, jako patrycjusz plebejów — Wyobrażenia prawnika rzymskiego. [przypis autorski]
jako on niedźwiedź (…), co im tam (…) kuglarze kuglują — niedźwiednicy sztuki pokazują. [przypis tłumacza]
jako o pełnym nadziei uczniu — właśc. jako o uczniu budzącym wielkie nadzieje. [przypis edytorski]
jako osieł do lutnie przystawieni. — łacińska przypowieść Asinus ad lyram o kimś nikczemnym, co się do zacnej rzeczy nie godzi. [przypis edytorski]
jako Pan nasz nauczyć raczył: abyśmy nikogoż nie oszukiwali, jako prości i uprzejmi, a sami się też oszukać nie dali, jako mądrzy i ostrożni — rozwinięcie tematu Mt 10, 16 (w tłum. Wujka: „Oto ja was posyłam jako owce między wilki. Bądźcież tedy mądremi jako wężowie, a prostemi jako gołębice”). [przypis edytorski]
Jako Pantagruel ( …) od sądu Salomona — Ten i następne rozdziały są świetną satyrą na ówczesne sądownictwo. [przypis tłumacza]
Jako Pantagruel przysłuchuje się sądowi nad sędzią Pletewką, który rozstrzygał procesy wedle rzutu kości — Epizod sędziego Pletewki należy do najcelniejszych arcydzieł satyry francuskiej. [przypis tłumacza]
Jako Pantagruel spotkał Limuzyńczyka, który kaleczył język ojczysty — Jak zaznaczyliśmy w przedmowie, epoka, w której tworzył Rabelais, była epoką odnowienia i wzbogacenia francuskiego języka, pełnymi garściami czerpiącego z dobytku języków starożytnych. Sam Rabelais był jednym z pierwszych pracowników w tym dziele; niezliczona jest ilość terminów łacińskich i greckich, które wprowadza w piśmiennictwo francuskie. Ale to, co w ręku świadomego mistrza było zbawiennym odnowieniem języka, toż samo u ciasnych i niedouczonych pedantów stawało się jego wykoślawieniem: i tę barbarzyńską robotę piętnuje właśnie Rabelais w swoim limuzyńskim szkolarzu. Niektóre ustępy tej oracji są niemal dosłownie zaczerpnięte z pism niejakiego Geofroy'a Tory; co daje miarę, jak dalece ta satyra Rabelais'go była na czasie. Niebawem, za Ronsarda, „uszlachetnianie” gwary ojczystej przez dodawanie słowom końcówek łacińskich i greckich, staje się powszechną modą. [przypis tłumacza]
Jako Pantagruel wylądował na Wyspie Dzikiej, starożytnej siedzibie Kiełbasek — Rozdz. XXXV. Ten i następne rozdziały są aluzją do współczesnych sporów religijnych. Nie należą one z pewnością do najcelniejszych w dziele Rabelais'go. [przypis tłumacza]
Jako Pantagruel wylądował na wyspie Papimanów — Rozdz. XLVIII. Ten i następne rozdziały kierują ostrze satyry przeciw kościołowi rzymskiemu i to z niemałą śmiałością. [przypis tłumacza]
Jako Panurg opowiada mistrzowi Odźwiernikowi bajkę o koniu i ośle — Rozdz. XXVII. Satyra na mnichów, tak nazwanych od drewnianych chodaków i od buczenia godzinek. [przypis tłumacza]
Jako Panurg, zadając pytania Bratu Buczącemu, zdołał wydobyć zeń jeno same monosylaby — Rozdział ten wyszydza dyscyplinę mnichów, nakazującą im milczenie. [przypis tłumacza]
jako Paweł naucza — Rz 12, 15. [przypis edytorski]
jako Paweł, on niebieskiej nauki opowiadacz i pisarz napisał — Rz 2, 15. [przypis edytorski]
jako Paweł powiada — Kor 15, 41. [przypis edytorski]
jako Paweł powiada — Rz 13, 2. [przypis edytorski]
jako Paweł świadczy — 1 Tm 2, 14. [przypis edytorski]
Jako pismo literackie i naukowe organ Młodej Polski może stanąć godnie obok warszawskich pism (…) najwybitniejszym siłom publicystycznym wszystkich trzech zaborów — L. Wasilewski, „Młoda Polska” w zaborze pruskim, „Krytyka” 1896, z. II, s. 77–81. [przypis autorski]
jako pisze Statius — Statius, Achilleis, ks. 2. [przypis edytorski]
jako płomię, co w powietrze wzlata — Aż pod sferę księżycową, gdzie według fizyki owoczesnej, jeden ze czterech żywiołów, to jest ogień, ma swoją sferę własną. [przypis redakcyjny]
Jako poeta uprawiam Sztukę dla Sztuki (…) dostępną tylko dla ludzi wykształconych, a więc dla małej garści osobników, którzy oprócz wykształcenia posiadają jeszcze wyższą inteligencję i zdolność do odczuwania wrażeń życiowych i wnikania w samych siebie — M. Podraza-Kwiatkowska, Wacław Rolicz-Lieder, Warszawa 1966, s. 94. [przypis autorski]
Jako Ponokrates ujął Gargantua w taką dyscyplinę, iż ani godzina w dniu nie szła na marne — Cały plan nowożytnego wychowania zawarty w tym rozdziale pomyślany jest przez autora zupełne serio; przy bliższym rozpatrywaniu nie jest on tak przeciążający, jakby się to z natłoczenia szczegółów i amplifikacji stylowych na pozór zdawało. To przejście od zaniedbanego do starannego wychowania również zgodne jest z historią życia Franciszka I. [przypis tłumacza]
jako pościelesz duszy swojej** — tu kończy się obcy wtręt, zaczynający się od słów: „Ale nie wiedziałeś (…)”, odznaczony w tekście głównym dwoma gwiazdkami **, zawierający paszkwil na Prażmowskiego pisany wg Brücknera inną ręką. [przypis edytorski]
jako poucza (…) Pliniusz (…) bluszczowego kubka — Pliniusz twierdzi, iż w kubku sporządzonym z drzewa bluszczowego wino oddziela się od wody. [przypis tłumacza]
jako powiadał Eudamidas, słysząc filozofa rozprawiającego o wojnie — Plutarch, Powiedzenia spartańskie. [przypis tłumacza]
jako powiada on orator, filozof, senator i hetman — Cyceron, O powinnościach, ks. 2. [przypis edytorski]
jako powiada Paweł — 1. Tm 1, 9. [przypis edytorski]
jako powiada Paweł — Kor 13, 5. [przypis edytorski]
jako powiada święty Apostoł, być jego współpracownikami — List do Koryntian I, 3, 9. [przypis tłumacza]
jako prawdziwi Normandowie, mieli nabitą głowę podbojem Anglii — rycerze z księstwa Normandii, w płn.-zach. Francji, pod wodzą Wilhelma Zdobywcy w 1066 podbili Anglię. [przypis edytorski]
jako prorok Boży powiada — Koh 10, 16. [przypis edytorski]
Jako przebyliśmy Kaźnię, zamieszkałą przez Pazdura, arcyksięcia Spaśnych Kotów — Rozdz. XI. Ten i następne rozdziały zawierają krwawą inwektywę przeciw ówczesnemu wymiarowi sprawiedliwości, zwłaszcza Wielkiej Izbie (la Tournelle) i Izbie ognistej (Chambre ardente). [przypis tłumacza]
jako pszczoły legną się ze ścierwa młodego byka — Takie było mniemanie starożytnych. [przypis tłumacza]
Jako punkt i datę krystalizacyjną danej generacji przyjmuje rok jej głównej aktywności, przypadający przed lub w trzydziestym roku życia uczestników danej generacji i ujmowany paralelnie z każdoczesnym stanem wydarzeń historycznych towarzyszących takiej dacie (…) Francja współczesna obejmuje (…) trzy pokolenia. — [por.] M. Girard, Guide illustré de la littérature française moderne (de 1918 à nos jours), Paris 1949, s. 13. [przypis autorski]
jako raczy (starop.) — jak tylko chce. [przypis edytorski]
jako raczysz (starop.) — tu: jak chcesz. [przypis edytorski]
Jako rózga od drzewa odcięta wnet umiera — por. J 15,6. [przypis edytorski]
Jako ryk lwi, tak gniew królewski; kto go gniewa, grzeszy na duszę swoję — Prz 20, 2. [przypis edytorski]
jako rzadki (…) dym (…) zniknie (starop.) — jak rzadki dym zniknie; rozpłynie się jak dym. [przypis edytorski]
jakość jako taka — używam pojęcie „jakość jako taka”, bo pojęcie aktualności stosuje się i do (BXN), występujących jako takie właśnie w (AT). [przypis autorski]
jakoście ztąd wyszli (starop.) — odkąd stąd wyszliście. [przypis edytorski]
jakości założyć musimy —- o ile nie chcemy być konsekwentnymi solipsystami, co by według mnie zabraniało wszelkich wypowiedzeń o Istnieniu w ogóle. [przypis autorski]
jakoś długo ani oko — jakoś długo nie było widać. [przypis edytorski]
jako (śpi) (daw.) — tu: że (śpi). [przypis edytorski]
Jakoś tu wszedł, szaty godownej (…) nie mając? — Mt 22, 12. [przypis edytorski]
jakośwa (daw.) — jak żeśmy. [przypis edytorski]
jakoś wasza miłość powiedział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, znaczenie: jako (jak) wasza miłość powiedziałeś. [przypis edytorski]
jako świadczy Ozeasz prorok — Oz 13, 2. [przypis edytorski]
Jakoś wychodzi na jedno!… — oto koniec tego podania: Ksiądz, rozgniewany grzechem kobiety, przeklnął ją i powiedział: Nie dam ci rozgrzeszenia i Pan Bóg ci nie przebaczy; prędzej róże wyrosną z naszej posadzki kamiennej! — Tej samej nocy, w której miała to widzenie w kościele, księdzu śniło się toż samo, a gdy się przebudził, posadzka była pęknięta i z szpar wyrosło dwanaście prześlicznych róż; byli to jej niepowici synowie. — Teraz nasza matka zbawiona! — zawołał ksiądz i pobiegł do kościoła, gdzie ją zastał nieżywą przed ołtarzem. [przypis autorski]
jako sądzili (…) i jako nie brali (daw.) — że sądzili i że nie brali. [przypis edytorski]
jako sam Bóg do tych, którzy przykazaniu jego nieposłuszni, mówi — Mojż. 26, 36. [przypis edytorski]
jako skoro (daw.) — jak tylko. [przypis redakcyjny]
jako skoro (starop.) — jak najszybciej; szybko. [przypis edytorski]
jako (starop.) — tu: odkąd. [przypis edytorski]
jako (starop.) — tu: ponieważ. [przypis edytorski]
Jako szaleństwo (…) tak znów mądrość (…) nie jest nigdy nierada z siebie — dosłowny przekład z Cycerona (Cyceron, Rozmowy tuskulańskie, V, 18). [przypis tłumacza]
Jako tenże Paweł świadczy — 2 Kor 1, 12. [przypis edytorski]
jako tenże ś. Jakub mówi, suadibilis — w Jk 3, 17, wg Wulgaty. [przypis edytorski]
jako teraz liczymy zaczynając rok od stycznia — dekret króla Karola IX wydany w r. 1563 ustanowił początek roku na 1 stycznia; przedtem liczono go od Wielkiejnocy. [przypis tłumacza]
jako też (daw.) — jak również. [przypis edytorski]
jako to (daw.) — tu: na przykład. [przypis edytorski]
Jako topór zawiłe w dębie mija sęki — śmierć mija serce jako topór twarde („zawiłe”) sęki. [przypis redakcyjny]
jako — tu: jak, niby. [przypis redakcyjny]
jako — tu: niczym. [przypis edytorski]
jako — tu: niż. [przypis edytorski]
jako — tu: że. [przypis edytorski]
Jako uczynił Eneasz — Wergiliusz, Eneida, ks. 5. [przypis edytorski]
jakowej — dziś popr.: jakiej. [przypis edytorski]
jakowejsiś — jakiejś. [przypis edytorski]
jakoweż (daw.) — przym. jakowe z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż: jakież. [przypis edytorski]
jako wielki — cały wielki. [przypis redakcyjny]
Jako Wielki Pazdur zadał nam zagadkę — Rozdz. XII-ty. Aluzja do procedury trybunału inkwizycyjnego, wedle której oskarżony musiał odgadnąć miano swej zbrodni i oskarżyciela. [przypis tłumacza]
Jako wielość bogów żadnego Boga nie czyni, tak wiele panów żadnego pana nie ma, a gdzie pana niemasz, tam zamieszanie jest — Skarga cytuje tutaj tekst Atanazego pt. Oratio adversus idola za Bellarmina De controversiis. [przypis edytorski]
Jako w ozdobach mozaikowych świątyni wyobrażona była zwycięska bitwa Bachusa przeciw Indyjczykom — Rozdz. XXXIX. Ten i następny rozdział są w znacznej części tłumaczeniem z pierwszej części Dionizosa Lukiana. [przypis tłumacza]
jakowy (daw.) — jaki, jakiś. [przypis edytorski]
jakowy (daw.) — jaki, jakiś [przypis edytorski]
Jako wże na zemli i dosza ku nebesech (z ukr.) — Jako na ziemi, tak i do nieba. [przypis edytorski]
jakoż (daw.) — więc. [przypis edytorski]
jakoż (daw.) — wprowadzający pytanie zaimek „jako” z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; jakże. [przypis edytorski]
jakoż (daw.) — wprowadzający pytanie zaimek jako z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; jakże. [przypis edytorski]
jako że wszyscy byliśmy dziećmi, zanim staliśmy się mężami — nawiązanie do metafory św. Pawła: „Gdym był dziecięciem, mówiłem jako dziecię, rozumiałem jako dziecię, rozmyślałem jako dziecię. Lecz gdym się stał mężem, wyniszczyłem to, co było dziecinnego.” (1Kor 13,11; przekład Jakuba Wujka). [przypis edytorski]
Jakoż okazuje się (…) swego — inny znów świeży schemat: 1) młodość — subjektywizm i zwalczenie zmysłowości, 2) działalność polityczna, 3) Marzenie o przyszłości i wieczności — zbudował Isidoro del Lungo w dziele Dante nel suo poema (1893). Podajemy za Krauzem. [przypis autorski]
Jako żołnierz Korpusu Praskiego — oryg. Als Soldat im Prager Korps wyd. Praga 1922; dziennik Erwina Egona Kischa ze służby w wojsku austro-węgierskim podczas I wojny światowej, znany też pod tytułem z wydania późniejszego tytułem Zapisz to, Kisch! (oryg. Schreib das auf, Kisch! (1929). [przypis edytorski]
jako żona Eneasza został się w Troi — Kreuza, córka Priama, wyszła wraz z mężem z płonącej Troi, jednak tej samej nocy zginęła. [przypis edytorski]
jakoż (przestarz.) — spójnik akcentujący, że coś, o czym mowa wcześniej, jest prawdziwe, zaszło lub spełniło się: i rzeczywiście, i w samej rzeczy. [przypis edytorski]
Jakoż (…) przystępu — ustęp w cudzysłowie wzięty jest z Cycerona, O naturze bogów, III, 15. [przypis tłumacza]
jakoż — tu: jak, w jaki sposób, którędy. [przypis edytorski]
Jakoż w jednym pędzie most zwodzony (…) przeniknął do wnętrza zamku — w oryginale treść ta ujęta jest w dwuwiersz. [przypis edytorski]
jako żywo (starop.) — zawsze, póki żyję. [przypis redakcyjny]
jako żyw w rodzie — z ich rodu. [przypis redakcyjny]
jako żywy (starop.) — nigdy; nigdy swoim w życiu. [przypis redakcyjny]
