Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 116552 przypisów.
dziwy (starop. forma) —dziś N.lm: (z) dziwami. [przypis edytorski]
dzoon politikon (gr.) — „zwierzę polityczne”, istota społeczna. [przypis edytorski]
dzvanyti (lenk.) — skambėti. [przypis edytorski]
dzwonek (…) kłoda — dzwonek: klątwa kościelna; kłoda: więzienie cywilne. [przypis edytorski]
dzwonek — kwiat o kształcie dzwonka, najczęściej koloru białego i fioletowego; głównie spotykany w górach. [przypis edytorski]
dzwonek loretański — poświęcony dzwonek, którym dzwoniono w czasie burzy w celu odwrócenia piorunów; dzwonki loretańskie miały chronić przed burzą, huraganem, zarazą, pożarem i diabłem. [przypis edytorski]
dzwonek tłukł a świeczki gasił — następstwem rzucenia klątwy przez duchownego było oznajmianie jej zewnętrznymi znakami: dzwonieniem i gaszeniem świec przed wyklętym. [przypis edytorski]
dzwonek — tu: roślinka o dużych, niebieskawo-fioletowych kwiatach w formie dzwonka. [przypis edytorski]
„Dzwonek — właśc. „Dzwonek: pismo dla ludu”, czasopismo społeczno-kulturalno-oświatowe, wydawane we Lwowie w latach 1859–1872. [przypis edytorski]
dzwoniąc (…) za umarłe — dziś: dzwoniąc za umarłych (tj. raczej: modląc się w intencji dusz zmarłych, przy czym modlitwom towarzyszy dźwięk dzwonów). [przypis edytorski]
dzwonią jak kraszanka, kiedy się z drugą spotka w dziecka dłoni — nawiązanie do zabawy wielkanocnej, polegającej na stukaniu jajkiem o jajko; wygrywa ten, czyje jajko pozostanie całe. [przypis edytorski]
dzwonić — tu: grać. [przypis edytorski]
dzwonica — dziś popr.: dzwonnica. [przypis edytorski]
dzwonicy — dziś popr.: dzwonnicy. [przypis edytorski]
dzwonka ruszać (daw.) — przypominać rzecz niemiłą. [przypis edytorski]
dzwonnice (daw.) — dziś popr. forma D.lp: dzwonnicy. [przypis edytorski]
dzwono — ćwierć drewnianego obwodu koła u wozu. Gdy koła na rąk dziesięć, dzwona tnij w trzy piędzie: przy dzwonach długości 3 piędzi obwód koła powinien wynosić ok. 12, a nie 10 piędzi; niezgodność tę zauważono już w starożytności: być może autorowi chodziło o to, by na dzwona uciąć kawałki dłuższe, które potem będą do siebie dopasowywane i w razie potrzeby obcinane. [przypis edytorski]
dzwon (…) o pękniętym sercu: nasz ton — jest to jednocześnie ton patriotyzmu szczególnie uwznioślany przez Zygmunta Krasińskiego: celebrujący powagę żałoby narodowej, narodowego nieszczęścia spowodowanego przez zabory. [przypis edytorski]
dzwono — pierścień, krąg; część drewnianego obwodu koła u wozu połączona z dwiema szprychami. [przypis edytorski]
„Dzwon” — ros. „Колокол” (Kołokoł), pierwsza rosyjska gazeta rewolucyjna, wydawana przez A. Hercena na emigracji w latach 1857–1867; jednym z głównych redaktorów był M. Ogariow, z „Kołokołem” współpracował także M. Bakunin. [przypis edytorski]
dzwon Zygmuntów — daw. forma D., dziś: dzwon Zygmunta (Zygmuntowy dzwon); por. Psałterz Dawidów. [przypis edytorski]
écarté (fr.) — dawna hazardowa gra karciana dla dwóch osób, popularna w XIX w. [przypis edytorski]
écarté (fr.) — ekarte, rodzaj dwuosobowej gry w karty, popularnej w XIX w. [przypis edytorski]
écarté (fr.) — gra karciana podobna do wista, której element stanowi wymiana kart. [przypis edytorski]
échantillon (fr.) — próbka. [przypis edytorski]
échauffée (fr.) — rozgorączkowana. [przypis edytorski]
École normale supérieure — prestiżowa uczelnia francuska, kształcąca elitę intelektualną, przede wszystkim naukowców, nauczycieli i przyszłych urzędników cywilnych. [przypis edytorski]
écoutez (fr.) — proszę posłuchać. [przypis edytorski]
écoutez (fr.) — słuchajcie (państwo). [przypis edytorski]
écraser l'infâme (fr.) — zmiażdżyć niesławne, zdeptać bezecne. Słowa Voltaire'a (1694–1778) z Traktatu o tolerancji (1767): Écrasez l'infâme! (Zdeptajcie bezecne!). Hasło wskazujące na potrzebę walki z nietolerancyjnym fanatyzmem typowym dla religii wyznaniowej. [przypis edytorski]
écrasez l'infâme (fr.) — zniszczcie tę hańbę. Wezwanie, które często powtarzał Voltaire w swoich listach. Hańbą były według Voltaire'a przesądy, zakłamanie, fanatyzm religijny. [przypis edytorski]
écrin magique (fr.) — magiczna szkatułka. [przypis edytorski]
écriture artiste (fr.: pisanie artystyczne) — impresjonistyczny styl prozy, dążący do oddania wrażliwości autora, często mało komunikatywny. [przypis edytorski]
ėjo liūdnyn — darėsi vis liūdnesnis. [przypis edytorski]
élan vital (fr., filoz.) — pęd życiowy, w filozofii H. Bergsona czynnik stanowiący źródło aktywności wszystkich organizmów. [przypis edytorski]
Élisabeth de Gramont, księżna Clermont-Tonnerre (1875–1954) — francuska pisarka. [przypis edytorski]
Ἐμοὶ δὲ αἱ [σαὶ] μεγάλαι εὐτυχίαι οὐκ ἀρέσκουσι ἐπισταμένῳ, ὡς [τὸ Θεῖόν] ἐστι φθονερο (gr.) — nie cieszy mnie wielkie szczęście (wielkie sukcesy), wiem bowiem, że zagraża mi zazdrosne bóstwo; por. Herodot, Dzieje, t. III, 39 (40); historia o pierścieniu Polikratesa tyrana wyspy Samos, z listu Amasisa do Polikratesa. [przypis edytorski]
„Émaux et Camées” Gautiera, w wydaniu Charpentiera… — zbiór wierszy francuskiego pisarza i poety Teofila Gautiera (1811–1872), uważany za jego szczytowe osiągnięcie poetyckie; opublikowany po raz pierwszy w 1852, poszerzany w kolejnych wydaniach aż do ostatecznego wydania Charpentiera w 1872. [przypis edytorski]
Émile Augier (1820–1889) — fr. dramatopisarz, członek Akademii Francuskiej; pisał przede wszystkim komedie obyczajowe. [przypis edytorski]
Émile Faguet (1847–1916), René Doumic (1860–1937) i Georges Pellissier (1852–1918) — fr. krytycy literaccy. [przypis edytorski]
Émile François Loubet (1838–1929) — prezydent Francji w latach 1899–1906, współtwórca Ententy. [przypis edytorski]
ėmti — dabar: imti. [przypis edytorski]
ἐν τῷ φρονεῖν γὰρ μηδὲν ἥδιστος βίος (gr.) — Wśród nierozumności najsłodsze życie (Sofokles, Ajas 554, tłum. T. Boy-Żeleński w: Michel de Montaigne, Próby). [przypis edytorski]
ésprit (fr.) — inteligencja, polot. [przypis edytorski]
établissement (fr.) — instytucja, placówka. [przypis edytorski]
établissement (fr.) — instytucja, zakład, przedsiębiorstwo. [przypis edytorski]
établissement (fr.) — prywatne przedsiębiorstwo rozrywkowo-rekreacyjne, poprzednik letnisk. [przypis edytorski]
états de crépuscule (fr.) — stany na pograniczu świadomości. [przypis edytorski]
Êtes-vous content de votre vie, monsieur (fr.) — czy jest pan zadowolony ze swojego życia, panie… [przypis edytorski]
étrangeté de la réalité (fr.) — dziwność rzeczywistości. [przypis edytorski]
être (fr.) — być. [przypis edytorski]
ę trua (zniekszt. fr. en troi) — we trzech. [przypis edytorski]
études (fr.) — etiudy. [przypis edytorski]
évangile des humbles (fr.) — ewangelia nędzarzy. [przypis edytorski]
événement (fr.) — wydarzenie, zdarzenie. [przypis edytorski]
Ève, Clovis (ok.1565–1634) — renesansowy francuski introligator i księgarz. [przypis edytorski]
ę żeneral (zniekszt. fr.: en général) — w ogólności, głównie, generalnie. [przypis edytorski]
Eacyda — wnuk Eaka. [przypis edytorski]
Eacydy ród — królów macedońskich, którzy wywodzili się od Achillesa, wnuka Eaka. [przypis edytorski]
Eak a. Ajakos (mit. gr.) — król Myrmidonów (ludu zamieszkującego Eginę), po śmierci wraz z Minosem i Radamantysem sądził w Hadesie dusze zmarłych. [przypis edytorski]
Eak — (Ajakos) w mitologii greckiej syn Zeusa; jeden z sędziów w Hadesie. [przypis edytorski]
Ea (mit.) — babiloński bóg wód słodkich, mądrości i rzemiosł, jeden z bogów stworzycieli. [przypis edytorski]
East End (ang. Wschodnia Dzielnica) — uboższe, wschodnie dzielnice Londynu. [przypis edytorski]
East End — uboższe dzielnice Londynu położone we wschodniej części miasta. [przypis edytorski]
eaux-de-vie (fr. dosł.: woda życia) — wódka, winiak (wódka destylowana z wina, np. koniak). [przypis edytorski]
E bella (wł.) — Jest piękna. [przypis edytorski]
Ebers, Georg (1837–1898) — egiptolog; autor popularnych powieści historycznych, obrazujących teatralnie sfałszowane średniowiecze i starożytność. [przypis edytorski]
ebionici (od hebr. ebionim: ubodzy) — wczesny nurt judeochrześcijański istniejący w pierwszych wiekach naszej ery na ziemiach Izraela i ościennych. [przypis edytorski]
eblis (ar., mit. muzułmańska) — diabeł, szatan, zły duch. [przypis edytorski]
Eblis — właśc. Iblis; w muzułmańskich wierzeniach: zły duch, szatan. [przypis edytorski]
ebonit (z gr. ébenos: heban) — twarde, ciemnobrązowe lub czarne tworzywo sztuczne otrzymywane w wyniku wulkanizacji kauczuku dużą ilością siarki. [przypis edytorski]
Ebrejski — dziś popr.: hebrajski. [przypis edytorski]
Ebro — najdłuższa rzeka Hiszpanii, przepływająca przez północną część tego kraju. [przypis edytorski]
Ecce Agnus Dei… (łac.) — oto Baranek Boży. [przypis edytorski]
Ecce agnus Dei (łac.) — oto Baranek Boży. [przypis edytorski]
Ecce Agnus Dei (łac.) — Oto Baranek Boży, słowa wypowiadane podczas Podniesienia. [przypis edytorski]
Ecce agnus Dei, qui tollit peccata mundi (łac.) — Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata. [przypis edytorski]
Ecce deus (łac.) — oto bóg. [przypis edytorski]
Ecce homo — Ecce Homo: Jak się staje, czym się jest (niem. Ecce Homo: Wie man wird, was man ist), ostatnia książka Friericha Nietzschego, opublikowana w 1908 r. [przypis edytorski]
Ecce homo (łac.) — oto człowiek; słowa wypowiedziane wg Biblii przez Piłata ukazującego ubiczowanego Jezusa wrogiemu tłumowi (J 19, 5); także: nazwa motywu w sztuce chrześcijańskiej przedstawiającego ubiczowanego Jezusa w koronie cierniowej. [przypis edytorski]
Ecce quam bonum et quam jucundum (łac.) — Oto jak dobrze i jak miło; Psalm 133. [przypis edytorski]
Ecce sedes hic Tonantis (łac.) — Oto siedziba Gromowładnego. [przypis edytorski]
ecce victor (łac.) — oto zwycięzca. [przypis edytorski]
ecce vir (łac.) — oto mężczyzna. [przypis edytorski]
ecclesia militans (łac.) — kościół wojujący. [przypis edytorski]
ecclesia pressa (łac.) — kościół uciśniony, cierpiący. [przypis edytorski]
Eccola!… (wł.) — A ona! [przypis edytorski]
eccolo (wł.)— tu: oto jest, proszę bardzo. [przypis edytorski]
Ecco lu piciolu banditu delli Augustini — oto ten mały bandyta od augustianów. [przypis edytorski]
ecco (wł.) — ot, otóż. [przypis edytorski]
ecco (wł.) — oto; tu: „ot, co”. [przypis edytorski]
ecco (wł.) — proszę, oto. [przypis edytorski]
ecco (wł.) — tutaj. [przypis edytorski]
Ecel (Attyla) jest poganinem (…) pełnym tolerancji — patrz zwrotki z pieśni XX: „Rzekła do Rydygiera (…) zostać jego żoną”. [przypis edytorski]
Echetos — król Epiru, przysłowiowy okrutnik. [przypis edytorski]
Echidna (mit. gr. Ἔχιδνα) — potwór o ciele w połowie młodej kobiety, w połowie cętkowanego węża (żmii), żądny krwi, żywił się ludzkim mięsem. [przypis edytorski]
echinokok (łac. Echinococcus granulosus) — tasiemiec bąblowcowy, bąblowiec; groźny pasożyt, w postaci dojrzałej bytujący w jelicie cienkim psowatych, jeśli występuje u człowieka, jest on wówczas żywicielem pośrednim. [przypis edytorski]
Echionida — syn Echiona. [przypis edytorski]
Echo kołyski — wiersz Adama Asnyka z 1868 r. mówiący o miłości macierzyńskiej i trudzie dorastania. [przypis edytorski]
echo li (…) odpowiada — konstrukcja z partykułą „li”; znaczenie: tylko echo odpowiada. [przypis edytorski]
