Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159624 przypisów.
popełnieć — przytyć, zaokrąglić się. [przypis edytorski]
popełnił był (daw.) — forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: popełnił wcześniej, uprzednio (przed wydarzeniami a. czynnościami wyrażonymi formą zwykłego czasu przeszłego). [przypis edytorski]
Po pewnym czasie — upłynęły blisko trzy lata; jest to wiosna 391 r. W lecie 393 r. prowadził akcję polemarch Praksytas, który zajął port Lechajon i kilka ważnych miejscowości; w 392 r. drobne utarczki; już od zimy 392/3 toczyły się układy, ale uległy rozbiciu. [przypis tłumacza]
popiętny (daw.) — złożony z pięciu części. [przypis edytorski]
Popiela zaś wraz z potomstwem do szczętu z państwa wykorzenił — w innym tłumaczeniu: „Popiela wraz z potomstwem doszczętnie usunął z królestwa”. Oznaczałoby to, że smutny koniec spotkał Popiela poza granicami państwa, nie zaś, jak chce późniejsza tradycja, na wieży w Kruszwicy. [przypis edytorski]
Popielec — środa popielcowa, w kalendarzu chrześcijańskim dzień pokutny, rozpoczynający Wielki Post. Wtorek przed Popielcem to ostatni dzień karnawału. [przypis edytorski]
popielica — gatunek gryzonia. [przypis edytorski]
popielicami — futrem ze skórek zimowych wiewiórki północnej. [przypis redakcyjny]
popielica — szary gryzoń wielkości szczura. [przypis edytorski]
popielicowy — ozdobiony skórkami popielic, małych gryzoni podobnych do wiewiórki. [przypis edytorski]
popieliczy (daw.) — dziś: popielicowy, wykonany z futerek popielic, dużych, szarych gryzoni. [przypis edytorski]
popieliszcze — pogorzelisko, ruiny. [przypis redakcyjny]
Popiel — legendarny władca, po raz pierwszy wspomniany w kronice Galla Anonima jako przedstawiciel dynastii poprzedzającej Piastów. Pod wpływem modyfikacji legendy w kronice mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem stał się symbolem złego króla. [przypis edytorski]
popielnica — naczynie gliniane przeznaczone na popioły ze stosu pogrzebowego; urna. [przypis edytorski]
Popiel, Paweł (1807–1892) — konserwatywny polityk, publicysta. [przypis edytorski]
Popiel — w oryg. łac. w tym rozdziale stosuje kronikarz zapis: Pumpil (tj. łac. zapis słowiańskiego imienia Pąpiel?). [przypis edytorski]
popieras (lenk.) — popierius, čia: laikraštis, laiškas, raštas. [przypis edytorski]
popieścił także Ginnistan — niem. er herzte Ginnistan, tj. przytulił Ginnistan. [przypis edytorski]
Po pijanemu trzeba wszystko robić (…) powiada Ostap — S. Przybyszewski, Dzieci szatana, Warszawa 1927 (wyd. Lektora), s. 125. Por. ponadto toasty Hertensteina w Próchnie (Berent Pisma, II, s. 145, 148). [przypis autorski]
po pijanu — dziś popr.: po pijanemu; tu: forma skrócona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
popi — księżowski; pop: ksiądz prawosławny. [przypis edytorski]
popili się zbytnim pieszczeniem szczęścia — Jozue 7, 5. [przypis edytorski]
Popina — garkuchnia. [przypis redakcyjny]
Popiół i diament — powieść Jerzego Andrzejewskiego, której głównym bohaterem jest partyzant Maciek Chełmicki, a zasadniczym dylematem kwestia walki przeciw tzw. władzy ludowej bądź zaniechania jej. [przypis edytorski]
popiołami nakryte pokoje — nawiązanie do Pompei, miasta zasypanego pyłem wulkanicznym w czasie wybuchu Wezuwiusza w 79 r. n.e., a odkrywanego sukcesywnie w trakcie wykopalisk, prowadzonych od końca XVI w. [przypis edytorski]
Popioły — tytuł powieści Stefana Żeromskiego (1864–1925) wydanej w 1902 r., mającej stanowić powieść-panoramę przedstawiającą przemianę duchową społeczeństwa polskiego w czasie wojen napoleońskich, a następnie uwydatnić skutki tego impulsu, mianowicie w rewolucjach, emigracji, buntach, powstaniach i wygnaniach. [przypis edytorski]
popisać (daw.) — zaciągnąć do wojska. [przypis edytorski]
popisać się (starop.) — zaprezentować się (tu: w przeglądzie wojsk). [przypis edytorski]
popisować (daw.) — sporządzić spis. [przypis edytorski]
popisować — dziś popr.: popisywać. [przypis edytorski]
popisować się (daw.) — dziś: popisywać się. [przypis edytorski]
popisować się z czym (starop. forma) — dziś: popisywać się czym. [przypis redakcyjny]
popisować (starop. forma) — popisywać, stawać do popisu, stawać do pojedynku; abyś się miał z niemi (…) popisować nad swemi własnemi: abyś miał popisywać się nimi [tj. swoimi siłami] stając do pojedynku ze swoimi [ze swojego obozu]. [przypis edytorski]
popisowali się (starop. forma) — dziś: popisywali się. [przypis edytorski]
popisowy — umieszczony na liście poborowych. [przypis edytorski]
po pjanemu (daw.) — dziś popr.: po pijanemu. [przypis edytorski]
Pop Jan — ksiądz Jan, władca legendarnego państwa w Afryce. [przypis redakcyjny]
po pjanu (daw.) — po pijanemu. [przypis edytorski]
pop — kapłan prawosławny bądź unicki. [przypis edytorski]
pop — kapłan. [przypis edytorski]
popłatać — pociąć mieczem, posiekać. [przypis edytorski]
popława (reg.) — łąka położona wśród pól na niższym terenie, okresowo zalewana przez pobliską rzekę lub deszcze. [przypis edytorski]
popław — podmokła, bagnista łąka. [przypis edytorski]
Popławski, Jan Ludwik (1854–1908) — pseud. Wiatr; publicysta, polityk, jeden z twórców ideologii narodowo-demokratycznej; współzałożyciel warszawskiego „Głosu”. [przypis edytorski]
Popławski w wspaniałym Obniżeniu ideałów (…) uderzał w filisterię, która (…) jako ideał swój wysuwa prozaicznego »zjadacza chleba«, który troszczy się tylko o swój byt powszedni” — [por.] L. Popławski, Pisma polityczne, Kraków 1910, I, s. 3 (pierwodruk: „Głos” 1887). [przypis autorski]
Popławski (…) zauważając zjawiska retrospekcji sięgającej aż do pierwotności, zupełnie niesłusznie widział w tym genezę socjologiczną modernizmu — „Ponieważ «nowa sztuka« ma wiele wspólnego z sztuką pierwotną i barbarzyńską, ponieważ pojęcia i upodobania jej twórców i wyznawców są pokrewne z pojęciami i upodobaniami wieków średnich — to, gdyby nawet innych faktów nie było, wolno wnioskować, że średniowieczyzna właściwa, dekadencja i modernizm, jest wytworem ducha barbarzyńców nowoczesnych” (J.L. Popławski, Szkice literackie i naukowe, Warszawa 1910, s. 182). Por. ponadto Orzeszkowa Melancholicy, I, s. 12. [przypis autorski]
poplątał Eskulapa z Eschylosem — Eskulap to zlatynizowana forma imienia gr. Asklepiosa, boga lekarzy; Eschylos to zlatynizowana forma gr. imienia Ajschylosa, wybitnego twórcy tragedii. [przypis edytorski]
Poplar i Canning Town — dzielnice wschodniego Londynu. [przypis edytorski]
popleczników — właściwie: zelotów, ζηλωτὰς [żarliwych popleczników], których stale nazywać będę gorliwcami. [przypis edytorski]
poplecznik — zwolennik, udzielający poparcia. [przypis edytorski]
po plynių — keiksmas: po velnių. [przypis edytorski]
po pół roku ze smutkiem zapytywał, czy zdołali oni pomimo całej gorliwości swojej, zdobyć dla Chrystusa choć jedną duszę — Mgr. Baunard, op. cit., s. 93. [przypis autorski]
Popocatepetl (w jęz. nahuatl: dymiąca góra) — czynny wulkan w Meksyku, drugi co wysokości (5452 m n.p.m.) szczyt w tym kraju. [przypis edytorski]
popod (daw., gw.) — pod, blisko, obok. [przypis edytorski]
popod (daw., gw.) — pod. [przypis edytorski]
popod (daw.) — pod; pod spodem. [przypis edytorski]
popod (daw.) — pod. [przypis edytorski]
popod — dziś: pod. [przypis edytorski]
popod (gw.) — pod. [przypis edytorski]
popod — pod. [przypis edytorski]
popod (przestarz.) — pod. [przypis redakcyjny]
popod Tatry — pod Tatrami. [przypis edytorski]
popoić (daw.) — upić. [przypis edytorski]
popojka (reg., z ros.) — pijatyka. [przypis edytorski]
po polskiej stronie Niepru — tj. na prawym brzegu Dniepru. [przypis redakcyjny]
popona (starop.) — zasłona, fartuch u powozu. [przypis redakcyjny]
po poświecie (starop.) — w poświacie [księżyca]. [przypis edytorski]
popowicz — syn popa, duchownego prawosławnego; tu: Rosjanin a. osoba wyznania prwosławnego. [przypis edytorski]
popowicz — syn popa (kapłana Cerkwi prawosławnej). [przypis edytorski]
popowicz — syn popa; tu: Rosjanin. [przypis edytorski]
popowi — dziś popr. forma C. lp: popu. [przypis edytorski]
Po powrocie Absaloma z Naszoru — zgodnie z Drugą Księgą Samuela Absalom po zabójstwie Ammona uciekł do Talmaja, syna Ammichuda, króla regionu Geszur (obecnie: południowa Syria) (2Sm 13,37a). Nazwa kraju Naszor nie występuje w Biblii hebrajskiej. [przypis edytorski]
Po powrocie do hotelu natykałem się na młode kobiety (…) przestawałem kochać nieznajomą — fragment skreślony. [przypis tłumacza]
Popowski, Stefan (1870–1937) — malarz i krytyk sztuki, specjalizujący się w melancholijnych pejzażach oświetlonych księżycem lub zachodzącym słońcem, w przedstawieniach polskiej przyrody o różnych porach roku. [przypis edytorski]
Po pożarze tym opowiadano (…) że był on karą bożą za bluźnierstwo, jakiego się mieli Żydzi dopuścić… — w nekrologu ks. Hędrzaka, pomieszczonym w piśmie ludowym „Chata”, wypadek ten tak opisany:
„Było wesele u rabina — otóż, aby to wesele odznaczyć i więcej uświetnić, a naszej religii wyrządzić obelgę, obrali jednego Żydka i tego postanowili męczyć i po sądach włóczyć, jak to ongi naprawdę Żydzi zrobili z Jezusem Chrystusem, prawdziwym Synem Bożym. Więc obrali sobie jednego bogatego Żyda dzikowskiego na jednym końcu miasta Annaszem, drugiego znów Żyda na drugim końcu miasta Kajfaszem, znów innego Herodem, a w samym rynku Piłata. Zbiegła się tedy owych Żydków zgraja i owego obranego niby Jezusa wozili w małym wózku po mieście od jednego starszego do drugiego, gdzie go ci sądzili — żydostwo zaś, niby wojsko, zawiązywało oczy, pluło nań, biło i różne herezje wyprawiało. I stało się, że tej samej nocy u jednego z tych Żydów wybuchł ogień, który całe miasto obrócił w perzynę. Zauważono zaś, że ogień przerzucał się z domu jednego starszego na drugą stronę, na dom drugiego starszego — to jest, od domu, w którym mieszkał Annasz, przerzucało ogień na dom Kajfasza! Sam o tym od Żydów słyszałem (opowiada autor tego opisu), będąc w Dzikowie u nieboszczyka księdza Hędrzaka na wakacjach, i Żyd tamtejszy Januta, który był krawcem, jako też i inni Żydzi, którzy się w tę swawolę nie wdawali, mówili mi, że Pan Bóg za tę niegodziwą zabawkę w Jezusa całe miasto ogniem strasznym ukarał! To jest prawdą, a którą jak wiele innych zatajono”. — „Chata” z dnia 10 listopada 1872, nr 13, tom VI, Lwów.
[przypis autorski]
Poppea Sabina (ok. 30–65 r. n.e.) — słynąca z urody żona prefekta pretorianów Rufiusa Kryspinusa, potem Othona, a od 62 r. n.e. żona Nerona. Prowadziła wystawny tryb życia. Niektóre jej zabiegi kosmetyczne zyskały wielką sławę (np. kąpiele w mleku). To ona namówiła Nerona, aby zamordował swoją matkę, Agrypinę Młodszą. [przypis edytorski]
Popper-Lynkeus, Joseph (1838–1921) — austriacki uczony, pisarz, wynalazca. [przypis edytorski]
poppe (wł.) — gondolier. [przypis edytorski]
POP — Podstawowa Organizacja Partyjna; najmniejsza jednostka Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR); tego rodzaju komórki partyjne funkcjonowały w zakładach pracy, instytucjach kulturalnych i na uczelniach w l. 1949–1989. [przypis edytorski]
poprąg — rzemień podtrzymujący siodło. [przypis edytorski]
po pracej (starop. forma) — starsza forma Msc. lp, zamiast: po pracy (w dalszym ciągu wiele form podobnych, np. pieśń V zwr. 4 i zwr. 5; pieśń VI zwr. 71). [przypis redakcyjny]
Poprad — rzeka na Słowacji i w Polsce. [przypis edytorski]
poprawek (…), które uwidoczniło się w objaśnieniach — z powodu wielkiej ilości i różnorodności przypisów do tekstu, Red. WL zrezygnowała z tego rodzaju filologicznych szczegółów, usuwając je. [przypis edytorski]
poprawić się — przyjść do siebie, utyć. [przypis redakcyjny]
„poprawionej” — ponieważ podany w „Twórczości” tekst Wiatru do litery odpowiada BUZ, wykluczyć należy możliwość, ażeby podstawą zapisu Przybosia było dokonane w tym czasopiśmie przeinaczenie słowne. [przypis autorski]
poprawiwszy pocztów — pobrawszy płace na poczty. [przypis redakcyjny]
poprawował (starop. forma) — poprawiał. [przypis edytorski]
poprawując — dziś: poprawiając. [przypis edytorski]
popręga — pasek noszony na wierzchnim ubraniu. [przypis edytorski]
popręga — pas na wierzchnim ubraniu. [przypis edytorski]
popręga — tu: pasek; rzemień do przewiązywania się w pasie a. przez pierś. [przypis edytorski]
popręg — część rzędu konia; rzemień biegnący pod brzuchem zwierzęcia i służący utrzymaniu siodła we właściwej pozycji. [przypis edytorski]
popręg — element rzędu końskiego, rodzaj pasa przebiegającego pod brzuchem konia i łączącego obie strony terlicy; służy utrzymaniu siodła we właściwym położeniu. [przypis edytorski]
popręg — pas przytrzymujący siodło lub (jak tu) element zbroi. [przypis edytorski]
popręg — pas przytrzymujący siodło, przeciągany pod brzuchem konia. [przypis edytorski]
popręg — pas przytrzymujący siodło. [przypis edytorski]
popręg — pas skórzany, zapinany pod końskim brzuchem, służący do zamocowania siodła; różnemi popręgi — dziś popr. forma N. lm: różnymi popręgami. [przypis edytorski]
popręg — rzemień podtrzymujący siodło. [przypis edytorski]
popręg — skórzany rzemień podtrzymujący siodło. [przypis edytorski]
po próżnicy (daw.) — niepotrzebnie, na próżno. [przypis edytorski]
