Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 473 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | polski
Znaleziono 7213 przypisów.
wezulantkie bory — lasy na górze Vesulus (dziś Monte Viso, na granicy Włoch i Francji); tam znajdują się źródła Padu. [przypis edytorski]
Wezuwiusz — wulkan na terenie Włoch, na Półwyspie Apenińskim, nad Zatoką Neapolitańską. [przypis edytorski]
Wezuwiusz — wulkan we Włoszech, na Półwyspie Apenińskim. [przypis edytorski]
wezwany był przez cesarza do Burgu, aby wywołać cienie umarłych i uczynić je widzialnymi — w Polsce istnieje podobna legenda o Zygmuncie Auguście wzywającym mistrza Twardowskiego, by ten umożliwił mu kontakt ze zmarłą Barbarą Radziwiłłówną. [przypis edytorski]
wezwany (starop.) — (tak) nazywany, zwany; (o takim) wezwaniu, imieniu. [przypis edytorski]
wezwyczaić się — przyzwyczaić się. [przypis edytorski]
wezwyczajenie — dziś popr.: przyzwyczajenie. [przypis edytorski]
wezwyczajony (daw., gw.) — przyzwyczajony. [przypis edytorski]
wezwyczajony (gw.) — przyzwyczajony. [przypis edytorski]
wezyr — dostojnik państwowy w krajach muzułmańskich. [przypis edytorski]
wezyr — dostojnik państwowy w państwach muzułmańskich. [przypis edytorski]
wezyr — głównodowodzący armii i szef rządu w Turcji. [przypis edytorski]
wezyr — najważniejszy urzędnik dworu tureckiego, pośrednik w kontaktach między sułtanem a poddanymi. [przypis edytorski]
w febrze — tu: w gorączce. [przypis edytorski]
w figurę kanapy — w kształcie kanapy. [przypis edytorski]
W Flandryej (…) katolicka łaskawość — zaskakujące słowa autora, gdyż książę Alba, jako namiestnik hiszpański usiłując stłumić powstanie we Flandrii, wsławił się bezwzględnością i krwawymi rządami. [przypis edytorski]
w flaszeczce — dziś popr.: we flaszeczce. [przypis edytorski]
w Frankonią — dziś popr. forma B.lp: w Frankonię. [przypis edytorski]
w garcu (starop. forma) — w garncu, w garnku. [przypis edytorski]
w gastrulach czy blastulach — blastula: wczesne stadium rozwoju zarodkowego zwierząt (w tym także człowieka), w którym zarodek ma postać pojedynczej warstwy komórek tworzących tarczkę a. kulisty pęcherzyk z płynem w środku; gastrula: stadium rozwojowe zarodka następujące po fazie blastuli, różniące się wykształceniem dwóch a. trzech warstw komórek. [przypis edytorski]
w gęstwini — dziś popr. N.lp: w gęstwinie. [przypis edytorski]
w gęszczach — dziś: w gąszczach a. w gąszczu. [przypis edytorski]
w Genewie albo Szwajcarii — Genewa była niezależnym miastem, dołączyła do Konfederacji Szwajcarskiej dopiero po wojnach napoleońskich, w roku 1815. [przypis edytorski]
W getcie panował wielki władca głód — warszawskie getto było zamknięte, nikt nie mógł go opuścić bez zgody okupacyjnych władz. Zapasy żywności i innych artykułów przywiezione przez przesiedleńców szybko się wyczerpały, a w getcie zaczął panować głód i choroby. Wynikało to z planowej polityki nazistów, którzy ograniczyli dzienną dawkę kalorii do 180 (czyli 10 proc. tego, czego potrzebuje dorosła osoba). Nie pozwalano na dostarczanie do getta lekarstw i szczepionek. Organizacje żydowskie prowadziły w tych trudnych warunkach darmowe jadłodajnie, wydające dziesiątki tysięcy posiłków dziennie, a żydowscy lekarze próbowali ratować ofiary głodu na wszelkie sposoby. Jednak przy braku dostępu do żywności i środków medycznych ponad 90 tys. więźniów getta zmarło z głodu i chorób jeszcze przed rozpoczęciem wielkiej deportacji jego mieszkańców. [przypis edytorski]
w getto — dziś wyraz ten jest odmienny: w getcie. [przypis edytorski]
wgłąb' — dawna pisownia, z zaznaczoną miękkością końcowego b; dziś popr.: w głąb. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
w głębią — dziś popr. forma B. lp. wyrazu głębia: w głębię. Obecnie raczej użyłoby się sformułowania w głąb lub w głębinę. [przypis edytorski]
W głębszym gładzonych ciosów leżą stosy lesie — inaczej: w głębszym lesie leżą stosy gładzonych ciosów. [przypis edytorski]
w główną aleją (daw.) — dziś: w główną aleję. [przypis edytorski]
w głos — dziś: na głos. [przypis edytorski]
w głos — głośno. [przypis edytorski]
w głowach — od tej strony łóżka, gdzie znajduje się głowa leżącego człowieka. [przypis edytorski]
w głusz — dziś popr. B. lp.: głuszę. [przypis edytorski]
w gniazdzie — dziś popr.: w gnieździe. [przypis edytorski]
W gniewie na ojca mordy sam się zabił — popełnił samobójstwo uniesiony gniewem na morderstwa popełnione przez ojca. [przypis edytorski]
w górę podciągnął zwierzę, aż zawisło ponad ziemią — dorosły łoś waży ok. 400–700 kg. [przypis edytorski]
w goście — dziś popr.: w gości. [przypis edytorski]
w granicy tylko jest nieskończony — jest nieskończony tylko do pewnych granic. [przypis edytorski]
w Grecji o zburzeniu Troi wprzód wiedziano, nim posłaniec przybył — dzięki sygnałom ogniowym rozpalanym na szczytach gór wzdłuż wybrzeży; por. Ajschylos, Agamemnon. [przypis edytorski]
w grocie Marsa — zwanej potem Lupercal. [przypis edytorski]
w grodach rzeskich — w miastach Rzeszy. [przypis edytorski]
w grodzie Sieciecha — w Sieciechowie nad Wisłą, niedaleko Kozienic. [przypis edytorski]
w gromadnego liczbie zakonnika — sens: wśród tłumu zgromadzonych zakonników. [przypis edytorski]
w grotach Kentucky — chodzi o Jaskinię Mamucią, najdłuższą jaskinię świata, o łącznej długości korytarzy równej ok. 650 km, znajdującą się w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kentucky. [przypis edytorski]
w groźnej miedzi — hartowana miedź była używana do wyrabiania broni. [przypis edytorski]
W grudniu 1840 r, po przywiezieniu zwłok Napoleona — Napoleon I Bonaparte zmarł na zesłaniu na Wyspie Świętej Heleny w 1821; w roku 1840 jego szczątki sprowadzono do Francji i 15 grudnia po uroczystym pogrzebie złożono w sarkofagu w Kościele Inwalidów w Paryżu. [przypis edytorski]
w gurę (starop. forma) — w górę. [przypis edytorski]
W gwiazdę Polski — w innej wersji tekstu: „W tęczę Franków”; jest to nawiązanie do rewolucji francuskiej. [przypis edytorski]
w gwiazdy sianą — nakrapianą gwiazdami. [przypis edytorski]
w Hadu — skrót od: w Hadesu. [przypis edytorski]
w Hadze odbywa się konferencja, na której mówi się o pokoju — pierwsza taka konferencja, zainicjowana przez cara Mikołaja II, odbyła się w 1899 r.; jej wynikiem było podpisanie tzw. konwencji haskich, czyli międzynarodowych umów regulujących prawa konfliktów zbrojnych (konwencje 1899, 1904, 1907), a także ochrony dóbr kultury (1954) czy legalizacji dokumentów (1961). [przypis edytorski]
w haftowaniu subtelnej roboty,/ Zrównać jej Pallas (…) nie mogła — aluzja do umiejętności Arachne i jej rywalizacji z Ateną. [przypis edytorski]
What did you expect from Chicago? (ang.) — Czego Pan się spodziewa po Chicago? [przypis edytorski]
what is that (ang.) — co to jest; tu: co to znaczy [przypis edytorski]
What is your name? (ang.) — Jak się nazywasz? [przypis edytorski]
What man dost thou dig it for?… (ang.) — dla jakiego człowieka to kopiesz? (pytanie skierowane do grabarza). [przypis edytorski]
What's happened? (ang.) — Co się stało? [przypis edytorski]
w Hekaty chórach śpiewał, a do jej kapliczek plwał — opowiadano o niestosownym zachowaniu poety Kinesjasa w pobliżu świątyni Hekaty. [przypis edytorski]
w Helladzie i Osadach — w Grecji i jej koloniach. [przypis edytorski]
w „Hellenikach” — forma odzwierciedlająca fakt, że w jęz. greckim będące tytułem dzieła słowo Hellenika to rzeczownik w liczbie mnogiej, oznaczający sprawy Hellenów, a zatem odpowiadający polskiemu „Helleniki”. [przypis edytorski]
w „Hellenikach” — forma odzwierciedlająca fakt, że w jęz. greckim będące tytułem dzieła słowo Hellenika to rzeczownik w liczbie mnogiej, oznaczający sprawy Hellenów, a zatem odpowiadający polskiemu „Helleniki”. [przypis edytorski]
When do we move? (ang.) — Kiedy ruszamy? [przypis edytorski]
where are you (ang.) — gdzie jesteś. [przypis edytorski]
Where are you going to? (ang.) — Dokąd zmierzacie? [przypis edytorski]
Where is my sleeping-room? My sleeping-room (ang.) — Gdzie jest moja sypialnia? Moja sypialnia. [przypis edytorski]
whisk (ang.) — wist, gra karciana; od whisk: machnąć, śmignąć. [przypis edytorski]
whiskers (ang.) — bokobrody. [przypis edytorski]
Whistler, James Abbot McNeill (1834–1903) — amer. malarz działający w Anglii; związany z wczesną fazą impresjonizmu, znany z portretów i pejzaży. [przypis edytorski]
Whistler, James Abbot McNeill (1834–1903) — amerykański malarz działający w Anglii; związany z wczesną fazą impresjonizmu, znany z portretów i pejzaży. [przypis edytorski]
Egon Erwin Kisch, Raj amerykański, Raj amerykański. Część pierwsza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
w Hiszpanii, we Francji i w Grecji ciągłe przeciw Rzymianom bunty — określenia ahistoryczne użyte przez autora; chodzi o hist. krainy Iberii, Galii i Grecji włączone jako prowincje do państwa rzymskiego. [przypis edytorski]
Whitechapel — dzielnica Londynu od XVII w. zamieszkiwana głównie przez biedotę i rozmaitego rodzaju przestępców; obfitowała w domy publiczne, szynki i meliny, uchodziła za najniebezpieczniejszą; tu swoich morderstw dokonywał w 1888 r. domniemany seryjny morderca Kuba Rozpruwacz (ang. Jack the Ripper). [przypis edytorski]
Whitechapel — dzielnica w Londynie, w której znajdowały się XIX-wieczne teatry: Effingham i The Pavilion. [przypis edytorski]
Whitechapel — uboga dzielnica Londynu w płn.-wsch. części miasta (East End), centralna ulica Whitechapel (nazwa od kapliczki pod wezwaniem Marii z Nazaretu) jest przedłużeniem drogi pamiętającej jeszcze czasy rzymskie i prowadzącej z Londynu przez Aldgate na wschód; w XVI w. dzielnica słynęła z niewielkich zakładów rzemieślniczych i produkcyjnych (w jednej z tamtejszych odlewni powstał symbol stolicy, Big Ben), od XVII w. zaczął się upadek dzielnicy, która w wieku XVIII słynęła z licznych domów publicznych, przestępczości, nędzy, powszechnego alkoholizmu, przeludnienia i wielkiej liczby bezdomnych; w epoce wiktoriańskiej Whitechapel uważana była za najniebezpieczniejszy obszar metropolii, na tym terenie doszło w latach 1888–1891 do 11 morderstw uznanych za dzieło tajemniczego seryjnego mordercy nazwanego Kubą Rozpruwaczem. [przypis edytorski]
Whitechapel — uboga dzielnica Londynu w płn.-wsch. części miasta (East End); w epoce wiktoriańskiej uważana była za najniebezpieczniejszy obszar metropolii. [przypis edytorski]
white, colored (ang.) — biały, kolorowy. [przypis edytorski]
Whitefield, George (1714–1770) — anglikański duchowny, jeden z założycieli metodyzmu; zwolennik nauki o predestynacji; jedna z czołowych postaci pierwszego wielkiego przebudzenia w Wielkiej Brytanii i w kolonialnej Ameryce; cieszący się wielką popularnością kaznodzieja, w swoich kazaniach posługiwał się dialogami lub monologami, wygłaszał je w teatralny, emocjonalny sposób. [przypis edytorski]
Whitehall — ulica w środkowej części Londynu (w gminie Westminster), wokół której skupione są budynki rządowe; jej nazwa jest często używana jako synonim brytyjskiego rządu. [przypis edytorski]
Whitehead, Alfred North (1861–1947) — angielski filozof i matematyk. [przypis edytorski]
white rose (ang.) — biała róża (tu: nazwa perfum). [przypis edytorski]
Whitman, Walt (1819–1892) — amerykański poeta, eseista i publicysta, jedna z najważniejszych i najbardziej wpływowych postaci w literaturze amerykańskiej, w swoich utworach łączył postawę humanisty z realizmem i transcendentalizmem; nazywany ojcem wiersza wolnego, autor budzącego kontrowersje tomiku Źdźbła trawy (1855). [przypis edytorski]
Whitman, Walt (1819–1892) — jeden z najwybitniejszych poetów amerykańskich, piewca jednostkowej wolności, zwolennik demokracji. [przypis edytorski]
Whitman, Walt (1819–1892) — jeden z ważniejszych poetów amerykańskich, prekursor wiersza wolnego, autor m. in. zbioru wierszy Źdźbła trawy (Leaves of grass). [przypis edytorski]
Whitman, Walter a. „Walt” (1819–1892) — amerykański poeta i prozaik, jeden z prekursorów współczesnej literatury amerykańskiej. [przypis edytorski]
whole and steadily (ang.) — całościowo i nieprzerwanie. [przypis edytorski]
Who's it, Luke (ang.) — kto to jest, Łukaszu. [przypis edytorski]
w Huszt uwięziono legionistów — w lutym 1918 część żołnierzy Polskiego Korpusu Posiłkowego, formacji utworzonej przez Austro-Węgry we wrześniu 1916 z Legionów Polskich, w proteście przeciwko podpisaniu pokoju brzeskiego przebiła się przez front austriacko-rosyjski i połączyła się z II Korpusem Polskim w Rosji. Większości nie udało się przebić i zostali oni osadzeni przez austro-węgierskie władze wojskowe w obozach w Huszt i Marmarosz-Sziget na Węgrzech, oskarżeni o zdradę. [przypis edytorski]
Wiącek, Wojciech (1869–1944) — działacz i publicysta ludowy, wójt Machowa, poseł do austriackiej Rady Państwa, senator RP. [przypis edytorski]
wiąd — dziś popr.: uwiąd, więdnięcie. [przypis edytorski]
wiązadły (…) umocowan — dziś: wiązadłami umocowany. [przypis edytorski]
Wiązania grzecznej Helenki — chodzi o książkę Klementyny Hoffmanowej z d. Tańskiej, Wiązanie Helenki. Książeczka dla małych dzieci uczących się czytać, przez Autorkę „Pamiątki po dobrej matce”, Warszawa 1823. [przypis edytorski]
wiązanie (daw.) — podarek imieninowy. [przypis edytorski]
wiązanie (daw.) — podarunek imieninowy. [przypis edytorski]
wiązanie (daw.) — prezent imieninowy lub urodzinowy. [przypis edytorski]
wiązanie — podarunek imieninowy. [przypis edytorski]
wiązanie stropu — element łączący ze sobą elementy konstrukcyjne stropu. [przypis edytorski]
wiązanie — tu: prezent imieninowy; imieniny Anny przypadają 26 lipca. [przypis edytorski]
wiąz — drzewo o ząbkowanych liściach, drobnych kwiatach i płaskich, okrągłych owocach. [przypis edytorski]
wiązka wiórów — dziś raczej: garść, kupka wiórów. [przypis edytorski]
wiązowce, a. obrostnice, Celtis (biol.) — rodzaj drzew liściastych, zaliczany dawniej do rodziny wiązowatych, obecnie do blisko spokrewnionych z nimi konopiowatych. [przypis edytorski]
wiada (gw.) — wiadomo. [przypis edytorski]
