Przypisy

Zwód praw Imperium Rosyjskiego (Свод законов Российской империи) — kodeks prawa karnego i cywilnego w Imperium Rosyjskim, obowiązujący od 1835. [przypis edytorski]

zwójka (Voluta) i stożek (Conus) — rodziny ślimaków morskich o charakterystycznych kształtach muszli. [przypis edytorski]

zwólcież nam — pozwólcież; pozwólcie że nam. [przypis edytorski]

zwól — pozwól, dopuść. [przypis edytorski]

zwólże (daw., gw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: pozwól. [przypis edytorski]

zwózka — tu: zwiezienie zżętego zboża z pola do stodoły, gdzie było młócone i przechowywane. [przypis edytorski]

zwodnictwo — oszustwo. [przypis edytorski]

„Zwodnicza maro, precz! Ha! Znikłaś przecie! Teraz znów jestem mężem”, jak mówi Makbet — William Shakespeare Makbet, akt III, scena 4; słowa Makbeta wobec ducha zamordowanego na jego zlecenie Banka, który ukazał mu się podczas uczty (w tłum. Leona Ulricha: „Precz, wietrzne złudzenie! Tak! Ledwo zniknął, mężem znowu jestem”, por. https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/makbet.html#f1360). [przypis edytorski]

zwodniczemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: zwodniczymi. [przypis edytorski]

zwodnik (daw.) — zwodziciel. [przypis edytorski]

zwodny (daw.) — dziś: zwodniczy. [przypis edytorski]

zwodny (daw.) — zwodniczy. [przypis edytorski]

zwodny — dziś: zwodniczy. [przypis edytorski]

zwodny — tu: zwodniczy a. zawodny. [przypis edytorski]

zwodowy — dziś: zwodzony. [przypis edytorski]

zwodzić boje — tu: staczać walki. [przypis edytorski]

zwodzić (daw.) — tu: prowadzić. [przypis edytorski]

zwodzić — tu: prowadzić. [przypis edytorski]

zwodzić — tu: prowadzić, sterować. [przypis edytorski]

zwodziciel (daw.) — ten, który zwodzi. [przypis edytorski]

zwölf (niem.) — dwanaście. [przypis edytorski]

zwojami, skręty, kłęby pędzącą — dziś popr. forma N.lm: (…) skrętami, kłębami (…). [przypis edytorski]

z wojski — dziś popr. forma: z wojskami. [przypis edytorski]

z wojskiem mianym — z wojskiem, które miał. [przypis edytorski]

zwoływa — dziś popr.: zwołuje. [przypis edytorski]

zwoływa (starop. forma) — dziś: zwołuje. [przypis edytorski]

zwoływa (starop. forma) — zwołuje. [przypis edytorski]

z wolej (starop. forma) — z woli. [przypis edytorski]

zwoleństwo — pozwolenie. [przypis edytorski]

zwolena (daw.) — wybrana. [przypis edytorski]

zwolena (starop.) — wybrana. [przypis edytorski]

zwolić (daw., gw.) — pozwolić, zezwolić. [przypis edytorski]

zwolić (daw.) — pozwolić. [przypis edytorski]

zwolić (daw.) — wyzwolić, uchronić. [przypis edytorski]

zwolić — dziś: pozwolić. [przypis edytorski]

zwolić — tu: podporządkować. [przypis edytorski]

zwolić — tu: pozwolić, zezwolić, dopuścić. [przypis edytorski]

zwolniał — dziś: zwolnił. [przypis edytorski]

Zwolnij teraz, Panie, służebnika swego w pokoju; albowiem ujrzały me oczy — parafraza słów z Ewangelii (Łk 2, 29–32) wypowiedzianych przez świątobliwego starca Symeona na widok Jezusa, którego Józef i Maria przyszli ofiarować w świątyni, a w którym Symeon rozpoznał Zbawiciela; fraza ta funkcjonowała w prawosławiu i katolicyzmie także jako słowa z szóstej Ody z Septuaginty, z tzw. Kantyku Symeona (inc. Nunc dimittis). [przypis edytorski]

zwolniła się z jego objęć —popr.: uwolniła się (…). [przypis edytorski]

zwolnionym będziesz — «I [wtedy] weź mu żonę spośród córek Ebera, Eszkola lub Mamrego», zob. Raszi do 24:8. [przypis edytorski]

zwolniony — tu: rozluźniony, mniej ściśle przestrzegany. [przypis edytorski]

zwolon — forma skrócona od daw. zwolony: wybrany, przeznaczony (do czegoś). [przypis edytorski]

zwolony — tu zapewne: wyzwolony. [przypis edytorski]

zwonić (starop.) — dzwonić. [przypis edytorski]

zwonica (daw.) — dzwonnica. [przypis edytorski]

zwonok (ros.) — dzwonek. [przypis edytorski]

zwon (starop.) — dzwon. [przypis edytorski]

zwora (daw.) — połączenie; element łączący. [przypis edytorski]

zwora — tu: połączenie. [przypis edytorski]

zwora — zasuwa. [przypis edytorski]

zwornik (archit.) — szczytowy, najwyższy element wiążący łuk lub sklepienie. [przypis edytorski]

zwoszczyk (z ros.) — woźnica, furman, stangret. [przypis edytorski]

z woza — dziś popr. forma D.: z wozu. [przypis edytorski]

z wpadłymi bokami — dziś popr.: z zapadłymi bokami. [przypis edytorski]

zwracać się (daw.) — kierować się w przeciwną stronę, zawracać. [przypis edytorski]

zwrót — dziś popr. pisownia: zwrot. [przypis edytorski]

zwrót — dziś: zwrot a. nawrót (powrót). [przypis edytorski]

z wróżbami pierwszymi — chodzi o wróżby (omina), które wg obyczajów staroż. Rzymian każdorazowo poprzedzały ślub. [przypis edytorski]

z wrogi — dziś popr. forma N. lm: z wrogami. [przypis edytorski]

zwrotniczowa — żona zwrotniczego, pracownika kolei obsługującego zwrotnicę, która pozwala kierować pociągi na właściwy tor w miejscu, gdzie droga się rozwidla. [przypis edytorski]

zwrot przez sztag — zwrot, przy którym dziób jednostki pływającej przecina linię wiatru. [przypis edytorski]

z wschodniej przyszłe ziemi olbrzymów plemie w bursztynowych brzegach usiadło — mity litewskie. [przypis edytorski]

z współbraćmi — dziś dla ułatwienia wymowy: ze współbraćmi. [przypis edytorski]

z wszelkimi zaszczyty — dziś popr. forma N. lm: z wszelkimi zaszczytami. [przypis edytorski]

z wszystkimi szczegóły (daw.) — dziś popr. forma: z wszystkimi szczegółami. [przypis edytorski]

zwycięstwach odniesionych w Delfach i na Istmie, i w Nemei — na wielkich, ogólnogreckich igrzyskach pityjskich w Delfach w Grecji Środkowej, w Istmii na Przesmyku Korynckim oraz w Nemei w Argolidzie, na płd.-zach. od Koryntu; z czwórki igrzysk ogólnogreckich niewymienione zostały tylko odbywające się w Olimpii. [przypis edytorski]

Zwycięstwo (mit. gr.) — tu: bogini Nike (w mit. rzym. Wiktoria). [przypis edytorski]

zwycięstwo pod Kaługą — chodzi o zwrot w ofensywie niemieckiej na Moskwę w dniach 5–6 grudnia 1941 r., który zadecydował o niepowodzeniu operacji Tajfun; pod Kaługą 131 batalion policyjny dowodzony przez majora Ortha został całkowicie rozbity przez Armię Czerwoną. [przypis edytorski]

Zwycięstwo — tu: Wiktoria, rzym. bogini uosabiająca zwycięstwo, odpowiednik gr. Nike. [przypis edytorski]

zwycięstwy — dziś N lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]

zwycięstwy — dziś popr. forma D.lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]

zwycięstwy — dziś popr. forma N. lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]

zwycięstwy — dziś popr. forma N.lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]

zwyciężca — dziś popr. pisownia: zwycięzca. [przypis edytorski]

zwyciężca — dziś popr.: zwycięzca. [przypis edytorski]

zwyciężca — dziś: zwycięzca. [przypis edytorski]

zwyciężca (starop. forma) — dziś: zwycięzca. [przypis edytorski]

zwyciężca (starop. forma) — zwycięzca. [przypis edytorski]

zwycięzać — prawdopodobnie pomyłka w druku źródła; dziś popr. pisownia: zwyciężać. [przypis edytorski]

zwycięzcą-m nie spoczął — będąc zwycięzcą nie spocząłem. [przypis edytorski]

Zwycięzca to odziedziczy i będę Bogiem dla niego, a on dla mnie będzie synem. A dla tchórzów, niewiernych, obmierzłych, zabójców, rozpustników, guślarzy, bałwochwalców i wszelkich kłamców: udział w jeziorze gorejącym ogniem i siarką. To jest śmierć druga — Ap 21, 7-8 (cytat za Biblią Tysiąclecia). [przypis edytorski]

zwycięzce — dziś: zwycięzcy. [przypis edytorski]

zwycięzce (starop. forma) — dziś: zwycięzcy. [przypis edytorski]

zwycięzki — dziś popr. pisownia: zwycięski. [przypis edytorski]

zwycięzko — dziś popr. pisownia: zwycięsko. [przypis edytorski]

zwycięztwie — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: zwycięstwie. [przypis edytorski]

zwycięztwo — dziś popr. pisownia: zwycięstwo. [przypis edytorski]

zwycięztwo — dziś popr.: zwycięstwo. [przypis edytorski]

zwycięztwy — dziś popr. forma N. lm: zwycięstwami; zwycięztwo — dziś popr. pisownia: zwycięstwo. [przypis edytorski]

zwyczaić (daw.) — przyzwyczajać. [przypis edytorski]

zwyczai — dziś popr. forma D. lm: zwyczajów. [przypis edytorski]

zwyczaj — łac. usus, od czego pochodzi dzisiejsze „uzus”. [przypis edytorski]

zwyczajnego „ciesz się” — staroż. Grecy pozdrawiali się słowem χαῖρε (chaire), które dosłownie oznacza: raduj się, ciesz się. [przypis edytorski]

zwyczajne sobie — zwykłe dla siebie. [przypis edytorski]

zwyczajnie — tu: zazwyczaj, najczęściej. [przypis edytorski]

zwyczajny czegoś (daw., gw.) — przyzwyczajony do czegoś. [przypis edytorski]

zwyczajny (daw., gw.) — przyzwyczajony; tego zwyczajny: przyzwyczajony do tego. [przypis edytorski]

zwyczajowiec — prawdopodobnie: konserwatysta. [przypis edytorski]

Zwyczaj palenia się żon [w Indiach] trwał do niedawna jeszcze — zwyczaj ten, zwany sati, był zakazywany przez kolejnych władców i władze Indii, od XVI w. począwszy. Współcześnie, pomimo dużej liczby surowych zakazów i ustaw, ceremonia sati nadal jest w Indiach sporadycznie praktykowana przez pojedyncze osoby, bez wyraźnego nacisku społecznego; jeden z ostatnich przypadków miał miejsce w roku 2008. [przypis edytorski]