Wolne Lektury potrzebują pomocy...

Dzieciaki korzystające z Wolnych Lektur potrzebują Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas jedynie 458 osób.

Aby działać, potrzebujemy 1000 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Wybierz kwotę wsparcia
Tym razem nie pomogę
Dołącz

Dzisiaj aż 15 770 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach — dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia [kliknij, by dowiedzieć się więcej]

 x
Pieśń IV (W twardej kamiennej wieży i za troistemi...) → ← Pieśń II (Nie dbam, aby zimne skały...)

Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń III[1]

      1
      Nie wierz Fortunie[2], co siedzisz wysoko[3];
      Miej na poślednie koła pilne oko[4]:
      Bo to niestała pani z przyrodzenia[5],
      Często więc rada sprawy swe odmienia.
      5
      Nie dufaj w złoto i w żadne pokłady[6],
      Każdej godziny obawiaj sie zdrady:
      Fortuna co da, to zasię wziąć może,
      A u niej żadna dawność[7] nie pomoże.
      A ci, co z tobą teraz przestawają,
      10
      Twej sie fortunie, nie tobie kłaniają;
      Skoro ta zniknie, tył każdy podawa[8],
      Jako cień, kiedy słońca mu nie zstawa[9].
      Lecz jako sama oczy zasłoniła,
      Tak swym pochlebstwem ludzi pobłaźniła[10],
      15
      Że drugi wysszej nosa gębę nosi,
      A wszystki insze oczyma przenosi[11].
      Ty pomni, że twój skarb u Szczęścia w mocy[12],
      A tak[13] sie staraj o takiej pomocy,
      Aby wżdy z tobą twego co zostało,
      20
      Jesli zaś będzie Szczęście swego chciało.
      Cnota skarb wieczny, cnota klenot drogi;
      Tegoć nie wydrze nieprzyjaciel srogi,
      Nie spali ogień, nie zabierze woda;
      Nad wszystkim inszym panuje Przygoda[14].

      Przypisy

      [1]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [2]

      Fortuna — rzym. bogini ślepego przypadku. Przedstawiano ją z rogiem obfitości, trzymającą ster (była sternikiem życia ludzkiego), zazwyczaj ślepą. Motyw Fortuny odgrywał niezwykle ważną rolę w filozofii Pieśni Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]

      [3]

      siedzieć wysoko — zajmować wysoką pozycję społeczną. [przypis redakcyjny]

      [4]

      Miej na poślednie koła pilne oko — dosł.: zwracaj uwagę na tylne koła; przysłowie to znaczy: myśl o tym, co się może zdarzyć. [przypis redakcyjny]

      [5]

      z przyrodzenia — z natury. [przypis redakcyjny]

      [6]

      pokład (daw.) — skarb. [przypis redakcyjny]

      [7]

      dawność (praw.)— termin oznaczający prawo do posiadania z tytułu zasiedzenia. [przypis redakcyjny]

      [8]

      tył (…) podawać (daw.) — uciekać. [przypis redakcyjny]

      [9]

      nie zstawa (starop.) — nie starcza. [przypis redakcyjny]

      [10]

      pobłaźnić (starop.) — ogłupić. [przypis redakcyjny]

      [11]

      insze oczyma przenosi — gardzi innymi (patrząc wyniośle ponad ich głowami, omijając ich wzrokiem). [przypis redakcyjny]

      [12]

      u Szczęścia w mocy — zależy od Szczęścia (a więc Losu, Fortuny). [przypis redakcyjny]

      [13]

      a tak — a więc. [przypis redakcyjny]

      [14]

      przygoda — przypadek. [przypis redakcyjny]

      Zamknij
      Proszę czekać...
      x