Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
serdeczny (daw.) — sercowy, miłosny. [przypis edytorski]
serdeczny — tu: miłosny (dosł.: związany z sercem). [przypis edytorski]
serdeczny — tu: szczery, prawdziwy. [przypis edytorski]
serdela (gw.) — seradela, roślina jednoroczna z rodziny bobowatych, uprawiana na paszę dla zwierząt. [przypis edytorski]
serdele a. sardele — małe ryby morskie, podobne do śledzi. [przypis redakcyjny]
ser dla robaków — echo koncepcji żyjącego w XVI w. młynarza z Friuli, Domenico Scandella, zw. Menocchiem, zapisanych dzięki temu, że zostały opowiedziane podczas przesłuchania domorosłego filozofa przed Świętym Oficjum. Menocchio, przeplatając abstrakcyjne pojęcia konkretami, głosił, że początkowym stadium bytu był chaos, tzn. pomieszanie wszystkich żywiołów (ziemi, wody, powietrza i ognia), przypominające masę w początkowej fazie wyrobu sera z mleka. Następnie w masie tej samoistnie powstały robaki, czyli aniołowie i Bóg. Za swoje poglądy Menocchio spłonął na stosie z wyroku inkwizycji w 1599 r. [przypis edytorski]
serdytes (z ukr.) — gniewajcie się, złośćcie się. [przypis redakcyjny]
serdyty (ukr.) — twardy, gniewny, zacięty. [przypis redakcyjny]
serebczyna — czy nazwana od „srebra”, czy raczej od litewskiego sebrynaj: przez połowę (danina połowiczna), pozostaje rozwiązać. [przypis autorski]
se recommencer (fr.) — zaczynać się na nowo, odnawiać się. [przypis edytorski]
sereda — trečiadienis. [przypis edytorski]
serek — stypa. [przypis edytorski]
seremskie — ze Sremu na Węgrzech. [przypis redakcyjny]
serenada — pieśń miłosna śpiewana wieczorem pod oknem ukochanej. [przypis edytorski]
serenissime (łac.) — najjaśniejszy (panie). [przypis edytorski]
serenissimus (łac.) — jaśnie oświecony, najjaśniejszy (panie); tu: forma W.lp: serenissime. [przypis edytorski]
serenissimus rex Sueciae (łac.) — najjaśniejszy król Szwecji. [przypis edytorski]
Serenissimus (wł.) — Najjaśniejszy. [przypis edytorski]
sereno (hiszp.) — stróż nocny. [przypis edytorski]
sergėtis — saugotis. [przypis edytorski]
Sergi, Giuseppe (1841–1936) — włoski antropolog. [przypis edytorski]
Sericum (z łac. sericum: jedwab) — kraina w środkowej Azji. [przypis edytorski]
serie podzielić można na dwie, grupy: serie postępowe i serie przemienne. (…) Następstwo pokoleń uwidacznia się z szczególną dobitnością w historii serii, zwłaszcza serii przemiennych — F. Mentré, Les générations sociales, 1920, s. 247. [przypis autorski]
serijo — rimtai. [przypis edytorski]
„serio” lub „buffo” — serio lub żartobliwie; odniesienie do dwóch podstawowych gatunków opery: opera seria to opera poważna, zaś opera buffa to opera komiczna. [przypis edytorski]
serio — naprawdę. [przypis redakcyjny]
serio promoveram in hosticum (łac.) — znacznie posunąłem się byłem w ziemię nieprzyjacielską. [przypis redakcyjny]
serio — stanowczo. [przypis redakcyjny]
serio — usilnie. [przypis redakcyjny]
sermėga — iki XX a. dėvėtas viršutinis vyrų ir moterų drabužis. [przypis edytorski]
sermėga — milinė, milo (storo vilnonio audeklo) paltas. [przypis edytorski]
sermėgas — iki XX amžiaus pradžios dėvėtas viršutinis vyrų ir moterų balto, pilko ar rudo milo drabužis. [przypis edytorski]
sermėgius — prasčiokas. [przypis edytorski]
sermėgotas — kuris vilki sermėga. [przypis edytorski]
Sermido — Sermide, zamek nad Padem. [przypis redakcyjny]
Sermo datur cunctis, animi sapientia paucis (łac.) — Mowa dana jest wszystkim, rozum zasię niewielu. [przypis tłumacza]
Sermo — mowa. W licz. mn. — Sermones. Tu — tytuł satyr Horacego. [przypis redakcyjny]
sernik — pomieszczenie do przechowywania serów. [przypis edytorski]
sero moluni deorum molae (łac.) — późno mielą młyny bogów. [przypis redakcyjny]
Sero molunt deorum molae — gr. przysłowie: „Późno mielą bogów młyny”, tj. bogowie za zbrodnie nie od razu karzą; Pasek jednak inaczej to rozumiał: „Po czasie każdy pan gotów”. [przypis redakcyjny]
Serons — Arzt von Louvois, wurde verdächtigt, diesen vergiftet zu haben. [przypis edytorski]
serop (daw.) — syrop. [przypis edytorski]
serop przyrodzony — tu: piwo. [przypis edytorski]
Serpa Pinto, Alexandre de (1846–1900) — portugalski odkrywca, administrator kolonialny; jeden z pierwszych, którzy przeszli Afrykę z zachodu na wschód; autor książki Como eu atravessei a África (Jak przeszedłem Afrykę, 1881). [przypis edytorski]
serpens (łac.) — wąż. [przypis redakcyjny]
serpens, occulte mordens (łac.) — wąż tajemnie kąsający. [przypis redakcyjny]
serpens, serpentis (łac.) — wąż. [przypis redakcyjny]
Serpente (…) aves — Iuvenalis, Satirae, XIV, 74, 81. [przypis tłumacza]
serpentyna (daw.) — szabla szlachecka. [przypis redakcyjny]
serpentyna — stroma górska droga o wielu zakrętach. [przypis edytorski]
Serra do Mar — pasmo górskie w płd.-wsch. Brazylii, na krańcu Wyżyny Brazylijskiej, rozciągające się wzdłuż wybrzeża Atlantyku. [przypis edytorski]
Serra — miejscowość w prowincji Walencji w Hiszpanii. [przypis redakcyjny]
Serres chaudes — dosł.: Cieplarnie; tytuł szkiców poetyckich Maeterlincka, będących próbą transpozycji muzyki i malarstwa do poezji. [przypis edytorski]
Serrion, Doriskos, Święta Góra — punkty obronne nad egejskim wybrzeżem Tracji. [przypis tłumacza]
serso — gra rekreacyjna polegająca na rzucaniu i chwytaniu wiklinowego kółka na kijek. [przypis edytorski]
Sertillanges, Antonin-Gilbert (1863–1948) — francuski filozof, dominikanin, profesor filozofii moralnej, przedstawiciel neotomizmu. [przypis edytorski]
Sert, José María (1874–1945) — hiszpański malarz pochodzący z Katalonii, szczególnie znany z malowideł ściennych na budynkach publicznych; projektant kostiumów dla Baletów Rosyjskich Diagilewa. [przypis edytorski]
Sert, Maria Zofia Olga Zenajda (1872–1950) — znana jako Misia, z d. Godebska, 1° voto Natanson (w latach 1893–1905 żona Tadeusza Natansona, jednego z założycieli ważnego pisma literacko-artystycznego „La Revue Blanche”), 2° voto Sert (jako żona od 1920 r. malarza hiszp. José Maria Sert y Badia); ważna postać paryskiego życia kulturalnego, protektorka artystów, kilkakrotnie portretowana przez Renoira i Toulouse-Lautreca. [przypis edytorski]
Sertoriusz, Kwintus (123–72 p.n.e.) — rzym. polityk i dowódca; walczył m.in. z Cymbrami i Teutonami; w 83 p.n.e. przyznano mu tytuł namiestnika prowincji w Hiszpanii Bliższej, aby nie dopuścić do wyboru go na konsula, jednak kiedy to zagrożenie minęło, nominację odwołano; wówczas Sertoriusz zorganizował bunt: zebrał swoich zwolenników, udał się do Hiszpanii i, zyskawszy poparcie plemion celtiberyjskich, stworzył zaczątki niezależnego od Rzymu państwa ze stolicą w Osca (dziś: Huesca w Aragonii), z senatem, szkołą wojskową dla miejscowej młodzieży, prowadzącego niezależną politykę (m.in. sojusze z piratami i Mitrydatesem); z czasem, za dyktatury Sulli, został wyparty z Hiszpanii, skazany zaocznie na śmierć, udał się do Maroka; zginął zamordowany skrytobójczo, gdy wrócił do Rzymu po ogłoszeniu ułaskawienia dla daw. członków stronnictwa popularów. [przypis edytorski]
ser — tu z wł.: pan, jegomość. [przypis edytorski]
Servaes, Franz Theodor (1862–1947) — krytyk literacki w Berlinie w l. 1884–1899; od r. 1899 prowadził dział felietonu literackiego w wiedeńskiej „Neue Freie Presse”; od 1915 sprawozdawca teatralny w Berlinie; pierwszy zwrócił uwagę niemieckich czytelników swymi bardzo pozytywnymi artykułami na Przybyszewskiego; w powieści Garungen („Fermenty”, 1897) przedstawił Przybyszewskiego w postaci wiecznie pijanego Czecha Spirydiona Krakuschka. [przypis edytorski]
Serva padrona — opera buffa Giovanniego Battisty Pergolesi, pierwotnie wstawka komediowa w operze poważnej Il prigionier superbo, z premierą w Neapolu w 1733, później wystawiana w Europie jako samodzielny utwór; jej wystawienie 1 sierpnia 1752 w Paryżu w Królewskiej Akademii Muzycznej (późniejszej Operze Paryskiej) stało się przyczyną „sporu o buffonów”. [przypis edytorski]
servare (łac.) — zwracać na coś uwagę, strzec; pilnować; zachować w całości, ustrzec, uchronić. [przypis edytorski]
Servare (…) sequi — Lucanus, Pharsalia, II, 381. [przypis tłumacza]
Servet, Miguel (1511–1553) — hiszpański teolog unitariański, prawnik, lekarz i humanista; jako pierwszy w Europie odkrył płucne krążenie krwi; schwytany przez inkwizycję, zbiegł z więzienia; przybyciu do Genewy, gdzie Kalwin i jego zwolennicy sprawowali autorytarne rządy, został rozpoznany, uwięziony i skazany w procesie, w którym dyskutował z Kalwinem na temat wiary, a następnie spalony na stosie. [przypis edytorski]
Servet, Miguel (1511–1553) — hiszpański teolog unitariański, prawnik, lekarz i humanista; jako pierwszy w Europie odkrył płucne krążenie krwi. [przypis edytorski]
servibilis (łac.) — usłużny. [przypis edytorski]
Service des Renseignement (fr.) — Służba Wywiadowcza. [przypis edytorski]
servicios especiales (hiszp.) — służby specjalne. [przypis edytorski]
servile imitatorum pecus (łac.) — niewolnicza trzoda naśladowców. Jest to parafraza z Horacego Epistolarum liber 19: O imitatores, servum pecus! (O naśladowcy, trzodo niewolnicza!). W rękopisie, wyd. I i nast. aż do wyd. T. Piniego miejsce to było skażone błędem (zniekształcono pierwsze słowo użytego zwrotu, odczytując je jako fervide (łac.) — zapalony, gorliwy, zagorzały). [przypis redakcyjny]
servile imitatorum pecus (łac.) — niewolnicze bydło naśladowców. [przypis redakcyjny]
serviles i liberales — nazwy XIX-wiecznych stronnictw parlamentarnych w Hiszpanii, określające ich stosunek do ówczesnego absolutyzmu królewskiego: „służalcy” i „wolnościowcy”. [przypis edytorski]
servire Deo regnare est (łac.) — służba Bogu jest tym samym, co władanie. [przypis edytorski]
servire Deo regnare est (łac.) — służyć Bogu jest to królować. [przypis redakcyjny]
servire ob domini panem (łac.) — służyć dla chleba pańskiego. [przypis redakcyjny]
serviteur (fr.) — sługa uniżony; zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]
serviteur (fr.) — sługa uniżony; zwrot grzecznościowy. [przypis redakcyjny]
servitus (…) suo — Cicero, Paradoxa stoicorum, V, 1. [przypis tłumacza]
Servius, Maurus Honoratus — gramatyk łaciński, który pod koniec IV w. nauczał w Rzymie; jest on autorem cennego komentarza do Wergiliusza. [przypis redakcyjny]
servus — cześć; formuła potocznego powitania. [przypis edytorski]
servus (łac.) — sługa, niewolnik; służebny, niewolniczy. [przypis edytorski]
Servus! (łac.: sługa) — tu daw. pot.: cześć, witam (skrót od daw. zwrotu grzecznościowego: „jestem pańskim uniżonym sługą”). [przypis edytorski]
servus (łac.: sługa) — tu daw. pot.: cześć, witam (skrót od daw. zwrotu grzecznościowego: „jestem pańskim uniżonym sługą”). [przypis edytorski]
serwal — drapieżny ssak z rodziny kotów, zamieszkujący stepowe obszary Afryki, żywiący się gryzoniami i innymi drobnymi kręgowcami. [przypis edytorski]
serwal — szare zwierzę wielkości rysia z rodzaju kotów. [przypis autorski]
serwantka — niewielka, oszklona szafa do przechowywania dekoracyjnych bibelotów. [przypis edytorski]
serwantka — oszklona szafka, służąca do przechowywania szkła i drobnych ozdób. [przypis edytorski]
serwantka — rodzaj oszklonej z trzech stron niewielkiej szafki. [przypis edytorski]
serwantka (z fr.) — niewielka, oszklona szafka, służąca do przechowywania szkła, porcelany, drobnych ozdób. [przypis edytorski]
serwantka (z fr.) — oszklona szafka, służąca do przechowywania szkła, porcelany, drobnych ozdób. [przypis edytorski]
serwatka — płyn pozostający po przeróbce mleka na ser. [przypis edytorski]
serwelatka — kiełbaska dająca się rozsmarować. [przypis redakcyjny]
Serwianus [w oryg.: Σερουιανος] — Σερουιλιος [tj. Servilius] (Dindorf). [przypis tłumacza]
serwilista — osoba służalcza, płaszcząca się przed kimś, przesadnie uniżona. [przypis edytorski]
serwilizm — bezkrytyczne podporządkowanie się jakiejś władzy, zwierzchności. [przypis edytorski]
serwis — [tu:] przybory. [przypis redakcyjny]
serwis — tu: zestaw naczyń stołowych. [przypis edytorski]
serwis (z fr.) — tutaj: przybór. [przypis redakcyjny]
serwis (z fr.) — zastawa stołowa. [przypis redakcyjny]
serwitut — prawo do korzystania z cudzej nieruchomości w określonym zakresie, np. do przejazdu, czerpania wody; służebność. [przypis edytorski]
