Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
Tymoleon (…) usprawiedliwieniu — por. Diodor Sycylijski, Biblioteka historyczna, XVI, 19. [przypis tłumacza]
Tymon a. Tymon z Fliuntu (ok. 328–238 p.n.e.) — grecki filozof, przedstawiciel szkoły sceptyków. [przypis edytorski]
Tymon — „mizantrop”, znana postać ówczesnego świata. Żył współcześnie z Arystofanesem. Stratyllida zestawia bardzo komicznie i dowcipnie z mitycznym Melanionem tego Tymona, którego znano doskonale w Atenach, a zarazem łże o tej jego miłości do kobiet, było bowiem przeciwnie. [przypis tłumacza]
Tymon (…) nazywał go wielkim fabrykantem cudów (…) — cytowany przez Diogenesa Laertiosa, Platon [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, III, 26. [przypis tłumacza]
Tymon — prawdop. bohater sztuki Williama Shakespeare'a Tymon Ateńczyk, który był jednak mizantropem, nie hipochondrykiem. [przypis edytorski]
Tymon — tytułowy bohater sztuki Tymon Ateńczyk Williama Shakespeare'a. [przypis edytorski]
Tymon z Aten (V w. p.n.e.) — znany w starożytności ze swojej zgorzkniałej niechęci do ludzi. [przypis edytorski]
Tymoteusz i Filoksenos — Tymoteusz z Miletu (ur. 446 p.n.e.), należał do najznamienitszych poetów lirycznych, tworzących nomy i dytyramby. Filoksenos z Kytery (435–380 p.n.e.), żył na dworze Dionizjosa I [władcy Syrakuz]. Najsłynniejszy jego dytyramb miał tytuł Cyklop. Pod postacią Polifema wyszydził w nim poeta tyrana. [przypis tłumacza]
Tymoteusz — syn admirała Konona, wybitny generał, raczej oligarchicznych przekonań, szczególnie czynny na północy, gdzie w przymierzu z Perdikkasem zdobył Olint i Potidaję. Oskarżony wraz ze wspomnianym w Pierwszej Filipice Ifikratesem przez Charesa, generała o radykalnym zacięciu, traci władzę. [przypis tłumacza]
Tymoteusz z Miletu — fletnista na dworze Aleksandra Wielkiego. [przypis tłumacza]
Tymot — Timoteo Bendedei, uczony Ferarczyk. [przypis redakcyjny]
Tymowski, Tomasz Kantorbery (1790–1850) — poeta i tłumacz polski, działacz polityczny, protegowany Stanisława Kostki Potockiego; studiował prawo na Uniwersytecie w Lipsku, był uczestnikiem kampanii napoleońskiej w Hiszpanii (1808–1810), po powrocie do kraju pracował w kancelarii Rady Stanu (od 1811), w latach 1817–1822 jako wysoki urzędnik w Komisji Oświecenia Królestwa Polskiego; członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk (od 1824 r.), poseł na sejm (1830), współorganizator i uczestnik powstania listopadowego, wiceprezes Towarzystwa Patriotycznego; przebywał następnie na emigracji we Francji, w Paryżu, był członkiem Komitetu Narodowego Polskiego, potem Towarzystwa Demokratycznego Polskiego (od 1846 r.). [przypis edytorski]
tympanon (archit.) — w architekturze antycznej: wewnętrzne trójkątne pole pomiędzy gzymsami frontonu; w architekturze romańskiej i gotyckiej: półkoliste lub ostrołukowe pole nad drzwiami, wypełnione rzeźbą lub płaskorzeźbą. [przypis edytorski]
tympanon — tu: staroż. bębenek ręczny o dwóch membranach. [przypis edytorski]
tympan (z gr.) — bęben, kocioł. [przypis edytorski]
tympan (z gr.) — właść. tympanon, bogato rzeźbiona płyta półkolista lub ostrołukowa. [przypis edytorski]
tym prawdziwszy jest ów obraz rzeczywistości, im więcej niepoznawalnego zagarnie metodami determinizmu naukowego — E. Zola, Le roman experimental, Paris 1928 (Oeuvres com. éd. Fasquelle), s. 36. [przypis autorski]
tym się dzieje — dlatego dzieje się tak. [przypis edytorski]
tym się misterstwem nie trudnił — tj. nie zajmował się sztuką wędkarską. [przypis edytorski]
Tym sposobem Agryppa (…) rzucali kamieniami — szereg nieznacznych różnic między edycją Niesego i Dindorfa; κατεῖχεν (Niese), κατέστειλεν (Dindorf); μέχρις (N), ἄχρις (D); πρὸς ὃ παροξυνθέντες(N), πρὸς παροξυνθέντες δε; po ὁρμὴν u N. ἤδη, po ἀκατάσχετον u D. ορων. [przypis tłumacza]
tym stanowczej — dziś popr.: tym bardziej stanowczo. [przypis edytorski]
Tym ta casem sie nie siwo — w tym czasie się nie sieje. [przypis edytorski]
tym — tu: dlatego. [przypis edytorski]
tym większy jej go żal — popr. tym bardziej jej go żal. [przypis edytorski]
Tym, że krótką chwilę — wiersz powstał w Korabnikach pod Krakowem na przełomie 1888–1889 r. [przypis redakcyjny]
tymże mniej — i dlatego mniej. [przypis redakcyjny]
tymże zawodem — równocześnie. [przypis edytorski]
Tym zakazana w to królestwo droga, co nie wierzyli w Chrystusa jak w Boga — Tu poeta rozwija swoją zasadę, jak on pojmuje sprawiedliwość bożą, stosując ją do wiecznej szczęśliwości tych, którzy nie byli i nie są chrześcijanami. [przypis redakcyjny]
Tym z hoplitów, którzy już dziesięć lat służby pod bronią mieli za sobą — służba wojskowa zaczynała się w Sparcie z rokiem dwudziestym. Żołnierze stali w szeregach według roczników, tu mowa o trzydziestoletnich. [przypis tłumacza]
Tym zwykłym u Rzymian porządkiem — Flawiusz dwa razy opisuje pochód wojsk rzymskich, pierwszy raz pod dowództwem Wespazjana w III, VI, 2, gdzie również wyraźnie mówi: „uformowawszy je (wojska) wedle taktyki rzymskiej”. Ta drobna tylko w opisach zachodzi różnica, że w pierwszym opisie trębacze ciągnęli za godłami, a tu, w drugim, trębacze ciągnęli przodem przed godłami. [przypis tłumacza]
tyna a. tyn (daw.) — ogrodzenie drewniane, z gałęzi a. belek. [przypis edytorski]
Tyndareus (mit. gr.) — król Sparty, mąż Ledy. [przypis edytorski]
Tyndarski łabąć — Jowisz (Zeus) pod postacią łabędzia nawiedzający żonę Tyndareusa, Ledę. [przypis redakcyjny]
Tyndaryda — przydomek Heleny (córka Tyndareusa; jej prawdziwym ojcem był jednak Zeus). [przypis edytorski]
tyn (daw.) — mur. [przypis edytorski]
tynf a. tymf — pieniądz tak nazwany od mincarza za Jana Kazimierza (18 groszy srebrnych). [przypis redakcyjny]
tynf — daw. 18 groszy. [przypis edytorski]
tynf (daw.) — drobna moneta polska. [przypis edytorski]
tynf — dawny srebrny pieniądz polski wartości 18 groszy, wycofany z obiegu uchwałą sejmu z r. 1766; nazwa pochodzi od nazwiska Andrzeja Tumpe, zarządcy mennicy w r. 1663. [przypis redakcyjny]
tynf — drobna moneta polska, bita w latach 1663–1666, nazywana od Andrzeja Tymfa, zarządcy mennic koronnych za czasów Jana Kazimierza. [przypis edytorski]
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
tynf — pot. nazwa polskich srebrnych złotówek bitych w mennicach Andrzeja Tymfa w latach 1663–1666. [przypis edytorski]
tynf — srebrna moneta polska z XVII w. [przypis edytorski]
Tynf — Tümpfe, Jędrzej, dzierżawca mennicy. [przypis redakcyjny]
tynf — złoty, nazwany tak od nazwiska mincerza Tynfa. [przypis redakcyjny]
tyngiel a. tingel-tangel — podrzędny lokal gastronomiczno-rozrywkowy, oferujący swej publiczności wyszynk, przedstawienia estradowe, kabaretowo-rewiowe (z popisowym kankanem) i solistyczne (często silnie zabarwione erotyzmem), a niekiedy także usługi seksualne. [przypis edytorski]
Tyngintana — płn.-zach. część Maroka z miastem Tanger (staroż. Tingis, stąd Tingitana). [przypis redakcyjny]
Tyngitana — kraina w płn.-zach. Afryce, Maroko. [przypis redakcyjny]
tynglówka (daw.) — artystka-prostytutka pracująca w lokalu zw. tingel-tangel, tj. w podrzędnym lokalu rozrywkowym. [przypis edytorski]
tynglówka (daw.) — artystka-prostytutka pracująca w tingel-tangel, tj. w podrzędnym lokalu rozrywkowym. [przypis edytorski]
Ty nie jesteś mi już krajem (…) ale prawem — fragment poematu Przedświt Zygmunta Krasińskiego (w. 1114–1117), nieco przekształcony: w oryginale zamiast „Państwa zgonem” jest „(…) skonem”. [przypis edytorski]
Ty nie jesteś mi już krajem… — fragment Przedświtu Zygmunta Krasińskiego. [przypis edytorski]
tynkturą — roztworem, płynem. [przypis redakcyjny]
tynktura (daw.) — lecznicza nalewka albo barwnik. [przypis edytorski]
tynktura — lecznicza nalewka na bazie spirytusu, sporządzona z ziół lub innych naturalnych składników. [przypis edytorski]
tynktura (z łac. tingere: barwić) — barwnik: substancja barwna, rozpuszczona w wodzie lub oleju, służąca do trwałego barwienia przedmiotów; tu: tynktura brązowa, po zastosowaniu której przedmiot wygląda jak wykonany z brązu. [przypis edytorski]
tyn — mur. [przypis autorski]
tyn — ogrodzenie. [przypis edytorski]
tyn — ogrodzenie z gałęzi a. pni drzewnych. [przypis edytorski]
tyn — płot z gałęzi a. belek. [przypis redakcyjny]
tyn — wał obronny z częstokołem. [przypis edytorski]
tyny (daw.) — ogrodzenie, tu: mur. [przypis edytorski]
Ty — o Salgarze. [przypis redakcyjny]
ty o to stoisz (daw.) — tobie na tym zależy. [przypis edytorski]
Ty, Pani, dla której podjąłem trud rozwinięcia tak obszernego wywodu — Małgorzata, królowa Nawarry. [przypis tłumacza]
ty (…) panie (starop. forma) — te panie. [przypis edytorski]
typ, który ma za sobą całą historię w zakresie greckiej i rzymskiej komedii, a często występuje z wybitną cechą złośliwego i uszczypliwego dowcipu — por. Kupiec, wyd. II, Wstęp, s. IX i nast. [przypis tłumacza]
typ lombrozowski — osoba wyglądająca jak degenerat. Określenie to pochodzi od doktryn włoskiego lekarza i kryminologa Cesare Lombroso. [przypis edytorski]
Typ matrony rzymskiej o wrodzonej piękności i dumie. — duma ta nie pochodzi wcale z pozycji towarzyskiej, jak na portretach van Dycka. [przypis autorski]
Typotherium (paleont.) — rodzaj prymitywnych ssaków kopytnych nieco podobnych do gryzoni, należących do wymarłego rzędu notoungulatów, żyjących w Ameryce Płd. ok. 1,2 mln–780 tys. lat temu; nazwa z połączenia zapewne pot. fr. type: typ, indywiduum, oraz gr. therion: bestia. [przypis edytorski]
Typowa sytuacja charakteru; por. s. 109 w. 19, s. 165 — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajdują się fragmenty zaczynające się od słów: „Na uspokojenie zaś osieroconych duchów, w przelocie myśli stworzył sobie wykręcik, że właśnie gdy wróci, podda się z tym większą ochotą dotychczasowej robocie” (rozdział VI) i „aby Angelika miała mauzoleum tylko w jego duszy, w jej najdalszych i najskrytszych grotach. (…) Miał swoje sanctissimum (…)” (rozdział VII). [przypis edytorski]
typowe dla Brzozowskiego „wzruszenie filozoficzne”, którego cechy próbowaliśmy już raz określić — K. Wyka, O ocenie myśli Brzozowskiego, „Pion” 1934, nr 26. [przypis autorski]
typowe dla „komedii nowej”… — por. Bracia, Bibl. Nar. wyd. II, Wstęp, s. XXIV i nast. [przypis tłumacza]
typowo nowoczesny człowiek o dwu duszach — por. Paulsen, Schopenhauer, Hamlet, Mephisto, s. 43. [przypis redakcyjny]
Typowo romantyczna sceneria: noc księżycowa w pobliżu kościoła, godzina bliska północy, zjawia się upiór Dziewicy. [przypis redakcyjny]
Ty przed ludem swym idziesz, jako słup przewodni… — w biblijnej Ks. Wyjścia Bóg prowadził Izraelitów idąc przed nimi w dzień jako obłok dymu, a w nocy jako słup ognia. Por.: Wj 13:17–22. [przypis edytorski]
typ schizoidalny będzie musiał zaginąć na równi z religią, sztuką, a może i filozofią (po co to: może — na pewno tak) — ale nie zabitą wprost przez Wiener (u nas Wi(e)nawer) Kreis, tylko pośrednio przez stworzenie ostatecznego systemu Ontologii Ogólnej. Taka jest moja wiara i ma dość silne w teraźniejszości podstawy. [przypis autorski]
typ — tu prawdop.: wzorzec. [przypis edytorski]
tyrać — harować. [przypis edytorski]
Ty raczej przestań w pysze grzęznąć zbyt upartej — Filint, wytrawny psycholog, umie wyróżnić w postępowaniu Alcesta ten zasadniczy rys jego charakteru. [przypis tłumacza]
tyrada — długa wypowiedź, zwł. podniosła lub gwałtowna. [przypis edytorski]
tyrada — długi monolog, patetyczny lub gniewny. [przypis edytorski]
tyrada — długi, patetyczny lub gniewny monolog. [przypis edytorski]
tyrada — gniewny lub patetyczny monolog. [przypis edytorski]
tyrada — gwałtowna a. podniosła wypowiedź, krytykująca kogoś lub coś. [przypis edytorski]
tyrada (lit.) — długa przemowa bohatera. [przypis edytorski]
tyrada — patetyczny bądź gniewny monolog. [przypis edytorski]
tyrada — tu: długie przemówienie bohatera tekstu dramatycznego. [przypis edytorski]
tyrai — vok. Steppen, slav. stepy, cmenu. Herodotas V metašimtyje Kristui negimus ir kiti vėlyvesni graikų ir rymėnų rašytojai mini Pietų Rusijoje ūpę Ƭύρας (variantai Ƭύρης, Ƭύρις) ir ant jos kranto miestą to pat vardo. Ammiano raštuose apie 590 metus po Kristaus užgimimo šita upė pirmą kartą vadinta Danastris, dabar Dniestras. Anot Nesselmano toji pat upė buvusi lietuvių vadinama Tyrulė. (Mitteilungen d. Lit. lit. Gesell. I, 322), Aplinkiniai gyventojai anot Herodoto liudijimo vadinęsis Ƭυραϊται. Strabono (gimė apie 66 m. prieš Kristų, mirė apie 24 m. po Kristaus) ir Ptolemėjaus (gyveno vidur-antro metašimčio Kristui užgimus) laikais Trakų tautelė gyvenusioji rytų linkui nuo upės Tyro buvo vadinama Ƭυραγέται, Ƭυραγγέται. Iš to, rodos, aišku, kad jau tuomet aname krašte būta žodžio tyras, regimai, reiškiančio tą pat, ką šiandien stepai, todėlei vertime vartojame žodį tyrai. Gyvoji lietuvių kalba šitą mūsų išvedimą patvirtina. Tyrelis — Šiaulių apskr. (Kauno gub.) reiškia pelkes, plačias ilgas lygmes, žemas vietas, apaugusias samanomis ir kerpėmis, tankiai uogomis, kaip mėlynės, vaivorės, bruknės, spangės, avietės, tik reta kur medeliais. Vietomis pasitaiko ežerėliai tai ypatinga, kad juose lyg kas kaukia, ūžia, tarpais niekad neužšąla. Manoma, juos turint požeminį vienijimos su kitais kur ežerais. Tyreliuose daugybė veisiasi gervių, laukinių žąsų, ančių, ir įvairių kitų paukščių. Ką Šiaulių apskričio Gruzdžių, Šakyno, Kruopių Joniškės, Žagarės parapijose žmonės vadina tyreliu, tai apie Gaidę Ežerėlių apskrityje (Kauno gub.) vadinama trakai, trakeliai, kurie tečiaus biškį už anuos aukštesni ir kai kur ariami. Be to plg. Tyruliai, dvaras Kražių valsč., tyrlaukiai, tyrimė ir k. ž. [przypis tłumacza]
Tyrak — Tiraquellus, uczony prawnik i radca parlamentu, wierny druh Rabelais'go. [przypis tłumacza]
tyraliera — rodzaj luźnego szyku bojowego tworzonego przez żołnierzy stojących w odstępach w jednej linii. [przypis edytorski]
tyraliera (wojsk.) — rozproszony, liniowy szyk bojowy piechoty. [przypis edytorski]
tyralierka — dziś: tyraliera, luźny szyk bojowy piechoty, tworzony przez żołnierzy stojących w odstępach w jednej linii. [przypis edytorski]
tyralier — żołnierz oddziału piechoty przemieszczającego w szyku rozproszonym, tworzącym pojedynczy szereg wzdłuż frontu, zwanym tyralierą. [przypis edytorski]
tyrańskie (przysł.) — po tyrańsku. [przypis redakcyjny]
Tyran Biały — żartobliwe nawiązanie do Tyranta Białego, bohatera jednego z romansów rycerskich, którymi zachwycał się Don Kichot (Miguel de Cervantes, Don Kichot z La Manchy, ks. II, rozdz. V; ks. V, rozdz. I). [przypis edytorski]
tyranią — dziś popr. forma B. lp: tyranię. [przypis edytorski]
tyrania — Biorę tu to słowo jako zamiar obalenia istniejącej władzy, zwłaszcza zaś demokracji. Takie znaczenie dawali mu Grecy i Rzymianie. [przypis autorski]
tyranie — dziś popr. M. lm: tyrani. [przypis edytorski]
tyrani, kiedy do swych miast przybędą, wiedzą, że przebywają wśród najgęstszego roju nieprzyjaciół — greckie teorie polityczne potępiają jedynowładztwo i każą je bezwzględnie zwalczać. Ksenofont jednak, mądry praktyk i stary żołnierz, nie podziela bez zastrzeżeń takiego stanowiska; nie może nie widzieć korzyści i dobrych stron umiarkowanego i oświeconego jedynowładztwa. [przypis tłumacza]
tyrani w Rzymie — zarzut (jako ogólny, niesłuszny) trafia najlepiej Domicjana; ale Staszic myśleć mógł o Kaliguli, którego wspomina dalej, jako wzór tyrana. [przypis redakcyjny]
