Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6713 przypisów.
tarany — dziś popr. forma N.lm: taranami. [przypis edytorski]
tarany (starop. forma) — (z) taranami. [przypis edytorski]
tarapacić (daw.) — gryźć. [przypis redakcyjny]
tarapata (daw.) — dziś tylko w lm: tarapaty, kłopoty. [przypis edytorski]
Tara — rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ Irtysza, lewego dopływu Obu. [przypis edytorski]
tarasa — dziś r.ż.: taras. [przypis edytorski]
Tarascon — miasto w płd. Francji, u ujścia Rodanu, ok. 23 km na płd. od Awinionu; znane m.in. ze wspaniałego średniowiecznego zamku ukończonego w 1449 przez Rene I Andegaweńskiego, zw. Dobrym Królem Rene. [przypis edytorski]
taras (daw.) — tu: więzienie (por.: zatarasować). [przypis edytorski]
taras (daw.) — tu: więzienie (por.: zatarasować). [przypis redakcyjny]
taras (daw.) — [tu:] więzienie; [por. zatarasować]. [przypis redakcyjny]
taras (daw.) — [tu:] więzienie. [przypis redakcyjny]
taras (daw.) — więzienie. [przypis edytorski]
tarasić (gw.) — deptać, tratować. [przypis edytorski]
taras — nasyp ziemny. [przypis edytorski]
taras — nasyp ziemny; tu: ogrodzenie. [przypis edytorski]
taras — sklep, więzienie; lepiej z lassa niżeli z tarassa (przysłowie): łatwiej wydostać się z lasu niż z więzienia. [przypis redakcyjny]
taras (starop.) — [tu:] więzienie. [przypis redakcyjny]
taras (starop.) — więzienie. [przypis edytorski]
Taras Trasiło, właśc. Triasiło Fedorowicz (zm. po 1636) — ataman kozacki, jedna z najważniejszych postaci ukraińskiego folkloru oraz ukraińskiej idei narodowej; organizator kampanii na Krymie (1629); przywódca antyfeudalnego powstania Kozaków i chłopów w 1630; zmusił wojska polskie do opuszczenia Korsunia; w maju 1630 okopał się pod Perejasławiem, gdzie 1 czerwca miała miejsce tzw. „noc Tarasa”: wypad Kozaków do obozu wojsk polskich, gdzie udało im się zadać duże straty przeciwnikowi; 15 czerwca Kozacy zdobyli kilka polskich armat; brak artylerii zmusił hetmana Stanisława Koniecpolskiego do zawarcia w drugiej połowie czerwca ugody perejasławskiej; hetman polski żądał między innymi wydania Fedorowicza, na co jednak starszyzna nie chciała się zgodzić, niemniej odsunięto go od dowodzenia; Fedorowicz opuścił Perejasław wraz ze swoimi stronnikami, aby organizować kolejne powstanie przeciwko Polakom, jednak bez większych sukcesów. [przypis edytorski]
taras (tu daw.) — więzienie, loch (por. zatarasować). [przypis edytorski]
taras — tu: więzienie. [przypis edytorski]
taras — tu: więzienie. [przypis redakcyjny]
Taraszkiewicz, Bronisław (1892–1938) — białoruski polityk, poseł na Sejm Rzeczypospolitej, przewodniczący Białoruskiego Koła Poselskiego, przywódca Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromady, działacz społeczny, językoznawca, tłumacz, jeden z twórców ortografii języka białoruskiego. [przypis edytorski]
taratatka (daw.) — wierzchnia odzież męska używana w Polsce w XVIII i XIX w; kurtka ozdobiona szamerunkiem, tj. naszywkami ze sznura. [przypis edytorski]
Tarbes — miejscowość w płd. Francji. [przypis edytorski]
tarcica — materiał drzewny powstały po pocięciu okrąglaków wzdłuż. [przypis edytorski]
tarcica — nieheblowana deska. [przypis edytorski]
tarcica — nieheblowana deska. [przypis edytorski]
tarcica — niewygładzone deski lub belki drewniane. [przypis edytorski]
tarcice — deski nieobrobione. [przypis redakcyjny]
tarcice — nieheblowane deski powstałe w tartaku przez podłużne rozpiłowanie (przetarcie) okrągłego drewna. [przypis edytorski]
tarczą (…) trzymając (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: tarczę. [przypis edytorski]
…tarcza krwawa dźwignęła się (…) Książę Władysław śmiał się… — historyczne. [przypis autorski]
tarcza Minerwy roboty Fidiasza — por. Plinius, XXXVI, 4, s. 726: „Scuto eius, inquo Amazonum proelium caelavit intumesente ambitu parmae; eiusdem concava parte Deorum et Gigantum dimicationem”. [przypis redakcyjny]
tarczan (daw.) — dziś: tapczan. [przypis edytorski]
tarcz — dziś forma M.lp: tarcza. [przypis edytorski]
tarcz — dziś popr.: tarcza. [przypis edytorski]
tarcz — dziś r.ż.: tarcza. [przypis edytorski]
tarcz — dziś: tarcza. [przypis edytorski]
tarczej (starop. forma) — dziś popr. D.lp r.ż.: tarczy. [przypis edytorski]
tarcz grabina (starop. forma) — tarcza hrabiego. [przypis edytorski]
Tarczowładny (mit. gr.) — Zeus, władca bogów, którego atrybutem była egida, tarcza sporządzona przez boskiego kowala Hefajstosa. [przypis edytorski]
tarcz (starop.) — dziś r.ż.: tarcza. [przypis edytorski]
tarcz (starop. forma) — dziś r.ż.: tarcza. [przypis edytorski]
tarcz (starop. forma) — dziś r.ż.: tarczę. [przypis edytorski]
Tarczyn — miasto między Skierniewicami a Czerskiem. [przypis redakcyjny]
tarczy (starop. forma) — D.lm: tarcz; stem tarczy: stoma tarczami. [przypis edytorski]
tarda sunt quae in commune consuluntur; privatam gratiam statim mereare, statim recipias (łac.) — powolne jest to, co się dla dobra publicznego robi; na prywatną wdzięczność wnet zasłużysz, wnet ją odbierzesz. [przypis redakcyjny]
Tardieu, Auguste Ambroise (1818–1879) — francuski lekarz i specjalista w zakresie kryminalistyki. [przypis edytorski]
ta (reg. pot.) — wyraz ekspresywny, używany zwykle jako partykuła nawiązująca, charakterystyczny dla płd.-wsch. części Polski, zwłaszcza dla przedwojennej gwary lwowskiej. [przypis edytorski]
Ta religia tak bogata w cuda, świętych, pobożnych (…) — Św. Paweł, 1 Kor 1, 18. [przypis tłumacza]
Tarent — greckie miasto portowe w południowej Italii; słynęło z zamiłowania do zabaw; o mieszkańcach opowiadano, że mają więcej świąt w roku niż dni powszednich. [przypis tłumacza]
Tarent i Brunduzjum — miasta portowe w płd.-wsch. Italii: Tarent, nad Zat. Zatoką Tarencką (Morze Jońskie); Brunduzjum, popr. Brundizjum (łac. Brundisium), ob. Brindisi, nad Morzem Adriatyckim. [przypis edytorski]
Tarent — miasto w płd. Italii, założone w 706 p.n.e. przez Spartan. [przypis edytorski]
Tarent — miasto w płd. Włoszech. [przypis redakcyjny]
Tarentyjczycy — mieszkańcy Tarentu, miasta w płd. Italii, założonego w 706 p.n.e. przez Spartan; w III w. p.n.e., obawiając się ekspansji Rzymu, Tarentyjczycy wezwali na pomoc króla Epiru, Pyrrusa; który jednak nie pokonał Rzymian i Tarent musiał się poddać. [przypis edytorski]
Targać (gw.) — odrywać. [przypis edytorski]
targać nogą (daw.) — kuleć. [przypis edytorski]
targać się na coś — zuchwale coś atakować. [przypis edytorski]
targać się — zuchwale atakować. [przypis edytorski]
Targa kłaczystą brodę — Podobnie w Korsarzu (11, 4) o Seidzie: „he tore his beard”. [przypis redakcyjny]
targować — dziś: targować się. [przypis edytorski]
targowica (daw.) — plac targowy; rynek. [przypis edytorski]
targowica (daw.) — targowisko; targ. [przypis edytorski]
Targowica — miejscowość w środkowej części dzisiejszej Ukrainy, w końcu XVIII w. należała do dóbr Stanisława Szczęsnego Potockiego (1751–1805), uważano ją (omyłkowo) za miejsce ogłoszenia w 1792 r. tzw. konfederacji targowickiej, tj. związku przeciwników Konstytucji 3 Maja, którzy wezwali wojska rosyjskie, by ingerowały w polską politykę; Targowica stała się z tego powodu symbolem zdrady narodowej. [przypis edytorski]
targowica — tu: targowisko. [przypis edytorski]
targowica — tu: targowisko; targ. [przypis edytorski]
targowica — tu: targowisko, targ. [przypis edytorski]
Targowica (ukr. Торговиця) — miejscowość położona w środkowej części dzisiejszej Ukrainy, w końcu XVIII w. należała do dóbr Stanisława Szczęsnego Potockiego (1751–1805), uważano ją (omyłkowo) za miejsce ogłoszenia w 1792 r. tzw. konfederacji targowickiej, tj. związku przeciwników Konstytucji 3 Maja, którzy wezwali wojska rosyjskie, by ingerowały w polską politykę. Dlatego Targowica stała się symbolem zdrady narodowej. [przypis edytorski]
Targowiczanie potem chcieli mnie zaszczycić — Zdaje się, że Stolnik zabity został około roku 1791, za czasów pierwszej wojny. [przypis autorski]
Targowla muki (ros.) — handel mąką. [przypis edytorski]
targowy (daw.) — tu: kupny; nie domowej roboty, lecz kupiony na targu. [przypis edytorski]
targum — aramejskie tłumaczenie, lub niekiedy parafraza, hebrajskiego tekstu Biblii. [przypis edytorski]
tarkać (daw.) — głosić, przebąkiwać o pokoju. [przypis redakcyjny]
Tarkankut — jest to najdalej na zachód wysunięty przylądek Krymu. [przypis redakcyjny]
tarka — tu: owoc tarniny, charakteryzujący się cierpkim smakiem. [przypis edytorski]
tarkot — dziś: terkot. [przypis edytorski]
Tarkwiniusze — legendarny ród z etruskiego miasta Tarkwinia, do którego należeli trzej ostatni królowie Rzymu; po obaleniu ostatniego z nich ustanowiono w Rzymie republikę. [przypis edytorski]
Tarkwiniusz Pyszny (535 p.n.e.–509 p.n.e.) — wg tradycji ostatni, despotyczny król Rzymu. [przypis edytorski]
Tarkwiniusz Pyszny — ostatni król Rzymu, powstanie przeciw niemu (509 p.n.e.) dało początek rzymskiej republice. [przypis edytorski]
Tarkwiniusz Pyszny — wg tradycji siódmy i ostatni król rzymski (535–509 p.n.e.), po którego wypędzeniu ustanowiono w Rzymie republikę. Ostateczna próba jego powrotu do władzy została udaremniona w zwycięskiej dla Rzymian bitwie nad jeziorem Regilus (498 a. 496 p.n.e.). Właśnie w tej bitwie Koriolan miał się wyróżnić po raz pierwszy. [przypis edytorski]
Tarłowie — polski ród magnacki, właściciele Melsztyna od 1601 do 1744 r. [przypis edytorski]
tarlatanowa — wykonana z tarlatanu: sztywnej, krochmalonej tkaniny. [przypis edytorski]
tarlatan (z fr.) — cienki, sztywno nakrochmalony muślin. [przypis edytorski]
tarń (daw.) — tarnina, kolczasty krzew, dający drobne, cierpkie owoce. [przypis edytorski]
tarń — tarnina, kolczasty krzak. [przypis edytorski]
tarń, tarnina — kolczasty krzew, dający drobne, cierpkie owoce. [przypis edytorski]
tarń — według prof. Brücknera Malczewski „chyba tarń mylnie napisał zamiast pospolitego cierń albo dawnego tarn”. Linde jednak przytacza przykłady używania w starszej polszczyźnie tarń i tarnie (to) obok cierń i (to) ciernie. [przypis redakcyjny]
tarnina — krzew ciernisty, rodzaj dzikiej śliwy. [przypis edytorski]
tarniowy — od: tarń (daw.) a. tarnina, ciernisty krzew. [przypis edytorski]
tarnki (daw.) — owoce tarniny a. ogólnie: jagody. [przypis edytorski]
tarnki (starop.) — owoce tarniny; też ogólnie: jagody, owoce. [przypis edytorski]
Tarnów — miasto powiatowe w w województwie małopolskim. [przypis edytorski]
Tarnów — polskie miasto powiatowe, położone w województwie małopolskim, przy ujściu rzeki Białej do Dunajca. [przypis edytorski]
Tarnopol — miasto w zach. części Ukrainy, ok. 110 km na wschód od Lwowa. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Tarnopol — miasto w zach. części Ukrainy. [przypis edytorski]
tarnosolis — płatki farbowane. [przypis redakcyjny]
Tarnow — dziś popr. pisownia: Tarnów. [przypis edytorski]
Tarnowscy — polski ród magnacki, mający znaczne dobra w Małopolsce. Tarnów był w ich posiadaniu do 1567 r. [przypis edytorski]
Tarnowskie — historyczne ziemie położone na południu Polski; po II wojnie samodzielne województwo, którego tereny obecnie znajdują się w obrębie województwa małopolskiego i podkarpackiego. [przypis edytorski]
