Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 470 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159187 przypisów.
służby powinien (daw.) — jest zobowiązany do służby. [przypis edytorski]
Służcie Panu Bogu ze wszystkiego serca waszego, a nie puszczajcie się za próżnościami… — 1 Sm 12, 20–21. [przypis edytorski]
służęć — wyraz służę z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
służebnę — dziś forma B.lp: służebną. [przypis edytorski]
Służebnica i megera stoją zawsze ze sobą w pewnego rodzaju stosunku dopełniającym — Absolutna megera nie zapyta nigdy swego męża, co ma robić, co ma np. gotować; histeryczka jest zawsze bezradna i domaga się inspiracji z zewnątrz; niechaj to służy tu za najbanalniejszą oznakę, po której obie rozpoznać można. [przypis autorski]
Służebnica służy, megera panuje — Także pośród mężczyzn znajdują się analogiczne do tego typy: istnieją urodzeni służalcy, są atoli także męskie megery, np. policjanci. Dziwnym sposobem znajduje policjant na ogół znajduje także swoje dopełnienie płciowe w służącej. [przypis autorski]
służebnica teologii, łac. ancilla theologiae — średniowieczne określenie funkcji filozofii w stosunku teologii, uznające ją za dziedzinę pomocniczą i podporządkowaną. [przypis edytorski]
służebnice — dziś popr. forma D. l. poj.: służebnicy (zniekształcone dla rymu). [przypis edytorski]
służebnice (starop. forma) — służebnicy. [przypis edytorski]
służebny Bogomodlca — osoba służąca komuś swoją modlitwą do Boga. [przypis edytorski]
służebny — dziś popr. forma D. l. poj.: służącej (zniekształcone dla rymu). [przypis edytorski]
służka (daw.) — tu: służący, kawaler pozostający na usługi damy. [przypis edytorski]
służka (daw.) — zdr. od sługa; stosowane bez względu na płeć osoby. [przypis edytorski]
służka (daw.) — zdr. od sługa; stosowane bez względu na płeć osoby. [przypis edytorski]
służka (daw.) — zdr. od sługa; tu: kawaler pozostający na usługi damy. [przypis edytorski]
służyć-em gotowa — dziś: gotowa jestem służyć. [przypis edytorski]
służyć — tu: pomagać. [przypis edytorski]
służyć — tu: pracować. [przypis edytorski]
służy (starop. forma) — daw. forma trybu rozkazującego lp; dziś: służ. [przypis edytorski]
służywa (starop. liczba podwójna) — (niechaj ci) służymy. [przypis edytorski]
słychać szelest duchów wracających ku zachodowi — prawdopodobnie reminiscencja epizodu w Anhellim (1838) Juliusza Słowackiego, kiedy dusza bohatera, wywołana przez Szamana, pragnie powrócić do ojczyzny. [przypis redakcyjny]
słychać szum wody, która spadała w drugi krąg piekielny — Szum, jaki tu słyszy poeta, rozlega się od wodospadu Flegetonu, rzeki piekielnej, która wpada do kręgu ósmego. [przypis redakcyjny]
słychał (daw.) — słyszał. [przypis edytorski]
słychamy (daw.) — słyszymy. [przypis edytorski]
słychany (starop.) — słyszany; mało słychany: niesłychany, rzadko spotykany. [przypis edytorski]
słyches (slicha) — modlitwa o przebaczenie, którą Żydzi odmawiają od północy do rana przez dziesięć dni, począwszy od uroczystości „Trąbek” do Dnia Sądnego. [przypis edytorski]
słychiwać — forma cz. przesz. czasownika dotycząca czynności powtarzanej; dziś tylko: słyszał (wielokrotnie). [przypis edytorski]
słychiwać — forma cz. przesz.: słyszeć od czasu do czasu. [przypis edytorski]
słynną przepowiednię Lenina — być może chodzi o „przepowiednię” Lenina zawartą w książce Państwo i rewolucja (1917), dotyczącą nieuchronności stopniowego zaniku państwa w procesie rozwoju historycznego: przekształcanie się państwowości kapitalistycznej w socjalistyczną, a następnie socjalistycznej w komunistyczny samorząd powoduje równocześnie obumieranie państwa, zbędnego w komunizmie. [przypis edytorski]
Słynna była w Paryżu legendarna laska Balzaka, niezmiernej grubości, o olbrzymiej złotej gałce, rzeźbionej i wysadzanej drogimi kamieniami otrzymanymi rzekomo od wielbicielek; wewnątrz gałka była próżna i zawierała skrytkę na „włosy kochanek”. Balzac z owym dziecinnym rozbawieniem i zapalczywością, jakie go cechują, tak przywiązany był do tej laski, iż w dniu, w którym zapomniał ją w dorożce, omal nie zemdlał. [przypis tłumacza]
słynna kurtyzana ubiegłego wieku — Ninon de Lenclos. „Urocza wdowa”, którą mąż długo opłakiwał po jej śmierci jest może najjaskrawszym, ale bynajmniej nie jedynym przykładem niekonsekwencji, jakich pełno znajduje się w poszczególnych opowiastkach Kubusia i jego pana. Przyczyną ich mógł być pośpiech i nieuwaga; niejednokrotnie jednak odnosi się wrażenie, iż autor dopuszcza się ich umyślnie. Jakby chcąc jeszcze dobitniej podkreślić, jak bardzo fabuła jest mu rzeczą obojętną i stanowi jedynie kanwę, którą zahaftowuje arabeskami fantazji. [przypis tłumacza]
Słynna pani P… — Pasta, właśc. Guiditta Negri (1718–1865), śpiewaczka włoska. [przypis redakcyjny]
słynnego pojedynkiem — dziś: słynnego z pojedynku. [przypis edytorski]
słynnie dzielny — dziś: słynny z dzielności. [przypis edytorski]
słynny król szwedzki — Karol XII; zginął w r. 1718. [przypis tłumacza]
słysta (gw.) — słyszcie. [przypis edytorski]
Słysząc się złym (daw. składnia) — słysząc, że jest zły; słysząc, że mówią o nim, że jest zły a.: słysząc, że mówią o nim źle. [przypis edytorski]
słysząc (starop. forma imiesł.) — słyszącej. [przypis redakcyjny]
słyszała go mówiąc — [daw. forma imiesłowu] zamiast: mówiącego. [przypis redakcyjny]
Słyszałam, królu, żeś się zobowiązał/ Twojego domu progu nie przekroczyć — w późn. wyd. tłumaczenie poprawiono: „Słyszałam, królu, żeś się zobowiązał/ Twojego domu bramy nie otwierać”; w oryg. I hear your grace hath sworn out house-keeping: „Słyszałam, że wasza miłość odprzysiągł się gościnności”. Księżniczka wytyka Królowi sprzeciwienie się świętemu nakazowi przyjęcia gości do domu. [przypis edytorski]
słyszał był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, konstrukcja dziś już zanikająca w polszczyźnie, wyrażała czynność wcześniejszą niż działania opisywane w czasie przeszłym. [przypis edytorski]
słyszałem (…) Joskina Preza, Olkegana, Hobretza, Agrykolę, (…) Berkana — Imiona te, z których część jest dziś nieznana, oznaczają przeważnie wybitnych muzyków ze szkoły niderlandzkiej, słynnej w owym czasie. [przypis tłumacza]
słyszałem, stojąc za kotarą — za kotarą Sądu Najwyższego, gdzie rozstrzygany jest los człowieka. [przypis tłumacza]
Słyszałem też, że Apollodor przyniósł… — te ploteczki ze starożytnej kroniki skandalicznej Szekspir znalazł na innym miejscu w Plutarchu (Cezar, 49). [przypis tłumacza]
słysz (daw.) — słuchaj. [przypis edytorski]
słyszeć było (starop.) — było słychać. [przypis edytorski]
słyszeć — dziś popr. forma w zdaniu bezosobowym: słychać. [przypis edytorski]
słyszeć (starop. forma) — tu: słychać. [przypis edytorski]
słyszeliśta (gw.) — słyszeliście. [przypis edytorski]
słyszemy (starop. forma) — dziś: słyszymy. [przypis edytorski]
słyszny — dziś: słyszalny. [przypis edytorski]
słyszny — słyszany, słyszalny. [przypis edytorski]
Słysz, polaczyszka! (ros.) — Słuchaj, Polaczku! [przypis edytorski]
Słysz, towariszcz… (ros.) — Słuchaj, towarzyszu! Nie hałasuj. Lepiej nie mów tyle. [przypis redakcyjny]
słyszy go na drodze sobie powiadając — zamiast: powiadającego. [przypis redakcyjny]
słyszy (…) nieprzyjacioły on raz wychwalając (starop. konstrukcja zdaniowa) — słyszy nieprzyjaciół wychwalających ów cios. [przypis edytorski]
sląstai — spąstai. [przypis edytorski]
slankstytis — slankioti. [przypis edytorski]
Slaný — miasto w Czechach, położone ok. 30 km na płn.-zach. od Pragi. [przypis edytorski]
Slapčiai — dabar: slapta. [przypis edytorski]
slap on the face (ang.) — uderzenie w twarz. [przypis autorski]
slave market (ang.) — targ niewolników. [przypis edytorski]
Slavi (wł.) — Słowianie a. niewolnicy. [przypis edytorski]
Slavus (łac.) — Słowianin; sclavus (łac.): niewolnik; podobne skojarzenia etymologiczne można znaleźć m.in. w wykładach paryskich Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]
slężak (daw.) — ślężak; gatunek sukni. [przypis edytorski]
„slebizavoti” — skiemenuoti. [przypis edytorski]
sledowatielno (ros.) — poza tym, w końcu. [przypis edytorski]
sleeping (ang.) — sypialny (wagon). [przypis edytorski]
sleeping (ang.) — wagon sypialny. [przypis edytorski]
sleeping (ang.) — wagon sypialny w pociągu. [przypis edytorski]
sleeping car (ang.) — wagon sypialny. [przypis edytorski]
sleeping (z ang.) — przedział w wagonie sypialnym. [przypis edytorski]
S. Lem, Bezsenność, Kraków 1971. [przypis autorski]
slepoń — giez, bąk koński. [przypis autorski]
sliedovatelius — tardytojas. [przypis edytorski]
Sloan, Samuel (1817–1907) — amerykański polityk i biznesmen, członek senatu stanu Nowy Jork, wieloletni prezes spółki kolejowej Delaware, Lackawanna & Western Railroad; w 1899 uhonorowany pomnikiem w Hoboken. [przypis edytorski]
slobti (sl.) — alpti, silpnėti. [przypis edytorski]
slöjd (szw.) — prace ręczne, wprowadzone po raz pierwszy do szkół w Finlandii w 1865 roku przez Una Cyngaeusa. [przypis edytorski]
slow-foks — inaczej: powolny fokstrot; taniec angielski. [przypis edytorski]
slowutny (czes.) — sławetny. [przypis edytorski]
slūginė — tarnaitė. [przypis edytorski]
slums (z ang. lm) — dzielnica nędzy w wielkim mieście. [przypis edytorski]
slup — typ ożaglowania żaglowej jednostki pływającej, która ma jeden maszt (grotmaszt), a jego podstawowe ożaglowanie to grot (żagiel główny) oraz podnoszony na sztagu (tj. linie przymocowanej na stałe) fok (żagiel pomocniczy). [przypis edytorski]
slup — żaglowiec mający jeden maszt i dwa żagle: grot (główny) oraz trójkątny fok, rozpinany przed masztem; jednomasztowe jachty mające dwa lub trzy przednie żagle nazywa się obecnie kutrami; slup wojenny — niewielki okręt pomocniczy używany we flotach od końca XVII do poł. XIX w., dwu- lub trójmasztowy. [przypis edytorski]
služba (sl.) — tarnystė. [przypis edytorski]
Sly — wym.: Slaj. [przypis edytorski]
smaczno — dziś: smacznie. [przypis edytorski]
smagać — bić rózgą, biczem, szpicrutą, rzemieniem (przedmiotem długim i wiotkim). [przypis edytorski]
smagławy — o nieco ciemnej karnacji (od: smagły). [przypis edytorski]
smagłe — cienkie, wiotkie. [przypis redakcyjny]
smagły — ciemny, o oliwkowym odcieniu (zazw. o skórze, twarzy itp). [przypis edytorski]
smagły — (o cerze) ciemny, oliwkowy. [przypis edytorski]
smagły — (o cerze, skórze) ciemny, oliwkowy. [przypis edytorski]
smagły — o ciemnej, oliwkowej cerze. [przypis edytorski]
smagły — o ciemnej, oliwkowej karnacji. [przypis edytorski]
smagły — (o skórze) ciemny. [przypis edytorski]
smagły — posiadający ciemną, oliwkową cerę. [przypis edytorski]
smagnienie — dziś: smagnięcie. [przypis edytorski]
smailus — į galą labai sulaibėję. [przypis edytorski]
smakas (lenk.) — slibinas. [przypis edytorski]
