Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 465 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6165 przypisów.
odzian (daw.) — ubrany. [przypis edytorski]
odziane lasy — pokryte lasami (Góry Świętokrzyskie) lub może: lasy piękne (liściaste). [przypis redakcyjny]
odzian — forma skrócona, dziś: odziany. [przypis edytorski]
odzian spiżową zbroją (daw.) — zakuty w spiżową zbroję. [przypis edytorski]
odziczały — dziś popr.: zdziczały. [przypis edytorski]
odziczyć się — zdziczeć. [przypis edytorski]
o dzieciątku (…) rozpytując się — dziś popr. z B.: rozpytując się o dzieciątko. [przypis edytorski]
O dzieci, jaka na Litwę sromota — W pierwszej petersburskiej edycji: „O dzieci, jaka Litwinom sromota!” [przypis redakcyjny]
odziemek — przy ziemi. [przypis edytorski]
odziemek — tu: pień pozostały w ziemi po ścięciu drzewa. [przypis redakcyjny]
od ziemie (daw. forma D.lp) — dziś: ziemi. [przypis edytorski]
odzierca (daw.) — grabieżca; ten, który odziera, grabi czyjąś własność. [przypis edytorski]
odzierca (daw.) — grabieżca; ten, który „odziera”, grabi czyjąś własność. [przypis edytorski]
odzierżał — otrzymał. [przypis edytorski]
odzierżyć (daw.) — otrzymać. [przypis edytorski]
odzierżyć (daw.) — utrzymać. [przypis redakcyjny]
odzierżyć — otrzymać coś a. owładnąć czymś. [przypis edytorski]
odzierżyć — otrzymać, dostać w posiadanie. [przypis edytorski]
odziewać się (daw.) — ubierać się. [przypis edytorski]
odziewki — dziś popr.: odzienie. [przypis edytorski]
odzieża — dziś popr.: odzież. [przypis edytorski]
odzież płótniana (daw.) — dziś: odzież płócienna. [przypis edytorski]
odziomek — bliższa ziemi, dolna część pnia drzewa. [przypis edytorski]
odzipnąć (gw.) — odetchnąć. [przypis edytorski]
odzipnąć (pot.) — odpocząć chwilę. [przypis edytorski]
od złodziejki do damy dworu, od prostytutki do mniszki… — Olechnowicz, op. cit., s. 61–73. [przypis autorski]
od złota chorągwie gorące — tj. żółte. [przypis edytorski]
Od złotowłosych pielgrzymów zza świata — wg legendy zapisanej w kronice Galla Anonima Piast ugościł tajemniczych przybyszów, wypędzonych z dworu Popiela. [przypis edytorski]
odznaczał się pewnymi cechami — wyrazy wydrukowane tu kursywą cenzor wykreślił. [przypis autorski]
odzobaczyć — obejrzeć. [przypis edytorski]
odzobaczyć — zobaczyć ponownie. [przypis edytorski]
odzowie — dziś: odezwie. [przypis edytorski]
Odzwierciedleniem tego stanu rzeczy są i dzieła poety — statystyka u Hertzberga jw. [przypis tłumacza]
odzyszczę — dziś: odzyskam. [przypis edytorski]
odzyszczę — dziś popr. forma 1 os. lp cz.przysz.: odzyskam. [przypis redakcyjny]
odzyszcze (daw.) — odzyska. [przypis edytorski]
odzyszcze — dziś popr.: odzyska. [przypis edytorski]
odzyszczesz (daw. forma) — dziś popr. forma 2 os. lp: odzyskasz. [przypis edytorski]
odzyszczesz — dziś popr. forma 2.os. lp cz.przysz.: odzyskasz. [przypis edytorski]
odzyszczesz — dziś popr.: odzyskasz. [przypis edytorski]
odzyszczyć (daw.) — odzyskać. [przypis edytorski]
odzywać — dziś popr.: odzywać się. [przypis edytorski]
Öehrwall, Hjalmar (1859–1929) — szwedzki lekarz, autor badań z zakresu psychologii i eugeniki. [przypis edytorski]
Öhrn — Hausflur. [przypis edytorski]
öre (wym. ere) — drobna moneta norweska o wartości 1/100 korony. [przypis edytorski]
oecus (łac.) — reprezentacyjne pomieszczenie z oknem wychodzącym na ogród. [przypis edytorski]
O ego (…) lacertis — Ovidius, Ex ponto I, 4, 19. [przypis tłumacza]
Oertelsburg — obecnie: Szczytno. [przypis edytorski]
Oertzen, Friedrich Wilhelm von — dziennikarz niemiecki, autor książki Das ist Polen (Oto Polska), wydanej w roku 1931 i wielokrotnie wznawianej. W „Dzienniku Pomorskim” z 15 września 1932 r. nazwano ją antypolskim paszkwilem. [przypis edytorski]
oeuvres posthumes (fr.) — dzieła pośmiertne. [przypis edytorski]
O fanciulla mia! — O umiłowanie moje (wł.). [przypis autorski]
of being too great an admirer of milady L. — czuć zbyt wielkie uwielbienie dla milady L. [przypis redakcyjny]
Ofelia — bohaterka Hamleta Szekspira, nieszczęśliwie zakochana w Hamlecie, popada w obłęd i tonie w rzece. [przypis edytorski]
Ofelia — bohaterka Hamleta Szekspira, nieszczęśliwie zakochana w Hamlecie, popada w obłęd i tonie w rzece. [przypis edytorski]
Ofelia — bohaterka Hamleta Williama Shakespeare'a, nieszczęśliwie zakochana w głównym bohaterze, popadła w szaleństwo i popełniła samobójstwo topiąc się. [przypis edytorski]
Ofelia — bohaterka Hamleta Williama Szekspira, nieszczęśliwie zakochana w Hamlecie, popada w obłęd i tonie w rzece. W malarstwie wielokrotnie przedstawiana z naręczem kwiatów. Kobieta bardzo krucha, delikatna, słaba psychicznie. [przypis edytorski]
Ofelia — postać z dramatu Williama Shakespeare'a Hamlet, córka Poloniusza, siostra Laertesa; Hamlet flirtuje z nią początkowo, następnie zabija przez pomyłkę (sądząc, że to mąż jego matki) Poloniusza; Ofelia popada w obłęd i popełnia samobójstwo, topiąc się w rzece; Laertes mszcząc się za ojca i siostrę wyzywa Hamleta na pojedynek, w którym obydwaj giną; w scenie ukazującej obłęd Ofelii pojawia się ona w wianku i rozdaje poszczególnym osobom kwiaty i zioła. [przypis edytorski]
Ofelio, idź do klasztoru — cytat z Hamleta Shakespeare'a. [przypis edytorski]
Ofelio, idź do klasztoru — słowa Hamleta do zakochanej w nim Ofelii. [przypis edytorski]
ofensa — uraza. [przypis redakcyjny]
oferta — tu: polecenie się opiece świętego, rodzaj modlitwy. [przypis edytorski]
ofertorium (z łac.) — w liturgii rzym.-kat. część mszy, podczas której ofiaruje się chleb i wino. [przypis edytorski]
Offal Court — znaczy mniej więcej tyle co „śmietnik”. [przypis tłumacza]
Offenbach, Jacques (1819–1880) — francuski wiolonczelista i kompozytor, specjalizujący się w operetkach. [przypis edytorski]
Offenbach, Jacques (1819–1880) — kompozytor francuski, specjalizujący się w operetkach; autor m.in. operetki Piękna Helena (1864), parodiującej historię ucieczki Heleny z Parysem, która stała się przyczyną wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Offenbach, Jacques (1819–1880) — kompozytor francuski, specjalizujący się w operetkach. [przypis edytorski]
Offendor (…) mines — Martialis, Epigrammata VI, 7, 6. [przypis tłumacza]
offensa Maiestatis (łac.) — obraza majestatu. [przypis redakcyjny]
offensa — uraza. [przypis redakcyjny]
offerta składać — dziś: oferty. [przypis edytorski]
offertorium (łac.) — ofiarowanie. [przypis edytorski]
Offertorium (łac.) — ofiarowanie; tu: część katolickiej mszy św., ofiarowanie chleba i wina. [przypis edytorski]
office (fr.) — urząd; znany jest pod tą nazwą we Francji od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych. To osobista ranga i odpowiedzialność, nadawana przez władcę lub pana osobie fizycznej. Jest to rzeczywista delegacja władzy ze strony dzierżyciela suwerenności. Urząd stanowi do XVIII wieku najpowszechniejszą formę pełnienia obowiązków w służbie państwowej, wymiarze sprawiedliwości czy finansach. W XVII w. urzędnicy sądów suwerennych uzyskali nobilitację, jednak ich możliwości pod koniec epoki absolutystycznej zostały znacznie ograniczone, w szczególności ze względu na dziedziczność urzędów, co uniemożliwiło przybycie nowych nie szlachciców do korpusu oficerskiego. [przypis edytorski]
officiers d'ordonnance (fr.) — oficerowie ordynansowi, przeznaczeni do wykonywania wyłącznie bezpośrednich zleceń dowódcy dywizji, brygady lub większego zgrupowania wojsk. [przypis edytorski]
officit nostra libertas (łac.) — zawadza wolność nasza. [przypis redakcyjny]
officium tenebrarum — ciemna jutrznia. [przypis autorski]
officjalista — dziś: oficjalista; rządca dworski. [przypis edytorski]
officjalista — urzędnik; tu: kanclerz związkowy. [przypis redakcyjny]
officyjał — oficjał; zastępca biskupa w sądach kanonicznych. [przypis edytorski]
Off Limits (ang.) — tu: przejście wzbronione. [przypis edytorski]
of God and the Church (ang.) — Boga i Kościoła. [przypis redakcyjny]
ofiara mincha — w judaizmie: popołudniowy czas na składanie ofiary; po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej zastąpiony przez popołudniową modlitwę. [przypis edytorski]
ofiarami — wróżono z wnętrzności zabitych na ofiarę zwierząt, a zwłaszcza z wyglądu wątroby. Sztuka takiego wróżenia, nieznana jeszcze Homerowi, była później w użyciu u Greków, Etrusków i Rzymian; u Rzymian znawcy tej sztuki rekrutowali się z Etrusków. [przypis tłumacza]
ofiara obietna — obiata; u daw. Słowian ofiara składana na cześć bogów. [przypis edytorski]
Ofiarę czarnego byka (…) odbył publicznie, jeszcze w r. 1520 (…) — warto przypomnieć, że w Rzymie 1522 roku dla oddalenia moru za pozwoleniem zwierzchności — papież i kardynałowie opuścili dla zarazy miasto — Greczyn niejakiś czarnego byka ofiarował!! [przypis redakcyjny]
ofiarę z ptaków — „[Ta jest ustawa trędowatego, gdy będzie miał być oczyściony. Przywiodą go do kapłana, który wyszedszy z obozu, gdy najdzie, że trąd jest oczyściony] przykaże owemu, który się czyści, aby ofiarował dwu wróblów żywych za się, które się jeść godzą”, Kpł 14, [2–]4 [tłum. J. Wujka]. W Starożytnościach III, XI, 4, Flawiusz wyśmiewa gminną wersję, jakoby Mojżesz był trędowaty i trędowaci wszyscy Żydzi, z którego to powodu mieli jakoby ujśćC z Egiptu. Tak samo w dziele polemicznym Przeciw Apionowi I 26 występuje przeciwko pismom egipskiego kapłana Manetona, że mniemał, jakoby Żydzi z powodu trądu z Egiptu wypędzeni zostali. Ofiara z ptaków była zatem symboliczną obrazą Żydów zgromadzonych w synagodze. [przypis tłumacza]
Ofiarna z bogactwa duszy, nie z jej nędzy… — Narcyza Żmichowska, Poganka, rozdz. VI. [przypis edytorski]
Ofiarnice — tytuł tłumaczenia stanowiącego podstawę niniejszej publikacji brzmi: Ofiary, przyjęto jednak tytuł tradycyjny, odpowiadający greckiemu Choephoroi (Choefory), tj. kobiety niosące na głowie dzbany, zawierające ofiarę na grób. [przypis edytorski]
ofiarnik — daw. kapłan składający ofiarę. [przypis edytorski]
ofiarować, składając całopalenie — u Greków całopalenie było rzadkie; palili na ofiarę tylko część bydlęcia (uda owinięte w tłuszcz), a resztę zjadali. Bogom podziemnym częściej składali całopalenie. [przypis tłumacza]
ofiarowanego (…) imieniem króla — dziś: w imieniu króla. [przypis edytorski]
ofiarowanem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: ofiarowanym. [przypis edytorski]
Ofiarowanie [choćby] [włosa z]… — przypowieść o pewnym generale imieniem Li Shiji, służącym na dworze cesarza Taizonga, panującego w latach 627–649, który poważnie zachorował, a jedynym lekarstwem na chorobę był popiół ze spalonej brody. Li Shiji spalił swoją brodę, a popiół ofiarował choremu cesarzowi. [przypis tłumacza]
ofiary czy to głodu, czy buntu — w edycjach Niesego i Dindorfa następuje jeszcze zdanie ujęte w nawias: καὶ πεπλήρωτο νεκρῶν ἢ διὰ στάσιν ἢ διὰ λιμὸν ἀπολωλότων, którego istotnie tłumaczyć nie potrzeba, bo jest literalnie powtórzeniem poprzedniego. [przypis tłumacza]
ofiary Dzeusowi Królowi, gdyż tego właśnie boga wskazała mu była wyrocznia delficka — por. ks. III, 1. [przypis tłumacza]
oficer-audytor — członek sądu wojskowego. [przypis edytorski]
oficer francuski — w czasie ofensywy Armii Czerwonej przybyła do Warszawy wojskowa misja francuska dla udzielenia pomocy dowództwu polskiemu. [przypis redakcyjny]
ofici (z gr. ὄφις: wąż) a. serpentynianie — grupa gnostycka z I w., której członkowie czcili węża z biblijnej Księgi Rodzaju, symbolizującego gnozę (poznanie), którą demiurg Yaldabaoth chciał ukryć przed Adamem i Ewą. W ich wierzeniach występował Prunikos, wcielenie Mądrości, pradawna androgyniczna istota, starająca się oświecić ludzkość. [przypis edytorski]
oficjała — urzędnika, tutaj: sędziego duchownego. [przypis redakcyjny]
oficjał (daw.) — przedstawiciel władzy; w Kościele katolickim: przewodniczący sądu biskupiego, sprawujący w imieniu biskupa kościelną władzę sądowniczą. [przypis edytorski]
