Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 448 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161154 przypisów.
Pole Marsowe — równina w zakolu Tybru, poza tzw. murami serwiańskimi, otaczającymi dawniej Rzym, poświęcona bogowi wojny Marsowi; w okresie republiki miejsce zaciągów wojskowych i zebrań wyborczych, komicjów centurialnych; w okresie cesarstwa zabudowane obiektami reprezentacyjnymi i włączone w obręb murów miejskich. [przypis edytorski]
Pole marsowe — tereny o tej nazwie, niegdyś używane do ćwiczeń wojskowych, znajdują się m. in. w Rzymie i w Paryżu. Nazwa pochodzi od Marsa, rzymskiego boga wojny. [przypis edytorski]
Polen an der Arbeit — Polska w pracy, wyd. 1932. [przypis edytorski]
Polen kommt (niem.) — Polacy przyszli. [przypis edytorski]
polenta con u'celli — sycąca włoska potrawa ludowa, sporządzana pierwotnie z mąki kasztanowej, obecnie na ogół z mąki kukurydzianej lub kaszki kukurydzianej, niekiedy z dodatkiem sera i różnych sosów oraz warzyw, tu: z ptakami. [przypis edytorski]
polenta — potrawa włoska z mąki kukurydzianej. [przypis edytorski]
polenta — włoska potrawa narodowa przyrządzana z mąki kukurydzianej. [przypis tłumacza]
polepą — klepisko, podłoga ubita z gliny zmieszanej z sieczką. [przypis edytorski]
polepa (daw.) — gliniana podłoga. [przypis edytorski]
polepa — warstwa gliny lub gliny z sieczką kładziona jako uszczelnienie. [przypis edytorski]
pole — podle, obok. [przypis redakcyjny]
pole — pole do walki. [przypis redakcyjny]
polerowańszego — gładszego, oświeceńszego. [przypis redakcyjny]
polerowany (daw.) — wykwintny. [przypis edytorski]
polerowany — tu: obyczajny, wyrafinowany. [przypis edytorski]
polerowność — ogłada. [przypis edytorski]
polerowny — cechujący się ogładą towarzyską i wykształceniem. [przypis edytorski]
polerowny (daw.) — cywilizowany, pełen ogłady. [przypis edytorski]
polerowny (daw.) — cywilizowany. [przypis edytorski]
polerowny (daw.) — kulturalny, wyrafinowany. [przypis edytorski]
polerowny (daw.) — wykwintny. [przypis edytorski]
polerowny — wykwintny, dobrze wychowany, cechujący się ogładą towarzyską. [przypis edytorski]
pole rozmierzone — pole wyścigowe. [przypis redakcyjny]
Pol (…) error — Horatius, Epistulae, II, 2, 138. [przypis tłumacza]
polerunkiem — ćwiczeniem. [przypis redakcyjny]
Polesie — kraina geogr. i hist. leżąca głównie w granicach obecnej Białorusi i Ukrainy, częściowo na terenie Polski i Rosji. [przypis edytorski]
poleski — Polesie to kraina geograficzna i historyczna, obecnie znajdująca się w granicach Białorusi i Ukrainy. [przypis edytorski]
pole strasznej walki morderczej — mowa o napadzie na Mazury, którego dokonali Tatarzy w służbie polskiego hetmana Gosiewskiego; m.in. spalili Ełk (1656). [przypis edytorski]
poletę (gw.) — polecę. [przypis edytorski]
poletki — dziś popr.: poletka. [przypis edytorski]
poletko — małe pole. [przypis edytorski]
pole — tu: pole bitwy. [przypis edytorski]
pole — tu: polowanie. [przypis redakcyjny]
pole — walka w otwartym polu. [przypis redakcyjny]
polewanie Dodoli — Dodola a. Perperuna, żeńskie bóstwo nieba i pogody, czczone przede wszystkim przez Słowian płd.; polewanie Dodoli to obrzęd sprowadzania deszczu praktykowany na Bałkanach: jako symboliczną ofiarę bogini polewano wodą wybraną dziewczynę. [przypis edytorski]
polewany (starop.) — tu: szkliwiony (o glinianym garnku). [przypis edytorski]
polewka (daw.) — zupa, potrawa. [przypis edytorski]
polewka (starop.) — dziś: zupa. Tu chodzi zapewne o polewkę winną, spożywaną zazwyczaj przy śniadaniu. [przypis redakcyjny]
pole wydarte — w domyśle: zaroślom leśnym. [przypis edytorski]
Poleżajew, Aleksandr Iwanowicz (1805–1838) — poeta rosyjski, romantyk; za napisanie autobiograficznego poematu satyrycznego Saszka (1825, wyd. 1861 w Londynie), w którym opisywał swoje życie studenckie, przymusowo wcielony do wojska. [przypis edytorski]
Polfernów [rodzony] (starop. forma) — D.lp: Polfernowy, Polferna [brat]. [przypis edytorski]
poliakai — lenkai. [przypis edytorski]
Poliandria — wspólne grobowce albo cmentarze. [przypis redakcyjny]
poliandria (z gr.) — wielomęstwo, małżeństwo jednej kobiety z więcej niż jednym mężczyzną jednocześnie. [przypis edytorski]
Polibiusz (ok. 200–ok. 118 p.n.e.) — historyk grecki, autor m.in. liczących 40 ksiąg Dziejów, opisujących historię powszechną w latach 264–146, wysoko ceniony za dbałość o prawdę i obiektywizm. [przypis edytorski]
Polibiusz z Megalopolis, gr. Polybios (ok. 200–ok. 118 p.n.e.) — najwybitniejszy historyk grecki epoki hellenistycznej, autor m.in. Dziejów w 40 księgach, obejmujących lata 264–146 p.n.e. i ukazujących wzrost potęgi Rzymu do rangi mocarstwa. [przypis edytorski]
polica (daw., gw.) — półka. [przypis edytorski]
polica (daw.) — półka (etymologia: pień drzewa rozłupany na pół). [przypis edytorski]
polica (daw.) — półka. [przypis edytorski]
polica (daw.) — polisa (lm: polisy), dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczeniowej. [przypis edytorski]
polica (gw.) — półka; tu pewnie parapet. [przypis edytorski]
polica — odkładnica; część pługa odkładająca skiby podcięte przez lemiesz. [przypis edytorski]
polica — półka. [przypis redakcyjny]
polica — zgrubienie od „półka”. [przypis edytorski]
policemeni (ang. policemen) — policjanci. [przypis edytorski]
police — półki. [przypis edytorski]
police — półki. [przypis redakcyjny]
polichromia (z gr.) — tu: wielobarwność. [przypis edytorski]
Policiano, Antonio (1454–1494) — właśc. Angelo Ambrogini; włoski pisarz, wybitny humanista renesansowy, kanclerz Florencji, profesor; od czasów młodzieńczych przetłumaczył cztery księgi Iliady na łaciński heksametr, za co w 1470 roku otrzymał tytuł homericus adulescens, czyli homeryckiego młodzieńca. [przypis edytorski]
policijantas (lenk.) — policininkas. [przypis edytorski]
policmajster (niem.) — policjant. [przypis redakcyjny]
policmajster (ros. полицмейстер, z niem. Polizeimeister) — naczelnik policji w stolicy guberni lub innym większym mieście Rosji carskiej. [przypis edytorski]
policmajster (z niem.) — naczelnik policji. [przypis edytorski]
policya (daw.; śrdw. łac. policia, z gr. politeia) — państwo, ustrój państwowy. [przypis edytorski]
policyjne draby w swoją go straż biorą — rząd austriacki, w ogóle podejrzliwy względem polskich magnatów jako naturalnych przywódców narodowych, wzmógł czujność w końcu r. 1789, podejrzewając ich o zamierzenia powstańcze. [przypis redakcyjny]
policzek w Compiegne — w porze gdy Pascal pisał XIII Prowincjałkę, opowiadano głośny fakt, iż oficer kuchni królewskiej w Compiegne, nazwiskiem Guille, udawszy się w służbowym charakterze do kolegium jezuitów, wszedł w zwadę z o. Borin, przy czym ten ostatni dał mu policzek. [przypis tłumacza]
policzon — dziś: policzony. Jest to bardzo charakterystyczna dla Krasińskiego skrócona forma (np. zbawion zamiast: zbawiony itp.). [przypis edytorski]
Polidamos — syn Panthoosa. [przypis edytorski]
Polidamos — trojański doradca i wojownik. [przypis edytorski]
Polidamos — trojański wojownik i doradca. [przypis edytorski]
Polidamos — wojownik i doradca trojański. [przypis edytorski]
Polideuk — brat Kastora i Heleny, w wersji zlatynizowanej jego imię brzmi Polluks. [przypis edytorski]
Polidor — najmłodszy syn Priama i Hekuby. [przypis edytorski]
Poliekt w operze, własc. Polieuktos — męczennik chrześcijański z III w., bohater opery Donizettiego pod tym tytułem, opartej na temacie tragedii Corneille’a. [przypis tłumacza]
Polifem (mit. gr.) — cyklop, jednooki potwór żywiący się ludzkim mięsem. [przypis edytorski]
Polifem (mit. gr.) — jeden z Cyklopów, krwiożerczych jednookich olbrzymów, upity i oszukany przez Odyseusza, którego chciał zabić. [przypis edytorski]
Polifem (mit. gr.) — jeden z Cyklopów, krwiożerczych jednookich olbrzymów; uwięził w swojej jaskini Odyseusza i jego towarzyszy, zamykając wejście wielkim głazem, po czym kolejno ich pożerał; upity i oślepiony przez Odyseusza. [przypis edytorski]
Polifem (mit. gr.) — syn Posejdona, jeden z Cyklopów, oślepiony przez Odyseusza, którego więził w swojej jaskini na Sycylii. [przypis edytorski]
polifonia — tu: wielość stylów. [przypis edytorski]
poligamia (z gr.) — związek małżeński z wieloma osobami w tym samym czasie; tu w potocznym znaczeniu, zawężona do: związek mężczyzny z dwiema lub więcej kobietami (poligynia). [przypis edytorski]
poligamia — związek małżeński z wieloma osobami, tu: wielożeństwo, małżeństwo mężczyzny z dwiema lub więcej kobietami. [przypis edytorski]
Poligamja — wielożeństwo. [przypis redakcyjny]
Polignac, Edmond de (1834–1901) — francuski książę, kompozytor; znajomy Prousta. [przypis edytorski]
Polignot (gr. Polygnotos) z Tazos (V w. p.n.e.) — pierwszy klasyk malarstwa greckiego; wprowadził tetrachromię, tj. technikę czterech barw (czarnej, białej, czerwonej, żółtej); malował wielkie kompozycje o tematyce mitologicznej, niekiedy historycznej; zdobił budynki publiczne w Atenach ok. 470 p.n.e. [przypis edytorski]
Polignot, Pauzon, Dionizjos — Polignot, Tazyjczyk, syn malarza Aglaofonta, żył współcześnie z rzeźbiarzem Fidiaszem i również wysoko był ceniony. Arystoteles zaleca młodzieży jego obrazy, które podniośle na jej charakter wpływać mogą, a ostrzega przed wpatrywaniem się w obrazy Pauzona (Polityka VIII 5). Pauzon, młodszy cokolwiek, nie tworzył karykatur w ścisłym znaczeniu; komiczno-satyryczne obrazy jego przedstawiały postacie szpetne i niskie. Arystofanes wyśmiewał go w komediach swoich dla ubóstwa i kłopotów pieniężnych. Dionizjos z Kolofonu, nie objawiał tej wzniosłości i szlachetności co Polignot, nazywano go też antropografem. [przypis tłumacza]
Polignotus — sławny malarz grecki, z Tasos rodem, żyjący w V w. przed Chr. w Atenach. [przypis redakcyjny]
polihistor — człowiek wszechstronnie wykształcony. [przypis edytorski]
polihistor — uczony, człowiek posiadający wiedzę z wielu dziedzin. [przypis edytorski]
Polihymnia (mit. gr.) — muza poezji lirycznej i muzyki. [przypis edytorski]
Polihymnia (mit. gr.) — muza poezji lirycznej i muzyki. [przypis edytorski]
Polikarp ze Smyrny (69–155) – biskup, męczennik i święty. [przypis edytorski]
polikier (daw., gw. środ.) — policjant. [przypis edytorski]
Poliklet (V w. p.n.e.) — rzeźbiarz grecki okresu klasycznego, twórca kanonu proporcji ciała ludzkiego. [przypis edytorski]
Poliklet z Argos, gr. Polyklejtos (V w. p.n.e.) — rzeźbiarz grecki okresu klasycznego, twórca kanonu proporcji ciała ludzkiego. [przypis edytorski]
Polikrates — potężny władca wyspy Samos, dał się zwabić perskiemu satrapie Orojtesowi do Magnezy i tam stracił życie. [przypis redakcyjny]
Polikrates — tyran Samos od 537 do 522 p.n.e. [przypis edytorski]
Polikrates — tyran wyspy Samos w latach 537–522 p.n.e., bohater ballady F. Schillera Pierścień Polikratesa. Uważany za uosobienie przekonań o przewrotności fortuny, przez kilka lat był niezwykle szczęśliwym władcą, wygrywał wojny i zawierał korzystne sojusze, a w końcu został podstępnie i hańbiąco zamordowany przez namiestnika perskiego. Według legendy próbował przekupić los, wrzucając w morze ulubiony, kosztowny pierścień, ale bogowie zwrócili mu jego ofiarę: pierścień odnalazł się w brzuchu ryby. [przypis edytorski]
Polikrates (VI w. p.n.e.) — tyran Samos, górzystej wyspy gr. u brzegów Azji Mniejszej. [przypis redakcyjny]
Polikrates (VI w. p.n.e.) — tyran wyspy Samos w latach 537–522 p.n.e; uosobienie przekonań o zmienności losu: zbudował potężną flotę, jego pomyślne dla rozwoju wyspy panowanie było pełne sukcesów; mimo utraty dominacji na morzu przetrzymał oblężenie przez wspierające opozycję wojska Sparty i Koryntu; w końcu, skuszony przez namiestnika perskiego wielkimi pieniędzmi za współpracę wojskową, popłynął do niego na spotkanie i został zamordowany (Herodot, Dzieje III 39–60, 120–126). [przypis edytorski]
Polikuszka — bohater noweli Tołstoja pod tymże tytułem. [przypis tłumacza]