Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8354 przypisów.
Zobeida — ukochana żona kalifa Haruna ar-Raszida. [przypis edytorski]
zobelżyć — zelżyć; obsypać obelgami. [przypis edytorski]
z obie stronie (starop. forma) — z obu stron. [przypis edytorski]
zob — karma dla ptaków, ziarno (tu: wysypywane na przynętę). [przypis redakcyjny]
Zobki (gw.) — ząbki. Zanik nosowości w wymowie głoski ą. [przypis edytorski]
z oblubieńcem — z Chrystusem. [przypis redakcyjny]
Zob.: Natura, kultura, płeć, Kraków 1969. [przypis autorski]
z obojego boku — dziś: z obu boków. [przypis edytorski]
z obojej strony (starop. forma) — daw. liczba podwójna; dziś: z obu stron. [przypis edytorski]
zobopólnych (starop.) — wspólnych. [przypis edytorski]
zobopólny (starop. forma) — obopólny, wzajemny. [przypis edytorski]
zobopólny — wspólny, obustronny. [przypis edytorski]
zobowiązali się do życia kwadragezimalnego — tj. do zachowania postu przez cztery dni w tygodniu. [przypis tłumacza]
z-obowiązań — pisownia służy tu uwypukleniu znaczenia „obowiązku” w słowie „zobowiązanie”. [przypis redakcyjny]
zobowiązywać się do posłuszeństwa wobec jakiegoś pana, znaczy powracać do pełnej wolności — to znaczy do stanu natury, ponieważ państwo prawne rozwiązałoby się. [przypis tłumacza]
zobrażenie — wyobrażenie, odmalowanie, ukazanie; tu: opis. [przypis edytorski]
z obrazu Bern-Dżonsa — popularność znaczną zdobyły z końcem XIX wieku obrazy angielskiego malarza Edwarda Burne-Jonesa (1833–1898), współtwórcy stylu nawiązującego do włoskiego malarstwa wczesnorenesansowego (stąd nazwa prerafaelici). Znamienne dla jego obrazów były idealizowane postacie kobiece, wiotkie i eteryczne, częste motywy kwiatowe, nastrój melancholijny, kompozycja o cechach dekoracyjnych. [przypis redakcyjny]
z obręczem — dziś popr.: z obręczą. [przypis edytorski]
zob. s. 126, w. 8 i n. — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment: „I kto wie, czy pewna część najsubtelniejszych może uczuć nie zawdzięcza swego istnienia właśnie wytworzeniu się i pokomplikowaniu wielu formułek (następcze życie duszy), a chociaż oparta na nich, niemniej jest konkretna i żywa, niemniej dolega?” (rozdział VII). [przypis edytorski]
z obu rącz (starop.) — obiema rękami; oburącz. [przypis edytorski]
z obustron (starop. forma) — dziś popr.: z obu stron. [przypis edytorski]
z obu stron — ze strony szczęścia i nieszczęścia. [przypis edytorski]
z obwieszczeniami — p. IV, III, 10, uwaga do słów: „próg cudzoziemców”. [przypis tłumacza]
z obwisłymi ramiony — dziś popr. forma N. lm: (…) ramionami. [przypis edytorski]
Zocodover — główny plac miejski w Toledo. [przypis edytorski]
Zocodover — plac w Toledo, na którym niegdyś odbywał się targ bydła. [przypis edytorski]
z oczami wyłupionymi — dziś raczej: z oczami wytrzeszczonymi, wybałuszonymi itp. [przypis edytorski]
zoczerke — zacierkę. [przypis autorski]
z oczu i z czoła Tomasza Zana, ilekroć był otoczony swymi kochanymi dziećmi, wychodziły promienie… — Ignacy Domeyko, Filareci i filomaci: list Ignacego Domejki, Poznań 1872, s. 12; cytowany także w: Józef Tretiak, Mickiewicz w Wilnie i Kownie: życie i poezya, t. 1, Lwów 1884, s. 124; cytat nieznacznie zmieniony. [przypis edytorski]
zoczyć (daw.) — dostrzec. [przypis edytorski]
zoczyć (daw.) — spostrzec. [przypis edytorski]
zoczyć (daw.) — zauważyć. [przypis edytorski]
zoczyć (daw.) — zauważyć, zobaczyć. [przypis edytorski]
zoczyć (daw.) — zobaczyć, dostrzec. [przypis edytorski]
zoczyć (daw.) — zobaczyć; dostrzec. [przypis edytorski]
zoczyć (daw.) — zobaczyć. [przypis edytorski]
zoczyć (daw.) — zobaczyć, spostrzec. [przypis edytorski]
zoczyć (daw.) — zobaczyć, ujrzeć. [przypis edytorski]
zoczyć (daw.) — zobaczyć, zauważyć. [przypis edytorski]
zoczyć (starop. forma) — zobaczyć; dostrzec. [przypis edytorski]
zoczyć (starop.) — zobaczyć, dostrzec. [przypis edytorski]
zoczyć (starop.) — zobaczyć. [przypis edytorski]
zoczyć — zobaczyć coś. [przypis edytorski]
zoczyć — zobaczyć. [przypis edytorski]
zoczył (daw.) — zobaczył. [przypis edytorski]
zoczywszy (daw.) — zobaczywszy. [przypis edytorski]
zoczywszy — dziś raczej: zobaczywszy. [przypis edytorski]
zoczywszy — zobaczywszy. [przypis edytorski]
z odkrytymi głowy — dziś popr.: z odkrytymi głowami. [przypis edytorski]
z odpowiedzi (starop.) — z przegróżek. [przypis redakcyjny]
zodyaczny znak — znak Zodiaku. [przypis edytorski]
zodyjakiem — zodiakiem; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
zodyjaku — zodiaku; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
z odźwiérka — z odrzwi. [przypis autorski]
z odzieża — dziś popr. forma r.ż. (D. lp): z odzieży. [przypis edytorski]
Zöller, Hugo (1852–1933) — niemiecki podróżnik i dziennikarz, korespondent „Kölnische Zeitung”; w 1884 otrzymał zlecenie zbadania niemieckich kolonii w Afryce Zachodniej, pozyskanych przez Gustava Nachtigala. [przypis edytorski]
Zoffronia — chrześcijanka w Jerozolimie. [przypis redakcyjny]
Zofia Dobrzańska (1885–1963) — aktorka. [przypis edytorski]
Zofia Dunin — ukochana siostrzenica i uczennica Narcyzy, młodo zmarła w r. 1862. [przypis redakcyjny]
Zofia Firlejowa z Bonerów (zm. po 1563) — żona wojewody lubelskiego Jana, którego dworzaninem był młody Kochanowski. [przypis redakcyjny]
Zofia Jachimecka (1886–1973) — tłumaczka z włoskiego; przekłady m.in.: Goldoniego, Gautiera, Pirandella, Collodiego. [przypis edytorski]
Zofia Jagiellonka (1464–1512) — druga córka Kazimierza IV, żona margrabiego brandenburskiego, matka Albrechta Hohenzollerna (1490–1568), ostatniego wielkiego mistrza krzyżaków, który przeszedł na protestantyzm i przekształcił Prusy zakonne w Prusy Książęce. [przypis edytorski]
Zofia Nałkowska, primo voto Rygier (1884–1954) — polska pisarka, publicystka i dramatopisarka; autorka m.in. powieści Kobiety (1906), jej dalszego ciągu pt. Książę (1907) oraz powieści Rówieśnice (1909); obecnie znana przede wszystkim z powieści Granica (1935) oraz cyklu opowiadań Medaliony (1946). [przypis edytorski]
Zofia Stryjeńska, z domu Lubańska (1891–1976) — plastyczka; tworzyła w stylu art déco; członkini grupy artystycznej Rytm. [przypis edytorski]
Zofia Wójcicka-Chylewska (1876–1963) — dramatopisarka i powieściopisarka, tłumaczka, autorka tragedii Psyche z 1911 r. czy powieści Listy do Pana Boga: spowiedź grzecznej dziewczynki z 1908 r. [przypis edytorski]
Zofia Żeleńska — żona Tadeusza Żeleńskiego-Boya. [przypis edytorski]
Zofij — dziś popr. forma D.: Zofii. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Zofiówka — ośrodek kolonijny Towarzystwa Kolonii Letnich, mieścił się w powiecie ostrołęckim. Od 1904 r. wypoczywały tam jedynie dziewczęta. [przypis edytorski]
Zofiówka — w Zofiówce spędzały wakacje dziewczynki z rodzin chrześcijańskich. [przypis edytorski]
Zofir — przyjaciel Dariusza, który sobie obciął nos i uszy, aby przedstawić się w obozie nieprzyjaciół za zbiegłego jeńca i tym podstępem wydać królowi oblegane miasto. [przypis tłumacza]
Zofją — dziś popr. forma B.: Zofię. [przypis edytorski]
Zofja — dziś popr. pisownia: Zofia. [przypis edytorski]
Zofja Witoldówna (1370–1453) — córka Witolda i Anny, od 1391 r. żona Wasyla I Rurykowicza, wielkiego księcia moskiewskiego. [przypis edytorski]
z ogary — dziś popr. forma N. lm: z ogarami. [przypis edytorski]
z ograniczoną poręką (daw.) — dziś: z ograniczoną odpowiedzialnością. [przypis edytorski]
Zohar, Ec-hachaim — księgi kabalistyczne. [przypis tłumacza]
Zohar — księga kabalistyczna. [przypis tłumacza]
Zohar — postać o tym imieniu nie występuje w przekazach dotyczących Hamana. Terminem Zohar określa się natomiast kabalistyczny komentarz do Tory, Pieśni nad Pieśniami i Księgi Rut powstały w XIII w., ale posiadający wcześniejsze fragmenty. W księdze Zohar rozważana jest natura Boga, początek i struktura świata, jak również natura człowieka. [przypis edytorski]
Zohar — ujęty w formę dialogu żydowski traktat mistyczny z XIII w. komentujący Torę, Pieśń nad Pieśniami i księgę Rut; spisał go prawdopodobnie Mojżesz Baal Szem Tow. [przypis edytorski]
Zohar (z hebr.: blask) — kabalistyczny komentarz do Tory, Pieśni nad Pieśniami i Księgi Rut powstały w XIII w., ale posiadający wcześniejsze fragmenty; w księdze Zohar rozważana jest natura Boga, początek i struktura świata, jak również natura człowieka. [przypis edytorski]
Zoil — dziś zwykle małą literą: zoil; złośliwy, dokuczliwy, niesprawiedliwy krytyk, szukający dziury w całym; od nazwiska gr. retora i filologa żyjącego w IV w. p.n.e., Zoila (Dzōilosa), zwanego „biczem Homera” (gr. Homeromastiks), ponieważ ostro atakował on homeryckie ujęcie mitów greckich. [przypis edytorski]
Zoil — dziś zwykle małą literą: zoil; złośliwy, dokuczliwy, niesprawiedliwy krytyk, szukający dziury w całym; od nazwiska gr. retora i filologa żyjącego w IV w. p.n.e., Zoila (Dzōilosa), zwanego „biczem Homera” (gr. Homeromastiks), ponieważ ostro atakował on homeryckie ujęcie mitów greckich. [przypis edytorski]
Zoil — „krytyk niepomiarkowany, oszczerca swego wieku ludzi uczonych. Jego imię stało się powszechną nomenklaturą nieprawych krytyków. Żył za czasów Ptolomeusza Philadelfa, króla Egiptu”. (Zbiór potrzebn. wiad.). [przypis redakcyjny]
zoil — nadmiernie surowy, niesprawiedliwy i zawistny krytyk; od imienia staroż. krytyka literackiego Zoilosa z Amfipolis (IV w. p.n.e.), który negatywnie oceniał dzieła Homera. [przypis edytorski]
Zoilos z Amfipolis (ok. 400–ok. 320 p.n.e.) — grecki filozof, gramatyk i krytyk, zwany „biczem Homera”, ponieważ w swoich pismach zjadliwie krytykował jego poematy; jego imię w formie Zoil stało się synonimem złośliwego, niesprawiedliwego krytyka. [przypis edytorski]
Zoilotersytes (neol.) — Tersytes to kłótliwy i brzydki uczestnik wojny trojańskiej, a Zoilos to retor gr. z III w. p.n.e., zjadliwy krytyk Homera, a przenoście: złośliwy i niesprawiedliwy krytyk. [przypis edytorski]
zoil — surowy, złośliwy krytyk. [przypis edytorski]
zoil — złośliwy krytyk, niesprawiedliwy w sądach. [przypis edytorski]
zoil — złośliwy, małostkowy krytyk; nazwa pochodzi od imienia greckiego mówcy Zoilosa (II w. p.n.e.), autora zjadliwych krytyk skierowanych przeciwko Homerowi. [przypis redakcyjny]
Zoil — Zoilos z Amfipolis (IV w. p.n.e.) był cynikiem i autorem pism negatywnie oceniających poematy Homera; przen. złośliwy, surowy i niesprawiedliwy krytyk. [przypis edytorski]
Z ojca wielkiego w łonie bogini poczęty — ojcem Achillesa był Peleus, król Ftyi, matką zaś Tetyda, morska boginka. [przypis edytorski]
z ojcem wiódł wojnę zaciętą o swą kochankę, o niewiastę świętą — O ubóstwo. Ojciec, św. Franciszka, Piotr Bernardone, był kupcem, a widząc syna swojego rozrzucającego pieniądze na datki dobroczynne i jałmużny, często go za to bił i strofował. Lecz silna wola syna złamała upór ojca, gdy na koniec wobec biskupa Asyżu i zebranej całej kapituły duchownej publicznie ślubował na ubóstwo i został zakonnikiem. [przypis redakcyjny]
z ojcy — dziś popr. forma N. lm: z ojcami. [przypis edytorski]
z ojcy naszemi — dziś popr. forma N. lm: z naszymi ojcami. [przypis edytorski]
z okazji nadania orderu Złotego Runa Andrzejowi Potockiemu, właścicielowi słynnego pałacu „pod Baranami”, którego fronton zdobiły w istocie trzy baranie głowy. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Motyw z portalu w pałacu „pod Baranami”. W środku głowa Andrzeja hr. Potockiego, namiestnika Galicji (z „Liberum Veto”). [przypis edytorski]
Z okazji pokoju […] Ośmieliłem się napisać doń w tym przedmiocie — w styczniu 1762, kiedy prowadzące wojnę Prusy były w trudnej sytuacji, walcząca przeciw nim Austria została nagle pozbawiona swojego głównego sojusznika: zmarła caryca Elżbieta Romanowa. Jej następca Piotr III, który uwielbiał Prusy i Fryderyka II Wielkiego, wstrzymał działania wojenne i wycofał rosyjskie wojska z zajętych terenów pruskich. Nowy car 5 maja 1762 zawarł w Sankt Petersburgu pokój z Prusami, pośredniczył w zawarciu 22 maja w Hamburgu pokoju pomiędzy Szwecją a Prusami, jako sojusznik przekazał część swoich oddziałów Fryderykowi. Fryderyk uroczyście świętował pokój z Rosją, zaś niespodziewane wydarzenia określił mianem „cudu domu brandenburskiego”. Rousseau list do Fryderyka napisał w listopadzie 1762, ostatecznie kończący wojnę traktat pokojowy w Hubertusburgu między Prusami, Austrią i Saksonią zawarto dopiero 15 lutego 1763. [przypis edytorski]
z okładem — więcej, ponad. [przypis edytorski]
z okny i krużganki — dziś popr. forma N. lm: z oknami i krużgankami. [przypis edytorski]
zokonas (lenk.) — ordinas. [przypis edytorski]
zokonas — ordinas. [przypis edytorski]
